Hallo leerlingen van klas 3 goed jullie te zien. Mevrouw Peters en ik hebben besloten dat we de introductie les over de Tweede Wereldoorlog op een iets andere manier gaan behandelen. De introductie les gaan we vandaag behandelen aan de hand van deze online omgeving. Ik zal jullie gaan uitleggen wat de bedoeling hiervan is. Op deze site zullen jullie gaan werken aan de stof over de Tweede Wereldoorlog met verschillende onderwerpen zoals het verloop van de oorlog zelf, de bezetting van Nederland en de jodenvervolging. Onder de foto staan de leerdoelen bij deze les.
Leerdoelen
Aan het einde van de les kun je:
- Beschrijven hoe de Tweede Wereldoorlog verlopen is.
- Uitleggen van en je inleven in het leven van de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
- Je inleven in de burgers van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Lesstof
Hoe verliep de Tweede Wereldoorlog in Europa ?
Aanval op Polen
Op 1 september 1939 viel het Duitse leger Polen binnen. Daarmee begon de Tweede Wereldoorlog. Hitler wilde geen herhaling van de Eerste Wereldoorlog waarin de oorlogvoerende landen met elkaar streden vanuit loopgraven. Daardoor stelde Hitler en zijn generaals een bliksem oorlog in (''blitzkrieg''). Met een groot leger ondersteund door veel tanks en vliegtuigen moest de vijand snel verslagen worden. De Polen vochten moedig maar waren kansloos tegen de Duitsers. Toen op 17 september de Russen vanuit het oosten Polen binnenvielen volgens een geheime afspraak met Hitler was het een verloren strijd. Polen werd opgedeeld tussen Nazi Duitsland en de Sovjet-Unie.
Val van Frankrijk
Het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk waren bondgenoten van Polen en verklaarde Duitsland de oorlog na de inval op Polen. Een echte oorlog werd het in 1939 niet omdat Frankrijk en Engeland niet in staat waren om Duitsland op dit moment aan te vallen. In mei 1940 veranderde dat. Door middel van 2 operaties Fall gelb en Fall rot (''plan geel en plan rood') werden Nederland, België, Luxenburg en Frankrijk aangevallen door het Duitse leger. Hoewel het Franse leger op papier sterker was dan het Duitse leger verloor het toch de slag en moest Frankrijk zich overgeven. ( ''Dit staat ook wel bekend als de val van Frankrijk'').
Slag om Engeland
Het Verenigd Koninkrijk haalde hun troepen terug bij Duinkerken in Frankrijk toen de Duitsers begonnen te winnen. Ieder schip en bootje wat kon varen moest naar Duinkerken gaan om de Engelse troepen op te halen, met succes want alle Engelse troepen haalde veilig het Engelse vastenland. Hitler wilde Engeland ook verslaan maar dat lukte hem niet. Door jonge en onvervaren Engelse piloten verloren de Duitsers de Slag om Engeland. Met bombardementen op fabrieken en burgers probeerde Hitler nogmaals de Engelsen vrede te laten sluiten. De Engelse verweerde zich goed met hun snelle vliegtuigen tegen de nog snellere Duitse vliegtuigen. Hitler had voor het eerst verloren.
Aanval op de Sovjet-Unie
Hitler en Stalin hadden in 1939 een geheim verdrag ondertekend waarin ze besloten elkaar niet aan te vallen en samen Polen te verdelen. De Sovjet-Unie keek vanaf de zijlijn toe hoe het westen van Europe werd aangevallen door Nazi Duitsland. Hitler had veel landen in het westen veroverd maar wilde nog meer land veroveren. In het oosten moest er lebensraum (leefruimte) komen voor zijn volk. Één land zat hem nog in de weg in zijn plannen en dat was de Sovjet-Unie. Hitler besloot net zoals Napoleon voor hem de Russen aan te vallen. Op 22 juni 1941 vielen de Duitse legers de Sovjet Unie binnen onder Operatie Barbarossa. Stalin was geschrokken. De Duitse aanval kwam onverwacht en het Rode leger (''leger van de Sovjet-Unie'') werd overal vernietigend verslagen in de strijd. Stalin had in jaren daarvoor vele generaals en officieren laten arresteren en vermoorden. Duitsland leek te gaan winnen.
Maar toen kwam de winter. Hitler had verwacht dat de strijd in de zomer al beslist zou zijn door de enorme Russische verliezen. Maar de Russen vormde nog steeds honderden legers die gemotiveerd waren om de Duitsers te verslaan. Grote delen van de Sovjet-Unie waren veroverd maar de belangrijkste steden Moskou en Leningrad ('het huidige Sint-Petersburg'') nog niet. Terwijl het kouder werd gaf Hitler het bevel voor een allerlaatste aanval in 1941 op Moskou. Bij temparaturen van min 40 graden celsius bevroren de wapens van de Duitsers. Daarop besloten de Russen over te gaan op de aanval. De Russen wisten wel raad met deze temparaturen en versloegen de Duiters bij Moskou waardoor de Duitsers een heel stuk moesten terugtrekken. Net zoals Napoleon voor hem wist Hitler de Russen niet definitief te verslaan bij Moskou.
Russische soldaten op weg naar het front. Moskou 1941
De Verenigde Staten gaan meedoen in de oorlog
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kozen de Verenigde Staten geen kant. Zij waren neutraal. Na de Eerste Wereldoorlog wilden de Amerikanen niet weer in een Europse oorlog te hulp schieten. Ze volgden de veroveringen van Duitsland in Europa wel op het nieuws maar besloten er geen aandacht aan te besteden. Toen Engeland vroeg om wapens en materiaal besloten de Amerikanen dit in het geheim te geven aan de Engelsen. Duitsland mocht niet weten dat zij wapens gaven aan het Verenigd Koninkrijk.
Japan een bondgenoot van Duitsland wilde zijn gebied ook uitbreiden tot een Aziatisch rijk. Nederland en Frankrijk waren al verslagen door Duitsland en Japan wilde hun kolonies innemen. Maar daarvoor moest eerst de Verenigde Staten uitgeschakeld worden. Met een verassingsaanval op de Amerikaanse marine basis Pearl Harbor op Hawaii probeerde de Japanners de Verenigde Staten zoveel mogelijk schade toe te brengen. Er vielen 2400 Amerikaanse doden. Een geluk was dat de drie vliegdekschepen (het hoofddoel van de Japanners) op zee waren. Na deze gebeurtenis waren de Amerikanen om en verklaarde ze de oorlog aan Japan en Duitsland. Duitsland en Japan wonnen veel gebied maar stonden nu tegenover drie machtigere en grotere tegenstanders namelijk het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie.
Amerikaanse krant na de oorlogsverklaring van de Verenigde Staten aan Duitsland en Japan
Keerpunten in de oorlog
Stalingrad
Nu Nazi Duitsland tegenover veel sterkere tegenstanders stond wilde Hitler nog een keer proberen om de Russen definitief te verslaan. Dit keer niet bij Moskou maar Stalingrad. Hitler wilde de stad die vernoemd was naar Stalin in handen krijgen om vanuit daar nieuwe aanvallen te plegen op de Russische legers in het zuiden. Terwijl de Duitse troepen de aanval inzetten trokken de Russen zich terug tussen de puinhopen van de stad. Terwijl de Duitsers bezig waren met een aanval op de stad zelf begonnen de Russen een offensief om het Duitse leger in te sluiten. Met succes, het Duitse leger moet zich overgeven en de Russen starten nieuwe offensieven om de Duitsers uit hun land te verjagen.
Russisch offensief om het Duitse leger in te sluiten.
D-day
Nu de Russen vanuit het oosten de Duitsers aanviellen wilde de Amerikanen en de Engelsen vanuit het westen dat doen. Op 6 juni 1944 voeren duizenden schepen vol met Amerikaanse, Engelse en Canadese soldaten richting de Franse kust. Het doel van deze invasie was om een klein stukje van Frankrijk te veroveren en vanuit daaruit met het Amerikaanse en Engelse leger Frankrijk en de rest van West Europa te bevrijden. De Duitsers wisten zich geen raad met de invasie en deze veel sterkere legers. Hitler lag op het moment van de invasie te slapen en niemand durfde hem wakker te maken. De Duiters begonnen te verliezen in het Westen tegen de Amerikanen als in het oosten tegenover de Russen die wraak willen. Duitsland gaat de oorlog verliezen.
Midway
In Azië vechten de Amerikanen en de Japanners nog voor iedere kilometer op het land en voor iedere mijl op zee. Beide landen hadden een grote vloot met schepen wat voor ieder land een bedreiging vormde. Als de VS de oorlog wilden winnen moest de Japanse vloot vernietigd worden, de Japanners dachten precies hetzelfde en wilde de Amerikaanse vloot uitschakelen. Door middel van een beslissende zeeslag bij Midway kregen de Amerikanen de overhand in Azië. Bij de slag werden vier Japanse vliegdekschepen tot zinken gebracht. Japan had een jaar nodig om deze verliezen bij te werken. In de tussentijd voerden er in Amerika in dezelfde tijd 25 vliegdekschepen de havens uit.
D-day
Het einde van de oorlog
Berlijn
Terwijl Hitler in zijn bunker verscholen zit vechten de laatste Duitse soldaten voor het behoud van de hoofdstad Berlijn. De Russen die 1.2 miljoen soldaten voor deze aanval hebben ingezet zijn overduidelijke in de meerderheid. De Duitsers doen wat ze kunnen met de laatste overgbeleven soldaten van het leger en de Hitlerjugend maar de Russen zijn te sterk. De Russen schuwen niets en nemen wraak op alles wat Duits was. Hitler weet dat alles verloren is en pleegt zelfmoord op 29 april 1945. Duitsland geeft zich over op 7 mei 1945. De oorlog in Europa is voorbij.
Japan
Ondertussen in Azië is Japan nog steeds niet verslagen. De Japanners vechten door tot het bittere einde van de oorlog. Alle belangrijke omliggende eilanden van Japan zijn veroverd. De geallieerden bedenken een plan om een invasie van Japan te starten genaamd operatie Downfall. Ondertussen hebben de VS een nieuw en krachtig wapen uitgevonden, namelijk de Atoombom. Deze bom gebruiken de Amerikanen om Japan op te knieen te dwingen. Door middel van twee atoombommen de eerste op Hiroshima en de tweede drie dagen later op Nagasaki besloot Japan zich onvoorwaardelijk over te geven.
De hete oorlog is voorbij, de wereld maakt zich nu op voor 45 jaar Koude Oorlog
Nederland in de Tweede Wereldoorlog
Nederland wilde net zoals in de Eerste Wereldoorlog neutraal blijven. Ze wilden geen kant kiezen. De Duitsers beloofden Nederland niet aan te vallen, maar dat deden ze toch. Op 10 mei 1940 werd Nederland aangevallen door Duitsland. Het Duitse leger was een stuk moderner en beter getraind dan het Nederlandse maar het Nederlandse leger verzette zich hevig. Het verzet van de Nederlanders kwam voor de Duitsers als een verassing. Door de felle tegenstand besloten de Duitsers Rotterdam te bombarderen. Op 14 mei 1940 werd Rotterdam gebombardeerd. De stad werd voor een groot deel verwoest. Uit angst voor meerdere bombardementen gaf Nederland zich op 15 mei 1940 over. Vanaf dat moment is Nederland bezet door Duitsland.
In het begin waren de Duitsers vrij vriendelijk tegenover de Nederlanders. De Duitsers zagen ons ook als ubermenschen. Sommige mensen besloten met de Duitsers samen te werken. Dat worden collaborateurs genoemd. Andere mensen moesten niks van de Duitsers hebben en gingen in het verzet. De verzetstrijders gingen de plannen van de Duitsers saboteren. Dat was niet zonder risico, als je gepakt werd wachtte je een vuurpeleton. In de bezette landen zoals Frankrijk, Nederland en Polen waren er grote groepen verzetstrijders die de Duitsers weg wilden hebben. Wanneer het duidelijk werd dat Duitsland de oorlog ging verliezen werden de Duitsers strenger en moesten veel Nederlandse mannen gaan werken in Duitsland om wapens in de fabrieken te maken. Alle Duitse mannen waren aan het vechten tegen de geallieerden.
In 1944 wordt het zuidelijke deel van Nederland bevrijd door de Amerikanen en Britten. Ze wilden heel Nederland bevrijden van de Duitsers maar dat offensief (operatie Market Garden) mislukte. Het Noordelijke deel van Nederland had in de winter veel te weinig eten voor al de inwoners. Deze winter wordt ook wel de hongerwinter genoemd. Veel mensen stierven tijdens deze periode door honger en ondervoeding. Op 5 mei 1945 gaven de Duitsers zich over. Nederland was vrij.
De Holocaust
De Nazi's leefden volgens een rassenleer. Een rassenleer is een manier van leven dat je je eigen mensen heel er goed vindt en het volk van een ander land heel slecht. In Nazi-Duitsland waren er twee soorten mensen volgens Hitler en de Nazi's. Je had übermenschen (mensen van het Arische ras) en untermenschen (mensen die joods of gehandicapt waren) Één volk werd specifiek hard vervolgd door de Nazi's, namelijk het joodse volk.
Het joodse volk kreeg van Hitler de schuld van de nederlaag van Duitsland in de Eerste Wereldoorlog. Hitler vond dat de joden Untermenschen waren. Hitler bedacht vervolgens een plan om de joden langzaam uit Duitsland te verwijderen. Ten eerste werden er wetten aangenomen waarin de joden gedscrimineerd werden. Een wet was bijvoorbeeld dat het voor joden verboden was om een park of bioscoop te bezoeken. Deze wetten staan bekend als de Neurenberger wetten.
Hitler vond dat zijn tegenstanders niet meer vrij mochten rond lopen. Daarop besloot hij om concentratiekampen op te richten. De meeste mensen die daar werden opgesloten waren joden. Maar ook politieke tegenstanders, zigeneurs en gehandicapten werden naar deze kampen gebracht. Nadat Polen werd veroverd door Duitsland bouwde de Duitsers vernietigingskampen met één doel om zoveel mogelijk mensen te doden. In 1942 besloten de Duitse leiders dat de joden uitgemoord moesten worden. Ongeveer zes miljoen joden zijn omgekomen door deze acties van de Duitsers. Dit verschijnsel wordt de Holocaust genoemd. Toen de geallieerden deze kampen bevrijden barsten veel soldaten in huilen uit bij het aanschouwen van dit verschijnsel.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Via deze online weg hebben jullie stof geleerd die met de Tweede Wereldoorlog te maken heeft. Aan de hand van de leerdoelen die hieronder en in het begin stonden hebben jullie informatie gekregen die mogelijk gevraagd kan worden op je toets.
Leerdoelen
Aan het einde van de les kun je:
- Beschrijven hoe de Tweede Wereldoorlog verlopen is.
- Uitleggen van en je inleven in het leven van de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
- Je inleven in de burgers van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Met deze leerdoelen hebben jullie niet alleen geleerd wat deze periode in de geschiedenis betekent. Maar hebben jullie hopelijk ook geleerd waarom we deze periode in Nederland en in heel de wereld nog steeds herdenken.
Het arrangement De Tweede Wereldoorlog is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Christiaan Poots
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-02-03 08:58:06
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerinhoud en doelen
Nationaal-socialisme;
Duitse bezetting en de Jodenvervolging;
Racistisch en totalitair karakter van het nationaalsocialisme;
De tijd van de wereldoorlogen (1900 - 1950);
Geschiedenis;
Slag om Engeland
