Wat is bloeddruk en hoe wordt deze geregeld + medicatie ter behandeling van hypertensie
Regeling van de bloeddruk
REGELING VAN DE BLOEDDRUK
De bloeddruk varieert tijdens de dag regelmatig. Denk maar dat het goed is dat de bloeddruk verhoogt wanneer je hardloopt, zodat er voldoende bloed naar de spieren kan gaan. Deze fluxtuatie is dus normaal en wenselijk. De kortetermijnregeling gebeurt via het RAAS
Daarnaast zijn er andere systemen die de bloeddruk regelen op korte en lange termijn (uitleg in filmpje)
De korte termijn regeling verloopt via de nieren door beïnvloeding van het RAAS systeem.
HYPERTENSIE met MEDICATIE BEHANDELEN kan op verschillende manieren:
Door beinvloeding van het RAAS thv de nieren: ACE-inhibitoren en Sartanen (antiotensinereceptor antagonisten) en de diuretica
Door afremming van het sympatisch zenuwstelsel via de bètablokker
Door de weerstand van het bloed in het bloedvat te verlagen door de calciumantagonisten of calciumkanaalblokkers.
VIA DE NIEREN
RAAS - Renine Angiotensine Aldosterol Systeem
Angiotensiogeen (lever)
Renine
Angiotensine I
ACE
Angiotensine II zorgt voor vasoconstrictie en de Bloeddruk verhoogt
Angiotensine III zorgt voor de productie van aldosteron
METEN VAN DE BLOEDDRUK
In het filmpje hieronder kan u zien hoe de bloeddruk best gemeten wordt.
Bij meting krijg je twee waarden
◦ systolische waarde (de bovendruk). Maat voor de samentrekken van het linkerventrikel, als de bloeddruk het hoogst is.
◦ diastolische waarde (de onderdruk). wanneer de bloeddruk op het laagste punt is, op het moment dat het hart zich ontspant, tussen twee slagen in.
GEZONDE BLOEDDRUK versus HYPERTENSIE
We spreken van hypertensie wanneer bij drie afzonderlijke metingen :
◦ een systolische waarde hoger is dan 140 mm kwikdruk (mmHg)
◦ een diastolische waarde hoger dan 90 mmHg.
Hypertensie komt voor bij veel verschillende medische aandoeningen zoals:
◦ bij aderverkalking,
◦ congestief hartfalen,
◦ beroerte,
◦ hartaanval
nierbeschadigingen.
Hoge bloeddruk is geen ziekte, maar langdurig hoge bloeddruk is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten, vooral een beroerte (CVA) en een hartinfarct.
Ook andere organen zoals de nieren en de ogen kunnen aangetast worden. Die complicaties ontwikkelen zich meestal over een periode van meerdere jaren.
Hoge bloeddruk kunnen beschadigingen aan de wanden van de slagaders veroorzaken. Hierdoor kunnen de slagaders verstopt raken (vastzittende trombus) en kan arteriosclerose optreden
Het hart moet steeds harder werken om het bloed rond te pompen, waardoor de hartwand kan verdikken
Als de slagaders die de nieren voeden verstopt raken, ontstaat nierinsufficiëntie waarvoor soms een behandeling met een kunstnier (dialyse) of een niertransplantatie noodzakelijk zal zijn. Daarom is het belangrijk dat de nieren regelmatig onderzocht worden bij hoge bloeddruk.
De grote bloedvaten
De grote bloedvaten kunnen verstoppen waardoor men pijn krijgt bij het stappen (claudicatio intermittens of etalagebenen). Volledige afsluiting van een beenslagader kan leiden tot gangreen indien het niet tijdig behandeld wordt. Ze kunnen ook uitzetten, wat aanleiding kan geven tot levensgevaarlijke bloedingen.
Ogen
Een hoge bloeddruk kan na verloop van tijd de bloedvaten in het oog beschadigen waardoor afwijkingen van het netvles kunnen ontstaan (netvliesretinopathie).
Behandeling van hypertensie
NIET MEDICAMENTEUZE BEHANDELING
Zoutbeperking en gewichtsvermindering en stoppen met roken zijn werkzaam en veilig als niet-medicamenteuze behandeling van hypertensie.
MEDICAMTENTEUZE BEHANDELING
De medicamenteuze behandeling van hypertensie wordt afgestemd op het cardiovasculair risico de patiënt heeft. De gekozen behandeling wordt vooral gebaseerd op de middelen met bewezen gunstig effect op het cardiovasculaire risico.
◦ diuretica: Zullen hartbloedvolume verlagen door extra eliminatie van vocht uit het lichaam
◦ β-blokkers : zullen thv het autonoomzenuwstelsel het effect van adrenaline op bloedvaten en de hartslag verminderen: geeft daling van de bloeddruk
◦ Calciumantagonisten: zorgen voor vasodilatatie van bloedvaten waardoor de bloeddruk afneemt
Door het gebruik van diuretica verliest men vocht. Plasmiddelen zijn werkzaam in de nieren. Door het verlies van extra vocht met de urine wordt het bloedvatensysteem minder gevuld waardoor de bloeddruk omlaag gaat. Bovendien wordt het hart enigszins ontlast, doordat het niet zoveel bloed hoeft rond te pompen.
Er zijn verschillende soorten: zwakwerkende (thiaziden), sterkwerkende (lisdiuretica) en kaliumsparende diuretica.
De zwakwerkende diuretica hebben slechts een gering ontwaterend effect. Ze worden gebruikt bij hoge bloeddruk en chronisch hartfalen (decompensatio cordis).
De sterkwerkende diuretica hebben een snelle krachtige werking. Ze worden daarom vaak voor korte tijd gebruikt.
De kaliumsparende diuretica hebben slechts een beperkt ontwaterend effect. Deze groep is belangrijk als in het lichaam een te laag kaliumgehalte dreigt te ontstaan. Ze worden vrijwel altijd in combinatie met een ander plasmiddel gegeven.
THIAZIDEN
Thiaziden en aanverwanten: worden bij begin van de therapie gebruikt – weinig nevenwerkingen en lage kostprijs. Werken langzaam maar langdurig. Hoe hoger de dosis, hoe groter het effect.
◦ Chloortalidon: Hygroton®
◦ Indapamide: Fludex® - Indapamide EG®
LISDIURETICA
werken sterker dan de thiaziden en zijn minder geschikt bij gewone hypertensie (wel bij hartfalen).
Indicatie: acuut longoedeem, bevorderen van diurese bij verminderde nierfunctie
Bumetanide: Burinex®
Furosemide: Lasix® en generieken
Torasemide: Torrem
KALIUMSPARENDE DIURETICA
Aldosteron-antagonisten
Spironolacton - Aldactone®
GENEESMIDDELEN INWERKEND OP HET RAAS
ACE-inhibitoren
ACE-remmers remmen de werking van het Angiotensine Converterend Enzym (ACE).
Werken vasodilaterend: de spanning in de spiertjes rond de bloedvaten verlaagd, zodat de bloedvaten ontspannen en wijder worden. Hierdoor kan het bloed beter doorstromen, waardoor de bloeddruk omlaag gaat.
Verder hebben ACE-remmers ook invloed op de uitscheiding van natrium met de urine.
Voorbeelden zijn benazepril, captopril, cilazapril, enalapril, fosinopril, lisinopril, perindopril, quinapril, ramipril, trandolapril en zofenopril.
Nevenwerkingen
Kriebelhoest. De hoest kan heel hardnekkig zijn en niet te verminderen met de gebruikelijke antitussiva
Duizeligheid, vooral bij opstaan uit bed of uit een stoel. Dit gaat in het algemeen over als het lichaam zich heeft ingesteld op de lagere bloeddruk, binnen enkele dagen tot weken.
Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, buikpijn of diarree. Daarom in combinatie met voedsel innemen.
Zwak gevoel. Meestal van tijdelijke aard
Wazig zien
Soms ook smaakverandering
Als ACE-inhibitoren niet verdragen wordt worden sartanen voorgeschreven
SARTANEN
Bij hartfalen of bij nieurziekte worden sartanen vaker voorgeschreven.
Na drie tot zes weken is het effect maximaal
Sartanen: Losartan en candesartan
Nevenwerkingen
Duizeligheid,
Vermoeidheid en een zwak gevoel.
Een verminderde nierwerking na gebruik gedurende meerdere maanden.
Bloedarmoede wat leidt tot extreme vermoeidheid, een bleke huid en slijmvliezen.
Een te sterke daling van de bloedglucose.
Hart- en vaatziekten
Hart- en vaatziekten hoe herken je deze?
Soms zijn er duidelijke waarschuwingstekens voor hart- en vaatziekten, zoals aanhoudende pijn op de borst. Dat kan een signaal zijn. Maar er zijn ook vagere klachten die kunnen wijzen op een hart- of vaatziekte, zoals moeheid, overmatig zweten of misselijkheid. Bij vrouwen zijn de symptomen vaak minder duidelijk. Soms zijn er ook helemaal geen klachten, bij een beroerte kan dat bijvoorbeeld. Vage klachten worden helaas niet altijd herkend.
Soorten aandoeningen ter hoogte van hart en bloedvaten
Hart- en vaatziekten is een term die een reeks aandoeningen van het hart en bloedvaten omvat. Lees de tekst grondig en noteer om welke aandoeningen het precies gaat. Daar waar een wetenschappelijke term voor bestaat noteer je deze ook.
Kransslagaderlijden - Angina pectoris
Er liggen slagaders als een soort krans om het hart heen: de kransslagaders (coronairarterieën). Aandoeningen die komen door afwijkingen of beschadigingen in deze aders worden coronaire hartziekten genoemd.
De 2 bekendste vormen zijn een hartinfarct en angina pectoris.
Angina Pectoris is hartaandoening met aanvallen van pijn of beklemmend gevoel op de borst
De pijn ontstaat vooral op momenten dat het hart harder moet werken, bijvoorbeeld bij inspanning, stress, emoties, zware maaltijd of bij de overgang van warmte naar koude.
Meestal trekt een aanval weg in rust en/of na het innemen van medicatie.
Pijn op de borst is een kenmerk van beide ziekten. Bij angina pectoris zijn de klachten over het algemeen minder hevig en korter durend. De eerste aanval is zeer beangstigend en de patiênt raadpleegt hierop best de huisarts. De arts verwijst de patiënt door naar een cardioloog. Opvolging is noodzakelijk omdat ze een voorbode kunnen zijn voor een hartinfarct.
Medicatie bij angina pectoris
De medicamenteuze behandeling van (stabiele) angina pectoris is vooral gebaseerd op middelen die ook de cardiale morbiditeit of mortaliteit doen dalen:
Zoals besproken bij angina pectoris is het hart omgeven door de kransslagaders (coronairarterieën).
Bij angina pectoris zijn de klachten over het algemeen minder hevig en korter durend.
Een hartinfarct ontstaat wanneer een bloedprop of vaatvernauwing een kransslagader plotseling afsluit. Bij een hartinfarct is er meestal sprake van plotselinge, hevige pijn in de borst die lang aanhoudt.
Een hartritmestoornis is een verstoring van het normale hartritme.
Een normaal hartritme wordt aangestuurd door een bundel zenuwcellen die een kleine elektrische stroom produceert. Dit werkt als een natuurlijke pacemaker, die stroomstootjes door de hartspier stuurt. Hierdoor wordt die spier geprikkeld en trekt ze samen. De oorsprong van een hartritmestoornis kan zich in verschillende plaatsen in het hart bevinden.
Hartfalen is de onmogelijkheid van het hart om het lichaam op een correcte manier van bloed te voorzien.
In volgende video leer je hoe je het verschil kan zien tussen links- en rechtsdecompensatie, en welke aandoeningen decompensatio cordis kunnen veroorzaken. Deze termen komen langs: diastole, systole, diastolische dysfunctie, systolische dysfunctie, stuwing, oedeem, longoedeem, dyspnoe, orthopnoe, astma cardiale, RAAS, enkeloedeem, en de gevolgen en prognose van decompensatio cordis.
hartfalen oorzaken en gevolg
Aderverkalking
Aderverkalking (atherosclerose)
Slagaderverkalking kan voorkomen in alle slagaders in het lichaam. Het kan al lang aanwezig zijn, zonder dat de persoon er last van heeft. Of iemand symptomen heeft en welke dit precies zijn, hangt af van de plaats en ernst van de vernauwing. Vaak ontstaan er pas problemen als de doorgang van een slagader erg is vernauwd. Voorbeelden van klachten die slagaderverkalking kan geven:
Vernauwingen in de kransslagaders (de bloedvaten die het hart van bloed voorzien) kunnen (in eerste instantie) klachten van pijn op de borst geven als iemand zich inspant = angina pectoris
Vernauwingen in de beenslagaders kunnen pijn geven bij lopen: etalagebenen
Bij deze ziekte ontstaat er een ontsteking in de wand van de bloedvaten. Door de ontsteking worden er verschillende stoffen aangetrokken tot dit stukje bloedvatwand, zoals ontstekingscellen en vetten (cholesterol).
Op den duur zorgt dit ervoor dat er een vernauwing van het bloedvat ontstaat.
Dit wordt pas een probleem wanneer de vernauwing van het bloedvat dermate groot is, dat de organen onvoldoende bloed kunnen krijgen.
Wanneer organen geen bloedtoevoer meer hebben, zullen er geen voedingsstoffen en zuurstof meer naar de organen kunnen stromen. Dit heeft als gevolg dat het weefsel zal afsterven.
Een andere manier waarop atherosclerose voor klachten kan zorgen, is wanneer de vernauwing (ook wel plaque genoemd) scheurt. Hierdoor kunnen kleine propjes van deze plaque losschieten en kleine verstoppingen veroorzaken.
Atherosclerosis: ontstaan van plaques
Arteriosclerosis: vernauwing door verharden van de vaatwanden
Risico op ontwikkelen van aderverkaling
De belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten zijn:
• een hart- en vaatziekte hebben (gehad),angina pector
• diabetes (suikerziekte),
• reumatoïde artritis,
• verminderde werking van de nieren,
• hoge bloeddruk,
• een verhoogd cholesterolgehalte,
• een vader, moeder, broer of zus die vóór de leeftijd van 65 jaar een hart- of vaatziekte heeft gekregen,
• roken (de grootste risicofactor)
• stress,
• te weinig lichaamsbeweging,
• overmatig alcoholgebruik,
• ongezonde voeding,
• overgewicht.
Het risico op hart- en vaatziekten neemt toe met de leeftijd en is voor mannen groter dan voor vrouwen.
Samen versterken deze risicofactoren elkaar.
Symptomen van aderverkalking
De verschijnselen die u kunt hebben, zijn afhankelijk van de locatie van de slagaderverkalking:
Kransslagaderen van het hart: een drukkende pijn midden op de borst, uitstralend naar de kaak of linkerarm. Vaak zweten, misselijk en klam.
Grote halsslagaderen: een beroerte of TIA uit zich in uitvalsverschijnselen (halfzijdige verlamming) of moeite met praten, afhangende mond.
Beenslagaderen: pijn in de benen bij het lopen die weer overgaat als u even uitrust.
verhoogde cholesterol - Hypercholesterolemie
Cholesterol is een essentiële bouwstof in het lichaam voor de aanmaak van hormonen en opbouw van de cel.
Het grootste deel van het cholesterol wordt in de lever aangemaakt. Een kleiner deel wordt via de voeding opgenomen.
Cholesterol wordt via het bloed vervoerd om alle cellen van het lichaam te bereiken. Cholesterol lost echter slecht op in bloed (net zoals vet slecht oplost in water). Daarom wordt cholesterol vervoerd in speciale pakketjes, de lipoproteïnen.
Afhankelijk van de aanwezigheid van bepaalde eiwitten op lipoproteïnen, wordt cholesterol van de lever naar de cellen vervoerd (LDL-cholesterol) of van de lichaamscellen terug naar de lever (HDL-cholesterol).
Hoge LDL-cholesterol waarden zorgen voor de ontwikkeling van hart- en vaatziekten. Het HDL-cholesterol heeft juist een beschermende functie. Hoe hoger het LDL-cholesterol en hoe lager het HDL-cholesterol, hoe hoger het risico op hart- en vaatziekten.
De cholesterolwaarde van het bloed wordt uitgedrukt in milligram per deciliter (mg/dl).
Internationaal en nationaal is men het eens over de aanbevolen cholesterolwaarden:
De verhouding tussen het totaal cholesterolgehalte en het ‘goede’ HDL-cholesterolgehalte in het bloed wordt de cholesterolratio genoemd. Hoe lager dit getal hoe beter.
In onderstaande video wordt heel mooi uitgelegd hoe vetten en suikers uit de voeding omgezet worden tot lipoproteïnen en hoe zij zorgen voor het cholesterolgehalte dat we hebben in ons bloed.
De behandeling van hoog cholesterol bestaat uit adviezen voor een gezonde leefstijl. Eventueel wordt dit aangevuld met cholesterolverlagende medicijnen.
Een lager cholesterol vermindert het risico op het krijgen van hart- of vaatziekten met 20 tot 25%.
Statines
Er zijn verschillende medicijnen om het cholesterol te verlagen. Meestal krijg je een statine. Statines remmen de aanmaak van cholesterol in de lever. Ze hebben een krachtige en effectieve werking.
Effect statines
Ze verlagen van het cholesterolgehalte met 25 tot 45%
Ze vertragen het proces van slagaderverkalking
Ze hebben een gunstig effect op de binnenwand van de slagaders
De werking van statine
Statine richt zich op verlaging van het slechte LDL cholesterol. Dit doet het door de synthese van HMG-CoA-reductase te remmen. Dit is een enzym wat nodig is voor de biosynthese van cholesterol. Door deze remming neemt het aantal LDL-receptoren in de lever toe, waardoor de LDL-cholesterolspiegels omlaag worden gebracht.
Simvastatine zorgt tevens voor een lichte verhoging van het HDL cholesterol. Dit is gunstig voor de verhouding tussen LDL en HDL cholesterol (HDL cholesterol kan het LDL cholesterol opruimen).
Het duurt ongeveer 4 tot 6 weken voordat het maximale effect van simvastatine is bereikt. Omdat je doorgaans niet voelt of je cholesterol te hoog is, zal je ook niet merken dat je cholesterol lager is geworden. Nieuw bloedonderzoek zal moeten uitwijzen of het cholesterol lager is geworden
WERKING VAN STATINES
Spierpijn als gevolg van gebruik van statines en op de vorming van Co-enzym Q10 in spiercellen
Co-enzym Q10 wordt in iedere lichaamscel aangetroffen. De vetoplosbare stof wordt ook wel ubichinon genoemd.
Zonder coenzym Q10 is energievorming in de cel niet mogelijk en sterft de cel. Primair fungeert co-enzym Q10 als co-factor in de mitochondriën, de cellulaire ‘energiecentrales’. Daarnaast is co-enzym Q10 een krachtige antioxidant en radicaalvanger, zorgt het mede voor het soepel houden van cellulaire membranen en voorkomt het lipidenperoxidatie in deze membranen.
Kan Co-enzyme Q10 de bijwerkingen van statines verlichten?
Op dit moment wordt co-enzym Q10 niet universeel aanbevolen voor het voorkomen van bijwerkingen van cholesterolverlagende geneesmiddelen: de statines.
Hoewel statines door de meeste mensen goed worden verdragen, kunnen ze spier- en gewrichtspijn veroorzaken.
Statines blijken de hoeveelheid natuurlijk voorkomend co-enzym Q10 in het lichaam te verminderen.
Omdat co-enzym Q10 een rol speelt bij de productie van energie van spiercellen, hebben sommige onderzoekers voorgesteld dat het nemen van een co-enzym Q10-supplement het risico op spiergerelateerde bijwerkingen zou kunnen verminderen.
Wetenschappelijke studies om de effectiviteit van co-enzym Q10 te bepalen bij het verminderen van statinegerelateerde spierpijn hebben gemengde resultaten opgeleverd. Sommige studies laten een voordeel zien, terwijl andere studies geen effect laten zien.
Omdat co-enzym Q10 voor de meeste mensen geen bijwerkingen veroorzaakt, kan de arts aanraden dit te proberen. Soms wordt ook de dosis van de statine verlaagd, Soms wordt een andere statine geprobeerd of wordt een geheel ander type cholesterolverlagende medicatie geprobeerd.
Overige cholesterolverlagende medicijnen
Statines zijn de meest krachtige medicijnen om het cholesterolgehalte te verlagen. Soms werken statines niet voldoende of geven teveel bijwerkingen. Dan zijn er ook andere cholesterolverlagende medicijnen. Er is weinig wetenschappelijk bewijs dat deze medicijnen het risico op hart- en vaatziekten verlagen.
Galzuurbindende harsen: onderbreken de kringloop van gal, een grondstof voor cholesterol
Fibraten: verlagen vooral het triglyceridengehalte
Nicotinezuurderivaten: remmen de afbraak van vetten en hierdoor de aanmaak van cholesterol
Cholesterolabsorptieremmers: remmen de opname van cholesterol in de darmen
Er is een geen of een erg omstreden plaats voor anionenuitwisselaars, fibraten, nicotinezuur, acipimox, ezetimibe in monotherapie en omega-3-vetzuren.
Nieuwe cholesterolverlagende medicijnen
Een nieuw soort cholesterolverlagers zijn de PCSK9-remmers. Bijvoorbeeld Evolocumab en Alirocumab. Ze verlagen sterk het ‘slechte’ LDL-cholesterolgehalte in het bloed. Deze medicijnen moeten met een injectie toegediend worden. Dit gebeurt eens per 2 à 4 weken.
Het zijn dure medicijnen. Je komt hier alleen voor in aanmerking als andere cholesterolverlagende medicijnen onvoldoende effect hebben. En je een hoog risico op hart- en vaatziekten hebt. Er zijn nog niet veel lang durende onderzoeken naar deze medicijnen gedaan.
Het arrangement Hart en bloedvaten - kopie 1 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
leen Doms
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-08-31 11:43:41
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
cholesterol
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Controleer je eigen genoteerde antwoorden met de uitleg uit onderstaand filmpje
