Hoe Brazilië zijn vorm en zijn bodemschatten kreeg - h45
Hoe Brazilië zijn vorm en zijn bodemschatten kreeg - h45
Hoe Brazilië zijn vorm en zijn bodemschatten kreeg
Introductie
De Braziliaanse ondergrond heeft heel wat doorstaan. Daar getuigt niet alleen het reliëf van het land van, maar ook de aanwezigheid van ertsen, aardolie en andere bodemschatten.
Aan de hand van de huidige verdeling van hoog- en lagergelegen gebieden over Brazilië en de aanwezigheid van delfstoffen gaan jullie in deze opdracht de ontstaansgeschiedenis van het land blootleggen.
Wat ga je leren?
Hoofdvraag
Hoe heeft Brazilië zijn huidige vorm, reliëf en bodemschatten gekregen?
Deelvragen
Hoe is het reliëf met de twee hooglanden in Brazilië ontstaan?
Welke plaatgrenzen hebben hierbij een rol gespeeld?
Welke rol hebben die plaatgrenzen daarin gespeeld?
Hoe zijn in Brazilië de voorraden ertsen en fossiele brandstoffen ontstaan?
Welk verband is er tussen de locaties van deze voorraden delfstoffen en de processen in de bodem, die Brazilië vorm hebben gegeven?
Begrippen
Schild
Kraton
Great Escarpment
Hoogvlakte/hoogland
Ertsen / ertsvormen
Fossiele energiebronnen
Wat ga je doen?
Activiteiten
Vooraf
Voorkennis
Bestudeer de Kennisbanken en maak de instaptoets.
Aan de slag
Stap 1
Je bekijkt in video's hoe door plaattektoniek Brazilië en Afrika van elkaar gescheiden werden. Je beantwoordt vragen.
Stap 2
Je leest over het ontstaan van de hooglanden en de Amazonevlakte in Brazilië. Kraton en schilden zeggen iets over de bodem waarop de hooglanden en vlaktes liggen. Je maakt een oefening.
Stap 3
Door onderzoeksvragen te maken kom je erachter welke delfstoffen in de Braziliaanse bodem zitten en hoe bijvoorbeeld winbaar bauxiet en laterietbodems zijn ontstaan.
Afronding
Samenvattend
Maak een begrippenlijst. Vergelijk je omschrijvingen met een klasgenoot.
Eindopdracht A
Maak de eindtoets.
Eindopdracht B
In groepen maken jullie een presentatie over de geologische geschiedenis van Brazilië.
Examenvragen
Oefen oude eindexamenvragen.
Terugkijken
Kijk terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht staat een belasting van ongeveer 3 SLU.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De Pico da Neblina, met bijna
3000 meter, de hoogste berg
van Brazilië
De aardkorst is opgebouwd uit aardplaten die voortdurend naar elkaar toe drijven, langs elkaar bewegen of uit elkaar drijven. Door deze platentektoniek bewegen landmassa’s, continenten, die zich op platen bevinden, zich steeds heel langzaam over het aardoppervlak.
Wegener was de geleerde die de theorie van de platentektoniek heeft ontwikkeld.
Kijk naar de volgende video's.
Oefening: Scheiding van Brazilië en zijn Afikaanse buren
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Het ontstaan van de Hooglanden en het Amazonegebied
Zo is de Great Escarpment langs de
zuidoostkust van Brazilië ontstaan.
Het reliëf van Brazilië is in te delen in drie gebieden: het Hoogland van Guyana dat langs de noordgrens van het land loopt, het Hoogland van Brazilië in het zuidoosten en er tussenin ligt het lager gelegen Amazonegebied, vlaktes die zijn opgebouwd door sedimentatie van materiaal uit de Andes en uit de twee hooglanden en dat daar door rivieren is afgezet.
De hooglanden liggen op geologisch kraton, oude stukken van de continentale korst die door erosie van bovenliggende gesteente bloot zijn gelegd. Een kraton is een stuk aardkorst dat meer dan een miljard jaar lang min of meer intact is gebleven en weinig onder platentektoniek heeft geleden. Het kan wel bedekt zijn met jongere afzettingen. Het grootste deel van het Amazonekraton heeft een bedekking van jonge sedimenten. Waar delen van het kraton hoger liggen, zijn er geen sedimenten en komen er oude lagen aan de oppervlakte: schilden.
De hooglanden liggen op het Amazonekraton en zijn door beweging van aardplaten opgetild.
Het Hoogland van Guyana is deels opgebouwd uit gestolde lava en het Braziliaans Hoogland bestaat voor een deel uit dikke lagen basalt dat als lava uit vulkanen is gestroomd. Deze vulkanen ontstonden langs de plaatgrens tussen Afrika en Zuid-Amerika toen deze continenten uit elkaar begonnen te drijven.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Jullie reconstrueren de ontstaansgeschiedenis van Brazilië en zijn bodemschatten in een PowerPointpresentatie met wat in deze opdracht aan bod is gekomen.
Die zal bestaan uit drie delen:
een deel over de plaats die Brazilië heeft in het wereldwijde beeld van platentektoniek;
een deel over het ontstaan van het reliëf van Brazilië;
een deel over het ontstaan van voorraden fossiele energiebronnen en ertsen in de bodem van het land of langs de kust.
Je docent deelt de klas in drie groepen in. Elke groep krijgt een van de drie onderwerpen voor zijn deel van de presentatie.
Je kunt gebruikmaken van het lesmateriaal van deze opdracht (zie ook de stap Bronnen) en je kunt googlen voor meer informatie over jullie onderwerp. Hoe je zo'n PowerPointpresentatie kunt voorbereiden, lees je in de Gereedschapskist.
Beoordeling
Als je klaar bent, zal je docent je bijdrage aan deze serie op de volgende punten beoordelen:
Zijn de teksten helder geschreven en is de uitwerking goed verzorgd?
Vullen afbeeldingen en ander beeldmateriaal je bijdrage goed aan?
Is duidelijk welk onderdeel van de geologische geschiedenis jullie hebben toegelicht?
Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.
Examenvragen
Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren.
De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.
Meer oefenen?
Wil je met nog meer examenvragen oefenen?
Als je school deelneemt aan VO-content kun je verder oefenen door in te loggen op ExamenKracht (www.examenkracht.nl).
Terugkijken
Intro
Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
Is voldoende duidelijk waar deze opdracht over gaat?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
Kun je uitleggen hoe het reliëf in de twee hooglanden in Brazilië is ontstaan?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht staat ongeveer 3 SLU.
Had je voldoende tijd voor het maken van deze opdracht?
Samenvattend
Was het eenvoudig om de genoemde begrippen te omschrijven?
Heeft je klasgenoot vergelijkbare omschrijvingen?
Eindopdrachten
De toets bevat alleen open vragen. Heb je alle vragen kunnen beantwoorden?
Hebben jullie samen een duidelijke presentatie gemaakt over Brazilië?
Verliep de samenwerking met je klasgenoten goed?
Examenvragen
Heb je de examenvragen gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement Hoe Brazilië zijn vorm en zijn bodemschatten kreeg - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 4 & 5. In het domein "Ontwikkelingsland" wordt het thema ''Hoe Brazilië zijn vorm en zijn bodemschatten kreeg" besproken. Dit onderdeel begint met een stukje geschiedenis over hoe Pangea opbrak, wat resulteerde in de scheiding van Brazilië en Afrika. Vervolgens wordt in een herhalingsvideo ingegaan op platentektoniek en de verschillende verschijnselen die daarmee samenhangen. Daarna wordt dieper ingegaan op het ontstaan van het landschap in Brazilië. De hooglanden worden besproken, waarbij begrippen zoals "kraton" en "schilden" aan bod komen. Hierna wordt het Amazonegebied behandeld en worden de rijke biodiversiteit en natuurlijke hulpbronnen van Brazilië besproken, die uiteindelijk hebben bijgedragen aan economische groeimogelijkheden in het land.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Landschappen (en menselijke activiteit);
Globalisering;
Systeem aarde;
Aardrijkskunde;
Hoe Brazilië zijn vorm en zijn bodemschatten kreeg - h45
nl
VO-content
2024-11-18 14:19:59
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 4 & 5. In het domein "Ontwikkelingsland" wordt het thema ''Hoe Brazilië zijn vorm en zijn bodemschatten kreeg" besproken. Dit onderdeel begint met een stukje geschiedenis over hoe Pangea opbrak, wat resulteerde in de scheiding van Brazilië en Afrika. Vervolgens wordt in een herhalingsvideo ingegaan op platentektoniek en de verschillende verschijnselen die daarmee samenhangen. Daarna wordt dieper ingegaan op het ontstaan van het landschap in Brazilië. De hooglanden worden besproken, waarbij begrippen zoals "kraton" en "schilden" aan bod komen. Hierna wordt het Amazonegebied behandeld en worden de rijke biodiversiteit en natuurlijke hulpbronnen van Brazilië besproken, die uiteindelijk hebben bijgedragen aan economische groeimogelijkheden in het land.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Hoe Brazilië zijn vorm en bodemschatten kreeg
Scheiding van Brazilië en zijn Afikaanse buren
Natuur in Brazilië
Hoe Brazilië zijn vorm en bodemschatten kreeg
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
De Braziliaanse ondergrond heeft heel wat doorstaan. Daar getuigt niet alleen het reliëf van het land van, maar ook de aanwezigheid van ertsen, aardolie en andere bodemschatten.
Activiteiten
Intro
