De Kruistochten hebben eeuwenlang tot de verbeelding gesproken. Er zijn veel films over gemaakt, boeken over geschreven en schilderijen van gemaakt. Het boek "Kruistocht in spijkerbroek" is een van de meest herdrukte kinderboeken van de vorige eeuw. En nog steeds hebben veel mensen een mening over de Kruistochten. Waar oorlogen met veel meer dodelijke slachtoffers vaak worden vergeten, of onbekend blijven, daar worden verhalen over de kruistochten nog steeds verteld.
Wat is er dan gebeurd? Wat zit er achter die interesse?
Kijk daarvoor de onderstaande video eerst in zijn geheel. Daarna worden stukken van de video in de volgende pagina's besproken.
Aanleiding voor de Kruistochten
De paus roept op tot een bewapende pelgrimstocht
Na de val van het West-Romeinse Rijk bleef er nog een oostelijk deel over. Dit Oost-Romeinse Rijk werd later ook wel het Byzantijnse Rijk genoemd. De hoofdstad was Constantinopel, het huidige Istanbul. Dit Rijk werd in de 11e eeuw in toenemende mate bedreigd vanuit het Oosten en het Zuiden. De verloren slag bij het plaatsje Manzikert in 1071 vormde een grote bedreiging voor het Rijk. De Byzantijnse keizer vroeg om hulp van de paus. De paus ging daar echter jarenlang niet op in. Toch had hij ook redenen om zich zorgen te maken. Niet alleen grote stukken van het Byzantijnse Rijk gingen verloren aan de Seldjuken (de latere Turken), maar ook het Heilige Lnad (het huidige Israel) van de Arabieren. Onder de Arabieren waren de christenen vrij om naar Jeruzalem en het Heilige Land te gaan. De Seldjuken lieten de kerk die gebouwd was boven het graf van Jezus Christus vernietigen, al werd die snel daarna weer opgebouwd. Er werden echter vaak pelgrims voor Jeruzalem aangevallen. In die tijd waren tochten naar heilige gebieden (pelgrimstochten) voor christenen heel belangrijk.
Toen in 1095 de Byzantijnse keizer opnieuw een verzoek deed om hulp, riep de paus wel op om naar het Oosten te gaan. Hij riep echter niet op tot een verdediging van de Byzantijnen tegen de Turken, maar tot een gewapende pelgrimstocht. Gelovigen mochten naar Jeruzalem gaan en zich verdedigen. Desnoods moest Jeruzalem veroverd worden. Door de Turken als een gemeenschappelijke vijand aan te wijzen, zou de onderlinge strijd in Europa zelf worden verminderd. De paus hield zijn toespraak niet in Rome, maar in het Frankische Clermont, waardoor vooral Franken zich aangesproken voelden.
Kijk daarom nog eens naar het eerste deel van de video.
Verloop van de Kruistochten
Verovering van Jeruzalem in 1099
Veel Franken reageerden enthousiast. Een grote groep onvoorbereide boeren en andere enthousiastelingen gingen richting Jeruzalem. Omdat het er ongeorganiseerd aan toeging, mondde de tocht uit op honger en plundering. De meesten zijn onderweg gestorven, een enkeling kon nog naar huis terugkeren. Niemand heeft Jeruzalem bereikt. In 1099 ging er echter wel een goed georganiseerde en bewapende pelgrimstocht richting Jeruzalem. Tijdens de reis stierven veel soldaten, maar er werd uiteindelijk een grote strook land veroverd ten zuiden van het Byzantijnse Rijk. Ook andere stukken werden veroverd, zoals Antiochie en Edessa. Dat was niet de afspraak en er ontstond onenigheid tussen de leiders. De verovering van Jeruzalem in 1099 ging met veel onnodige wreedheid gepaard. Er werden veel moslims, joden en daar woonachtige christenen vermoord. De ridders konden geen onderscheid maken tussen de vreedzaam met elkaar wonende inwoners. De paus leefde nog tijdens de inname van Jeruzalem, maar was gestorven voordat het bericht erover hem bereikte.
Daar leek het bij te blijven, maar de Turken begonnen in de loop van de 12e eeuw land terug te veroveren. Alle verdere kruistochten waren bedoeld als verdediging van het veroverde land.
Ook de vierde kruistocht is uit de hand gelopen. Het lag in de bedoeling om via Egypte naar Jeruzalem te gaan. De kruisvaarders kwamen uit Venetië en waren vooral uit op rijkdom. Toen ze werden uitgenodigd door een van de troonopvolgers in Constantinopel, gingen ze daar heen. In plaats van zich voor te bereiden op de tocht naar Jeruzalem, werd Constantinopel veroverd. De opzet van de paus om de Oosters-Orthodoxe Kerk weer met de Rooms-Katholieke Kerk te verbinden, draaide uit op het tegenovergestelde. Nu nog staan er veel kunstschatten uit Constantinopel in Venetië.
Er ging in de 13e eeuw steeds meer land verloren, totdat Akko in 1291 als laatste plaats werd veroverd. Daar hebben verschillende kruistochten niets meer aan veranderd.
Nasleep van de Kruistochten
De reizen van de Kruistochten
De 9 Kruistochten kostten enkele honderd duizenden doden aan Europese zijde. Historici schatten dat 90% van die doden zijn gevallen tijdens de reis naar het Heilige Land. Door de enorme afstanden, waren ook de materiële kosten hoog. Vooral de relatie tussen Europa en het Byzantijnse Rijk was na de 4e Kruistocht in 1204 voor eeuwen beschadigd. Uiteindelijk zou in de 15e eeuw het Byzantijnse Rijk ten onder gaan na voortdurende aanvallen vanuit het Oosten.
De Kruistochten werden gehouden in een tijdspanne van een kleine 2 eeuwen. Een Kruistocht duurde 1 tot 3 jaar, dus in het totaal is minder dan 25 jaar oorlog gevoerd, waar de reistijd bij is megerekend.
Aan de andere kant bracht het binnen Europa ook een bewustwording op gang. Het continent was niet zo ontwikkeld als het zelf dacht. Kruisvaarders brachten verloren gewaande boeken mee, samen met verschillende uitvindingen. Een voorbeeld waren de Arabische cijfers die veel handiger waren dan de Romeinse cijfers. Vooral het getal 0, dat oorspronkelijk uit China kwam en via de Arabieren naar Europa, was een vooruitgang. Een andere gedachte was dat de Kruistochten niet werden gezegend door God. Het was de nekslag voor een Europese heilige oorlog.
Ondanks de immense menselijke en materiële kosten, heeft Europa zich verder ontwikkeld. De Kruistochten betekenden geen langdurige economische terugval.
Mythevorming in het westen en oosten
Het boek Kruistocht in spijkerboek heeft een kinderboekenprijs gekregen
Anders dan andere oorlogen, waarin de ene of de andere groep won, zijn de Kruistochten voortdurend onderwerp van grote meningsverschillen geweest. Critici wijzen op het hoge dodental en op de zinloosheid van de kruistochten. Het ging om een land ver weg, dat vervolgens bijna niet te verdedigen was. Anderen wijzen op voortdurenden Arabische en Turkse dreiging. Binnen 100 jaar nadat de islam is ontstaan, werd Europa bedreigd. In de 8e eeuw hebben ze een snelle opmars tot diep in Frankrijk gemaakt. In de eeuwen erna werd soms Rome aangevallen, de stad van de paus. Het dichterbij gelegen Constantinopel werd eeuwenlang voortdurend belaagd. Nadat het Byzantijnse Rijk was gevallen, konden de Turken vervolgens het oostelijk deel van Europa veroveren. Volgens hen hebben de Kruistochten de islamitische dreiging tijdelijk verminderd.
Islamitische historici hebben in de loop der eeuwen weinig aandacht gegeven aan de Kruistochten. De grootste moslimleider en bevrijder van Jeruzalem, Saladin, had niet eens een behoorlijk graf. Pas sinds de 20e eeuw is er veel interesse gekomen in de Kruistochten. Vooral na de Eerste Wereldoorlog nadat het Ottomaanse Rijk ophield te bestaan, van waaruit het kleinere Turkije voortkwam. Bovendien werden de Arabische landen bezet door Europese landen.
De oorzaak van de gebrekkige islamitische interesse in de Kruistochten waren de verwoestende aanvallen vanuit Azië. De bekendste namen zijn Dzjengis Khan en Timoer Lenk. Beiden in grote gebieden hele stammen vermoord. Daarbij vergeleken waren de Kruistochten niet meer dan speldeprikken.
De belangstelling voor de Kruistochten is ook gekomen door de voortdurende aandacht vanuit het Westen. Er zijn veel boeken over geschreven en veel films uitgebracht. Het bekendste boek is "Kruistocht in spijkerbroek", dat zou gaan over de kinderkruistocht van 1212. Het idee van een kinderkruistocht berust op een vertaalfout uit een middeleeuws geschrift en heeft nooit plaatsgevonden. De kinderkruistocht is een mythe en heeft nooit plaatsgehad.
Kruistochten in onze tijd
Terroristenleiders Osama bin Laden en al-Zawahiri
Als we nu spreken over een kruistocht, dan denken we vooral aan een oorlog tussen ideologieën. Vooral in Amerika wordt nog gesproken over een kruistocht. Het is dan een kruistocht tegen het kwaad. In de Tweede Wereldoorlog werd een kruistocht gehouden tegen Nazi-Duitsland, met Hitler als verpersoonlijking van het kwaad. In de jaren erna was het communisme het kwaad. Daar is het gelukkig bij een koude oorlog gebleven.
Na de 9/11 aanvallen in 2001 met een kleine 3000 doden in 4 vliegtuigen, het Pentagon en vooral de Twin Towers in New York, riep de Amerikaanse president een kruistocht uit tegen het kwaad. Hij ging het land Afganistan aanvallen met het doel de terroristen van Al Qaida met leider Osama bin Laden uit te schakelen.
In de islamitische wereld zijn de Kruistochten inmiddels een bekend begrip. Terroristische groepen spreken vaak van een verdediging tegen de Westerse Kruisvaarders om zo het plegen van aanslagen te propageren. In de ogen van de terroristen zorgen de westerse landen, en dan met name Israel en Amerika, ervoor dat hun (salafistische) variant van het islamitische geloof wordt ondermijnd. Ook bij de moordaanslag op de paus in 1981, werd de paus een leider van de kruisvaarders genoemd door de Turkse aanslagpleger Ali Agca.
Het arrangement Middeleeuwen. De Kruistochten is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Pieter van Stiphout
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-04-06 12:28:38
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
De Kruistochten gelden als een van de bekendste reeks van veldslagen uit de middeleeuwse geschiedenis. In deze les wordt ingegaan op de aanleiding van de Kruistochten, belangrijke momenten van het verloop, de Kruistochten in onze tijd en mythes over de Kruistochten.
De Kruistochten gelden als een van de bekendste reeks van veldslagen uit de middeleeuwse geschiedenis. In deze les wordt ingegaan op de aanleiding van de Kruistochten, belangrijke momenten van het verloop, de Kruistochten in onze tijd en mythes over de Kruistochten.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
PPT Kruistochten
