Introductie
In onderstaande video zie je koning Willem-Alexander zijn excuses aan Indonesië geven. Dit gebeurde afgelopen maart tijdens een staatsbezoek aan Indonesië. Dit heeft allemaal te maken met dekolonisatie, een proces dat plaatsvond na de Tweede Wereldoorlog.
De Tweede Wereldoorlog heeft enorme invloed gehad op ons leven. Niet alleen in Europa, maar overal te wereld waren de gevolgen merkbaar. In deze wikiwijs leer je welke gevolgen dekolonisatie had voor Nederland en haar koloniën. In veel kolonies kwam het nationalisme op, en wouden onafhankelijk zijn. Dit leidde tot dekolonisatie.
Links in het menu kun je verschillende filmpjes bekijken over de Nederlandse kolonies na de Tweede Wereldoorlog. Nederland heeft in de geschiedenis veel kolonies gehad, maar daar zijn tijdens en na de Tweede Wereldoorlog nog drie van over:
• Nederlands-Indië (Indonesië)
• Suriname
• De Nederlandse Antillen
Onderaan in het menu kun je de leerdoelen en alle begrippen terugvinden die in deze Wiki worden behandeld. Wanneer een woord dikgedrukt en onderstreept is, kun je die daar terug vinden. Alle andere dikgedrukte begrippen zijn begrippen die je als het goed is al kent. Weet je even niet meer wat dit betekent kun je dit googlen. Wanneer je er echt niet uitkomt, kun je je docent benaderen via Teams.
Aan het eind van de wiki vind je de bijbehorende huiswerk opdracht. Deze lever je bij je docent in via Teams.
Terugblik
We hebben het gehad over de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Daarin kwam voornamelijk Europa aan bod. Logisch, want daar waren ook de meeste grote partijen te vinden, zoals Duitsland, Frankrijk, Italië en het Verenigd Koninkrijk. Maar niet alleen de landen in Europa werden betrokken in de oorlog, ook de kolonies van die landen deden mee.
Nederland is in de Tweede Wereldoorlog bezet door Duitsland, als onderdeel van een groot Duits rijk. Aan de andere kant van de wereld wordt de Nederlandse kolonie Nederlands-Indië bezet door Japan, als onderdeel van een groot Japans Rijk. De oorlog in Azië duurt langer als in Europa, omdat Japan zich nog niet op wil geven.
Het Japanse rijk tijdens de Tweede Wereldoorlog
Dekolonisatie Nederlands-Indië
Indonesië
De kolonie Nederlands-Indië ligt in Azië. In de Tweede Wereldoorlog wordt het gebied veroverd door de Japanners. Bekijk onderstaande video over de situatie van Nederlands-Indië in en na de oorlog.
Soekarno: leider van Indonesië
Nederlands-Indië was na de overgave van Japan 'bevrijd'. Tenminste, dat vonden de Nederlanders. Voor de Indonesiërs was de ene bezetter (Japan) ingeruild voor de andere (Nederland). Jonge Indonesiërs die in Europa hadden gestudeerd en veel over nationalisme en democratie hadden gehoord, vinden dat Nederlands-Indië onafhankelijk moet zijn. Zij roepen vlak na het einde van de Tweede Wereldoorlog de Republiek Indonesië uit. De leider van de republiek is Soekarno (foto).
De onafhanklijkheid van Indonesië is een voorbeeld van geweldadige dekolonisatie.
Soekarno
Indonesiërs in Nederland
Nederlanders die in Indonesië geboren zijn, voelen zich daar niet meer thuis. Ze vertrekken daarom naar Nederland. Ze waren hier nog nooit geweest, maar hadden wel dezelfde opleiding en opvoeding gehad als alle andere Nederlanders. Ze passen zich daarom snel aan.
Een andere groep Indonesiërs die naar Nederland komt zijn de Molukkers. Molukkers komen uit de Indonesisiche eilanden De Molukken en veel van hen zaten in de KNIL (het Nederlandse leger in Indonesië). Daarom worden ze door de Indonesiërs gezien als handlangers van de Nederlanders. Nederland haalt de Molukkers daarom dan maar naar Nederland. De bedoeling was dat ze tijdelijk hier zouden blijven en later zouden terug keren naar een eigen staat in de Molukken. Maar daar is niks van gekomen. In 1977 kaapt een groep Molukkers een trein bij de Punt. Daarover gaat onderstaande video.
Dekolonisatie in andere kolonies
Suriname en de Nederlandse Antillen
Suriname en de Nederlandse Antillen horen ook na de Tweede Wereldoorlog nog steeds bij Nederland. Het wordt tijdens de oorlog beschermd door de VS.
Dekolonisatie vind ook in Suriname plaats, alleen dan veel later. Omdat steeds meer voormalig kolonies onafhankelijk worden, wil ook mensen in Suriname onafhanklijkheid. Nederland wil voorkomen dat wat er in Indonesië is gebeurt zich herhaalt. Daarom mag Suriname een beetje onafhanklijk worden. Zowel Suriname als de Nederlandse Antillen blijven nog steeds onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden, maar niet meer van Nederland. Dat betekent dat het land zichzelf mag besturen, maar alle buitenlandse zaken (zoals het leger) wordt gedaan door Nederland. Uiteindelijk, in 1977, mag Suriname helemaal onafhankelijk worden. De onafhankelijkheid van Sruiname is een voorbeeld van vreedzame dekolonisatie.
Surinamers in Nederland
Er wonen bijna net zoveel Surinamers in Nederland als in Suriname. Niet elke Surinamer was even blij met de onafhanklijkheid. Als onderdeel van Nederland konden ze makkelijk naar Europa reizen. En hier hadden ze veel meer kans op een goede opleiding en een baan. Suriname is niet zo rijk als Nederland. Daarom wordt afgesproken met de Nederlandse overheid dat Surinamers hun Nederlandse paspoort mochten houden. Zo konden ze toch naar Nederland reizen. Veel Surinamers deden dit dan ook.
Suriname: Desi Bouterse
Desi Bouterse
In 1980 pleegt Desi Bouterse een staatsgreep in Suriname. Hij benoemt zich zelf tot dictator van Suriname. Om aan de macht te blijven laat hij in december 1982 15 belangrijke Surinamers vermoorden. Deze moorden noemen we de Decembermoorden. Zelf ontkent Bouterse dat hij hier bij betrokken is geweest. Tot 1988 bljift hij dictator. Bouterse is ondanks alles erg populair bij de arme Surinamers. In 2010 wordt hij gekozen als president van Suriname, en is dit nog steeds.
De krijgsraad (millitaire rechtbankt) in Suriname veroordeeld hem eind 2019 tot 20 jaar cel. Bouterse gaat in hoger beroep tegen zijn straf.
Desi Bouterse
Nederlandse Antillen
De Nederlandse Antillen op de kaart
De Nederlandse Antillen
In het Caribisch gebied had Nederland ook zes kleine eilandkolonies. De eilanden zijn Aruba, Curacao, Bonaire, Sint-Maarten, Saba en Sint-Eustasius. Deze eilanden noemen we de Nederlandse Antillen. Zij krijgen in 1954 dezelde status als Suriname. Gezamenlijk mogen ze beslissen over binnenlandse zaken, maar de buitenlandse zaken worden bestuurd door Nederland.
In 1986 wil Aruba uit de Nederlandse Antillen stappen, maar niet uit het Koninkrijk der Nederlanden. Ze vinden dat de andere eilanden (vooral Curacao) veelste veel macht heeft. Aruba wil zelf een land worden in het Koninkrijk der Nederlanden.
In 2010 mogen ook de andere eilanden mogen kiezen of ze een land in het Koninkrijk willen worden, of een Nederlandse gemeente. In onderstaande video wordt uitgelegd hoe ons koninkrijk nou precies werkt.
Wat is het Koninkrijk der Nederlanden? Bekijk het filmpje dat door de NOS is gemaakt na de orkaan Irma, dat ook het Koninkrijk der Nederlanden trof..
Samenvatting
Nederland heeft net als andere landen te maken gehad met dekolonisatie. Dekolonisatie is een gevolg van nationalisme (een eigen staat voor je volk willen). De kolonies van Nederland in Indonesië, Suriname en het Caribisch gebied hebben allemaal een andere status gekregen na de Tweede Wereldoorlog.
- Indonesië wordt onafhankelijk
- Suriname en de Nederlandse Antillen krijgen een zelfstandige status binnen het Koninkrijk
- Suriname wordt uieindelijk ook onafhankelijk
Indonesië heeft oorlog moeten voeren tegen Nederland om onafhanklijk te worden. Dit heeft tot veel slachtoffers geleid aan beide kanten. Suriname kon zonder oorlog onafhankelijk worden, maar kreeg daarna te maken met een dictator.
Sommige gebieden zijn nog steeds onderdeel van Nederland. Zo bestaat ons koninkrijk uit vier landen, waarvan drie een voormalig kolonie zijn. Ook Nederland zelf heeft drie gemeenten in het Caribisch gebied, die eerst ook kolonies waren. Veel mensen uit de voormalige kolonies zijn na de onfhanklijkheid van hun land naar Nederland verhuist. Daarom heeft Nederland een grote groepen Surinamers, Antilianen en Indonesiërs onder de bevolking.
Opdracht
Doelen en begrippen
Leerdoelen:
- Je kunt uitleggen hoe en waarom Indonesië onafhankelijk werd?
- Je kunt uitleggen hoe Suriname onafhanklijk werd
- Je kunt benoemen welke voormalig kolonies nog steeds bij Nederland horen
- Je kunt uitleggen hoe het Koninkrijk der Nederlanden is ingedeeld.
Dit onderwerp past bij Tijdvak 10 (tijd van televisies en computers)
Een kolonie: een gebied dat bij een land hoort, maar niet in dat land ligt. In de tijd van ontdekkers en hervormers werden kolonies opgericht op handige plekken voor handel. Later waren kolonies niet alleen maar voor handel bedoeld, maar ook om macht uit te stralen. Het Verenigd Koninkrijk had bijvoorbeeld een groot koloniaal rijk. Ook Nederland had kolonies, ook na de Tweede Wereldoorlog. Dit waren:
- Nederlands-Indië
- Suriname
- De Nederlandse Antillen
Suriname op de kaart
Nederlands-Indië/Indonesië op de kaart
Nationalisme: Een eigen staat willen voor je volk .
Dekolonisatie: Door nationalisme worden na de Tweede Wereldoorlog worden veel kolonies onafhankelijk. Maar een land wil zijn kolonies niet zomaar kwijt. Een kolonie moet soms, helemaal in het begin, met met het 'moederland' in oorlog. Deze grote stroom kolonies die onafhankelijk worden, noemen we dekolonisatie. Wanneer hierbij een oorlog bijkomt, noem je het geweldadige dekolonisatie. Wanneer dit niet zo is, is het vreedzame dekolonisatie.
Politionele acties (1945-1949): Het ingrijpen van het Nederlandse leger tegen de Indonesiërs die onafhanklijkheid willen. Indonesië vecht voor onafhanklijkheid, en dus kun je de strijd van Nederland tegen Indonesië een onafhanklijkheidsoorlog noemen. Maar Nederland wil liever niet toegeven dat het in oorlog is en noemt het de Politionele acties. Twee keer stuurt Nederland een leger naar Indonesië voor zo'n actie, daarom spreken we ook wel van de Eerste en de Tweede Politionele acties. Het leger dat Nederlands-Indië moet beschermen is de KNIL: Het Koninklijk Nederlands-Indische Leger. In dit leger zitten zowel Indonesische als Nederlandse millitairen.
Decembermoorden (december 1982): In Suriname laat Desi Bouterse 15 belangrijke Surinamers vermoorden om aan de macht te blijven. Hij wordt hiervoor veroordeeld voor 20 jaar cel.
Het Koninkrijk der Nederlanden: Het land dat boven Nederland staat. Dit land bestaat uit vier landen die veel zelf hun binnenlandse zaken mogen besturen. De buitenlandse zaken wordt bestuurd van uit het koninkrijk. Het koninkrijk bestaat uit:
- Nederland (12 provincies en Caribisch Nederland -> drie gemeentes in het Caribisch gebied).
- Aruba
- Curacao
- Sint-Maarten
De Nederlandse regering is ook de regering van het Koninkrijk der Nederlanden, plus nog drie speciale ministers van elk eiland.
