De staatsvorm van een land is de manier waarop het wordt bestuurd.
Er bestaan veel verschillende staatsvormen. Kijk maar eens naar deze wereldkaart.
Thema
Verschillende staatsvormen
In de tijd van Grieken en Romeinen bestonden er verschillende staatsvormen: democratieën, aristocratieën, monarchieën en tirannieën. Tegenwoordig zijn er nog steeds verschillende staatsvormen. Die verschillen van de inrichting van het bestuur in de klassieke Oudheid. Maar de 4 basisvormen van bestuur zijn nu nog steeds hetzelfde:
één persoon heeft de macht,
een beperkte groep mensen neemt de beslissingen,
iedereen mag over alle besluiten meebeslissen.
Wel of geen democratie?
Op veel plaatsen in de wereld wordt het idee ‘de meeste stemmen gelden’ gezien als het eerlijkste uitgangspunt voor een politiek systeem. Toch heeft dit democratische principe ook nadelen.
In de Oudheid dacht men al na over de voor- en nadelen van de verschillende bestuursvormen. De filosoof Plato was een tegenstander van de democratie. Hij vond het niet logisch om mensen te laten meebeslissen over zaken waar ze geen verstand van hebben. De staatsman Perikles was juist trots op de democratie: "Omdat ons bestuur in handen is van velen en niet van enkelen, verzekeren onze wetten gelijk recht aan allen."
Probleemstelling
Lees de volgende twee stellingen:
Het maken van keuzes kan niet aan de burgers worden toevertrouwd. Zij kunnen niet de juiste afweging maken in complexe zaken.
Wat burgers willen is vaak tegenstrijdig. Veel mensen hechten aan sociale zekerheid, maar weinig mensen willen veel belasting betalen.
In deze opdracht onderzoek je hoe men in de Oudheid over politiek en burgerschap dacht. Je kijkt of de argumenten die men in de Oudheid gebruikte in de discussies over de ideale staatsinrichting nog steeds voorkomen.
Aan het eind van de opdracht houden jullie een klassengesprek over de vraag of democratie de ideale staatsvorm is.
Oriëntatie
Hoofdvraag-deelvragen
Hoofdvraag:
Is democratie de ideale staatsvorm?
Deelvragen:
Welke voordelen had de democratische staatsvorm volgens denkers in de Oudheid?
Wat was de kritiek in de Oudheid op de uitgangspunten van de democratie?
Welke voor- en nadelen hebben de alternatieve staatsvormen volgens de klassieke denkers?
Zijn in onze moderne democratieën de nadelen verbeterd die men in de Oudheid aan de democratie toeschreef?
Hoe kun je eigenlijk beoordelen welke staatsvorm het beste is?
Eindtermen
Domein A: Historisch besef
De kandidaat kan bij het geven van oordelen over het verleden rekening houden met:
Het onderscheid tussen feiten en meningen.
Tijd- en plaatsgebondenheid van interpretaties en oordelen afkomstig van personen uit het verleden en afkomstig van hedendaagse personen, onder wie hij zelf.
De rol van waardepatronen in heden en verleden.
Het ondersteunen van uitspraken met behulp van argumenten.
Domein B: Oriëntatiekennis
In deze opdracht speelt het volgende kenmerkende aspect uit tijdvak 2 een rol:
De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat
Onderstaande kernbegrippen worden toegelicht in de begrippenlijst:
aristocratie,
tirannie/dictatuur,
directe democratie,
indirecte democratie,
monarchie,
oligarchie
Eindproduct
Jullie geven antwoord op de vraag: "Is democratie de ideale staatsvorm?"
Dat doen jullie door jullie voor te bereiden op een klassengesprek waarin deze vraag centraal staat.
Beoordeling
Jouw bijdrage aan het klassengesprek krijgt een positieve beoordeling als:
Je bijdrage eraan bijdraagt dat in het klassengesprek de hoofdvraag en alle deelvragen worden beantwoord.
Jij je uitspraken ondersteunt met behulp van argumenten.
Je argumenten kunt ontlenen aan Griekse of Romeinse denkers.
Je goed onderscheid maakt tussen feiten en meningen.
Werkwijzer
Vooraf
Activiteiten
Stap
Groepsgrootte
Activiteit
Tijd
Voorkennis
Alleen
Ophalen voorkennis.
0,5 uur
Stap 1
Alleen
Bronnen doornemen.
1 uur
Stap 2
Samen
Voorbereiden klassengesprek: informatieverwerking en meningsvorming.
1 uur
Stap 3
Samen
Voorbereiden, houden en nabespreking klassengesprek.
1 uur
Voorkennis
Voorkennis
Wat weet je nog over de Griekse en Romeinse regeringsvormen?
Maak de instaptoets.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bronnen
Onder de knop 'Bronnen' vind je de bron 'Regeringsvormen: democratie, aristocratie, oligarchie, etc.'. Lees deze teksten goed door. Zorg dat je weet wat de verschillende regeringsvormen inhouden.
De tweede bron die je onder de knop 'Bronnen' vindt, is de bron 'Plato tegen democratie'. Lees ook deze bron door. Maak weer aantekeningen.
Stap 2
Informatieverwerking en meningsvorming
Beantwoord samen met een klasgenoot de deelvragen 1 tot en met 4.
Maak bijvoorbeeld een of meer schema's om alle gegevens overzichtelijk op een rijtje te zetten.
Beantwoord vervolgens deelvraag 5: 'Hoe kun je eigenlijk beoordelen welke staatsvorm het beste is?' Bepaal nu samen welk standpunt jullie zouden willen innemen tijdens het klassengesprek.
Bedenk welke argumenten je 'tegenstanders' in het klassengesprek zullen aandragen voor andere standpunten dan jullie standpunt. Welke tegenargumenten kunnen jullie daarop in het klassengesprek inbrengen?
Bedenk ook welke tegenargumenten tegen jullie standpunt door jullie 'tegenstanders' in het klassengesprek naar voren gebracht zullen worden. Welk weerwoord hebben jullie daarop?
Bronnen
Ideale staatsvorm
Hieronder vind je verschillende bronnen.
Je kan ze als een word-document of als PDF downloaden.
Aristocratie
Grieks voor "regering van de besten". Een land dat geregeerd wordt door een groep mensen uit rijke en belangrijke families.
Tirannie
Benaming voor een land of regeringsvorm waarin één persoon alle macht heeft.
Directe democratie
Bestuursvorm waarbij burgers zelf direct invloed uitoefenen op het wetgevingsproces.
Indirecte democratie
Een regeringsvorm waarbij de bevolking een aantal volksvertegenwoordigers kiest die het land besturen. Wordt ook wel parlementaire of representatieve democratie genoemd.
Monarchie
Een regeringsvorm waarbij een vorst aan het hoofd staat die zijn positie door erfopvolging heeft verkregen.
Oligarchie
Bij een oligarchie is de macht in handen van een kleine groep mensen uit de hogere klassen. Buitenstaanders worden door die groep uitgesloten.
Het arrangement De ideale staatsvorm - Oude Grieken is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Marc Boiten
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-11-18 09:42:48
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
De opdracht 'De ideale staatsvorm' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.
Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use
Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk van VO-content.
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
