Inleiding
In dit project gaan jullie met behulp van BIM een woninginstallatie ontwerpen en daadwerkelijk bouwen in de praktijkruimte.
BIM wordt tegenwoordig bij steeds meer bouw- en installatiebedrijven gebruikt voor het uitvoeren van projecten. In de toekomst zal dit alleen maar meer worden. Het is dus belangrijk dat jullie bekend raken met deze methode voor jullie vak.
Jullie gaan in groepjes van 3 studenten een ruimte van een woning ontwerpen. Dit kan een badkamer, een keuken of een technische ruimte zijn. De groepsindeling krijg je van de docent. Deze drie ruimten vormen samen een woning. Het leidingwerk en elektra zijn dus aan elkaar gekoppeld, dit vergt dus ook samenwerking en afstemming tussen de projectgroepjes. Voorbeeld: de ketel in de technische ruimte van groepje 3 verzorgt dus het warm water in de badkamer van groepje 2.
De installaties die zijn ontworpen ga je uiteindelijk bouwen in een 3D-box in het praktijklokaal. Het is de bedoeling dat er uiteindelijk een werkende installatie wordt opgeleverd.
Figuur 1 - Plattegrond 3D-boxen praktijklokaal
Figuur 2 - Aanzicht 3D-boxen praktijklokaal
Structuur van de opdrachten
De uitleg van de opdrachten staan in dit document. Elke opdracht is opgebouwd uit 4 stukken, namelijk:
- Leerdoelen:
Hierin staat kort uitgelegd wat je leert in deze opdracht.
- Opdracht:
Hier staat eerst een stukje over de context (hoe wordt dit in het bedrijfsleven gedaan). Daarna volgt een korte uitleg van de opdracht.
- Aanpak:
Hier staat in stappen beschreven wat je moet doen om de opdracht goed uit te voeren. Je eindigt elke opdracht met een mijlpaal waarin je iets oplevert. Als je dit hebt opgeleverd kun je door naar de volgende opdracht.
- Producten:
Hierin staat wat je moet opleveren aan het eind van de opdracht. Voor alle producten krijg je een cijfer.
Opdrachten Project
Om dit te realiseren doorloop je de volgende opdrachten:
- Plan van aanpak
Je begint het schrijven van een plan van aanpak. Hierin inventariseer je wat je allemaal moet doen, verdeel je de taken en maak je een planning.
- Schetsontwerp (So) en voorontwerp (VO)
Je gaat vervolgens schetsen om een globale indeling te maken van jou ontwerp die voldoet aan het pakket van eisen (PvE). Het ontwerp bestaat uit een E- en W-installatie. Het is belangrijk dat je samenwerkt met andere groepjes om de installaties op elkaar aan te sluiten.
- Definitief ontwerp (DO) en uitvoeringsontwerp (UO)
In deze opdracht maak je met je groepje een 3D ontwerp van de installatie met behulp van Revit. Het ontwerp wordt in detail uitgewerkt zodat het realiseerd kan worden.
- Werkvoorbereiding (WEVO)
In deze opdracht ga je de voorbereidingen treffen zodat de installatie gebouwd kan worden. Je maakt werktekeningen van het 3D model en materiaallijsten. Daarna draag je het ontwerp over aan een ander groepje. Een ander groepje gaat namelijk jullie ontwerp bouwen.
- Examen keuzedeel E of I
De uitvoeringsfase begint met een examen waarin je laat zien dat je over de basisvaardigheden beschikt om een elektrotechnische of werktuigkundige installatie kunt aanleggen.
- Uitvoering
Jullie gaan het ontwerp bouwen van een ander groepje. Daarnaast zul je nog het groepje moeten begeleiden dat jullie ontwerp bouwt.
- Oplevering
Als alle montagewerkzaamheden gereed zijn lever je de installatie op aan groep die het ontwerp heeft gemaakt. Ze controleren installatie en maken een restpuntenlijst met aanpassingen die nog gedaan moeten worden.
- In bedrijfstellen (IBS)
Als al het montagewerk is goedgekeurd ga je de installatie in bedrijf nemen. De spanning en de water/gasdruk gaan erop en je gaat testen of alles naar behoren werkt.
- Demontage
Aan het einde demonteer je de hele installatie en zorg je dat de ruimte weer netjes en leeg wordt opgeleverd.
Beoordeling Project
Groepscijfer (weging 0,4)
Voor alle producten kun je met je team een aantal punten verdienen. Deze punten moet je naar eigen inzicht verdelen over je teamgenoten. Heeft er iemand extra zijn best gedaan dan kun je hem/haar belonen met extra punten. Houd een teamgenoot zich bijvoorbeeld niet aan afspraken dat kun je hem/haar minder punten geven dan de rest. De punten die je individueel hebt verdiend bepalen uiteindelijk jou eindcijfer.
|
Fase
|
Producten
|
Punten
|
|
1. Plan van aanpak
|
Plan van aanpak (PvA)
|
4
|
|
Teamcontract
|
1
|
|
2. Schetsontwerp (SO) en voorontwerp (VO)
|
Plattegrond met het SO en VO
|
5
|
|
Presentatie van het SO en VO
|
5
|
|
3. Definitief ontwerp (DO) en uitvoeringsontwerp (UO)
|
Revit model van het DO en UO
|
15
|
|
Presentatie van het DO en UO
|
5
|
|
4. Werkvoorbereiding (WEVO)
|
Set werktekeningen
|
5
|
|
Materiaallijst
|
5
|
|
Overdrachtsoverleg
|
5
|
|
5. Examen keuzedeel E of I
|
Werktekening met examenopdracht
|
-
|
|
De gerealiseerde examenopdracht
|
-
|
|
6. Uitvoering
|
De gerealiseerde installatie
|
20
|
|
Bouwbegeleiding van de door jullie ontworpen ruimte
|
5
|
|
7. Oplevering
|
Restpuntenlijst
|
5
|
|
8. In bedrijfstellen (IBS)
|
Inbedrijfname rapport
|
5
|
|
9. Demontage
|
Demontage van de installatie
|
5
|
|
Totaal
|
90
|
Eindproduct (weging 0,2)
De installatie die je ontworpen hebt wordt beoordeeld door externe beoordelaars uit het bedrijfsleven. Je krijgt een cijfer voor de installatie die je ontworpen hebt, dus niet die je gebouwd hebt. Als ontwerpende groep ben je verantwoordelijk voor een nette realisatie. Bij de oplevering heb je de kans om de groep die de installatie bouwt aanpassingen te laten doen zodat het werk aan jou kwaliteitseisen voldoet.
Eindtoets (weging 0,4)
Aan het eind van het project krijg je een eindtoets over alle onderwerpen die aan bod zijn gekomen tijdens het project. Deze toets telt voor 0,4 mee voor het eindcijfer van dit project.
1. Plan van aanpak (PVA)
Leerdoelen
- Je leert in deze opdracht om planmatig te werk te gaan.
- Je leert in deze opdracht om in groepsverband een opdracht te doen, waarbij ieder zijn eigen verantwoordelijkheden heeft.
- Je leert in deze opdracht om een inschatting te maken van hoeveel tijd iets kost.
Opdracht
Context
Als je een project moet uitvoeren, heb je vaak met veel verschillende factoren en mensen te maken. Om te zorgen dat het project overzichtelijk wordt en blijft en om te zorgen dat het project tot een goed einde wordt gebracht, schrijf je een plan van aanpak. In een plan van aanpak vertel je waarom je dit project gaat uitvoeren, hoe je dat wilt doen en wat je ermee wilt bereiken.
Opdracht
In deze opdracht ga je een plan van aanpak schrijven en een teamcontract opstellen voor dit project. Je verzamelt alle informatie die je nodig hebt om een goed beeld te krijgen van het project. Lees de opdracht goed door, luister naar de mondelinge toelichting van de docent, en overleg met je groepsleden zodat jullie hetzelfde beeld hebben van de opdracht. Maak met je groepsleden een taakverdeling en spreek af wie waar verantwoordelijk is. Daarna maak je een planning waarin je voor jezelf duidelijk maakt wanneer je wat af moet hebben. Het plan van aanpak bestaat uit de volgende hoofdstukken:
- Doel van het project
Formuleer zo helder mogelijk welk doel met dit project bereikt gaat worden. Welke voordelen worden behaald? Deze beschrijving wordt overgenomen uit de projectopdracht en kan eventueel worden aangescherpt.
- Op te leveren eindresultaat
Beschrijf het eindresultaat dat wordt opgeleverd zo SMART mogelijk. Geef daarnaast duidelijk aan wat alle deelproducten zijn die opgeleverd worden.
- Afbakening
Beschrijf in detail wat er WEL en WAT NIET binnen het project valt (resultaten en activiteiten). Op deze manier worden er geen onnodige dingen gedaan en wordt er ook niks vergeten.
- Projectaanpak/fasering
Beschrijf de uitvoeringsfasen (de projectopdrachten) die doorlopen worden om tot het eindresultaat te komen. Noem per fase het tussenresultaat als beslismoment van deze fase.
- Projectorganisatie en -communicatie
Beschrijf wie in welke rol betrokken is in dit project. Maak eventueel gebruik van een organigram. Beschrijf per rol de taken/verantwoordelijkheden en de periode/frequentie wanneer deze persoon nodig is. Beschrijf wanneer groepen bij elkaar komen en met welke frequentie.
- Planning
Maak een planning met daarin de volgende onderdelen:
- Geef per opdracht aan welke activiteiten er gedaan moeten worden om tot het eindresultaat te komen.
- Maak een inschatting qua tijd van elke activiteit.
- Geef van elke activiteit aan wie ervoor verantwoordelijk is.
- Geef duidelijk aan wanneer de deadlines zijn.
Aanpak
Stap 1: Teamcontract opstellen
Voordat je aan de projectopdracht begint stel je een teamcontract op waarin afspraken staan waar iedereen zich aan moet houden. Elk groepslid moet het teamcontract ondertekend hebben. Als er zich problemen voordoen kun je terugvallen op de afspraken in het teamcontract. Het teamcontract wordt als bijlage toegevoegd aan het Plan van aanpak.
Stap 2: Inventarisatie werkzaamheden
Lees de hele Wikiwijs door zodat je een beeld hebt van alle werkzaamheden. Bespreek alles met elkaar zodat jullie hetzelfde beeld hebben bij de opdracht. Als er nog dingen onduidelijk zijn bespreek je dit met de docent.
Stap 3: Organiseren van je projectgroepje
Om deze samenwerking goed te laten verlopen is het van belang dat je je groepje op een bepaalde manier organiseert zodat ieder zijn eigen verantwoordelijkheden en taken heeft. Binnen een ontwerpteam zijn er vaak de volgende rollen:
- De W-modelleur: deze persoon is verantwoordelijk voor de W-installatie.
- De E-Modelleur: deze persoon is verantwoordelijk voor de E-installatie.
- De BIM-coördinator: deze persoon heeft als taak om met de BIM-coördinatoren van de andere groepjes hoe de installaties op elkaar zijn aangesloten.
In bovenstaand schema zie je dus dat je met meerdere groepjes een woning ontwerpt.. De BIM-coördinator zit eigenlijk in 2 groepjes, namelijk in het ontwerpteam en het coördinatieteam.
Stap 4: Planning maken
De deadlines voor alle opdrachten wordt door de docent aangeven. Ook de tijd die je krijgt voor het uitvoeren van dit project wordt door de docent aangeven. Met deze informatie ga je een detailplanning maken en bepaal je wanneer je welke onderdelen af hebt. De docent levert een concept planning aan die jullie kunnen gebruiken als uitgangspunt.
Stap 5: Plan van aanpak (PVA) schrijven
Alle informatie die je tot nu toe verzameld hebt ga je als groep verwerken tot een plan van aanpak. Op het moment dat hier goedkeuring voor is gegeven mogen jullie door naar de volgende opdracht.
Producten
Team contract
- Een contract waarin afspraken en consequenties worden vastgelegd, ondertekend door alle teamleden.
- Het teamcontract moet als bijlage bij het plan van aanpak worden toegevoegd.
Plan van aanpak (PvA)
- Inleveren als pdf-document op Teams.
2. Schetsontwerp (SO) en voorontwerp (VO)
Leerdoelen
- Je leert in deze opdracht hoe je een PvE omzet in een schetsontwerp
- Je leert in deze opdracht welke stappen je moet doorlopen om vanuit niets een uitvoeringsontwerp te maken.
Opdracht
Context
Een schetsontwerp, in sommige gevallen ook wel een ontwerptekening genoemd. Is de eerste tekening die wordt gemaakt in het tekenproces. Een schetstekening is een vertaling van al je ideëen en wensen. Ook wel je programma van eisen genoemd. Het is een schets die je programma van eisen in beeld brengt.
Opdracht
Je gaat het pakket van eisen (PvE) vertalen naar een schetsontwerp (SO) en een voorontwerp (VO). Dit ontwerp ga je presenteren aan de opdrachtgever zodat hij een beeld heeft wat jullie willen gaan bouwen. Na de presentatie moet je het schetsontwerp misschien nog wat aanpassen. Als de opdrachtgever akkoord is kun je het schetsontwerp verder gaan uitwerken naar een 3D model. Dit heet het definitief ontwerp (DO) en uitvoeringsontwerop (UO).
Plattegrond van de indeling 3D-boxen
Aanpak
Stap 1: Inventariseren van het pakket van eisen
Je begint met het pakket van eisen te bespreken met je groep. Ga op de locatie kijken waar de installatie gebouwd moet worden zodat je een goed beeld hebt van de (grootte) van de ruimte. Zorg dat jullie als groep een beeld hebben van wat de bedoeling is.
Stap 2: Overleggen met andere teams
Leg contact met de andere groepen van jou woning. Stem met elkaar af hoe je de installaties aan elkaar gaat koppelen. Blijf continu met elkaar in contact als je bezig bent met je schetsontwerp en voorontwerp. Als er iets veranderd aan jullie ontwerp kan dit ook invloed hebben op het ontwerp van de andere groep.
Stap 3: Maken van een schetsontwerp (SO)
Een schetsontwerp maak je met papier en potlood (zodat je kan gummen!). Je pakt een grote plattegrond van de ruimte en je gaat alle belangrijke componenten van de installatie intekenen. Alle onderdelen die in het pakket van eisen staan moeten terugkomen op deze schets. De tekening hoeft niet op de millimeter nauwkeurig te zijn, maar houd wel enigszins rekening met de maten van bijvoorbeeld een douchebak en wc. Je moet namelijk wel weten of het gaat passen.
Stap 4: Maken van een voorontwerp (VO)
Op het moment dat alle componenten in het schetsontwerp een plaats heeft gekregen ga je het ontwerp verder uitwerken tot een voorontwerp. Dit doe je nog steeds met papier en potlood. Hierin ga je globaal de leidingloop van de belangrijkste leidingen bepalen. Dus hoe loopt de riolering? Waar lopen de cv-leidingen langs? Waar zit de centraaldoos en waar lopen de belangrijkste elektrabuizen? Je moet hier ook gaan nadenken welke voorzieningen alle apparatuur nodig heeft. Een vaatwasser heb je in het schetsontwerp aangegeven met een vierkantje, maar deze heeft wel een wandcontactdoos, kraan en afvoer nodig. Geef dit ook al aan op de tekening. Geef daarna met markeerstiften de verschillende soorten leidingen een kleurtje voor de duidelijkheid.
Als je tot de conclusie komt dat het op bepaalde punten niet gaan passen, ga dan weer terug naar het schetsontwerp en pas deze aan met je nieuwe inzichten.
Stap 5: Controleren of het ontwerp aan normen en wetgeving voldoet.
De installatie moet aan de wettelijke eisen voldoen voor wat betreft veiligheid. Dit zijn bijvoorbeeld de NEN1010 en het Bouwbesluit. Zoek uit welke eisen er zijn bij badkamers, keukens en technische ruimten en pas deze toe op jullie ontwerp.
Stap 6: Presenteren voorontwerp aan de opdrachtgever
Als jullie het voorontwerp af hebben ga je dit presenteren aan de opdrachtgever. De tekening die je hebt gemaakt zal hierbij de belangrijkste leidraad zijn. Ondersteun de presentatie eventueel met een aantal PowerPoint dia’s waarin je uitlegt hoe je tot bepaalde keuzes bent gekomen. Na de presentatie verwerk eventuele feedback van de opdrachtgever. Op het moment dat de opdrachtgever akkoord is met het voorontwerp ga je het ontwerp verder uitwerken tot definitief ontwerp.
Producten
Plattegrond met het SO en VO
- Een nette plattegrond waarin te zien hoe de ruimte wordt ingedeeld
- De leidingloop, de inrichting (keukenblok etc.), en de componenten (kranen, wcd's etc.) moeten zichtbaar zijn.
- De verbindingen naar de andere ruimtes moeten zichtbaar zijn.
- Maak een goede foto van de plattegrond (waarop je ook goed kan inzoomen) en lever deze in in Teams.
Presentatie van het SO en VO
- Een presentatie van het ontwerp aan de opdrachtgever.
- Leg uit hoe je tot je ontwerp gekomen bent.
- Toon aan dat je je aan de geldende normen en regelgeving hebt gehouden.
- Gebruik de plattegrond als uitgangspunt van de presentatie
3. Definitief ontwerp (DO) en Uitvoeringsontwerop (UO)
Leerdoelen
- Je leert in deze opdracht hoe je met andere partijen moet samenwerken aan groot ontwerp.
- Je leert in deze opdracht welke berekeningen je moet maken om tot een goed ontwerp te komen.
- Je leert in deze opdracht hoe je een installatie moet ontwerpen in Revit.
Opdracht
Context
BIM is de afkorting voor ‘Building Information Modeling’ of ‘Bouwwerk Informatie Model’. Het is een methode om met behulp van software het proces van plannen, bouwen en beheren van een gebouw(installatie) te optimaliseren. Daarbij wordt een gebouw(installatie) als 3D-model opgebouwd. Alle relevante informatie (materiaal, koppelingen, leidingdoorsnedes, groepsverdeling) wordt aan het 3D-model gekoppeld. Van dit 3D-gebouwmodel worden alle plattegronden, aanzichten, installatie en elektrotekeningen afgeleid. Als het 3D-model wordt aangepast, dan volgen alle tekeningen en de eraan gekoppelde gegevens automatisch.
Opdracht
In deze opdracht ga je het ontwerp uit de vorige opdracht (SO en VO) uitwerken in 3D in Revit tot een definitief ontwerp (DO) en uitvoeringsontwerp(UO). Het Revit model van de 3D-boxen staat in de cloud, zodat je met meerdere personen in hetzelfde bestand kunt werken. Op deze manier kun je met de hele klas 1 grote installatie maken. Het definitief ontwerp (DO) en uitvoeringsontwerp(UO) ga je presenteren aan de opdrachtgever zodat precies duidelijk wordt wat jullie gaan bouwen. Na de presentatie moet je het 3D model misschien nog wat aanpassen. Als de opdrachtgever akkoord is ga je het ontwerp gereed maken voor uitvoering. Dit heet de werkvoorbereiding. Op basis van dit definitief ontwerp (DO) en uitvoeringsontwerop (UO) ga je werktekeningen maken, materialen bestellen en de installatie gaan bouwen.
Aanpak
Stap 1: Openen van het Revit model uit de cloud
Het Revit model staat in de cloud. Je werkt met de hele klas in 1 model, dus het is belangrijk dat je altijd in je eigen ruimte aan het tekenen bent. Daarnaast is het ook belangrijk dat je de 'Workset' op jou naam insteld voordat je begint met tekenen. Dit zorgt ervoor dat dat alles wat je ontwerpt niet door een ander aangepast kan worden. Het zorgt er ook voor dat je een bericht krijgt als iemand op jou installatie wilt aansluiten. De docent legt uit hoe dit werkt.
Stap 2: Plaatsen van componenten, definitief ontwerp (DO)
Bij het definitief ontwerp wordt de installatie in Revit in 3D gemodelleerd. Je gaat op basis van het schetsontwerp alle componenten in het 3D model plaatsen. Houd goed rekening met de hoogtes en zorg dat dit voldoet aan alle normen zoals de NEN1010 en het bouwbesluit. De leidingen worden pas in de volgende stap getekend, zorg eerst dat alles op zijn plaats zit. De BIM-coördinator heeft in deze fase als taak om een groepenverdeling te maken voor de elektrische installatie.
Stap 3: Modelleren van het leidingwerk, uitvoerings ontwerp (UO)
De volgende stap is dat alle leidingen (zowel W als E) gemodelleerd worden. Teken eerst de hoofdleidingen en sluit vervolgens alle aftakkingen op de hoofdleiding aan. Als laatste ga je de leidingloop in detail uitwerken. Denk hierbij aan sprongetjes en kattenruggetjes dit ervoor zorgen dat de leidingen elkaar niet snijden. De BIM-coördinator heeft in deze fase als taak om de doorvoeren naar de andere ruimtes te bespreken. Ook zorgt hij ervoor dat componten uit verschillende ruimtes op elkaar zijn uitgelijnt zodat er zo weinig mogelijk bochten nodig zijn.
Stap 4: Controleren van het model
Op het moment dat alle apparatuur en het leidingwerk gemodelleerd zijn ga je het hele ontwerp controleren. Je gaat alle leidingen dimensioneren, de diameters controleren en berekenen. Voor de elektrische installatie zet je de groepsnummers in het model en maak je een meterkasttekening. Je gaat controleren of alle koppelingen daadwerkelijk bestaan en plaatst eventueel nog de benodigde appendages. Ook controleer je de hele installatie nog op clashes, dit zijn leidingen die door elkaar lopen bijvoorbeeld.
Stap 5: Presenteren uitvoeringsontwerp aan de opdrachtgever en uitvoerende partij
Op het moment dat het uitvoeringsontwerp gereed is maak je een presentatie voor zowel de opdrachtgever als het groepje dat de installatie gaat bouwen. Hierin presenteer je het DO en UO van de installatie die jullie ontworpen hebben. Het doel van de presentatie is dat je gaat uitleggen hoe de installatie gebouwd moet worden. Alles moet zodaning uitgewerkt zijn dat op basis van 3D model de installatie gebouwd kan worden.
TIP
Ook als het 3D ontwerp nog niet helemaal klaar is, kan er al wel begonnen worden met het maken van werktekeningen in de volgende opdracht. Als er namelijk iets veranderd in het 3D model wordt dit automatisch aangepast op de werktekeningen. Als groepslid kun je dus altijd wat doen!
Producten
Revit model van het DO en UO
- Het ontwerp moet voldoen aan het plan van eisen en het voorontwerp.
- Alle feedback op het ontwerp tijdens de presentatie moet zijn verwerkt.
- Het Revit model staat in de BIM360 omgeving, zorg dat alles compleet is op de deadline.
Presentatie van het DO en UO
- Een presentatie van het definitief ontwerp en uitvoeringsontwerp aan de opdrachtgever.
- Gebruik het Revit 3D model als uitgangspunt van de presentatie
- Een PowerPoint presentatie inleveren in teams.
- Word ook beoordeeld voor Nederlands! Kijk hiervoor naar onderstaande presentatie-eisen:
4. Werkvoorbereiding (WEVO)
Leerdoelen
- Je leert in deze opdracht hoe je een ontwerp uitvoering gereed moet maken.
- Je leert in deze opdracht hoe je moet bepalen welke materialen je nodig hebt.
- Je leert in deze opdracht hoe je mensen moet aansturen die het werk gaan uitvoeren.
Opdracht
Context
Als een installatiebedrijf een opdracht is gegund kan de werkvoorbereiding beginnen. De werkvoorbereiding speelt zich gedeeltelijk af voordat men daadwerkelijk met de uitvoering begint. Daarnaast zal een groot gedeelte van de werkvoorbereiding plaats vinden tijdens de uitvoering van de installatiewerkzaamheden, steeds vooruitlopend op de werkzaamheden in de bouw.
Activiteiten die gedaan worden in de werkvoorbereiding zijn o.a.: Het uitwerken van werktekeningen, deze werktekeningen worden vaak door het installatiebedrijf uitgewerkt. Inkopen van materiaal, de werkvoorbereider zorgt er in overleg met de uitvoerder voor dat de materialen op de juiste tijd op de bouwplaats geleverd worden, hiervoor worden contracten afgesloten met leveranciers.
Opdracht
In deze opdracht ga je het uitvoeringsontwerp (UO) gereed maken voor uitvoering. Voor de bouw van jullie installatie zijn twee documenten van belang, namelijk een set werktekeningen en een materialenlijst.
In de materiaallijst staan de materialen die nodig zijn voor het bouwen van de installatie. Het werkt in dit project niet meer zo dat je zelf materiaal uit het magazijn mag pakken op het moment dat je het nodig hebt. Je mag eenmalig het materiaal dat op de materiaallijst staat uit het magazijn pakken en daar moet je het mee doen.
Als alle documenten klaar zijn plan je een vergadering in met de uitvoerende groep en een docent. In deze vergadering draag je het ontwerp over naar de andere groep. De vergadering moet een voorzitter en een notulist hebben. Jullie zijn als groep verantwoordelijk voor het organiseren en plannen van de vergadering.
Figuur 8 - Werktekening
Aanpak
Stap 1: Aanmaken en maatvoeren van werktekeningen in Revit
Je gaat werktekeningen maken in Revit. Om de installatie te kunnen bouwen heb je de volgende tekeningen nodig:
Elektrotechnische installatie
- Aanzicht (section) achterwand
- Aanzicht (section) linkerwand
- Aanzicht (section) rechterwand
- Aanzicht (section) zij-schotten box
- Plattegrond (floor plan) van de box
- Plattegrond (floor plan) van het plafond
- Installatietekening groepenkast
- Plattegrond gang van de gang
- Plattegrond van het plafond gang
- Aanzichten (section) van de gang
Werktuigkundige installatie
- Aanzicht (section) achterwand
- Aanzicht (section) linkerwand
- Aanzicht (section) rechterwand
- Aanzicht (section) zij-schotten box
- Plattegrond (floor plan) van de box
- Met grote componenten
keuken, ketel, douchbak etc. zichtbaar
- Plattegrond (floor plan) van de box
- Zonder grote componenten
keuken, ketel, douchbak etc. verborgen
- Plattegrond (floor plan) van het plafond
Op de aanzichten geef je met maatlijnen de hoogte en de horizontale afstand van alle componenten aan zodat je ze makkelijk kan aftekenen op de wand. Op de plattegronden geef je de lengte- en breedtemaat aan van alle componenten zodat de componenten makkelijk aftekend kunnen worden op het plafond en de vloer.
Stap 2: Maken van materiaallijsten
Als het ontwerp gereed is ga je alle componenten tellen. Grote componenten zoals een douchebak spreken voor zich, maar denk vooral ook aan alle koppelingen. Een WCD moet je ook uitsplitsen in een inbouwdoos, WCD, en raam. Deze materialen zet je in een Excel lijst. Je maakt twee lijsten, een W-materiaallijst en een E-materiaallijst. Beugels en schroeven hoeven niet vermeld te worden op de materiaallijst, dit is grijpvoorraad. Voor leidingwerk moet je het aantal meter uittellen dat je nodig hebt. Dit moet je uitsplitsen per type buis en diameter. Het aantal geeft bij een leiding het aantal meter weer. Daarnaast inventariseer je wat er op voorraad is en wat niet en geeft dit aan in de lijst. Alles wat niet op voorraad is moet besteld worden door de docenten. Het is jou verantwoordelijkheid dat de docenten de spullen bestellen die je nodig hebt.
Stap 3: Uitprinten van de materiaallijsten en werktekeningen
Alle werktekeningen print je uit als PDF bestand op A3-formaat in zwart-wit. Het PDF bewaar je zelf, en lever je in bij de docent. Print daarna alle werktekeningen (de PDF bestanden) en de materiaallijst (Excel bestand) 1 keer uit op papier (A3) voor de groep die de installatie gaat bouwen.
Stap 4: Overdracht naar de uitvoerende partij
Nu alles gereed is plan je vroegtijdig een vergadering in met de uitvoerende groep en een docent. Je stelt een agenda op en wijst een notulist aan. Tijdens dit overleg is een groepslid van de voorzitter. In de vergadering bespreek je alle tekeningen en leg je uit wat er moet gebeuren. Je stelt de uitvoerende groep in de gelegenheid om vragen te stellen zodat alles duidelijk is voor deze groep en de uitvoering kan beginnen.
Producten
Set werktekeningen
- Alles afdrukken in PDF op A3-formaat in zwart-wit.
- De PDF bestanden inleveren in teams.
- 1 exemplaar afdrukken op papier voor de uitvoerende groep.
Materiaallijst
- Excel bestand inleveren in teams.
- 2 materiaallijsten, een W-materiaallijst en een E-materiaallijst.
- 1 exemplaar afdrukken op papier voor de uitvoerende groep.
Overdrachtsoverleg
- Plan op eigen initiatief vroegtijdig een vergadering met uitvoerende groep en een docent.
- Een voorzitter en notulist aanwijzen.
- Agenda en notulen na het overleg inleveren in teams
- Deze opdracht wordt ook beoordeeld voor Nederlands.
6. Uitvoering
Leerdoelen
- Je leert in deze opdracht hoe je componenten, appendages, leidingen en bedrading vakkundig installaleert
- Je leert hoe je tekeningen, handleidingen, schema's en instructies moet lezen en interpreteren.
- Je leert hoe je volgens arbo-, veiligheids- en milieuregels, bedrijfsvoorschriften en relevante normen en richtlijnen werkt
Opdracht
Context
In de uitvoeringsfase vindt de realisatie van de installatie plaats. De coördinatie van het werk op de bouwplaats wordt gedaan door de uitvoerder. Bij grotere bouwwerken kan er een team gevormd worden die de leiding heeft op het bouwwerk.
Opdracht
In deze opdracht gaan jullie als groep de installatie bouwen die een ander groepje ontworpen heeft. Jullie hebben inmiddels een vergadering gehad waarbij je de werktekeningen en materiaallijsten hebt gekregen. Alles moet nu duidelijk zijn zodat je aan de slag kan. Verzamel alle materialen uit de materiaallijst en bouw de installatie volgens tekening. Als er onduidelijkheden zijn bespreek je dit met de groep die de installatie ontworpen heeft. Zij bepalen wat er moet gebeuren. Zorg dat je volgens arbo-, veiligheids- en milieuregels, bedrijfsvoorschriften en relevante normen en richtlijnen werkt.
Aanpak
Stap 1: Controleren van aangeleverde documenten
Controleer tijdens het overdrachtsoverleg of alle tekeningen duidelijk zijn en de materiaallijsten kloppen. In dit overleg is het de bedoeling dat je alle informatie krijgt die je nodig hebt om de installatie te bouwen. Als er dingen onduidelijk zijn is het jullie verantwoordelijkheid om vragen te stellen om duidelijkheid te krijgen.
Stap 2: Verzamelen van benodigde materialen
Verzamel alle materialen die je nodig hebt. Het werkt in dit project niet meer zo dat je zelf materiaal uit het magazijn mag pakken op het moment dat je het nodig hebt. Je mag eenmalig het materiaal dat op de materiaallijst staat uit het magazijn pakken en daar zul je het mee moeten doen. Materialen die niet op voorraad zijn, zijn tijdens de werkvoorbereiding al besteld. Als bepaalde materialen nog niet aanwezig zijn moet je bij de docent na gaan wat de levertijd is.
Stap 3: Bouwen van de installatie volgens tekening
Ga aan de slag met het bouwen van de installatie volgens tekening zoals je in de praktijklessen gewend bent. Je werkt met 3 personen in een 3D-box, dus verdeel eerst de taken. Twee voorbeelden van de taakverdeling zijn:
- CV en gas monteur – installeert de CV, cv-leidingen, en radiatoren
- Water en riolering monteur – installeert het sanitair, waterleidingen en riolering.
- Elektro monteur - installeert de elektrische installatie.
Of:
- Monteur wand 1 - installeert alles op de eerste wand.
- Monteur wand 2 - installeert alles op de tweede wand.
- Monteur wand 3 - installeert alles op de derde wand.
Stap 4: Bij problemen of onduidelijkheden: vraag de ontwerpende groep.
Als er iets niet klopt op de tekening, of iets past in de werkelijkheid toch niet moet je dit aangeven bij de groep die het ontwerp heeft gemaakt. Overleg met elkaar hoe het probleem moet worden opgelost. Geef met pen op de tekening aan wat er gewijzigd is en laat iemand van de ontwerpende groep een handtekening zetten bij de wijziging.
Producten
De gerealiseerde installatie
- De installatie moet vakkundig en volgens het ontwerp zijn aangelegd.
- De installatie wordt beoordeeld op netheid, vakmanschap en of het volgens voorschriften is aangelegd
Bouwbegeleiding van door jullie ontworpen ruimte
- Er moet goede bouwbegeleiding gegeven worden aan de groep die jouw ontwerp bouwt.
- Als er onduidelijkheden zijn bij de uitvoerende groep moeten ze geholpen worden
7. Oplevering
Leerdoelen
- Je leert in deze opdracht hoe je een installatie oplevert die voldoet aan tekeningen, schema's, voorschriften en bouwbesluit.
- Je leert om kritisch naar andermans werk te kijken en verbeteringen voor te stellen.
- Je leert om afwerkpunten systematisch te signaleren en documenten.
Opdracht
Context
Bij de oplevering vindt de formele overdracht plaats van het gebouw aan de opdrachtgever. Men controleert of het gebouw aan de gestelde eisen voldoet en de geconstateerde gebreken verholpen zijn. De opdrachtgever verklaart schriftelijk akkoord te gaan met de oplevering.
Opdracht
Nadat de montagewerkzaamheden afgerond zijn laat je de installatie controleren door de groep die het ontwerp gemaakt heeft. Als ontwerpende groep ben je verantwoordelijk voor een nette realisatie. Bij de oplevering heb je de kans om de groep die de installatie bouwt aanpassingen te laten doen zodat het werk aan jou kwaliteitseisen voldoet. Bij de eindbeoordeling wordt je als groep beoordeeld op de installatie die je ontworpen hebt en die die je gebouwd hebt. Je controleert of de installatie volgens tekening en voorschriften is gerealiseerd. Als er onvolkomenheden worden geconstateerd worden deze in een restpuntenlijst verzameld en overgedragen aan de groep die verantwoordelijk is voor de bouw. Deze punten moeten vervolgens door deze groep aangepast worden.
Aanpak
Stap 1: Opleveren van de installatie aan de ontwerpgroep
Als alle montagewerkzaamheden gereed zijn lever je de installatie op aan de groep die het ontwerp gemaakt heeft.
Stap 2: Controleren van de installatie
Als de bouw van jullie ontwerp gereed is ga je installatie controleren. Controleer of de installatie volgens tekening is gebouwd. Controleer ook op netheid en veiligheid. Na deze oplevering wordt het jullie installatie en wordt je hierop beoordeeld, wees dus kritisch op het werk van de andere groep.
Stap 3: Opstellen afwerkpuntenlijst
Punten die nog aangepast moeten worden, worden verzameld in een afwerkpuntenlijst. Het formaat hiervan wordt beschikbaar gesteld door de docenten. Alle deze punten moeten door de andere groep nog aangepast worden.
Stap 4: Bespreken afwerkpunten
Bespreek de afwerkpuntenlijst met de andere groep, zorg dat duidelijk is wat er aangepast moet worden om tot een acceptabele installatie te komen.
Stap 5: Aanpassen afwerkpunten
Als je de lijst met afwerkpunten hebt teruggekregen ga je deze aanpassen. Zorg dat je dit netjes doet en raffel het niet af. Als de andere groep jou werk niet accepteerd heb je een probleem.
Stap 6: Afwerkpunten aftekenen en lijst inleveren.
Nadat de andere groep de afwerkpunten heeft aangepast controleer je of dit ook zo is. Als het naar tevredenheid is gebeurd teken je het afwerkpunt af. Op het moment dat alle afwerkpunten aangepast zijn ga je akkoord met de oplevering van de installatie. De afgetekende en door beide partijen ondertekende lijst scan je in en lever in.
Producten
Ondertekende en afgevinkte afwerkpuntenlijst
- Door beide groepen ondertekende afwerkpuntenlijst.
- Ingescand en als PDF inleveren in Teams.
8. In bedrijfstellen (IBS)
Leerdoelen
- Je leert hoe je componenten, apparaten en installaties moet testen en bedrijf te stellen.
- Je leert hoe je meetapparatuur vakkundig moet hanteren.
Opdracht
Context
Bij de oplevering van projecten spelen het testen, inbedrijfstellen en service een belangrijke rol. Na zorgvuldige montage van de installaties zorgt de aannemer voor de juiste inbedrijfstelling. Tijdens dit proces wordt er vooral gekeken naar de gewenste instellingen van de apparatuur Alle kritische installatieonderdelen worden gecontroleerd waarbij de aannemer zorgt dat de installaties voldoen aan alle eisen en dit in meetrapporten is vastgelegd.
Opdracht
Als alle montagewerkzaamheden klaar zijn ga je de installatie in bedrijf stellen. Dit doe je onder begeleiding van een docent. Je test de installatie volgens de stappen die in de in inbedrijfstellingslijst vermeld staan. Dit document wordt beschikbaar gesteld door de docent. Eventueel voer je metingen uit om de juiste werking vast te stellen. Eventuele gebreken of storingen verhelp je. Vervolgens verwerk je de testresultaten in een testrapport dat je laat ondertekenen door de groep die verantwoordelijk is voor het ontwerp.
Aanpak
Stap 1: In bedrijf stellen van de installatie
Op het moment dat alle werkzaamheden klaar zijn ga je de installatie in bedrijf stellen. Het in bedrijf stellen doe je samen met een docent i.v.m. veiligheid. Je gaat alle testpunten bij langs die in de inbedrijfstellingslijst vermeld staat. Eventuele gebreken of storingen verhelp je.
Stap 2: Opstellen van een inbedrijfstellingslijst
Als een test gereed is vink je deze af in de inbedrijfstellingslijst. Eventuele meetwaarden vermeld je ook. Nadat alle testpunten afgewerkt zijn zou de installatie volledig en veilig in bedrijf moeten zijn.
Stap 3: Afronden in bedrijfname
Als alle testen afgerond zijn laat je installatie controleren door de groep die het ontwerp gemaakt heeft. Als alles naar hun tevredenheid werkt laat je de lijst ondertekenen en onderteken je deze zelf ook. Vervolgens teken scan je de lijst in en lever je deze in.
Producten
Ondertekende en afgevinkte inbedrijfstellingslijst
- Door beide groepen ondertekende inbedrijfstellingslijst.
- Ingescand en als PDF inleveren in Teams.
9. Demontage
Leerdoelen
- Je leert hoe je componenten, appendages en apparaten vakkundig moet demonteren. Je leert om logische te werk te gaan en gereedschap vakkundig te hanteren.
Opdracht
Opdracht
Nadat jullie installatie is beoordeeld door de externe jury moet alles weer worden afgebroken. De componenten worden weer herbruikt, dus doe dit op een nette en gecontroleerde manier. Niet slopen. Vanuit duurzaamheidsoogpunt worden lange lengtes buis en draad hergebruikt. De docent geeft voor elk type buis aan welke lengtes buis weggegooit moeten worden of welke hergebruikt worden. De ruimte moet net zo schoon en netjes opgeleverd worden als dat je hem aangetroffen hebt.
Producten
Oud
5. Examen keuzedeel E of I
Leerdoelen
Basisvaardigheden Elektrotechnische Installaties geschikt voor niveau 4
- Demonteert elektrotechnische componenten en toestellen. Werkt in logische volgorde. Hanteert gereedschappen en materialen vakkundig
- Monteert componenten, leidingen en bedradingen en installeert de elektrotechnische installatie. Werkt in logische volgorde. Hanteert gereedschappen en materialen vakkundig
- Werkt volgens arbo-, veiligheids- en milieuregels, normen en voorschriften van bedrijf en opdrachtgever. Spreekt collega’s aan op onveilig gedrag
- Toont juiste interpretatie van handleidingen, tekeningen, schema’s en instructies. Geeft wijzigingen in klad op tekening aan
- Bewerkt elektrotechnische installatie en bedradingen. Hanteert materialen en gereedschappen vakkundig. Beproeft en test elektrotechnische componenten, apparaten en installaties. Stelt de installatie onder toezicht van een voldoende onderricht persoon in bedrijf. Hanteert beproevingsinstrumenten vakkundig
- Voldoet na het monteren aan de aangeleverde tekeningen, schema’s en relevante voorschriften. Beargumenteert hoe de veiligheid van zichzelf en collega’s tijdens het werk moet worden gewaarborgd. Toont inzicht in veiligheidsaspecten en -voorschriften op het gebied van elektrotechniek.
Basisvaardigheden Werktuigkundige Installaties geschikt voor niveau 4.
- Demonteert werktuigkundige appendages en componenten. Gaat logisch te werk. Hanteert gereedschappen vakkundig
- Monteert werktuigkundige appendages en componenten en installeert de installaties. Gaat logisch te werk. Hanteert gereedschappen vakkundig.
- Toont juiste interpretatie van handleidingen, tekeningen, schema’s, instructies
- Werkt volgens arbo-, veiligheids- en milieuregels, bedrijfsvoorschriftenen relevante normen en richtlijnen
- Beproeft en test werktuigkundige componenten, apparaten en installaties en stelt ze in bedrijf. Werkt vakkundig. Hanteert beproevingsinstrumenten vakkundig
- Bewerkt werktuigkundige installaties en werktuigkundige appendages. Hanteert de gereedschappen vakkundig
- Voldoen aan tekeningen, schema’s, normen en Bouwbesluit 2012
- Beargumenteert waarmee rekening moet worden gehouden bij het uitvoeren van bewerkingen aan een installatie. Toont voldoende kennis van materialen en middelen en gereedschappen
Opdracht
Context
De beginnend beroepsbeoefenaar leert vaardigheden voor het veilig aanleggen, beproeven en testen van elektrotechnische of werktuigkundige installaties. Met dit keuzedeel ontwikkelt de beginnend beroepsbeoefenaar vaktaal uit een aanpalend vakgebied, belangrijk voor de samenwerking bij verschillende vakdisciplines.
Opdracht
Door examen te doen in 1 van de keuzedelen toon je op de diploma aan dat je de basisvaardigheden bezit om een elektrotechnische of een werktuigkundige installatie aan te leggen. Je gaat een stukje installatie aanleggen van het ontwerp dat jullie gaan realiseren. Je gaat zelf de examenopdracht bepalen, en laat deze vervolgens ondertekenen door de examinator. De examenopdracht moet bestaan uit de volgende componenten:
Basisvaardigheden Elektrotechnische Installaties geschikt voor niveau 4
- Minimaal 3 dozen. Bijvoorbeeld 1 centraaldoos en 2 WCDs of een lichtpunt en schakelaar.
- Minimaal 2 bochten die met een buigveer gebogen moeten worden worden.
- Er moeten 1 of meerdere lassen in zitten.
Basisvaardigheden Werktuigkundige Installaties geschikt voor niveau 4.
- Opdracht moet bestaan uit koper of dunwandige buisinstallatie.
- Minimaal 2 aansluitingen op een component of appendage (mengkraan, radiator is 2 aansluitingen, WC is 1 aansluiting.
- Minimaal 2 knelkoppelingen
- Er moeten buigwerk in zitten. (verzetje, kattenrug of bocht).
Als de examenopdracht is vastgesteld ga je het examen uitvoeren. Je wordt geobserveerd door de examinator, die kijkt veilig werkt, volgens voorschriften, en volgens tekening en of je vakkundig gereedschappen en materialen hanteerd. Als je klaar bent wordt de aangelegde installatie beoordeeld door de examinator. Daarna volgt een kort eindgesprek waarin er nog wat vragen worden gesteld door de examinator. Je krijgt een beoordelingsformulier met een eindcijfer. Dit eindcijfer wordt vermeld op je diploma.
Aanpak
Stap 1: Bepalen examenopdracht
Zoek een stukje installatie uit dat voldoet aan de eisen van het examen. Overleg met je groepsgenoten zodat jullie niet aan dezelfde installatie gaan werken. Geef aan bij de docent als er niet genoeg installatie aanwezig in jullie ontwerp, er wordt dan gekeken of het bij een ander groepje kan. Zo niet, dan mag een stuk installatie 2 keer gekozen worden, maar dan wordt het in een andere box gebouwd. Na het examen moet dit dan wel weer worden afgebroken.
Print de werktekeningen 2 keer uit op A3 formaat. Markeer met een gele marker de installatiedelen die je gaat realiseren. Doe dit netjes en secuur, er mag geen onduidelijkheid zijn over de opdracht.
Stap 2: Examenopdracht laten vaststellen door examinator.
De examinator controleert of de opdracht voldoet aan de eisen. Vermeld je voor en achternaam, datum en klas. Laat beide exemplaren voor akkoord door de examinator ondertekenen. De examinator houd 1 exemplaar en 1 exemplaar is voor jezelf. Met dit exemplaar voer je de opdracht uit.
Stap 3: Uitvoeren examenopdracht
Bouw op basis van de getekende examenopdracht de elektrotechische of werktuigkundige installatie binnen de gestelde tijd. Je wordt geobserveerd door de examinator, die kijkt veilig werkt, volgens voorschriften, en volgens tekening en of je vakkundig gereedschappen en materialen hanteerd. Als je klaar bent wordt de aangelegde installatie beoordeeld door de examinator. Daarna volgt een kort eindgesprek waarin er nog wat vragen worden gesteld door de examinator. Je krijgt een beoordelingsformulier met een eindcijfer. Dit eindcijfer wordt vermeld op je diploma. Als je dit examen niet doet, kun je geen diploma krijgen.
Producten
Werktekening met examenopdracht
- 2 exemplaren op A3 formaat uitgeprint, 1 voor jezelf, 1 voor de examinator.
- Examenopdracht gemarkeerd met gele marker.
- Ondertekend door examinator.
- Voorzien van voor en achternaam, datum en klas.
De gerealiseerde examenopdracht
- Uitvoeren volgens vastgestelde examenopdracht.
- Beoordelingsformulier met een eindcijfer ondertekenen.
- Als je dit examen niet doet, kun je geen diploma krijgen.
Eisen Nederlands
PvA Plan van aanpak. Deel Nederlands
Bij het schrijven van een Plan van Aanpak wordt er voor het vak Nederlands gekeken naar de volgende aspecten:
Taalgebruik:
- Interpunctie ( hoofdletters, (dubbele)punten etc)
- Grammatica en spelling ( zijn de woorden goed gespeld, zijn de werkwoorden goed vervoegd)
- Zinsopbouw ( zijn de zinnen goed geformuleerd, zijn de zinnen niet te lang)
- Formele taal/ informele taal ( woordkeuze, geen spreektaal)
Layout:
Ziet het document er qua vormgeving aantrekkelijk uit: overzichtelijk, goed leesbaar, goed gebruik gemaakt van de paginaruimte, niet te veel en/of te weinig witregels)
Opdrachten Nederlands
Beoordeling Nederlands
|
Producten
|
Punten
|
|
1. Plan van aanpak (PvA) (groepsopdracht)
|
30 |
|
2. Presentatie van het SO en VO / Presentatie van het DO en UO
|
20 |
|
3. Reflectie start project en maken PvA
|
20 |
|
4. Overdrachtsoverleg
|
10 |
|
5. Eindreflectie
|
20
|
|
Totaal
|
100
|
Demontage van de installatie
- Demonteren, niet slopen.
- Lange lengtes buis en draad, en alle componenten worden hergebruikt, en dienen netjes opgeruimt te worden.
- De ruimte moet schoon en netjes worden opgeleverd.
Nederlands opdrachten
Het vak Nederlands wordt geintegreerd gegeven in dit project. De volgende opdrachten komen aan bod in het project en tellen mee voor het eindcijfer van Nederlands.
- Plan van aanpak schrijven
....
- Presentatie van het SO en VO / Presentatie van het DO en UO
...
- Reflectie start project en maken PvA
...
- Overdrachtsoverleg
- Eindreflectie
....
