We gaan in vogelvlucht nogmaals door de lesstof over Zuid-Afrika. In de voorgaande lessen hebben we geleerd dat Zuid-Afrika inderdaad een land is met twee hele verschillende kanten. Dit zien we ook terug op de verschillende schaalniveau's. Via deze digitale les wordt er per paragraaf nog wat extra aandacht besteed aan de onderwerpen die we behandeld hebben.
Hoe werkt deze les?
Onderaan elke pagina kun je verder navigeren door op de pijltjes te klikken. Op die manier kun je bijvoorbeeld ook even een pagina terug gaan. Helemaal links staat het menu van deze les. Door op de kopjes (en/of subkopjes) te klikken, kun je switchen tussen de pagina's.
Aan het eind van de les maak je een kleine eindtoets.
Heel veel succes!
H1 Zuid-Afrika
Zuid-Afrika, officieel de Republiek Zuid-Afrika is een land dat aan de zuidpunt van Afrika ligt. Het land grenst in het noorden aan Namibië, Botswana en Zimbabwe, in het oosten aan Mozambique en Swaziland. De onafhankelijke staat Lesotho wordt in zijn geheel door Zuid-Afrika omsloten.
Via Google Maps kun je dit gebied wat verder onderzoeken door in- en uit te zoomen. Je kunt hierbij kiezen voor kaart of satelliet beelden. Misschien kom je wel bijzondere dingen tegen? Zo is het bijvoorbeeld bij Kaapstad een stuk groener dan in het noorden van Zuid-Afrika.
kun je de verschillende landschappen in Zuid-Afrika verklaren aan de hand van het klimaat
kun je de nog zichtbare effecten van de apartheid benoemen
kun je de ruimtelijke segregatie herkennen in Zuid-Afrika
ben je je bewust van de verschillen tussen de diverse townships in Kaapstad
kun je het verschil uitleggen tussen sociale ongelijkheid en ruimtelijke ongelijkheid
ben je in staat het ontwikkelingspeil van een land te beschrijven, zoals van Zuid-Afrika
kun je aantonen hoe interne en externe factoren een belangrijke rol spelen in de welvaart en ontwikkeling van een land
Deze digitale les is opgebouwd aan de hand van de vijf paragrafen in het hoofdstuk
§1 Veelkleurig Zuid-Afrika
§2 Inzoomen op Kaapstad
§3 De townships van Kaapstad
§4 Zuid-Afrika: een ontwikkelingsland?
§5 Kansen voor Afrika
§1 Veelkleurig Zuid-Afrika
Landschap en klimaat
Het kustgebied in het oosten heeft een warm zeeklimaat. Hier waait een aanlandige wind vanaf de Indische Oceaan. Bovendien is er hier veel verdamping door de warme zeestroom. Dit zorgt voor stuwingsregens (kort en hevig) doordat de wind tegen steile berghellingen waait.
Achter de berg vinden we een vochtige savanne en in het binnenland een hoogvlakte van 1.000 tot 2.000 m. Dit gebied bevindt zich in de regenschaduw van de Drakensberg. Het landschap gaat hier daarom over van een steppe in een woestijn!
In Kaapstad valt er alleen regen in de koelere winters en is er een Middellandse Zeeklimaat.
Afb.1 De loef- en lijzijde van een gebergte. Stuwingsregen en de regenschaduw
Apartheid
Apartheid 46 years in 90 seconds - BBC News
In de video is de geschiedenis van de apartheid in 1½ minuut in beeld gebracht. In deze tijd werd de blanke bevolking superieur over de zwarte bevolking en dat heeft flinke gevolgen gehad voor Zuid-Afrika (en ook zelfs in naburige landen).
→ In de negentiende en twintigste eeuw was Zuid-Afrika een vestigingskolonie. De Europese kolonisten trokken vanuit de Kaap het binnenland in, vooral na de ontdekking van goud en diamanten bij Johannesburg. De apartheid werd ingevoerd omdat de blanke minderheidsgroep bang was dat de zwarten weer de macht over wilde nemen.
§2 Inzoomen op Kaapstad
Tweedeling in Kaapstad
Tijdens de apartheid was er een sterke scheiding tussen blanke wijken in en rond het centrum van Kaapstad en de townships/thuislanden aan de rand van de stad. Deze scheiding kenmerken we als ruimtelijke segregatie, waarbij de bevolkingsgroepen met bepaalde kenmerken apart wonen in bepaalde wijken.
Segregatie of integratie?
De nieuwe regering wil de steden vernieuwen. Er moeten namelijk meer gemengde wijken komen, waar blank, gekleurd en zwart door elkaar wonen. Door middel van integratie wordt dus de segregatie dus aangepakt. Dit heeft natuurlijk wel tijd nodig.
→ Er is een (snelgroeiende) groep in de zwarte bevolking van Zuid-Afrika die het beter heeft. Zij hebben een goede baan en meer inkomen te besteden. Het gaat hierbij om ongeveer 15-20% van de bevolking. Deze groep kan voor verandering zorgen.
§3 De townships van Kaapstad
Leven in de townships
Ook binnen de townships in Kaapstad zijn er (grote) verschillen in levensomstandigheden. Als toerist kun je zelfs een tour boeken door de diverse townships om deze verschillen met eigen ogen te waarnemen. Aangezien de verschillen zo groot zijn, is er behoefte aan verbetering.
Twee verschillende townships in Kaapstad
Het is belangrijk dat de bevolking toegang heeft tot de 4 basisbehoeften(voedsel, huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg). Ondanks dat er wordt geprobeerd om iedereen in deze behoeften te voorzien, hebben veel mensen regelmatig niets te eten! Ze zitten gevangen in de vicieuze cirkel van armoede:
geen werk → geen geld → slecht eten → ziektes → geen werk → enz.
Ergens in deze cirkel moet een omslag plaatsvinden, voor een betere toekomst.
§4 Zuid-Afrika: een ontwikkelingsland?
Arm en rijk
Zuid-Afrika heeft twee gezichten. Het is arm, maar ook rijk. Het is ontwikkeld, maar ook onderontwikkeld. Deze grote contrasten binnen het land zorgen voor sociale ongelijkheid en regionale ongelijkheid!
sociale ongelijkheid: verschillen in welvaart tussen verschillende groepen mensen binnen een gebied. regionale ongelijkheid: verschillen in welvaart tussen het ene en het andere gebied.
Veel mensen trekken daarom van het arme platteland naar de steden. Door deze snelle urbanisatie woont nu bijna twee derde van de Zuid-Afrikaanse bevolking in de stad. Echter kan niet iedereen hier 'echt' werk vinden. Hierdoor komen zij in de vluchtsector terecht.
vluchtsector: ongeschoold, slechtbetaald werk in de dienstensector. Heet ook wel informele sector
§5 Kansen voor Afrika
HDI en ontwikkelingspeil
Human development index, oftewel HDI (index menselijke ontwikkeling): een soort rapportcijfer dat aangeeft hoe een land scoort op het bnp per inwoner, de levensverwachting en het analfabetisme.
Aan de hand van het HDI kun je het ontwikkelingspeil in een land beschrijven. Dit is natuurlijk wel een gemiddelde, aangezien de verschillen tussen rijk en arm niet worden aangetoond.
Het ontwikkelingspeil: het niveau van de rijkdom of armoede in een land.
→ Het ontwikkelingspeil verklaren is veel moeilijker, doordat meerdere factoren een rol spelen!
Op de kaart is te zien dat Zuid-Afrika aan de hand van het HDI wordt gekenmerkt als een opkomend land. Het is geen ontwikkelingsland meer, maar behoort tot de groeilanden. Andere groeilanden zijn bijvoorbeeld Brazilië, Rusland, India en China.
Interne en externe factoren
De verschillen tussen rijke en arme landen zijn natuurlijk ook weer verschillend van elkaar. In de kennisclip hieronder is een samenvatting/herhaling van de laatste les te zien waarbij de interne en externe factoren nogmaals aan bod komen.
Welke factor heeft denk je de grootste invloed? Of welke vind je het meest verrassend?
(Bespreek dit eventueel met je buurman/buurvrouw)
Kennisclip Powerpoint klas 2 H1 P5
Begrippen
Aanlandige wind: wind vanaf zee, heet ook zeewind.
Apartheid: het gescheiden wonen en leven van mensen op basis van hun huidskleur.
Hoogvlakte: vlak of zachtgolvend gebied dat meer dan 500 m hoog ligt.
Integratie: samengaan van verschillende groepen in een samenleving.
Middellandse Zeeklimaat: klimaat met warme, droge zomers en milde winters met neerslag.
Ontwikkelingspeil: het niveau van de rijkdom of armoede in een land.
Opkomend land: land dat nog niet echt ontwikkeld is, maar wel een snelle economische groei doormaakt.
Ontwikkelingssamenwerking: verschillende soorten hulp van rijke landen aan ontwikkelingslanden.
Regionale ongelijkheid: verschillen in welvaart tussen het ene en het andere gebied.
Ruimtelijke segregatie: het apart wonen van bevolkingsgroepen met bepaalde kenmerken in bepaalde wijken.
Savanne: landschap in de tropen met lange grassen, afgewisseld met groepjes bomen en struiken.
Sociale ongelijkheid: verschillen in welvaart tussen verschillende groepen mensen binnen een gebied.
Stuwingsregens: neerslag die ontstaat door stijgende lucht tegen een gebergte.
Townships: een niet-blanke woonwijk in Zuid-Afrika.
Urbanisatie: stijging van het percentage mensen dat in een stad woont.
Vestigingskolonie: overzees gebiedsdeel waar Europeanen zich blijvend gingen vestigen.
Vluchtsector: ongeschoold, slechtbetaald werk in de dienstensector. Heet ook wel informele sector.
Human development index (index menselijke ontwikkeling): een soort rapportcijfer dat aangeeft hoe een land scoort op het bnp per inwoner, de levensverwachtingen het analfabetisme. Afgekort tot het hdi (of imo).
Korte eindtoets digitale les
Je bent aan het einde gekomen van deze digitale les!
Klik op de link hieronder om de laatste 7 vragen te beantwoorden.
Het arrangement Zuid-Afrika: Een land met twee gezichten is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Frits Groenevelt
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-09-20 19:21:54
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
