Inleiding - Arbeidsverhoudingen

Thema

Arbeidsverhoudingen

Als je gaat werken, is het belangrijk dat je duidelijke afspraken maakt met je baas. Bij het maken van die afspraken moet je je houden aan bepaalde regels. Sommige regels zijn opgesteld door de werkgevers en werknemers. Andere regels komen van de overheid.

Bekijk deze video.

De eindopdracht van dit thema heeft als titel 'Polderen in NL'.
Je schrijft een betoog met als titel 'Is polderen de beste manier om tegenstellingen tussen werkgevers en werknemers te overwinnen?'.

Naast de eindopdracht vind je bij de afsluiting ook een overzicht van alle Kennisbankitems van dit thema plus een begrippenlijst, een diagnostische toets, examenvragen en enkele vragen die je helpen bij het terugkijken op het thema.

Genoeg te doen. Aan de slag!

Leerdoelen

Aan het eind van het thema kan ik:

de begrippen werknemer en werkgever omschrijven.
het belang van een individuele arbeidsovereenkomst uitleggen.
(met behulp van voorbeelden) uitleggen wat het verschil is tussen primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden.
de begrippen jaarcontract, contract voor onbepaalde tijd, opzegtermijn en proeftijd omschrijven.
twee redenen noemen waardoor iemand op staande voet kan worden ontslagen.

uitleggen wat het verschil is tussen een individuele arbeidsovereenkomst en een collectieve arbeidsovereenkomst (cao).
(met behulp van voorbeelden) duidelijk maken dat een cao voor werknemers gunstig is.
de begrippen vakbond, vakcentrale en werkgeversorganisatie omschrijven.

(met behulp van voorbeelden) duidelijk maken dat er regels gelden voor het soort werk dat door jongeren gedaan mag worden en het aantal uur dat jongeren mogen werken.
de naam van de wet noemen waarin geregeld is wat jongeren wel en niet mogen als het gaat om werken.
omschrijven wat het minimumjeugdloon is en kan ik aangeven voor wie het minimumjeugdloon geldt.
minimaal twee verschillende arbeidsmotieven noemen.

(met behulp van een voorbeeld) duidelijk maken hoe de overheid zich bemoeit met de werkomstandigheden in bedrijven.
een omschrijving geven van positieve discriminatie.
uitleggen waarom de overheid wil dat werknemers het recht hebben om in deeltijd te werken.

1. Individuele overeenkomst

Vooraf

Anton Schuurmans heeft een baan gevonden als architect bij het architectenbureau 'De Boer' in Aalsmeer.
Voor hij begint met werken, vraagt de directeur van het architectenbureau of hij de volgende overeenkomst wil ondertekenen.

OVEREENKOMST

De ondergetekende,

de heer J. de Boer, directeur van architectenbureau De Boer, gevestigd te Aalsmeer aan de Julianadreef 25, en
de heer A. Schuurman, woonachtig te Alkmaar, Singel 22,

verklaren te zijn overeengekomen dat:

de heer Schuurman per 15 februari voor 36 uur per week in dienst treedt als architect bij het architectenbureau De Boer;
het loon €2700,- bruto per maand bedraagt;
het aantal vakantiedagen 25 dagen per jaar is;
de reiskostenvergoeding € 140,- per maand bedraagt;
deze overeenkomst is aangegaan voor één jaar.

Aldus in tweevoud opgemaakt en ondertekend te Aalsmeer, 15 februari 2012,
J. de Boer: A. Schuurmans:

Wat vind jij?
Moet Anton Schuurmans de overeenkomst tekenen?
Waarom is het belangrijk om afspraken over het werk op papier te zetten?

Aan het eind van deze opdracht kun je:

uitleggen wat het verschil tussen een werknemer en een werkgever is.
het belang van een individuele arbeidsovereenkomst uitleggen.
uitleggen wat het verschil is tussen primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden door voor elk een voorbeeld te geven.
omschrijven wat de begrippen jaarcontract, contract voor onbepaalde tijd, opzegtermijn en proeftijd inhouden.
twee redenen geven waardoor iemand op staande voet kan worden ontslagen.

Activiteiten

Stap	Groepsgrootte	Activiteit
Stap 1	Alleen	Informatie lezen, arbeidsovereenkomst bekijken en vragen beantwoorden met behulp van deze arbeidsovereenkomst.
Stap 2	Alleen	Informatie lezen, arbeidsovereenkomst bekijken en vragen beantwoorden over arbeidsvoorwaarden.
Stap 3	Alleen	Vragen beantwoorden over overwerken.
Stap 4	Alleen + samen	Vragen beantwoorden en bespreken over kinderopvang.
Stap 5	Alleen + samen	Informatie lezen en vragen beantwoorden over een arbeidsovereenkomst.
Stap 6	Alleen	Informatie lezen en vragen beantwoorden over ontslag op staande voet.
Stap 7	Alleen	Toets 'Individuele overeenkomst' maken.

Benodigdheden
Voor deze opdracht heb je een rekenmachine nodig.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1: Arbeidsovereenkomst

Bestudeer uit de Kennisbank economie de eerste pagina van het volgende onderdeel.
KB: Arbeidsovereenkomst

Gebruik de tekst uit de arbeidsovereenkomst hieronder om de vragen te beantwoorden.

ARBEIDSOVEREENKOMST

De ondergetekende,

de heer J. de Boer, directeur van architectenbureau De Boer, gevestigd te Aalsmeer aan de Julianadreef 25, en
de heer A. Schuurman, woonachtig te Alkmaar, Singel 22,

verklaren te zijn overeengekomen dat:

de heer Schuurman per 15 februari voor 36 uur per week in dienst treedt als architect bij het architectenbureau De Boer;
het loon €2700,- bruto per maand bedraagt;
het aantal vakantiedagen 25 dagen per jaar is;
de reiskostenvergoeding € 140,- per maand bedraagt;
deze overeenkomst is aangegaan voor één jaar.

Aldus in tweevoud opgemaakt en ondertekend te Aalsmeer, 15 februari 2012,
J. de Boer: A. Schuurmans:

Oefening:Arbeidsovereenkomst

Stap 2: Verschillende arbeidsvoorwaarden

Marja de Ligt is op zoek naar een vakantiebaantje. Ze hoort van een vriendin dat de plaatselijke supermarkt nog vakkenvullers zoekt. Marja gaat naar de supermarkt en vraagt naar de bedrijfsleider.
Wat zal Marja van de bedrijfsleider willen weten voor ze besluit het baantje aan te nemen?
Schrijf zoveel mogelijk vragen op.

Bestudeer nu uit de Kennisbank economie de tweede pagina van het volgende onderdeel.
KB: Arbeidsovereenkomst

Hieronder zie je nogmaals de overeenkomst uit stap 1.

ARBEIDSOVEREENKOMST

De ondergetekende,

de heer J. de Boer, directeur van architectenbureau De Boer, gevestigd te Aalsmeer aan de Julianadreef 25, en
de heer A. Schuurman, woonachtig te Alkmaar, Singel 22,

verklaren te zijn overeengekomen dat:

de heer Schuurman per 15 februari voor 36 uur per week in dienst treedt als architect bij het architectenbureau De Boer;
het loon € 2700,- bruto per maand bedraagt;
het aantal vakantiedagen 25 dagen per jaar is;
de reiskostenvergoeding € 140,- per maand bedraagt;
deze overeenkomst is aangegaan voor één jaar.

Aldus in tweevoud opgemaakt en ondertekend te Aalsmeer, 15 februari 2012,
J. de Boer: A. Schuurmans:

Oefening:Verschillende arbeidsvoorwaarden

Stap 3: Overwerk

In veel bedrijven maken werkgevers en werknemers afspraken over overwerk.
Hiernaast zie je een voorbeeld van een overwerkregeling.

Maak onderstaande oefening.

Oefening:Overwerk

Stap 4: Kinderopvang

Uit de arbeidsovereenkomst van mevrouw Mons.

"Als werkemer van ons bedrijf kunt u aanspraak maken op de regeling Kinderopvang. Deze regeling houdt in dat de werkgever maximaal € 150,- per maand bijdraagt aan de kosten van een kindplaatsvoorziening."

Oefening:Kinderopvang

Stap 5: Arbeidsovereenkomst/begrippen

Bestudeer nu uit de Kennisbank economie pagina 3 van het volgende onderdeel.
KB: Arbeidsovereenkomst

Anneke Frijns heeft een baan als telefoniste gevonden. In haar arbeidsovereenkomst is een proeftijd van twee maanden afgesproken. Na de proeftijd krijgt Anneke een overeenkomst voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van twee maanden.

Oefening:Arbeidsovereenkomst

Stap 6: Ontslag op staande voet

Jolanda Hartkamp werkt al een aantal jaar bij een speelgoedfabriek. Ze heeft een contract voor onbepaalde tijd. Op een dag krijgt ze van haar baas te horen dat ze wordt ontslagen.
Wat vind jij? Kan dat zo maar? Bedenk wanneer wel en wanneer niet.

Bestudeer uit de Kennisbank economie pagina 4 van het volgende onderdeel.
KB: Arbeidsovereenkomst

Oefening:Ontslag op staande voet

Stap 7: Toets individuele overeenkomst

Je sluit deze opdracht af met een toets.
De toets bestaat uit negen vragen.
Probeer ze allemaal goed te beantwoorden.

Toets:Individuele overeenkomst

2. Collectieve overeenkomst

Vooraf

Gerard de Haan werkt als metselaar bij een groot bouwbedrijf. Net als alle andere bouwbedrijven is het bedrijf waar Gerard werkt tijdens de bouwvak in juli twee weken gesloten. In de arbeidsovereenkomst van Gerard staat niets over het verplicht opnemen van vakantiedagen tijdens de bouwvak. Gerard wil zijn vakantiedagen in oktober opnemen en tijdens de bouwvak doorwerken.

Wat denk jij?
Kan het bouwbedrijf Gerard verplichten om tijdens de bouwvak vakantiedagen op te nemen?
Kun je nog een ander beroep bedenken waar zich dit voordoet?
Bespreek de antwoorden met een klasgenoot.

Aan het eind van deze opdracht kun je:

de definitie geven van het begrip collectieve arbeidsovereenkomst (cao).
toelichten wat een vakbond, een vakcentrale en een werkgeversorganisatie is.
uitleggen wat het inhoudt als een minister een cao algemeen verbindend verklaart.

Activiteiten

Stap	Groepsgrootte	Activiteit
Stap 1	Alleen + samen	Informatie lezen, vragen beantwoorden en bespreken met klasgenoot.
Stap 2	Alleen + samen	Vragen beantwoorden en bespreken over de individuele en collectieve arbeidsovereenkomst.
Stap 3	Alleen	Vragen beantwoorden over de cao voor een boeken- en tijdschriftenbedrijf.
Stap 4	Alleen	Krantenartikel lezen en vragen beantwoorden over de belangen van werkgevers tegen werknemers.
Stap 5	Alleen	Informatie lezen en schema invullen.
Stap 6	Alleen	Informatie lezen, vragen beantwoorden en bespreken met klasgenoot.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 1 uur nodig.

Stap 1: Cao

Bestudeer uit de Kennisbank de eerste bladzijde van het volgende onderdeel.
KB: Collectieve arbeidsovereenkomst

Maak daarna onderstaande oefening.

Oefening:Collectieve arbeidsovereenkomst

Stap 2: Individuele/collectieve overeenkomst

Jeffrey en Ito zijn het niet met elkaar eens.
Volgens Jeffrey mogen de afspraken die een werkgever en een werknemer maken nooit afwijken van de cao-afspraken binnen die beroepsgroep.
Volgens Ito mag dat wel, als de afspraken die de werkgever en werknemer maken maar beter zijn dan de afspraken in de cao.
Wie heeft er gelijk? Bespreek je antwoord met een klasgenoot.

Oefening:Collectieve overeenkomst of individuele overeenkomst

Stap 3: Cao voor boeken-/tijdschriftenbedrijf

De onderstaande tekst komt uit de cao voor het boeken- en tijdschriftenuitgeverijbedrijf.

"Bij een vacature binnen de onderneming komen in de eerste plaats werknemers die al in dienst zijn van de onderneming in aanmerking. Een vacature zal daarom op een duidelijke manier in de onderneming bekend gemaakt worden aan de werknemers."

Maak onderstaande oefening.

Oefening:Cao voor boeken- en tijdschriften bedrijf

Stap 4: Belangen werkgevers vs. werknemers

Belangen werkgevers tegen belangen werknemers
Uit de krant:

Maak de volgende oefening.

Oefening:Belangen

Stap 5: Vakbond en vakcentrale

Bestudeer uit de Kennisbank bladzijde 2 van het volgende onderdeel.
KB: Collectieve arbeidsovereenkomst

Stap 6: KB Cao

Bestudeer nu de laatste pagina van het volgende onderdeel.
KB: Collectieve arbeidsovereenkomst

Maak daarna de volgende oefening.

Oefening:Collectieve arbeidsovereenkomst

3. Jongeren

Vooraf

Of het nu thuis in de zaak is, auto's wassen, oppassen, de krant rondbrengen of tomatenplukken, veel scholieren hebben naast hun schoolwerk een betaald baantje of gebruiken een deel van de zomervakantie om wat bij te verdienen.

Wat denk jij?
Welke baantjes zijn het populairst?
Kinderarbeid is in Nederland verboden. Vallen dit soort baantjes niet onder kinderarbeid?
Bespreek je antwoorden met een klasgenoot.

Aan het eind van deze opdracht kun je:

vertellen dat er regels (in de Arbeidstijdenwet) zijn die bepalen welk soort werk jongeren mogen doen en hoeveel uur jongeren mogen werken en hoe deze regels heten.
uitleggen waarom personen jonger dan 22 jaar minimaal het minimumjeugdloon moeten verdienen.
twee verschillende arbeidsmotieven noemen.

Activiteiten

Stap	Groepsgrootte	Activiteit
Stap 1	Alleen + samen	Informatie lezen, vragen beantwoorden en bespreken met klasgenoot.
Stap 2	Alleen	Bron lezen en vragen beantwoorden over jongeren en werken.
Stap 3	Alleen	Vragen beantwoorden over het minimumjeugdloon.
Stap 4	Alleen	Vragen beantwoorden over arbeidsmotieven.
Stap 5	Alleen + samen	Onderzoek doen naar de baantjes van klasgenoten om de resultaten vervolgens op een originele manier te presenteren.

Benodigdheden
Voor deze opdracht heb je een rekenmachine nodig.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1: Jongeren en werk

Bestudeer uit de Kennisbank het volgende onderdeel en maak daarna onderstaande oefening.
KB: Jongeren en werk

Oefening:Jongeren en werk

Stap 2: Werken jongeren 13 en 14 jaar

In de bron zie je wat jongeren van 13 en 14 jaar wel of niet mogen als het om werken gaat.

Werken jongeren tussen de 13 en 14 jaar

	klusjes rond het huis en in de buurt	uitvoeringen
minimum dagelijkse rust - in elk geval tussen - in vakanties	14 uur 19:00-08:00 uur 19:00-07:00 uur	14 uur 22:30-08:00 uur 22:30-07:00 uur
maximum aantal werkdagen/uitvoeringen per week	5	3
maximum arbeidstijd per - schooldag - niet schooldag - vakantiedag	2 uur 6 uur 7 uur	7 uur 7 uur 7 uur
maximum arbeidstijd per - schoolweek - vakantieweek	12 uur 35 uur	12 uur 35 uur
zondagsarbeid	nee	ja
vrije zondagen per 13 weken	nvt	4

Gebruik de informatie om na te gaan of de baantjes in de volgende oefening wel of niet mogen.

Oefening:Werk jongeren 13 en 14 jaar

Stap 3: Minimumjeugdloon

In de tabel zie je voor een aantal leeftijden hoe hoog het minimum(jeugd)loon in 2018 is.

leeftijd	% min. loon	bruto/maand	bruto/week
22-67	100	€ 1.578,00	€ 364,15
21	85	??	€ 309,55
20	70	€ 1.104,60	€ 254,90
15	30	€ 473,40	€ 109,25

Oefening:Minimumjeugdloon

Stap 4: Arbeidsmotieven

Als je vakantiewerk zoekt, is niet elk bedrijf even geschikt.

Schrijf een bedrijf in je omgeving op waar je geen vakantiewerk zou kunnen doen. Schrijf ook op waarom niet.
Schrijf ook een bedrijf op dat juist wel geschikt is om vakantiewerk bij te doen. Schrijf op waarom dit bedrijf wel geschikt is.

Er zijn verschillende redenen om na school of in de vakantie te gaan werken.
Mogelijke arbeidsmotieven zijn:

geld verdienen
ervaring opdoen
iets te doen hebben

Misschien heb je een baantje of ben je op zoek naar een baantje.

Welke arbeidsmotief uit het rijtje hierboven is voor jou het belangrijkste?
Hoe ben je aan het baantje gekomen of hoop je aan een baantje te komen?

Bespreek je antwoorden met een klasgenoot.

Stap 5: Onderzoek

Deze opdracht sluit je af met een onderzoek onder je klasgenoten naar hun baantjes na schooltijd of vakantiewerk. Je probeert antwoord te krijgen op de volgende vragen:

Welke baantjes zijn favoriet bij je klasgenoten?
Zijn er verschillen tussen jongens en meisjes?
Waarom hebben sommige van je klasgenoten geen baantje?
Zijn er bij je klasgenoten die een baantje hebben nog andere arbeidsmotieven dan alleen geld verdienen?
Hoe zijn ze aan het baantje gekomen?
Is het baantje toegestaan als je kijkt naar de ATW?
Hoeveel wordt er verdiend met de baantjes?

Het NIBUD is het Nationaal Instituut voor BUDgetvoorlichting. Op hun site (www.nibud.nl/scholieren.html) vind je veel informatie over jongeren en werk.
Ga naar de website en scan de informatie op de website.

Bedenk een originele manier om de resultaten van je onderzoek te presenteren.

4. De overheid en de werkplek

Vooraf

Karel Verdijk werkt bij een wegenbouwmaatschappij. De machines waar hij en zijn collega's mee werken maken zoveel lawaai dat Karel oorbeschermers moet dragen.

Wat denk jij?
Wie bepaalt dat Karel oorbeschermers moet dragen? Doet hij dat zelf? Zijn baas? Of nog iemand anders?
Kun je nog een aantal situaties bedenken waarin werknemers in bescherming moeten worden genomen tijdens het werk?
Bespreek je antwoorden met een klasgenoot.

Aan het eind van deze opdracht kun je:

uitleggen hoe de overheid zich bemoeit met de werkomstandigheden in bedrijven.
de definitie geven van positieve discriminatie.
uitleggen dat de overheid door de Arbowet werkgevers kan verplichten de arbeidsomstandigheden voor werknemers te verbeteren.
beschrijven wat het verschil maakt tussen een parttime baan en een fulltime baan.

Activiteiten

Stap	Groepsgrootte	Activiteit
Stap 1	Alleen	Vragen beantwoorden over (positieve) discriminatie.
Stap 2	Alleen	Vragen beantwoorden over leeftijdsdiscriminatie.
Stap 3	Alleen	Vragen beantwoorden over de Arbowet.
Stap 4	Alleen	Vragen beantwoorden over de Arbowet en een hogere productie.
Stap 5	Alleen	Krantenartikel lezen en vragen beantwoorden over deeltijdwerk.
Stap 6	Samen	Onderzoek doen naar het naleven van de Arbowet bij jullie op school.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1: Overheid en solliciteren

De overheid verbiedt het werkgevers een sollicitant af te wijzen vanwege
zijn of haar:

geslacht
huidskleur
ras
nationaliteit
politieke overtuiging
seksuele geaardheid
leeftijd

Het is werkgevers wel toegestaan een bepaalde groep werknemers bij gelijke geschiktheid de voorkeur te geven. Dat noem je positieve discriminatie.

Oefening:Positieve discriminatie

Stap 2: Leeftijdsdiscriminatie

Veel ouderen zijn tegen zogenaamde leeftijdsdiscriminatie.

Oefening:Leeftijdsdiscriminatie

Stap 3: Arbowet

Door de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) kan de overheid werkgevers verplichten de omstandigheden waaronder de werknemers hun werk moeten doen te verbeteren.
Sinds de invoering van de Arbowet hebben veel grotere bedrijven een Arbofunctionaris in dienst. Deze functionaris controleert of de wettelijke voorschriften worden uitgevoerd.

In de Arbowet kun je het volgende lezen over het gebruik van gevaarlijke werktuigen en gevaarlijke stoffen.

...het gebruik van werktuigen, machines, toestellen en overige hulpmiddelen bij de arbeid alsmede van stoffen die gevaar kunnen opleveren voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemer moeten worden vermeden; indien zulks redelijkerwijs niet kan worden vermeden, moeten die gevaarlijke werktuigen, machines, toestellen, stoffen worden gebruikt op een manier waarbij het gevaar zo ver mogelijk wordt beperkt als redelijkerwijs kan worden gevergd.

Oefening:Arbowet

Stap 4: Arbowet en hogere productie

Stap 5: Deeltijdwerk

Helma Helmsing werkt fulltime als secretaresse. Ze is zwanger. Na de bevallling wil ze twee dagen minder gaan werken. Haar baas vindt dat niet goed: 'of je komt de hele week, of je komt niet'.

Oefening:Deeltijdwerk - 1

Lees onderstaand krantenartikel uit 1999.

AKKOORD OVER DEELTIJDWERK
In juni 1999 hebben de regeringspartijen PvdA, D66 en VVD afspraken gemaakt over het recht op deeltijdwerk. De VVD was er in eerste instantie niet voor om werknemers eenzijdig het recht te geven om 20% korter te gaan werken. Eerder had Groen Links een wetsvoorstel ingediend voor een wettelijk recht op deeltijdwerk. Volgens Groen Links willen veel werknemers minder uren werken, maar krijgen ze daarvoor (nog) geen toestemming van hun werkgever. Een recht op deeltijd sluit, volgens Groen Links, aan bij moderne gezinspolitiek. Bovendien is deeltijdwerk goed voor de werkgelegenheid.

Oefening:Deeltijdwerk - 2

Stap 6: Arbowet op school

Houd samen met een klasgenoot een onderzoek naar het naleven van de Arbowet op jullie school. Probeer in ieder geval antwoord te krijgen op de volgende vragen.

Is er op school een Arbofunctionaris?
Zijn docenten op de hoogte van het bestaan van de Arbowet?
Voldoen de werkplekken van docenten aan de eisen uit de Arbowet?
Hoe vaak krijgt de school een controle op het naleven van Arbowet?

Bedenk een originele manier om de uitkomsten van je onderzoek te presenteren.

Extra: Minimumjeugdloon afschaffen

Stap 1: Afschaffen minimumjeugdloon

Afschaffen minimumjeugdloon
In Nederland kennen we het minimumloon voor iedereen van 22 jaar en ouder. Voor jongeren tussen de 15 en 22 jaar is er het minimumjeugdloon. Er gaan stemmen op om het minimumjeugdloon af te schaffen. Daar wordt verschillend over gedacht. Dat blijkt onder andere uit de volgende krantenkoppen:

Denk, samen met een klasgenoot, eens na over de volgende vragen.

Wat betekent het dat er in Nederland een minimum(jeugd)loon is?
Gaan de lonen van jongeren omhoog of omlaag als het minimumjeugdloon wordt afgeschaft?
Welke bedrijven hebben er vooral nadeel van als het minimumjeugdloon wordt afgeschaft?
Is het afschaffen van het minimumjeugdloon goed of slecht voor de werkgelegenheid?

Over het (afschaffen van het) minimumjeugdloon ga je straks een aantal vragen beantwoorden.

Stap 2: Kennisbank - Werkende jeugd

Voor je aan de slag gaat met het beantwoorden van de vragen die horen bij deze opdracht, bestudeer je de theorie in het volgende items in de Kennisbank Economie.

Jongeren aan het werk

De vraag naar arbeid

Zorg dat je antwoord kunt geven op de volgende vragen:

In welke wet is geregeld hoeveel uur jongeren mogen werken?
Is er altijd sprake van kinderarbeid als jongeren van 13 of 14 jaar werken?
Wie wordt er beschermd door de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag, werkgevers of werknemers?
Wat wordt verstaan onder de vraag naar arbeid?
Waarom nemen bedrijven eerder iemand in dienst als de loonkosten laag zijn?

Stap 3: Vragen

Afschaffen minimumjeugdloon - Vragen
Voor iedere werknemer van 22 jaar of ouder geldt het minimumloon. Voor jongeren geldt het minimumjeugdloon.

Hieronder staan twee uitspraken.
Geef bij elke uitspraak aan of hij juist of onjuist is.
- Een werkgever mag een werknemer niet meer betalen dan het minimumloon.
- Het minimumjeugdloon voor 15-jarigen is lager dan het minimumjeugdloon voor 19-jarigen.
Gregory (17 jaar) werkt in de vakantie drie weken van 40 uur bij een tuinder. Gregory verdient het minimumjeugdloon.
Het minimumloon voor 17-jarigen is € 623,30 per maand.
Hoeveel verdient Gregory in de drie weken bij de tuinder?
Kies uit:
1. € 138,97
2. € 150,55
3. € 416,91
4. € 431,55

De jongerenafdeling van de vakbond CNV heeft een zogenaamd jongerenakkoord gesloten. Daarin stellen ze dat het salaris onafhankelijk moet zijn van leeftijd. Ze willen dat het minimumjeugdloon wordt afgeschaft en dat jongeren op dezelfde manier worden beloond als hun oudere collega's. De hoogte van het loon moet gekoppeld worden aan het wel of niet goed presteren van de werknemer.

Bekijk de uitspraak hieronder. Is de de uitspraak juist of onjuist?
- Als de jongerenafdeling van het CNV zijn zin krijgt, gaan alle jongeren tussen 15 en 22 jaar hetzelfde verdienen.
Melanie denkt dat de afschaffing van het minimumjeugdloon er toe leidt dat minder jongeren werkervaring op kunnen doen. Melanie gebruikt de volgende vijf denkstappen:
1 Afschaffing minimumjeugdloon
2 Minder vraag naar (jonge) werknemers
3 Lonen jongeren stijgen
4 Loonkosten voor bedrijven stijgen
5 Jongeren doen minder werkervaring op.

In welke volgorde moeten de denkstappen staan? Begin met denkstap 1.

Werkgevers zijn veelal tegen de afschaffing van het minimumjeugdloon. Sommige werkgevers hebben hun verdienmodel afgestemd op jonge werknemers. Denk bijvoorbeeld aan supermarkten. Een bedrijfsleider zegt: "Het minimumjeugdloon hoeft niet te worden afgeschaft om jongeren te betalen naar hun prestaties. Als jongeren goed presteren, betalen we ze echt wel meer dan het minimumjeugdloon."

Zouden de prijzen voor supermarkten stijgen of dalen als het minimumjeugdloon wordt afgeschaft? Leg je antwoord uit.

Het minimumjeugdloon is een percentage van het miniumloon.
Bekijk de gegevens in de tabel.

leeftijd	% min. loon	bruto/maand	bruto/week
22-67	100	€ 1.578,00	€ 364,15
21	85	€ 1.341,30	€ 309,55
19	55	€ 867,90	€ 200,30
15	30	€ 473,40	€ 109,25

Sommige ondernemers zijn er niet voor het afschaffen van het minimumjeugdloon af te schaffen, maar vinden het wel als de regeling wordt aangepast. Een aanpassing zou kunnen zijn het veranderen van de percentages die worden gebruikt.
Wat zou de jongerenafdeling van het CNV vinden: moeten de percentages omhoog of juist omlaag? Leg je antwoord uit.

Oefening:Afschaffen minimumjeugdloon

Begrippenlijst

Arbeidsverhoudingen

werknemer iemand die werkt in dienst van een ander.	jaarcontract arbeidsovereenkomst voor één jaar.
werkgever iemand die werknemers in dienst heeft.	contract voor onbepaalde tijd het tijdstip van het beëindigen van de overeenkomst ligt niet vast.
individuele arbeidsovereenkomst overeenkomst waarin de rechten en plichten van de werkgever en werknemer zijn vastgelegd.	opzegtermijn tijd tussen het bekendmaken dat je ontslag neemt en het moment dat je vertrekt.
arbeidsvoorwaarden werkafspraken tussen de werknemer en de werkgever. Bijvoorbeeld over lonen en werktijden.	proeftijd een periode van maximaal twee maanden waarin de werkgever en de werknemer de overeenkomst per dag kunnen opzeggen.
primaire arbeidsvoorwaarden afspraken over lonen en werktijden.	ontslag op staande voet ontslag zonder opzegtermijn.
secundaire arbeidsvoorwaarden afspraken over andere zaken dan over lonen en werktijden.	arbeidsmotieven redenen om te gaan werken.
collectieve arbeidsovereenkomst (cao) gemeenschappelijke afspraken voor werkgevers en werknemers in dezelfde beroepsgroep.	Arbeidstijdenwet (ATW) wet waarin voor jongeren geregeld is wat voor soort werk ze mogen doen en op welke tijden ze mogen werken.
vakbond vereniging van werknemers in ongeveer dezelfde beroepsgroep.	schoolverlater iemand die (vaak zonder diploma) de school verlaat om te gaan werken.
vakcentrale samenwerkingsverband van verschillende vakbonden.	positieve discriminatie een groep werknemers bij gelijke geschiktheid de voorkeur geven.
werkgeversorganisatie samenwerkingsverband van werkgeversbonden.	Arbowet wet op de arbeidsomstandigheden.
algemeen verbindend de minister verklaart een cao geldend voor alle werknemers van een beroepsgroep.	voltijdbaan (fulltime baan) baan voor de hele week: 36 of 40 uur.
minimumjeugdloon loon dat personen jonger dan 22 jaar minimaal moeten verdienen.	deeltijdbaan (parttime baan) baan voor een deel van de week.

Diagnostische toets

Arbeidsverhoudingen

Het thema 'Arbeidsverhoudingen' sluit je af met een diagnostische toets.

De toets bestaat uit een aantal meerkeuzevragen.
Aan de eind van de toets zie je je score.
Bij een score van ongeveer 80% heb je een voldoende.
Aan het eind van je toets kun je van de vragen die je fout had, zien wat het goede antwoord was.

Succes.

Toets:Arbeidsverhoudingen

Examentraining

vmbo-kgt34

Examenvragen
Op deze pagina vind je enkele examenvragen uit examens van vorige jaren.
De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij dit thema.

Maak bij het beantwoorden ook gebruik van wat je al eerder geleerd hebt.
Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw.
Nadat je de vragen beantwoord hebt, kun je de vraag zelf nakijken en je score aangeven.

VMBO GT34 2017-TV2

2017-TV2 Vraag 6

2017-TV2 Vraag 34

2017-TV2 Vraag 35

VMBO GT34 2018-TV2

2018-TV2 Vragen 6-10

VMBO GT34 2019-TV2

2019-TV2 Vraag 20

2019-TV2 Vragen 23-27

Meer oefenen?
Wil je meer oefenen met examens? Ga dan naar ExamenKracht.

Colofon
Het arrangement Thema 12: Arbeidsverhoudingen is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur

Larry Kerkhofs

Laatst gewijzigd

2025-01-22 16:46:56

Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Het thema 'Arbeidsverhoudingen' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.

Fair Use
In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Leerniveau

VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;

Leerinhoud en doelen

Arbeid, productie en bedrijfsleven; Economie;

Eindgebruiker

leerling/student

Moeilijkheidsgraad

gemiddeld

Studiebelasting

12 uur 40 minuten

Trefwoorden

arrangeerbaar, leerlijn, rearrangeerbare

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

VO-content Economie. (2020).

Thema: Arbeidsverhoudingen - vmbo-kgt34

https://maken.wikiwijs.nl/62271/Thema__Arbeidsverhoudingen___vmbo_kgt34

Thema 12: Arbeidsverhoudingen

nl

Larry Kerkhofs

Larry Kerkhofs

2025-01-22 16:46:56

educationLevel

OnderwijsBegrippenKader

VMBO gemengde leerweg, 3

http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/49af771b-6d9e-4d8f-bcaf-ac9cc9ee753e

educationLevel

OnderwijsBegrippenKader

VMBO theoretische leerweg, 3

http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/e51e6137-05d4-45ca-aed0-6e91551257d4

educationLevel

OnderwijsBegrippenKader

VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3

http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/f61c889e-4731-4321-802d-c7e86081499c

educationalSubject

OnderwijsBegrippenKader

Arbeid, productie en bedrijfsleven

http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/477447a3-d683-43e0-b19e-75c07fbaf9ff

educationalSubject

OnderwijsBegrippenKader

Economie

http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/4ba5583f-b147-42cc-a083-ce5ebfd53746

leerling/student

PT12H40M

arrangeerbaar, leerlijn, rearrangeerbare
Download
Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

pdf

json

IMSCP package

Metadata

Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

Oefeningen en toetsen

Arbeidsovereenkomst

Verschillende arbeidsvoorwaarden

Overwerk

Kinderopvang

Arbeidsovereenkomst

Ontslag op staande voet

Individuele overeenkomst

Collectieve arbeidsovereenkomst

Collectieve overeenkomst of individuele overeenkomst

Cao voor boeken- en tijdschriften bedrijf

Belangen

Collectieve arbeidsovereenkomst

Jongeren en werk

Werk jongeren 13 en 14 jaar

Minimumjeugdloon

Positieve discriminatie

Leeftijdsdiscriminatie

Arbowet

Deeltijdwerk - 1

Deeltijdwerk - 2

Afschaffen minimumjeugdloon

Arbeidsverhoudingen

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

IMSCC package

QTI

Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

Versie 2.1 (NL)

Arbeidsovereenkomst

Verschillende arbeidsvoorwaarden

Overwerk

Kinderopvang

Arbeidsovereenkomst

Ontslag op staande voet

Individuele overeenkomst

Collectieve arbeidsovereenkomst

Collectieve overeenkomst of individuele overeenkomst

Cao voor boeken- en tijdschriften bedrijf

Belangen

Collectieve arbeidsovereenkomst

Jongeren en werk

Werk jongeren 13 en 14 jaar

Minimumjeugdloon

Positieve discriminatie

Leeftijdsdiscriminatie

Arbowet

Deeltijdwerk - 1

Deeltijdwerk - 2

Afschaffen minimumjeugdloon

Arbeidsverhoudingen

Versie 3.0 bèta

Arbeidsovereenkomst

Verschillende arbeidsvoorwaarden

Overwerk

Kinderopvang

Arbeidsovereenkomst

Ontslag op staande voet

Individuele overeenkomst

Collectieve arbeidsovereenkomst

Collectieve overeenkomst of individuele overeenkomst

Cao voor boeken- en tijdschriften bedrijf

Belangen

Collectieve arbeidsovereenkomst

Jongeren en werk

Werk jongeren 13 en 14 jaar

Minimumjeugdloon

Positieve discriminatie

Leeftijdsdiscriminatie

Arbowet

Deeltijdwerk - 1

Deeltijdwerk - 2

Afschaffen minimumjeugdloon

Arbeidsverhoudingen

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.
Sluiten
Opties
Gebruik
Weergave
Wikiwijs is een dienst van