Welkom beste leerling. Vandaag gaan we op reis naar het verre Japan. Japan wordt ook wel ''Het land van de rijzende zon'' genoemd. Miljoenen toeristen bezoeken ieder jaar de Mount Fuji. Deze berg is ongeveer 3770 meter hoog. De Mount Fuji is voor de Japanse bevolking een heilige plek. Volgens de legende is deze berg in één dag ontstaan. Een Japanse houthakker werd op een dag wakker tijdens een zware aardbeving. De houthakker probeerde zijn familie in veiligheid te brengen. Hij deed de deur open en zag iets wat hij nooit verwacht had. Vlak voor het huisje van de houthakker was een enorme berg ontstaan. Hij noemde deze berg ''de Fuji-yama'', oftewel ''de onsterfelijke berg''. Dit is natuurlijk maar een legende. De Mount Fuji is in werkelijkheid een 3770 meter hoge vulkaan.
De Japanse hoofdstad ligt maar 100 kilometer van de Mount Fuji af. Als deze vulkaan zou uitbarsten, dan zou dit rampzalig zijn voor de inwoners van Tokyo. Gelukkig is de Mount Fuji sinds 1707 niet meer uitgebarsten. Wat is een vulkaan nou eigenlijk? Waarom barsten vulkanen eigenlijk uit? Wat zijn de gevolgen van zo'n vulkaanuitbarsting? Vandaag gaan we dit onderwerp uitgebreid behandelen.
Lesdoelen
- Aan het einde van de les weet je hoe aardplaten bewegen.
- Aan het einde van de les weet je hoe een vulkaan ontstaat.
- Aan het einde van de les begrijp je wat er allemaal gebeurt bij een vulkaanuitbarsting.
- Aan het einde van de les begrijp je wat de gevolgen zijn van een vulkaanuitbarsting.
- Aan het einde van de les kun je in eigen woorden uitleggen hoe een stratovulkaan eruitziet.
- Aan het einde van de les kun je in eigen woorden uitleggen hoe een schildvulkaan eruitziet.
Let op! Klik op de rechterpijl om verder te gaan naar de volgende pagina. Klik op de linkerpijl om terug te gaan naar de vorige pagina.
Vulkanisme? Wat is dat eigenlijk?
Vulkanisme in een notendop!
Na het lezen van de introductie sta je natuurlijk te springen om verder te gaan. Voordat we verdergaan is het natuurlijk handig om eerst meer te weten te komen over vulkanisme. In de volgende kennisclip wordt alles wat met vulkanen en vulkanisme te maken heeft helemaal uitgelegd. Bekijk de kennisclip goed. Als je niet alles begrijpt dan kun je de kennisclip nog eens bekijken. Het is handig om tijdens de kennisclip aantekeningen te maken. Er worden later namelijk een aantal vragen gesteld.
- Druk op de onderstaande link om de PowerPointpresentatie te downloaden.
- Na het downloaden kun je de PowerPointpresentatie onder ''downloads'' vinden.
- Het ingesproken geluid start automatisch wanneer de diavoorstelling gestart wordt.
In de kennisclip heb je kennisgemaakt met vulkanisme. Er worden veel verschillende onderwerpen besproken in de kennisclip. De besproken onderwerpen worden op de volgende pagina's nog eens toegelicht. Loop de onderwerpen één voor één door voordat je met de opdrachten verdergaat.
Aardkorst & aardplaten
De planeet Aarde
De planeet Aarde bestaat uit verschillende delen. Mensen wonen op de buitenste schil van de aarde. Dit deel van de aarde noem je de aardkorst. De aardkorst bestaat uit verschillende stukken of delen. Dit soort stukken noem je aardplaten. Je kunt twee verschillende aardplaten van elkaar onderscheiden, namelijk:
- Aardplaten die bedekt zijn met oceanen. Deze aardplaten zijn dun en zwaar en bestaan uit zwaar gesteente.
- Aardplaten die bedekt zijn met land. Deze aardplaten zijn veel dikker, maar bestaan uit lichter gesteente.
Oceanische aardplaten zijn dus zwaarder dan landplaten. Dat heeft te maken met het soort materiaal waarvan een aardplaat is gemaakt.
De Aarde bestaat uit verschillende aardplaten. Op de afbeelding kun je goed zien uit welke aardplaten de Aarde bestaat. Iedere aardplaat heeft een andere naam. De plek waar twee aardplaten bij elkaar komen noem je een plaatgrens. De meeste vulkanen liggen op de randen van aardplaten. Bij de plaatgrenzen kun je veel vulkanen vinden.
Hoe ontstaan vulkanen?
De geboorte van een vulkaan
Vulkanen komen in verschillende soorten vormen en maten voor. Veel grote vulkanen zijn door de miljoenen jaren heen ontstaan.
Vulkanen zoals de Mount Fuji ontstaan niet zomaar. Een vulkaan ontstaat pas als er vloeibaar gesteente uit de aardkorst komt. De binnenkant van de Aarde is erg heet. Het gesteente wat uit het binnenste van de aarde komt is daarom altijd vloeibaar. Dit vloeibare gesteente noem je lava. Lava koelt pas af als het op het aardoppervlakt terecht komt. Vaak komt lava uit de opening van een vulkaan. De opening van een vulkaan noem je de krater.
Vulkaanuitbarstingen
Wat gebeurt er allemaal tijdens een vulkaanuitbarsting?
Het is nooit helemaal duidelijk wanneer een vulkaan kan uitbarsten. Vaak kunnen wetenschappers voorspellen wanneer een vulkaan zal uitbarsten. Bij een vulkaanuitbarsting gebeuren er meerdere dingen tegelijk.
Als een vulkaan uitbarst dan schieten de klodders lava alle kanten op. De klodders en spetters lava vliegen hoog de lucht in en komen uiteindelijk op het aardoppervlak terecht. Sommige klodders koelen voor een gedeelte in de lucht af en spatten uit elkaar zodra ze de grond raken. Dit soort klodders noem je vulkanische bommen. Soms vallen de kleine klodders lava als steengruis en stof op de grond neer. Dit noem je vulkanisch as.
De gassen die bij een vulkaanuitbarsting vrijkomen zijn heet en giftig. Als mensen en dieren teveel van dit gas inademen dan kunnen ze stikken en doodgaan. De hitte die bij een vulkaanuitbarsting vrijkomt kan voor veel branden zorgen. Bosbranden zijn vaak het gevolg van een vulkaanuitbarsting. Vulkanen zoals de Mount Fuji zijn soms bedekt met sneeuw. Deze vulkanen zijn zo hoog dat er sneeuw op de toppen van de vulkaan valt. Als een vulkaan uitbarst dan kan al deze sneeuw smelten. Je krijgt dan last van modderstromen.
Stratovulkanen & schildvulkanen
Twee soorten vulkanen
De stratovulkaan en de schildvulkaan verschillen in een aantal opzichten van elkaar. De stratovulkaan ontstaat bijvoorbeeld op een hele andere manier dan een schildvulkaan. Hoe ontstaan beide type vulkanen dan? Beide vulkanen ontstaan op plekken waar scheuren in de aardkorst voorkomen. Onder de aardkorst ligt een dikke laag vloeibaar gesteente of magma. Stromingen in de magma zorgen ervoor dat de aardplaten zich kunnen voortbewegen. Hoe dit precies werkt hoef je niet te weten. Dit is een moeilijk proces. In de kennisclip wordt precies uitgelegd op welke manieren platen zich kunnen voortbewegen. Als je dit niet meer weet, dan is het misschien handig om de kennisclip nog eens te bekijken.
Stratovulkanen
Stratovulkanen ontstaan vaak bij een plaatgrens waar twee aardplaten tegen elkaar aanbotsen. De Mount Fuji is hier een mooi voorbeeld van. Een stratovulkaan is te herkennen aan een aantal kenmerken:
- Stratovulkanen ontstaan op plaatsen waar twee aardplaten tegen elkaar aanbotsen.
- Stratovulkanen zijn vaak erg steil. Het is moeilijk om een stratovulkaan te beklimmen.
- De lava die uit een stratovulkaan komt is vaak dik en stroperig.
- De uitbarstingen van deze vulkanen zijn erg spectaculair. Er komen veel giftige gassen vrij.
Schildvulkanen
Een schildvulkaan ontstaat uit op een plaatgrens waar twee aardplaten uit elkaar bewegen. Op deze plaatsen kan een schildvulkaan ontstaan. Een schildvulkaan is te herkennen aan een aantal kenmerken:
- Schildvulkanen ontstaan op plaatsen waar twee aardplaten uit elkaar bewegen.
- De lava is dun en vloeibaar. Vaak stroomt de lava snel weg van de krater.
- Schildvulkanen liggen vaak op de bodem van de oceaan.
- Onder water zorgen ze wel voor het ontstaan van onderzeese gebergten. Deze onderzeese gebergten noem je mid-oceanische ruggen.
Let op! Klik op de rechterpijl om verder te gaan naar opdracht 1.
Opdracht 1
Het is tijd om te beginnen aan opdracht 1. Voordat je aan de opdrachten kunt beginnen, moet je eerst een aantal stappen doorlopen. Hieronder staat iedere stap uitgelegd.
3. Er komt dan een scherm tevoorschijn die om een room name vraagt.
4. Type hier de naam WWASSENAAR in.
5. Daarna komt er een scherm tevoorschijn die om een naam vraagt.
6. Typ hier je leerlingnummer in.
7. Je kunt nu beginnen aan de quiz.
8. Aan het eind van de quiz kun je de behaalde score zien.
Let op! Klik op de rechterpijl om verder te gaan naar opdracht 2.
Opdracht 2
Het is tijd om te beginnen aan een opdracht 2. Voordat je aan de opdracht kunt beginnen, moet je eerst een aantal stappen doorlopen. Hieronder staat iedere stap uitgelegd.
1. Klik op de volgende link: https://quizlet.com/nl. De startpagina van Quizlet komt dan in beeld.
2. Klik dan op inloggen.
3. Log in met je Segbroek email-account.
4. In de zoekbalk van het programma typ je de volgende trefwoorden in: 7.1 Vulkanisme in Japan.
5. Je krijgt dan verschillende opties om deze begrippen te oefenen. Druk op het icoontje leren.
6. Je kunt nu aan de slag met de opdracht.
Let op! Klik op de rechterpijl om verder te gaan naar de oefentoets.
Test jezelf!
Deze oefentoets bestaat uit 10 vragen. Bij het halen van 7 of meer punten mag je doorgaan naar de verdieping. Bij het halen van minder dan 7 punten moet je doorgaan met de extra oefeningen.
Toets: Oefentoets
0%
Deze oefentoets bestaat uit 10 vragen. Heel veel succes!
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Let op! Als je meer dan 7 punten hebt gehaald voor de oefentoets dan mag je door naar de verdieping. Als je minder dan 7 punten hebt gehaald dan moet je de extra oefening maken.
Extra oefenen
Hieronder vind je een aantal opdrachten waarbij de stof uit de les nog een keer herhaald wordt. In deze vragen komen de hoofdlijnen van deze les vooral terug. Als je het antwoord op een vraag niet zeker weet. Dan kun je de kennisclip en de uitleg van de stof nog eens doornemen.
Oefening: Extra oefening
0%
Hier kun je extra oefenen. Sommige leerlingen vinden dit een erg lastig onderwerp. Een extra oefening is daarom altijd handig. Veel succes!
Let op! Klik op de rechterpijl om verder te gaan naar de verdiepingsonderwerpen.
Verdieping
Het aantal onderwerpen wat nauw verbonden is aan het onderwerp vulkanisme is enorm. Vandaag gaan we naar twee van die onderwerpen kijken. Bij ieder onderwerp hoort een stukje theorie. Nadat je de theorie gelezen hebt, kun je een aantal opdrachten maken die bij deze theorie horen. Succes!
Let op! Klik op de rechterpijl om verder te gaan naar het eerste onderwerp.
Verdieping: Leven bij een vulkaan
Waarom zou je dicht bij een vulkaan wonen?
Het klinkt natuurlijk als een sprookje. Wie zou er dapper genoeg zijn om bij een vulkaan te gaan wonen. Als de vulkaan zou uitbarsten dan zou je leven in gevaar zijn. Toch zijn er verschillende redenen om dicht bij een vulkaan te gaan wonen.
Vruchtbare grond
De omgeving rondom de vulkaan bestaat vooral uit vulkanisch as. Een bodem die met vulkanisch as is bedekt, is heel erg vruchtbaar. Er zitten veel voedingstoffen in de bodem. Mensen maken hier handig gebruik van en verbouwen allerlei soorten groente en fruit op deze vruchtbare grond. Mensen nemen een groot risico.
Grondstoffen
De grond rondom een vulkaan is rijk aan grondstoffen. Veel mensen gaan hier wonen om deze grondstoffen te verzamelen. Je kunt hier vooral gesteente en mineralen vinden die in veel producten gebruikt worden. Grote bedrijven die grondstoffen verzamelen willen daarom zo dicht mogelijk bij een vulkaan zitten. Deze bedrijven hebben wel mensen nodig om deze grondstoffen uit de bodem te halen. Veel mensen gaan dus in de buurt van een vulkaan wonen, omdat het werkgelegeheid met zich meebrengt.
Toerisme
Veel toeristen vinden het een geweldige ervaring om een vulkaan te bezoeken. De Mount Fuji in Japan wordt jaarlijks bezocht door miljoenen toeristen. Mensen kunnen natuurlijk veel geld verdienen aan toeristen. Zo zijn er mensen die rondleidingen geven aan toeristen. Er zijn ook mensen die in restaurants en hotels werken.
Energie
Als er water in de buurt van een vulkaan , dan kan dit water warm zijn. Het water wordt verwarmd door de hitte die uit de grond komt. Je kunt dit warme water voor veel verschillende dingen gebruiken. Met warm water kun je bijvoorbeeld elektriciteit opwekken. Dit gebeurt ook op veel plaatsen in de wereld. Het is een goede manier om goedkoop stroom op te wekken en het is nog eens goed voor het milieu.
Oefening: Oefening
0%
Als je de tekst hebt doorgenomen is het tijd om een aantal vragen te beantwoorden. Deze vragen gaan over de tekst die je niet gelezen hebt. Succes!
Let op! Klik op de rechterpijl om verder te gaan naar het tweede onderwerp.
Verdieping: De ring van vuur
De ring van vuur is een gebied wat meer dan 40000 kilometer groot is. Je hebt eerder geleerd dat vulkanen vaak voorkomen op plaatsen waar twee aardplaten bij elkaar komen. zo'n grens noem je een plaatgrens. Bekijk het filmpje eerst voordat je verdergaat.
Let op! Klik op de rechterpijl om verder te gaan naar de eindtoets.
Eindtoets!
Eindtest
Het einde is alweer in zicht. Ik hoop dat jullie enorm veel geleerd hebben tijdens deze rondreis. Het is nu tijd om de laatste opdracht te maken. De opdracht bestaat uit 10 vragen die over de besproken stof gaat. Als je kaarbent dan moet je het formulier versturen. Dit doe je door helemaal onderaan de pagina op verzenden te drukken. De feedback zullen jullie later ontvangen. In deze feedback kun je precies terugzien wat je wel en niet goed beantwoordt hebt. Heel veel succes! Daarna is het handig om de Enquête in te vullen die over de gehele les gaat. Zo kunnen de docenten de kwaliteit van het online onderwijs verbeteren.
Let op! Vul bij beide formulieren niet je naam en achternaam in, maar je leerlingnummer.
Begrippen
Aardkorst: De vaste buitenste schil van de aarde, tussen de 10 en 40 km dik.
Krater: De opening van een vulkaan waardoor lava en gassen naar buiten komen.
Lava: Vloeibaar gesteente dat bij een vulkaan naar buiten komt.
Magma: Vloeibaar gesteente in het binnenste van de aarde.
Mid-oceanische rug: Bergrug op de bodem van de oceaan, die bestaat uit een rij vulkanen. De rug is ontstaan door het uit elkaar schuiven van stukken aardkorst.
Platen: Een gebroken stuk van de aardkorst.
Plaatgrens: Een plek waar twee aardplaten bij elkaar komen.
Schildvulkaan: Vulkaan die ontstaat op de plaats waar platen uit elkaar drijven. Schildvulkanen zijn vrij vlak en niet heel explosief.
Stratovulkaan: Vulkaan die ontstaat op de plaats waar platen onder elkaar schuiven. Stratovulkanen zijn steil en explosief.
Vulkaan: Berg die ontstaat bij breuken in de aardkorst, doordat vloeibaar gesteente uit het binnenste van de aarde naar buiten komt.
Vulkanische bommen: Klodders vloeibare gesteente die bij een vulkaanuitbarsting door de lucht geslingerd worden.
Bronvermelding
Bronnen
Ten Brinke, W.B., de Jong, Chr., Metselaar, L., Peenstra, T.G. & van Veen, M.W. (2015). De Geo lesboek 1 vmbo-kgt. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.
Jones, K. (z.d). Volcano Myths. Geraadpleegd op dinsdag 12 mei 2020, van http://volcano.oregonstate.edu/book/export/html/1023.
Wikikids. (2019, 26 juni). Leven bij een vulkaan. Geraadpleegd op dinsdag 12 mei 2020, van https://wikikids.nl/Leven_bij_een_vulkaan.
Het arrangement § 7.1 Vulkanisme in Japan is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Wouter Wassenaar
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-06-07 14:57:43
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze wikiwijs gaat over vulkanisme in Japan. Brugklasleerlingen maken in deze uitgebreide digitale les kennis met het onderwerp. In de Wikiwijs zijn verschillende oefeningen opgenomen, om de kennis van de leerlingen te tsten.
Leerniveau
VMBO theoretische leerweg, 1;
Leerinhoud en doelen
Aardrijkskunde;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
1 uur en 0 minuten
Trefwoorden
1 mavo
§ 7.1 Vulkanisme in Japan
nl
Wouter Wassenaar
2020-06-07 14:57:43
Deze wikiwijs gaat over vulkanisme in Japan. Brugklasleerlingen maken in deze uitgebreide digitale les kennis met het onderwerp. In de Wikiwijs zijn verschillende oefeningen opgenomen, om de kennis van de leerlingen te tsten.
Vulkanisme in een notendop!
