Naslag voor Scheikunde

Naslag voor Scheikunde

LEES DIT EERST !!!

Dit is GÉÉN quest

Ja hallo, wat is dit nu? Géén quest? Wat dan wel?

Dit is nu wat je noemt een "Naslagwerk" over scheikunde.

Hierin kan je allerlei informatie vinden over de verschillende thema's binnen de scheikunde.

  • schema's,
  • video's,
  • tekeningen
  • en samenvattingen

Natuurljk kan je dat ook allemaal (en meer) op Internet vinden maar hier heb je alvast een beginnetje...
 

In het menu hiernaast vindt je de verschillende scheikunde-'thema's' met daaronder de verschillende onderwerpen die bij dat thema horen.
 

LET OP: dit naslagwerk is zeker nog niet af en zal steeds worden uitgebreid. Dus als je iets niet kan vinden: mail het naar en/of vraag het aan meneer Heijna dan wordt het zo snel mogelijk erbij gezet.

Stoffen algemeen

Stofeigenschappen

► Alle stoffen bestaan uit deeltjes

► Elke stof kan je herkennen aan een unieke combinatie van verschillende stofeigenschappen. Er zijn heel veel verschillende soorten stofeigenschappen waaraan we een stof kunnen herkennen.

► Als je een stofeigenschap met een getal kan aangeven noemen we het een stofconstante.

► Hieronder de meest voorkomende stofeigenschappen & -constanten nog even bij elkaar. In de laatste kolom staan eigenschappen die juist GÉÉN stofeigenschappen zijn; ze zeggen alleen iets over bijv. de hoeveelheid van stoffen.

 

belangrijkste
Stof-EIGENSCHAPPEN

belangrijkste
Stof-CONSTANTEN

GÉÉN
stofeigenschappen
  • kleur & glans
  • geur & smaak
  • geleidbaarheid van...
    • warmte
    • electriciteit
  • fase bij KT (= kamertemperatuur)
  • kookpunt (°C of K)
  • smeltpunt (°C of K)
  • dichtheid (gr/L)
  • oplosbaarheid (gr/kg).      
         
  • vorm
  • grootte
  • gewicht
  • volume.                              
         
               

 

 

Fasen & faseovergangen etc.

1. Fasen

► Elke stof kan in 3 verschillende fasen (of toestanden) voorkomen, afhankelijk van de temperatuur. In onderstaande tabel zijn de kenmerken van elke fase weergegeven.

vast (s) vloeibaar (l) gas of damp (g)
  • deeltjes...
    - DICHT op elkaar
    - bewegen NIET
  • stof heeft EIGEN vorm
  • VAST volume
  • deeltjes:
    - DICHT op elkaar
    - bewegen WEL
  • stof VOLGT vorm van
    de omgeving
  • VAST volume
  • deeltjes:
    - VER uit elkaar
    - bewegen WEL
  • stof VULT de omgeving
  • GEEN vast volume

 

2. Fase-overgangen

► Een stof kan van de ene fase overgaan in de andere fase (denk aan ijs dat smelt). Het overgaan van de ene fase in de andere noemen we fase-overgangen.

► Hieronder staan een aantal plaatjes als geheugensteun / naslag over fasen en fase-overgangen.

figuur 1: de verschillende fasen van een stof met de fase-overgangen

figuur 2: Een aantal voorbeelden van de smelt- & kookpunten en de fasen van verschillende stoffen.

3. Smeltpunt & kooktraject en zo...

► De temperatuur waarbij de fase verandert ...

  • ... van vast ⇔ vloeibaar noemen we het smeltpunt of smelttraject
  • ... van vloeibaar ⇔ gas noemen we het kookpunt of​ kooktraject

     Deze zijn voor elke stof uniek en noemen we stofconstanten (zie ook [Stofeigenschappen])

► Tijdens een faseovergang zijn beide fasen tegelijk aanwezig

► Het verschil tussen een smelt-/kookpunt en een smelt-/kook-traject is dat ...

  • tijdens een smelt-/kookpunt verandert de temperatuur NIET ...
  • tijdens een smelt-kook-traject verandert de temperatuur WEL ...

     ... tot het punt dat de volgende fase bereikt is
         (zie ook onderstaande figuur)

 

Zuivere stoffen & Mengsels

► Stoffen bestaan uit deeltjes (moleculen, atomen of ionen; zie verderop);

  • een zuivere stof ⇒
    -     bestaat uit allemaal dezelfde soort deeltjes
    - heeft een smelt- & kookpunt (oftewel; de temperatuur verandert NIET tijdens het smelten/stollen en koken / condenseren (zie ook bij [Fasen & faseovergangen])
  • een mengsel ⇒
    -     bestaat uit allemaal verschillende soorten deeltjes
    - heeft een smelt- & kooktraject (oftewel; de temperatuur verandert WEL tijdens het smelten/stollen en koken / condenseren (zie ook bij [Fasen & faseovergangen])

Soorten mengsels

► Mengsels bestaan dus uit verschillende soorten deeltjes (moleculen, atomen of ionen; zie verderop);

  • HOMOGEEN mengsel
    Hierin zijn de deeltjes GELIJKMATIG (of uniform) verdeeld in het mengsel.
    Je kan de verschillende stoffen dan niet meer van elkaar onderscheiden (bijv. opgelost suiker in water)
  • HETEROGEEN mengsel
    Hierin zijn de verschillende soorten deeltjes van het mengsel NIET gelijkmatig/uniform verdeeld.
    Je kan dan de verschillende stoffen nog onderscheiden (bijv. zoutkorrels tussen zandkorrels).

► Hieronder zie je het overzicht van de verschillende soorten mengsels
    (klik op de afbeelding om te downloaden)

Scheidingsmethoden

► Mengsels kan je weer in afzonderlijke (zuivere) stoffen scheiden door gebruik te maken van verschillen in stofeigenschappen en/of constanten.

► Hieronder zie je een overzicht van de soorten mengsels en de scheidingsmethoden die je bij deze mengsels kan gebruiken om ze te scheiden in afzonderlijke stoffen. Hierbij is per scheidingsmethode ook aangegeven op basis van welke stofeigenschappen deze scheidingsmethode 'werkt'.
(Klik op het schema om te downloaden)

Atomen, moleculen & ionen

Atomen: basisgegevens

► Hieronder zie je het overzicht met de namen en chemische 'notatie' van alle atomen/elementen plús de bijbehorende ionen die je moet kennen voor je eindexamen.

  • als 'ezelsbruggetje' voor het onthouden van de chemische notatie zijn bij een aantal elementen de Engelse of Latijnse namen gegeven
  • de 'lichtgedrukte' ionen zijn niet 'verplicht' voor het eindexamen Kader/Mavo

(Klik op het overzicht om te downloaden)

Atomen: het Periodiek Systeem

► Hieronder zie je een (voorbeeld van een) Periodiek Systeem dat je (evt. ook) kan downloaden en uitprinten. Hierin zie je ook een aantal (bekende en nog onbekende) gegevens van alle atomen weergegeven.

Atomen: de bouw van atomen

Atoommodel van Rutherford:

 

Bouw van stoffen

Moleculaire stoffen

Zouten

Metalen

Chemische reacties & -processen

Processen

Reacties: reactievergelijkingen

Voorbeeldvideo: Reactievergelijking kloppend maken

Reacties: energie

Reacties: typen reacties

Chemisch Rekenen

Molecuul- & Massaverhouding

► MOLECUULverhouding van een reactie

Een chemische reactie verloopt altijd volgens (o.a.) de volgende twee principes:

  • soorten en aantallen ATOMEN vóór de reactie zijn gelijk aan de soorten en aantallen atomen ná de reactie (er verdwijnen geen atomen en er komen ook geen atomen bij)
  • de verschillende MOLECULEN reageren met elkaar én ontstaan in een vaste verhouding
    (=> molecuulverhouding)

Dit zie je allebei terug in de kloppende reactievergelijking.

2 H2 +  (1) O2 → 2 H2O
(de zwarte getallen geven nu de molecuulverhouding 2:1:2 weer)

 

► MASSAverhouding van een reactie

Elke atoomsoort heeft zijn eigen (realtieve) atoommassa (die je in het Periodieke Systeem kan opzoeken). En omdat elk molecuul bestaat uit een bepaald aantal soorten en aantallen atomen kan je de molecuulmassa berekenen van elk molecuul dat in de reactievergelijking voorkomt.

De molecuulverhouding kan je daarme omrekenen naar de massaverhoudiing:

2 H2 +  (1) O2 → 2 H2O
(atoommassa H = 1,008u; O = 16,00u)

4,032u + 32,00u → 36,032u

 

Rekenschema Massa-Mol-Volume

► Hieronder zie je een schema hoe je...

  • m.b.v. de molaire massa de gegeven massa van een stof kan omrekenen naar de hoeveelheid (mol) van de stof
  • m.b.v.het molair volume het gegeven volume van een gas kan omrekenen naar de hoeveelheid (mol) van het gas
  • m.b.v. het gegeven volume  en massa de dichtheid van een vaste of vloeibare stof kan berekenen en/of de concentratie/gehalte van een opgeloste stof in een oplosmiddel
  • m.b.v. het gegeven volume  en hoeveelheid (mol) de molariteit van een opgeloste stof in een oplosmiddel
  • m.b.v. de molaire massa de de gegeven concentratie/gehalte van een stof kan omrekenen naar de molariteit van de stof

(Klik op het schema om te downloaden)

Veiligheid, gezondheid & milieu

Veiligheid & gezondheid

► Veiligheidsregels in het lab

...

► Veiligheidspictogrammen

Veel chemische stoffen -ook bijv. de schoonmaakmiddelen thuis- kunnen een gevaar voor je gezondheid en/of het milieu zijn. Daarom moet op elk etiket van een chemische stof door middel van een opvallend pictogram deze gevaren duidelijk aangegeven zijn. Hieronder zie je de pictogrammen met hun betekenis (op oudere etiketten zie je soms nog de oude oranje symbolen staan).
(klik op de afbeelding om deze te downloaden)

► H- & P-zinnen

...