Module 3 De cliënt als uniek mens - Hoofdstuk 4

Module 3 De cliënt als uniek mens - Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 4.1 Wat is een verstandelijke beperking

De definitie van verstandelijke beperking is:

Een persoon waarbij de beperking in de ontwikkeling:

  • blijvend is
  • is ontstaan voor het 18de levensjaar
  • te langzaam verloopt, stil staat, niet volledig is of terugvalt
  • effect heeft op het afgehele funcioneren (op het gebied van taalvaardigheid, sociaal functioneren en het aanpassings- en denkvermogen)

Hoofdstuk 4.2 Verschillende verstandelijke beperkingen

Zorgvragers met een verstandelijke beperking verschillen van elkaar door de mate van de beperking. Om dit verschil aan te geven, wordt gebruik gemaakt van verschillende soorten ordening/ indelingen.

Een van die indelingen is die van IQ = intelligentie. 

Maak de volgende opdracht.

Het IQ zegt iets over het cognitief vermogen van de zorgvrager met een verstandelijke beperking. 

Tegenwoordig deelt men zorgvragers ook in naar het adaptief vermogen. 

Een andere indeling is de indeling volgens vier ervaringsfasen van Timmers-Huigens.

Het is belangrijk om te weten op welke manier mensen met een verstandelijke beperking de wereld ervaren en ordenen. Begeleiders kunnen hier inzicht in krijgen aan de hand van vier ervaringsordeningen. Met die kennis kunnen zij beter worden ondersteund.

Maak de volgende opdracht. 

Ook kom je wel de indeling naar leeftijd tegen. Bijvoorbeeld: de zorgvrager heeft een kalenderleeftijd van 20 jaar, maar functioneert op een verstandelijk niveau van 6 jaar.

Kalenderleeftijd en ontwikkelingsleeftijd lopen uit de pas met elkaar.  Dat wil zeggen dat de jongere op een lager niveau functioneert dan je als begeleider zou verwachten als je kijkt naar de kalenderleeftijd van de jongere.

Belagrijk is te weten welke ontwikkelingsleeftijd bij het sociaal-emotioneel functioneren van de jongere hoort om een voorstelling te kunnen maken van de belevingswereld en de manier van denken van een jongere.

Hoofdstuk 4.3 Cliënten met een lichte verstandelijke beperking

Zorgvragers met een lichtverstandelijk beperking worden ook wel LVB genoemd. 

Kenmerkend: Licht verstandelijk beperkt - IQ 50-70 - vaak vormgevende ervaringsfase

LVB-ers weten vaak dat ze anders zijn dan (normaal begaafde) leeftijsgenoten. Ze kunnen daardoor: 

  • onzeker worden
  • zich onbegrepen, minderwaardig voelen
  • faalangst ontwikkelen
  • vaak moeilijk de gevolgen van hun eigen handelen overzien (het inschatten van oorzaak - gevolg)
  • soms moeilijk zich inleven in de ander.

Dit kan leiden tot gedragsproblemen en spanningen en het maakt hen kwetsbaar. (makkelijk te verleiden tot bijvoorbeeld crimineel gedrag of misbruik)

Jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) lopen minimaal vier keer zoveel kans op het meemaken van seksueel geweld als anderen.
Jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) lopen minimaal vier keer zoveel kans op het meemaken van seksueel geweld als anderen.

Hoofdstuk 4.4 Cliënten met een matige verstandelijke beperking

Voor zorgvragers met een matige verstandelijk beperking is kenmerkend:

  • IQ 50-70
  • worden vaak overschat, maar soms ook onderschat
  • kunnen de neiging hebben passief te worden. Dit kan komen door verschillende oorzaken, zoals onzekerheid door slechte ervaringen, zwakke motoriek, beperkt begrip van de wereld of niet goed overzien van situaties.  

 

voorbeeld van een picto planbord
voorbeeld van een picto planbord

Hoofdstuk 4.5 Cliënten met een (zeer) ernstige verstandelijke beperking

Kenmerkend voor cliënten met een ernstige verstandelijke beperking (ook EVB genoemd) is:

  • IQ 20-35 (zeer ernstige verstandelijke beperking is IQ < 20)
  • Wonen vaak intramuraal (24 uurs zorg)
  • De omgeving wordt vooral ervaren via het lichaam en de zintuigen
  • Contact maken gaat vooral via geluiden, gebaren en aanrakingen - soms is eenvoudige verbale communicatie mogelijk
  • Vaak is de motoriek onvoldoende ontwikkeld
Totale communicatie
Totale communicatie

Hoofdstuk 4.6 Cliënten met een ernstige meervoudige verstandelijke beperking

Kenmerkend voor cliënten met een ernstige meervoudige verstandelijke beperking (ook wel EMB genoemd) is:

  • er is sprake van minimaal twee afzonderlijke, langdurige beperkingen
  • er is sprake van complexe en intensieve zorg
  • de beperkingen beinvloeden elkaar negatief
  • er zijn geen tot weinig compensatie mogelijkheden

Hoofdstuk 4.7 Cliënten met een verstandelijke beperking door een syndroom

Veel voorkomende syndromen waarbij ook sprake is van een verstandelijke beperking zijn: 

  • Syndroom van Down
  • Rett syndroom 
  • Prader- Willi syndroom
  • Het foetaal alcohol syndroom 

Hoofdstuk 4.8 Benaderingswijzen

In de gehandicaptenzorg kom je verschillende benaderingswijzen tegen om met cliënten om te gaan.

Je gaat je daarin verdiepen aan de hand van de opdracht in het opdrachtenboek.

Maak opdracht A - Methoden om cliënten te ondersteunen - opdracht 1 tot en met 3 / blz. 29 en 30.

Stuur de gemaakte opdracht op via TeamS.

 

Gentle teaching
Gentle teaching
  • Het arrangement Module 3 De cliënt als uniek mens - Hoofdstuk 4 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Jacqueline Baeten Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2020-05-12 21:04:13
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur en 0 minuten
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.