Dit is nu wat je noemt een "Naslagwerk" over scheikunde.
Hierin kan je allerlei informatie vinden over de verschillende thema's binnen de scheikunde.
schema's,
video's,
tekeningen
en samenvattingen
Natuurljk kan je dat ook allemaal (en meer) op Internet vinden maar hier heb je alvast een beginnetje...
In het menu hiernaast vindt je de verschillende scheikunde-'thema's' met daaronder de verschillende onderwerpen die bij dat thema horen.
LET OP: dit naslagwerk is zeker nog niet af en zal steeds worden uitgebreid. Dus als je iets niet kan vinden: mail het naar en/of vraag het aan meneer Heijna dan wordt het zo snel mogelijk erbij gezet.
Stoffen algemeen
Stofeigenschappen
► Alle stoffen bestaan uit deeltjes
► Elke stof kan je herkennen aan een unieke combinatie van verschillende stofeigenschappen. Er zijn heel veel verschillende soorten stofeigenschappen waaraan we een stof kunnen herkennen.
► Als je een stofeigenschap met een getal kan aangeven noemen we het een stofconstante.
► Hieronder de meest voorkomende stofeigenschappen & -constanten nog even bij elkaar. In de laatste kolom staan eigenschappen die juist GÉÉN stofeigenschappenzijn; ze zeggen alleen iets over bijv. de hoeveelheid van stoffen.
belangrijkste Stof-EIGENSCHAPPEN
belangrijkste Stof-CONSTANTEN
GÉÉN stofeigenschappen
kleur & glans
geur & smaak
geleidbaarheid van...
warmte
electriciteit
fase bij KT(= kamertemperatuur)
kookpunt (°C of K)
smeltpunt (°C of K)
dichtheid (gr/L)
oplosbaarheid (gr/kg).
vorm
grootte
gewicht
volume.
Fasen & faseovergangen etc.
1. Fasen
► Elke stof kan in 3 verschillende fasen (of toestanden) voorkomen, afhankelijk van de temperatuur. In onderstaande tabel zijn de kenmerken van elke fase weergegeven.
vast (s)
vloeibaar (l)
gasof damp (g)
deeltjes...
- DICHT op elkaar
- bewegen NIET
stof heeft EIGEN vorm
VAST volume
deeltjes:
- DICHT op elkaar
- bewegen WEL
stof VOLGT vorm van
de omgeving
VAST volume
deeltjes:
- VER uit elkaar
- bewegen WEL
stof VULT de omgeving
GEEN vast volume
2. Fase-overgangen
► Een stof kan van de ene fase overgaan in de andere fase (denk aan ijs dat smelt). Het overgaan van de ene fase in de andere noemen we fase-overgangen.
► Hieronder staan een aantal plaatjes als geheugensteun / naslag over fasen en fase-overgangen.
figuur 1: de verschillende fasen van een stof met de fase-overgangen
figuur 2: Een aantal voorbeelden van de smelt- & kookpunten en de fasen van verschillende stoffen.
3. Smeltpunt & kooktraject en zo...
► De temperatuur waarbij de fase verandert ...
... van vast ⇔ vloeibaar noemen we het smeltpuntofsmelttraject
... van vloeibaar ⇔ gas noemen we het kookpuntofkooktraject
Deze zijn voor elke stof uniek en noemen westofconstanten (zie ook [Stofeigenschappen])
► Tijdens een faseovergang zijn beide fasen tegelijk aanwezig
► Het verschil tussen een smelt-/kookpunt en een smelt-/kook-traject is dat ...
tijdens een smelt-/kookpuntverandert de temperatuur NIET ...
tijdens een smelt-kook-trajectverandert de temperatuur WEL ...
... tot het punt dat de volgende fase bereikt is (zie ook onderstaande figuur)
Zuivere stoffen & Mengsels
► Stoffen bestaan uit deeltjes (moleculen, atomen of ionen; zie verderop);
een zuivere stof ⇒
- bestaat uit allemaal dezelfde soort deeltjes
- heeft een smelt- & kookpunt(oftewel; de temperatuur verandert NIET tijdens het smelten/stollen en koken / condenseren (zie ook bij [Fasen & faseovergangen])
een mengsel ⇒ - bestaat uit allemaal verschillende soorten deeltjes
- heeft een smelt- & kooktraject(oftewel; de temperatuur verandert WEL tijdens het smelten/stollen en koken / condenseren (zie ook bij [Fasen & faseovergangen])
Soorten mengsels
► Mengsels bestaan dus uit verschillende soorten deeltjes (moleculen, atomen of ionen; zie verderop);
HOMOGEEN mengsel
Hierin zijn de deeltjes GELIJKMATIG (of uniform) verdeeld in het mengsel.
Je kan de verschillende stoffen dan niet meer van elkaar onderscheiden (bijv. opgelost suiker in water)
HETEROGEEN mengsel
Hierin zijn de verschillende soorten deeltjes van het mengsel NIET gelijkmatig/uniform verdeeld.
Je kan dan de verschillende stoffen nog onderscheiden (bijv. zoutkorrels tussen zandkorrels).
► Hieronder zie je het overzicht van de verschillende soorten mengsels (klik op de afbeelding om te downloaden)
Scheidingsmethoden
► Mengsels kan je weer in afzonderlijke (zuivere) stoffen scheiden door gebruik te maken van verschillen in stofeigenschappenen/ofconstanten.
► Hieronder zie je een overzicht van de soorten mengsels en de scheidingsmethoden die je bij deze mengsels kan gebruiken om ze te scheiden in afzonderlijke stoffen. Hierbij is per scheidingsmethode ook aangegeven op basis van welke stofeigenschappen deze scheidingsmethode 'werkt'. (Klik op het schema om te downloaden)
Atomen, moleculen & ionen
Atomen: basisgegevens
► Hieronder zie je het overzicht met de namen en chemische 'notatie' van alle atomen/elementen plús de bijbehorende ionen die je moet kennen voor je eindexamen.
als 'ezelsbruggetje' voor het onthouden van de chemische notatie zijn bij een aantal elementen de Engelse of Latijnse namen gegeven
de 'lichtgedrukte' ionen zijn niet 'verplicht' voor het eindexamen Kader/Mavo
(Klik op het overzicht om te downloaden)
Atomen: het Periodiek Systeem
► Hieronder zie je een (voorbeeld van een) Periodiek Systeem dat je (evt. ook) kan downloaden en uitprinten. Hierin zie je ook een aantal (bekende en nog onbekende) gegevens van alle atomen weergegeven.
Atomen: de bouw van atomen
Atoommodel van Rutherford:
Bouw van stoffen
Moleculaire stoffen
Zouten
Metalen
Chemische reacties & -processen
Processen
Reacties: reactievergelijkingen
Voorbeeldvideo: Reactievergelijking kloppend maken
Reacties: energie
Reacties: typen reacties
Chemisch Rekenen
Molecuul- & Massaverhouding
► MOLECUULverhouding van een reactie
Een chemische reactie verloopt altijd volgens (o.a.) de volgende twee principes:
soorten en aantallen ATOMENvóór de reactie zijn gelijkaan de soorten en aantallen atomen ná de reactie (er verdwijnen geen atomen en er komen ook geen atomen bij)
de verschillende MOLECULEN reageren met elkaar én ontstaan in een vaste verhouding
(=> molecuulverhouding)
Dit zie je allebei terug in de kloppende reactievergelijking.
2 H2 + (1)O2 → 2H2O (de zwarte getallen geven nu de molecuulverhouding 2:1:2 weer)
► MASSAverhouding van een reactie
Elke atoomsoort heeft zijn eigen (realtieve) atoommassa (die je in het Periodieke Systeem kan opzoeken). En omdat elk molecuul bestaat uit een bepaald aantal soorten en aantallen atomen kan je de molecuulmassa berekenen van elk molecuul dat in de reactievergelijking voorkomt.
De molecuulverhouding kan je daarme omrekenen naar de massaverhoudiing:
2 H2 + (1)O2 → 2H2O (atoommassa H = 1,008u; O = 16,00u)
4,032u + 32,00u → 36,032u
Rekenschema Massa-Mol-Volume
► Hieronder zie je een schema hoe je...
m.b.v. de molaire massa de gegeven massa van een stof kan omrekenen naar de hoeveelheid (mol) van de stof
m.b.v.het molair volume het gegeven volume van een gas kan omrekenen naar de hoeveelheid (mol) van het gas
m.b.v. het gegeven volume en massade dichtheid van een vaste of vloeibare stof kan berekenen en/of de concentratie/gehalte van een opgeloste stof in een oplosmiddel
m.b.v. het gegeven volume en hoeveelheid (mol)de molariteit van een opgeloste stof in een oplosmiddel
m.b.v. de molaire massa de de gegeven concentratie/gehalte van een stof kan omrekenen naar de molariteit van de stof
(Klik op het schema om te downloaden)
Veiligheid, gezondheid & milieu
Veiligheid & gezondheid
► Veiligheidsregels in het lab
...
► Veiligheidspictogrammen
Veel chemische stoffen -ook bijv. de schoonmaakmiddelen thuis- kunnen een gevaar voor je gezondheid en/of het milieu zijn. Daarom moet op elk etiket van een chemische stof door middel van een opvallend pictogram deze gevaren duidelijk aangegeven zijn. Hieronder zie je de pictogrammen met hun betekenis (op oudere etiketten zie je soms nog de oude oranje symbolen staan). (klik op de afbeelding om deze te downloaden)
Het arrangement Naslag voor Scheikunde is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
