Geestelijke stromingen: jodendom

Geestelijke stromingen: jodendom

Het heilige boek

De tekst in een van de joodse geschriften (het boek Esther)
De tekst in een van de joodse geschriften (het boek Esther)

Zoals de meeste grote godsdiensten heeft ook het jodendom een heilig boek. Het is eigenlijk een verzameling van boeken en geschriften die zijn samengenomen. Ze werden vroeger op rollen geschreven en er werd heel voorzichtig mee omgegaan. Daarom hebben we nog heel vel oude geschriften.

 

Van de 5 wereldgodsdiensten is het jodendom het kleinste. De reden waarom het jodendom toch wordt behandeld is dat de 2 grootste godsdiensten, namelijk het christendom en de islam, veel putten uit de joodse geschriften. Het belangrijkste joodse geschrift heeft de TeNaCh. In het christendom is dit in zijn geheel overgenomen en heet er het Oude Testament. Ook in de islamitische Koran wordt veel geput in de TeNaCh. 

Klijk hiervoor nog eens naar de onderstaande video.

De TeNaCh in samenhang met de Bijbel en de Koran

Het begin

Hand van God is de schepping van de mens en het hele universum
Hand van God is de schepping van de mens en het hele universum

De TeNaCh begint met het verhaal over de schepping van hemel en aarde. In de allereerste zin wordt geschreven dat God een begin maakte aan alles. Vervolgens wordt vertelt over het langzaam ontstaan van alles op aarde. Uiteindelijk wordt de mens gemaakt.

 

Het woordgebruik is spiritueel. Daarmee wordt bedoeld dat je moet zoeken naar de betekenis achter de woorden en dat je niet alles als een wetenschappelijk boek moet nemen. Onze wetenschappelijke kennis verandert steeds omdat we steeds meer te weten komen. Misschien zeggen ze over 100 jaar dat onze kennis van nu verouderd is en inmiddels verbeterd. 

 

Kijk daarom naar de video over het eerste hoofdstuk uit de TeNaCh:

De eerste mensen

Adam en Eva
Adam en Eva

Het eerste hoofdstuk uit de Tora (het boek Genesis) is eeuwenlang een van de meest gelezen stukken ter wereld. Dat geldt ook voor de volgende 2 hoofdstukken. Die gaan over de eerste mensen, Adam en Eva. 

 

Adam en Eva worden geschapen naar beeld en gelijkenis van God. Dat betekent dat God niet kan worden gezien als mannelijk of vrouwelijk, maar dat het er allebei inzit. Het bewustzijn zorgt ervoor dat een mens anders dan en dier is, dus niet de vraag in hoeverre een mens op een aap lijkt. Dat bewustzijn wordt in de tekst weergegeven als de adem van God die bij de mens wordt ingeblazen. 

 

Adam en Eva zijn gelukkig in de nabijheid van God. Daarom is het voor hen een paradijs. Ze zijn helemaal vrij. Niet luisteren naar God betekent onzekerheid. Die onzekerheid hebben Adam en Eva naar elkaar en naar God. Het wordt gesymboliseerd in het eten van de vrucht.

Ark van Noach

Kleitablet met een tekst over de zondvloed
Kleitablet met een tekst over de zondvloed

In de Tora staan meerdere bekende verhalen. Een ervan gaat over de zondvloed. Het is het verhaal over Noach die de opdracht kreeg om een grote boot te bouwen om daarop met zijn familie en veel dieren een grote overstroming te overleven.

Het verhaal wordt veel voorgelezen. Het bijzondere van het verhaal is dat het niet alleen in de Tora te vinden is, maar dat er ook varianten zijn te vinden in andere landen. Veel landen kennen een verhaal over een grote overstroming waar een familie wist te overleven.

 

Kijk daarom naar de onderstaande video:

Sommige mensen vinden het verhaal over de ark van Noach onzin, maar het heeft in veel landen een grote rol gespeeld. De natuur protesteert tegen het gedrag van de mensen. Ook in onze tijd vinden velen inspiratie uit het verhaal van de ark van Noach. Ze vinden dat we beter om moeten gaan met het milieu. We mogen onze luxe levensstijl wel handhaven, maar alles wat ten koste gaat van de natuur, zoals het warmstoken van onze huizen, de vliegreizen naar verre landen of het vele gebruik van plastic, moet duurder worden. Zo kunnen we meer geld steken in het veranderen van ons energiegebruik, maar toch een goed leven hebben. Zo kunnen we allemaal een klein beetje zijn zoals Noach om de natuur te redden.

Joodse dodenrijk

De joodse koning Saul wil een geest oproepen
De joodse koning Saul wil een geest oproepen

In veel godsdiensten is het leven na de dood erg belangrijk. Ze schrijven er veel over. Of ze maken indrukwekkende bouwwerken. Van dat laatste is de Egyptische Oudheid veel te zien. Denk maar eens aan de schittendende koningsgraven of de enorme piramides. 

In het jodendom is het heel anders. Daar wordt bijna niets geschreven over het dodenrijk. Ze vinden dat je de doden met rust moet laten. De eerste koning van Israel, koning Saul, heeft dat niet gedaan. Hij ging naar een geestenoproepster om de geest van een oude dode profeet op te roepen. Het heeft alleen maar geleid tot een hoop ellende. Er wordt in de TeNaCh dan ook gewaarschuwd om dat dus vooral niet te doen.

Opstanding van het volk

De droom van het dode volk dat gaat leven
De droom van het dode volk dat gaat leven

Anders dan geschriften over het leven na de dood, wordt in de TeNaCh meer geschreven over de toekomst. Dat betreft dan de toekomst van het volk. Joden geloven dat er een verlosser zal komen. De verlosser is dan de Gezalfde, ook wel de Messias genoemd. De christenen zeggen dat het inderdaad is gebeurd in de persoon van Jezus Christus. De meeste joden geloven echter dat de Messias nog moet komen.

In de geschiedenis van het joodse volk is er vaak een straf geweest omdat ze niet hebben geluisterd naar het woord van God. Ze hebben, net als Adam en Eva, niet geluisterd naar de wetten van God. Daarom heeft het volk vaak grote problemen gekend. 

Er waren echter profeten die woorden van God konden horen en die gingen opschrijven. Ezechiël was zo een profeet. Hij kreeg een soort droom waarin het volk, na weer eens in de ellende te zitten, weer door God werd geholpen. Het volk was dood en werd wer levend gemaakt. In de onderstaande video wordt dit weergegeven:

Esther, redder van het volk

Esther zat aanvankelijk in de harem
Esther zat aanvankelijk in de harem

Een voorbeeld van een gevaarlijk moment voor het joodse volk is het verhaal over Esther. De joden waren ongeveer 2500 jaar geleden een minderheid in het Perzische Rijk. Ze konden er goed leven, de Perzen waren erg tolerant. Daar kwam echter verandering in door toedoen van een vijand van de joden. Het verhaal kun je zien op de video hieronder.

 

Het verhaal vormt een voorbeeld van hoe het joodse volk steeds tegenwerking ondervindt. Dat is vanwege hun eigen gebruiken en hun eigen tradities. Bovendien hangen ze niet de goden van het volk binnen wiens grenzen ze wonen. Daarom vallen ze sneller op. 

 

In de TeNaCh wordt beschreven hoe andere volkeren het joodse volk steeds moeilijk maken. Die willen hun bestrijden, maar na soms tientallen jaren weten ze steeds weer als volk te overleven. De joden lijken dood, maar ze komen weer tot leven. Het doet denken aan de Holocaust tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er werden 6 miljoen joden vermoord, maar in 1948 weten ze een eigen staat te beginnen. Dat is voor het eerst sinds ruim 1800 jaar. De staat Israel bestaat nog steeds.

De tempel

Een jood bidt voor de klaagmuur, het enige deel dat is overgebleven van de tempel
Een jood bidt voor de klaagmuur, het enige deel dat is overgebleven van de tempel

Net zoals de moslims een heilig gebouw hebben (in Mekka), zo hebben de joden ook een heilig gebouw gehad. Dat gebouw staat er niet meer. Dat is het gevolg van een oorlog die de joden in de eerste en de tweede eeuw na Christus hebben gevoerd tegen de Romeinen. In die oorlog is de tempel geplunderd en platgebrand. Er staat bijna niets meer van, afgezien van een enkele muur. Deze muur wordt de klaagmuur genoemd. Het liefst zouden joden de tempel oopnieuw willen bouwen. Ze hebben sinds 1948 weer hun land en sinds 1967 hebben ze het gedeelte van Jeruzalem waar de tempel staat weer in handen. Toch bouwen ze de tempel niet. Dat is vanwege 2 gebouwen die op hun heilige grond staan. De 2 gebouwen zijn voor moslims ook heilig. En de grond is voor moslims ook heilig. Inmiddels zijn er al 4 oorlogen geweest tussen Israel en de omliggende volkeren. De situatie is nog steeds niet rustig in Israel.