Welkom bij de eerste les van het thema arm & rijk van economie. In deze les gaan we kijken naar de ongelijkheid in inkomen en vermogen in de wereld. In de continenten Afrika, Azië en Midden-Amerika vindt veel armoede plaats. In deze continenten zijn er veel landen met een grote economische achterstand ten opzichte van de rijke westerse landen. Deze landen worden ook wel ontwikkelingslanden genoemd. Wat maakt een land arm of rijk? Welke kenmerken hebben ontwikkelingslanden? En hoe kunnen we de welvaart van een land meten? Dit zijn allemaal vragen waar jullie in de les antwoord op zullen krijgen.
Neem de onderstaande lesdoelen door en begin daarna bij het kopje: Introductie. Ga pas door naar het tabblad arm of rijk als je de opdrachten hebt gemaakt.
De belangrijkste begippen voor deze les hangen onder het kopje: Begrippenlijst
Lesdoelen:
Aan het einde van deze les
... kun je in eigen woorden de kenmerken van een ontwikkelingsland benoemen;
... weet je hoe je de welvaart tussen landen kunt vergelijken;
... kun je het inkomen per hoofd van de bevolking uitrekenen;
... weet je waar een gini coëfficiënt voor dient;
... kun je aangeven wat de centrum-periferie relatie is;
... weet je hoe je een vicieuze cirkel kunt maken voor een ontwikkelingsland;
... heb je zelfstandig gewerkt aan de lesstof;
... heb je je eigen kennis en begrip getest aan de hand van de vragen en de test jezelf.
Introductie
Bekijk het onderstaande fragment over de wereldwijde armoede. Na het bekijken van het fragment dien je de kijkvragen te beantwoorden onder het kopje opdrachten.
Wereldwijde armoede
Opdrachten
Arm of rijk
Neem de tekst door onder het kopje Centrum-Periferie.
Bekijk daarna de kennisclip onder het kopje Meetinstrumenten.
Heb je dit gedaan? Dan mag je de bijbehorende opdrachten maken.
Centrum-Periferie
Economisch gezien heeft het rijke westen altijd een dominantie positie gehad ten opzichte van de rest van de wereld. Pas sinds enkele jaren hebben ook enkele landen in Zuid-Amerika en Azië een belangrijkere rol in de economie.
De relatie tussen een dominant kerngebied en andere gebieden wordt wel een centrum-periferie relatie genoemd. Het dominantie gebied is het centrum, de andere gebieden vormen de periferie.
Als je naar de wereldkaart kijkt zie je dat de Europese en Noord-Amerikaanse landen onder het centrum vallen. Veel Afrikaanse en Aziatische landen zijn de periferie.
Meetinstrumenten
Het is best lastig om te bepalen of een land arm of rijk is. Een veel gebruikte manier om hier alsnog achter te komen is om de welvaart te meten. Welvaart is de mate waarin behoeften vervult kunnen worden.
In deze les zullen gaan jullie kijken naar twee meetinstrumenten om welvaart tussen landen en binnen een land te kunnen meten, te weten;
Inkomen per hoofd van de bevolking;
Gini coëfficiënt.
In de kennisclip hieronder zal ik meer uitleg geven over het inkomen per hoofd van de bevolking en de Gini coëfficiënt. Bekijk deze kennisclip goed. In de zelftest kun je hier vragen over krijgen.
Kennisclip meetinstrumenten welvaart
Opdrachten
Ontwikkelingslanden
Neem de tekst door onder het kopje Kenmerken ontwikkelingslanden.
Neem daarna de tekst door onder het kopje Vicieuze cirkel.
Heb je dit gedaan? Dan mag je de bijbehorende Opdrachten maken.
Een ontwikkelingsland (arm land) heeft naast een laag inkomen per hoofd van de bevolking nog een aantal andere kenmerken. Denk hierbij aan:
Een snelle bevolkingsgroei: Er worden geen voorbehoedsmiddelen gebruikt, omdat deze niet betaalbaar zijn voor arme mensen. Daarnaast zorgt het ervoor dat ouders een soort van zekerheid hebben dat als zij oud zijn. Als ze oud worden zal een van hun kinderen voor ze zorgen;
Slechte gezondheidszorg: De zorg in ontwikkelingslanden is vaak niet hoogontwikkeld. Het land zelf heeft geen geld voor ziekenhuizen en artsenposten. Vooral op het platteland is dit te merken;
Ondervoeding en gebrek aan schoondrinkwater: Huizen hebben geen stroom of water. Ook is er geen riool. Hierdoor is het op straat vaak viezer dan in westerse landen en breken ook regelmatig ziekten uit;
Veel analfabetisme. In ontwikkelingslanden kunnen veel mensen niet lezen en schrijven. Dit komt doordat veel kinderen moeten werken. Hierdoor gaan ze vaak niet of nauwelijks naar school. Als gevolg hiervan kunnen ze ook geen beter leven opbouwen door middel van een hogere opleiding;
Veel werkloosheid;
Slechte infrastructuur: Slechte/ geen geasfalteerde wegen.
Vicieuze cirkel
In ontwikkelingslanden is armoede een oorzaak voor veel andere problemen. Deze problemen houden op hun beurt weer de armoede in stand. Een situatie waarin de oorzaak van het ene probleem weer een gevolg is van een ander probleem, wordt een vicieuze cirkel genoemd.
Heb je minimaal 6 van de 9 vragen goed? Ga dan verder met de Verdieping: Ontwikkelingshulp.
Heb je minder dan 6 vragen goed? Bekijk nogmaals de kennisclip onder Meetinstrumenten en lees de teksten door. Misschien is het ook handig voor je om de Begrippenlijst nog eens goed door te nemen?
Probeer dan nogmaals de vragen uit de quiz te maken die je eerst fout had gemaakt.
Neem onderstaande tekst door voordat je aan de opdrachten begint.
Ontwikkelingslanden krijgen van het rijke westen veel hulp. Deze hulp kan bestaan uit noodhulp en/ of structurele hulp.
Noodhulp is hulp gericht op de korte termijn. Denk hierbij aan de hulp die meteen nodig is om mensen te laten overleven na een natuurramp, een overstroming of extreme droogte. Deze hulp is bedoeld om mensen te laten overleven en bestaat meestal uit voedsel, drinkwater, tenten en medicijnen.
Structurele hulp heeft als doel ontwikkelingslanden economisch zelfstandig te laten worden. Met bijvoorbeeld goed onderwijs, goede zorgvoorzieningen en moderne machines kan een land langer termijn wervarender worden.
Nederland helpt ook mee aan het vergroten van de welvaart in ontwikkelingslanden. Dit wordt ontwikkelingssamenwerking genoemd. De ene keer doet de overheid dit in een gift en een andere keer door een lening te verstrekken aan een ontwikkelingsland. Ook geeft de overheid subsidies aan organisaties zoals Oxfam Novib of Artsen Zonder Grenzen.
Het arrangement Ontwikkelingslanden is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Wassima Zaanan
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-06-13 12:30:46
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
