Soms voelen mensen zich onveilig op straat, in winkelcentra, in parken en op andere publieke plaatsen. Soms is dat terecht, bijvoorbeeld als in een buurt vrouwen worden lastiggevallen, zakkenrollers geregeld hun slag slaan of er af en toe een auto in brand wordt gestoken.
Maar vaak is het gevoel van onveiligheid niet gebaseerd op gebeurtenissen en is men bang voor dingen die waarschijnlijk niet zullen gebeuren. Als er echt iets aan de hand blijkt te zijn, komen gemeente, politie, buurtwerkers, bewoners zelf en andere mensen en instanties in actie om iets aan de gesignaleerde problemen rond veiligheid te doen.
Deze opdracht gaat over veiligheid in buurt of wijk.
Wat ga je leren?
Hoofdvraag
Waarom voelen sommige mensen zich niet altijd veilig in hun woonomgeving?
Deelvragen
Welke bewoners van buurt of wijk voelen zich niet veilig in hun woonomgeving?
Waar zijn deze bewoners vooral bang voor?
In hoeverre is hun gevoel van onveiligheid gebaseerd op echte gebeurtenissen?
Welke maatregelen kunnen worden genomen om dit gevoel weg te nemen of te verminderen?
Wie en welke instanties kunnen die maatregelen nemen of daaraan bijdragen?
Begrippen
woonomgeving
sociale (on)veiligheid:
overzichtelijkheid
toegankelijkheid
toezicht
objectieve (on)veiligheid
subjectieve (on)veiligheid
sociale cohesie
buurt- en wijkvoorzieningen
herstructurering
stadsvernieuwing
gentrificatie
Wat ga je doen?
Activiteiten
Vooraf
Voorkennis
Maak de instaptoets.
Aan de slag
Stap 1
Hier lees je hoe mensen zich (on)veilig kunnen voelen in een buurt of wijk, wat niet altijd hetzelfde is als daadwerkelijk (on)veilig zijn. Je leest over straatintimidatie, bekijkt een video en maakt oefeningen.
Stap 2
Bekijk een video over een buurt in Vlaardingen, waarin mensen zich onveilig voelen. Initiatieven zoals Burgernet en buurt- en wijkvoorzieningen kunnen de sociale cohesie versterken. Beantwoord er vragen over.
Stap 3
Naast kleinschalige aanpak van onveiligheid kunnen op grote schaal maatregelen worden genomen, zoals herstructurering, stadsvernieuwing of gentrificatie. Bekijk video's over deze maatregelen en beantwoord vragen.
Afronding
Samenvattend
Maak een begrippenlijst en vergelijk deze met een klasgenoot.
Eindopdracht A
Maak de eindtoets.
Eindopdracht B
Doe een veiligheidsonderzoek in een voor jou bekende wijk. Dit is een groepsopdracht.
Examenvragen
Oefen eindexamenvragen.
Terugkijken
Kijk terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht staat een belasting van ongeveer 3 SLU.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je onveilig voelen is niet hetzelfde als onveilig zijn
Hoe veilig voel je je in je woonomgeving (je straat, het plein of het groen, de directe omgeving rond je huis)? Waarom voel je je veilig of juist onveilig?
Stel deze vragen aan mensen op straat in een willekeurige stad en je krijgt allerlei antwoorden. Vrouwen en meisjes zijn bang om lastiggevallen te worden, want sommige mannen vinden het leuk om vrouwen na te roepen, na te fluiten of aan te raken. Homoseksuele mannen en vrouwen, transgenders en migranten zijn bang om uitgescholden of mishandeld te worden omdat ze anders zijn of er anders uitzien. Ambulancepersoneel, brandweerlieden en agenten zijn bang aangevallen te worden door agressieve omstanders als ze aan het werk zijn. Oudere mensen zijn bang om beroofd of mishandeld te worden omdat ze zich niet goed kunnen verweren. En hoe veilig of onveilig voelen scholieren zich op straat?
Kijk naar de video, waarin voorbijgangers de vraag wordt gesteld: "Hoe veilig voel je je op straat?"
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De veiligheid op straat, of beter, in de openbare ruimte - de omgeving die voor iedereen toegankelijk is - heet sociale veiligheid. Dat is de mate waarin mensen zich beschermd voelen, en beschermd worden tegen overlast en gevaar door gedrag van anderen.
De mate waarin mensen zich beschermd voelen heet subjectieve veiligheid en de mate waarin mensen daadwerkelijk beschermd worden heet objectieve veiligheid.
Hoe veilig voelen mensen in Nederland zich op straat, in het centrum van een stad of in een café en als ze met het openbaar vervoer reizen? En hoe veilig zijn ze in werkelijkheid?
Lees het volgende artikel over Straatintimidatie. Daarin is een grafiek opgenomen met de resultaten van een onderzoek door de Erasmus Universiteit in Rotterdam over onveilige situaties op straat.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Sociale veiligheid in de openbare ruimte hangt af van:
de overzichtelijkheid van de buurt of wijk.
de toegankelijkheid van de buurt of wijk, de mate waarin je overal in de buurt of wijk kan komen.
het toezicht in de openbare ruimte, bijvoorbeeld door wijkagenten of camera’s. Toezicht betekent dat er op gelet wordt dat iedereen zich zo gedraagt dat anderen er geen last van hebben.
Stap 2 - Samenhang maakt veiliger
Wat doe je eraan als mensen zich in hun eigen omgeving, al dan niet terecht, onveilig voelen?
Om te beginnen kun je nagaan waarom dat het geval is.
Dat is bijvoorbeeld gedaan in de wijk Westwijk in Vlaardingen zoals je in deze video kunt zien.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Daarna worden de redenen waarom mensen zich onveilig voelen, aangepakt. Daarbij let men er vooral op dat de sociale cohesie van de buurt of wijk wordt verbeterd. Dat is de mate waarin mensen in de buurt of wijk deel uitmaken van een gemeenschap. Een middel hiertoe zou Burgernet kunnen zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De veiligheid (en de leefbaarheid in het algemeen) wordt ook groter door verbetering van buurt- en wijkvoorzieningen, zoals bijvoorbeeld buurthuizen, waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten en waar ze samen iets kunnen doen. Ook onderhoud, het in goede staat brengen of houden, van de openbare ruimte, helpt hierbij.
Lees de verkorte versie van een artikel over een voorbeeld hiervan in het tijdschrift Geografie:
Stedelijk veiligheid: kunst als innovatieve interventie
Kan kunst in de openbare ruimte bijdragen tot meer veiligheid? Dat is de vraag die studenten probeerden te beantwoorden door het uitvoeren van een project in een buurt in Utrecht-Noord, waar bewoners zich onveilig voelden. De studenten wilden weten of kunstvoorwerpen in de openbare ruimte door hun licht, beweging, kleuren of geur de gemoedstoestand van de bewoners in positieve zin kunnen beïnvloeden.
Eerst verkenden de studenten deze buurt en interviewden ze bewoners ervan. Daarbij werkten ze samen met kunstenaars, buurtbewoners en medewerkers van de gemeente. Daarna maakten kunstenaars een kunstvoorwerp voor de buurt en lieten dat aan bewoners zien. Die liepen er niet warm voor en wezen het zelfs af omdat ze weinig inspraak hadden gehad bij het ontwerp ervan. Om de buurtbewoners nauwer bij het project te betrekken, hielden de studenten, kunstenaars en ambtenaren een bijeenkomst voor buurtbewoners in een bouwkeet bij het winkelcentrum van de buurt. Tijdens die bijeenkomst mochten buurtbewoners niet alleen een ontwerp van het kunstvoorwerp kiezen, ook mochten ze de studenten vertellen waarom ze zich onveilig voelden en wat voor overlast ze in hun buurt ondervonden. “Door alle partijen te betrekken kreeg het kunstproject meer draagvlak en voelden mensen zich er onderdeel van,” volgens de auteurs van dit artikel.
Uiteindelijk viel de keuze van de buurtbewoners op een lichtprojectie die een donker gekleurde flat, die als onveilig werd ervaren, moest verlichten.
Bij het inrichten van een wijk worden nieuwe woningen gebouwd
zoals in Hatert, een wijk in Nijmegen.
Grootschalige aanpak onveiligheid
In Stap 2 hebben we het gehad over kleinschalige maatregelen voor de korte termijn voor het verhogen van de veiligheid in een buurt of wijk. Daarnaast kan een buurt of wijk in de loop van meerdere jaren veiliger, en in het algemeen leefbaarder worden door herstructurering, stadsvernieuwing of gentrificatie.
Bekijk onderstaande video's, die elk een van die manieren beschrijven waarop een buurt of wijk wordt heringericht.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Jullie voeren in groepjes van drie een onderzoek uit naar de sociale veiligheid in een buurt of wijk in je woonplaats.
Mocht je op het platteland of in een dorp wonen, kies dan een buurt of wijk uit in een stad die je kent.
In het onderzoek moet je antwoorden zien te vinden op de volgende vragen:
Staat de buurt of wijk die je onderzoekt bekend als veilig of onveilig?
Waarom heeft die buurt of die wijk deze reputatie?
Is het terecht dat bewoners van de buurt of de wijk zich veilig voelen of juist onveilig?
Als er in de buurt of wijk plekken zijn waar mensen zich onveilig voelen, waar zijn de mensen daar dan bang voor?
Wie zijn daar bang?
Wat kunnen bewoners, de gemeente en andere instanties doen om ervoor te zorgen dat deze bewoners niet meer bang zijn?
Vind je dat de buurt of de wijk die je onderzoekt, toe is aan een opknapbeurt? Zo ja, waarom?
Wat moet er dan allemaal gebeuren om er een prettiger woonomgeving van te maken?
Maak van de uitkomsten van je onderzoek een rapport. Doe dat in geprinte vorm of als PowerPointpresentatie om verslag te doen. Hoe je dat kunt aanpakken, lees je hieronder in de Gereedschapskist.
Presenteer dat in de klas.
Tips:
Maak voor het verzamelen van informatie voor je onderzoek gebruik van nieuwsmedia, Google Earth, Google Maps, wat je maar nodig vindt.
Kijk ook eens naar de vragenlijst op bureaubrekelmans. Je docent heeft enkele exemplaren geprint en klaargelegd ter inzage.
Beoordeling
Je docent zal je eindrapport beoordelen op de volgende punten:
Zijn op de vragen bij het onderzoek heldere en duidelijke antwoorden gegeven?
Is duidelijk om welke wijk het gaat en hoe de wijk bekend staat?
Is het rapport overzichtelijk en goed verzorgd?
Ondersteunen afbeeldingen of bewegende beelden (in het geval van een PowerPointpresentatie) het betoog goed?
Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.
Een verslag is een goede manier om een onderzoek te beschrijven dat je hebt uitgevoerd.
Examenvragen
Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren.
De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.
Binnenkort vind je hier meer examenvragen van ExamenKracht om mee te oefenen.
Meer oefenen?
Wil je meer oefenen met examenvragen? Log dan in op ExamenKracht.
Terugkijken
Intro
Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
Begrijp je dat mensen zich soms onveilig kunnen voelen in hun wijk?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
Kun je twee maatregelen noemen, die genomen kunnen worden om het gevoel van onveiligheid op straat weg te nemen?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht staat ongeveer 3 SLU.
Had je voldoende tijd voor deze opdracht?
Inhoud
In de opdracht vergelijk je objectieve (on)veiligheid met subjectieve (on)veiligheid.
Kun je het verschil uitleggen?
Samenvattend
Had je voor alle begrippen een correcte omschrijving? Waren die van je klasgenoot vergelijkbaar?
Eindopdrachten
Was de toets moeilijk of goed te doen? Had je een goede score?
Was de opdracht over het veiligheidsonderzoek leuk om te doen? Ben je tevreden met het resultaat?
Examenvragen
Heb je de examenvragen gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement (On)veiligheid in wijken en buurten - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 4 & 5. In het domein "Leefomgeving" wordt het thema ''(On)veiligheid in wijken en buurten" besproken. In dit onderdeel wordt de woonomgeving besproken en hoe verschillende mensen zich veilig of juist onveilig kunnen voelen in een wijk. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen objectieve en subjectieve veiligheid. Objectieve veiligheid hangt af van factoren zoals de overzichtelijkheid, toegankelijkheid en het overzicht van de wijk. Subjectieve veiligheid daarentegen wordt beïnvloed door persoonlijke eigenschappen zoals leeftijd en geslacht. Sociale cohesie speelt ook een belangrijke rol in het veiligheidsgevoel van een buurt, bijvoorbeeld door het bestaan van initiatieven zoals burgernet. Buurtvoorzieningen en het onderhoud van de wijk dragen ook bij aan hoe veilig een wijk wordt ervaren. Als een wijk als onveilig wordt ervaren, kunnen er verschillende maatregelen worden genomen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van herstructurering, stadsvernieuwing of gentrificatie. Deze ingrepen hebben als doel om de leefbaarheid en veiligheid van de wijk te verbeteren, en zo het veiligheidsgevoel van de bewoners te vergroten.
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 4 & 5. In het domein "Leefomgeving" wordt het thema ''(On)veiligheid in wijken en buurten" besproken. In dit onderdeel wordt de woonomgeving besproken en hoe verschillende mensen zich veilig of juist onveilig kunnen voelen in een wijk. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen objectieve en subjectieve veiligheid. Objectieve veiligheid hangt af van factoren zoals de overzichtelijkheid, toegankelijkheid en het overzicht van de wijk. Subjectieve veiligheid daarentegen wordt beïnvloed door persoonlijke eigenschappen zoals leeftijd en geslacht. Sociale cohesie speelt ook een belangrijke rol in het veiligheidsgevoel van een buurt, bijvoorbeeld door het bestaan van initiatieven zoals burgernet. Buurtvoorzieningen en het onderhoud van de wijk dragen ook bij aan hoe veilig een wijk wordt ervaren. Als een wijk als onveilig wordt ervaren, kunnen er verschillende maatregelen worden genomen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van herstructurering, stadsvernieuwing of gentrificatie. Deze ingrepen hebben als doel om de leefbaarheid en veiligheid van de wijk te verbeteren, en zo het veiligheidsgevoel van de bewoners te vergroten.
Soms voelen mensen zich onveilig op straat, in winkelcentra, in parken en op andere publieke plaatsen. Soms is dat terecht, bijvoorbeeld als in een buurt vrouwen worden lastiggevallen, zakkenrollers geregeld hun slag slaan of er af en toe een auto in brand wordt gestoken.
Activiteiten
Hoe veilig voel je je in je woonomgeving (je straat, het plein of het groen, de directe omgeving rond je huis)? Waarom voel je je veilig of juist onveilig?
Intro
Teksten:
