2017 OA - P11 Intimiteit en seksualiteit

2017 OA - P11 Intimiteit en seksualiteit

Introductie

Als Pedagogisch medewerker zul je in de kinderopvang ook aandacht besteden aan de seksuele ontwikkeling van het kind. Hoe ga je om met het kind dat de eigen seksualiteit ontdekt? Hoe ga je om met intimiteit.

Doelen

De lesdoelen kun je per lesweek terugvinden. 

Toetsvormen en criteria

  • Lesmap
  • Geven van een voorlichting

 

Hier vind je de beoordelingslijst.

Organisatie en planning

Weekplanning

Week 1

Lesdoelen

Je weet wat “hechting” inhoudt.

Theorie

Profi-leren PW 3 thema 9, 9.4.2

 

Suggesties leeractiviteiten

  • Vertel over een door jou meegebracht voorwerp waarom je daar aan gehecht bent
  • Inventariseren voorkennis, maken vragen (zie inspiratie)
  • Filmpje over hechting, bespreken

Vragen beantwoorden

  1. Wat doet je instelling om hechting te bevorderen?
  2. Hoe zou je het zelf willen doen?
  • PW 3 thema 9, 9.4.2, gedeelte over hechting (zie PP)

Hechtingsgedrag in verschillende fases: kort bespreken

  • Uitleg eindopdracht (zie inspiratie)

Evaluatie lesdoelen/ bijdrage PIT

 

Huiswerk

Lezen artikel: Aanraken

Open bestand PP Les 1

Week 2

Lesdoelen

Je weet wat de begrippen vriendschap, relatie, intimiteit inhouden en hoe je hier in het werkveld mee om moet gaan

Je weet hoe de sociaal-affectieve ontwikkeling bij baby’s verloopt en hoe je hier als GPM’er op in kunt spelen

Theorie

 
 

Suggesties leeractiviteiten

 

  • Artikel: “Aanraken”: In 2-tallen bespreken

-           Werd er bij je thuis aangeraakt?

-           Welke betekenis heeft aanraken voor jou?

-           Hoe werken deze ervaringen door in je vak als PM-er?

-           Zijn er afspraken op je stage over het aanraken van            kinderen?

-           Hoe zou je het zelf willen?

 

  • College intimiteit ( MB thema 8:  PowerPoint  dia 81 t/m 85) seksuele ontwikkeling baby adolescent of seksuele ontwikkeling
  • De begrippen vriendschap, relatie, intimiteit, gebieden van intimiteit, functies van vriendschap, kenmerken van vriendschappen bespreken.

Eigen ervaringen m.b.t. vriendschap en intimiteit worden in groepjes uitgewisseld.

  • Info over de sociaal-affectieve ontwikkeling van baby’s (PP seksuele ontwikkeling baby-adolescent)

          

Evaluatie lesdoelen/ bijdrage PIT

 

Huiswerk

 

Open bestand Artikel

Open bestand PP les 2

Week 3

Lesdoelen

Je weet hoe de seksuele ontwikkeling bij peuters en kleuters verloopt

Theorie

Intimiteit bij peuters en kleuters

Seksuele ontwikkeling bij peuters en kleuters

Powerpoints: zie week 2

Suggesties leeractiviteiten

  • College intimiteit peuter, kleuter
  • Werkmodel doornemen (zie inspiratie) Dit is een hulpmiddel om te gebruiken bij de seksuele opvoeding van kinderen en hoe je op situaties/vragen kunt reageren
  • Casussen 0-6 (zie inspiratie) in groepjes bespreken. Aantal casussen volgens het werkmodel uitwerken en thuis afmaken.

Hoe ga je hier als GPM’er mee om?

 

  • Vriendschappen stimuleren: plenair

- op welke leeftijd zie je vriendschappen ontstaan?

- hoe stimuleer je vriendschappen tussen kinderen?

- wat doe je als een kind geen contact met andere kinderen wil?

- welke visie heeft jullie instelling als het gaat om contacten tussen kinderen?

- hoe intiem mogen kleuters met elkaar zijn; zijn er grenzen?

 

  • Groepen maken voor de eindopdracht: indeling per leeftijdsgroep waarmee gewerkt wordt.

Info voor de eindopdracht verzamelen: brainstormen

Evaluatie lesdoelen/ bijdrage PIT

 

Huiswerk

 

Week 4

Lesdoelen

Je weet hoe de seksuele ontwikkeling bij basisschoolkinderen verloopt

Je weet hoe je voorlichting moet geven

Theorie

(MB dia 87) en PP seksuele ontwikkeling baby-adolescent

     

Suggesties leeractiviteiten

  • College intimiteit 6-12 jaar

 

  • Aantal casussen (zie inspiratie) bespreken en uitwerken/ of zelf casus uit de praktijk op papier zetten. Ander groepje reageert op de situatie. Thuis afmaken.
  • Plenair: wat vind je lastige situaties en waarom? Waar heeft je eigen moeite mee te maken?

 

  • Voorlichting

Wat maakt voorlichtingsmateriaal geschikt? Waar moet je rekening mee houden? Filmpje van dokter Corrie bekijken en bespreken. Past de vorm/inhoud bij de doelgroep? Welke keuze zou je zelf maken?

 

  • Eigen omgang met intimiteit

Beantwoord de vragen (zie inspiratie)

“vragen over eigen ervaringen met seksuele opvoeding”. Bespreek in 2-tal je ervaringen. Wat betekent je eigen opvoeding voor de manier waarop je kinderen/jongeren begeleidt t.a.v. intimiteit/seksualiteit? Ervaar je belemmeringen? Wat kan je hierbij helpen?

 

Evt start voorbereiding presentatie

Evaluatie lesdoelen/ bijdrage PIT

 

Huiswerk

 

Week 5

Lesdoelen

Je weet hoe de seksuele ontwikkeling bij pubers verloopt en hoe daar als begeleider mee om te gaan

Theorie

Methodisch begeleiden PowerPoint dia 88 + boek MB thema 8.3.2 of PP seksuele ontwikkeling baby-adolescent. MB thema 8.2, 8.3

Suggesties leeractiviteiten

  • College intimiteit  puber/adolescent
  • Mindmap maken waarin je duidelijk maakt wat invloed op je heeft in de pubertijd
  • Zoek op internet filmpjes over “de behoefte van pubers, welke verschillen zie je”?
  •  
  • Zet een casus  op papier die je lastig vindt en die te maken heeft met intimiteit, vriendschap seksualiteit/cultuurverschillen. Beschrijf wie er bij betrokken zijn en waar het zich afspeelt. Casus in eigen groep bespreken of doorgeven aan andere groep. Laat zien hoe je zou reageren en vertel waarom je het zo zou doet. Je kunt de situatie uitspelen of bespreken,
  • Begeleiding: tips en tops
  • Wat zijn goede interventies in het omgaan met vragen/ situaties met pubers t.a.v. intimiteit, seksualiteit? Hoe kun je ze het beste begeleiden? Schrijf je tip op een post-it briefje. Briefjes op het bord plakken en student licht toe.

     

  • Voorbereiding presentatie: zoek met je groepje naar geschikt materiaal en gebruik als hulpmiddel het materiaal:
  • ”matrix seksuele en relationele vorming”. (zie inspiratie)

Evaluatie lesdoelen/ bijdrage PIT

 

Huiswerk

 

Week 6

Lesdoelen

Werken aan presentatie

Theorie

 

Suggesties leeractiviteiten

Voorlichting geven aan een doelgroep

 

Waar moet je rekening mee houden: kenmerken levensfase, ontwikkeling die centraal staat: kennis, vaardigheden, attitudes, wat speelt er in deze levensfase t.a.v. intimiteit/seksualiteit, welk materiaal is geschikt, hoe maak je de voorlichting interessant en interactief? Gebruik de bron ”Matrix seksuele en relationele vorming” en je eigen kennis en ervaring.

Bepaal het doel van de presentatie, orden de informatie en maak een plan van aanpak( opzet)  voor de voorlichting. Voeg een lijst toe met geschikt voorlichtingsmateriaal en vermeld de bron. Dit komt in je lesmap.

 

Voorbereiden presentaties en thuis afmaken.

Evaluatie lesdoelen/ bijdrage PIT

 

Huiswerk

 

Week 7

Lesdoelen

 

Theorie

 

Suggesties leeractiviteiten

Presentaties

Evaluatie lesdoelen/ bijdrage PIT

 

Huiswerk

 

Week 8

Lesdoelen

 

Theorie

 

Suggesties leeractiviteiten

Presentaties

Evaluatie lesdoelen/ bijdrage PIT

 

Huiswerk

 

Week 9

Lesdoelen

 

Theorie

 

Suggesties leeractiviteiten

  • Lastige situaties op de stage met ouders/collega’s of anders

Situatie op papier zetten en in je groepje bespreken

( intervisievorm) De groep stelt vragen die helpen om anders met de situatie om te gaan. Indien gewenst kan er advies worden gegeven.

 

  • Visie op seksuele opvoeding in de KO en jeugdzorg

Wat staat er in het pedagogisch plan over dit onderwerp? Is de informatie duidelijk? Voor wie is het van belang dat duidelijk is vanuit welke visie er wordt gewerkt? Staat dit onderwerp op de agenda bij vergaderingen? Wat is jouw eigen behoefte t.a.v. regels?

Zijn er regels waar jij je aan moet houden in het contact met kinderen/jongeren? Welke zijn dat en hoe gaat dit in de praktijk? Plenair bespreken.

Evaluatie lesdoelen/ bijdrage PIT

 

Huiswerk

 

Inspiratie

 

 

Week 1:

Je eigen kennis inventariseren:

  1. Wat weet jij over hechting?
  2. Kan je beschrijven hoe hechting effect heeft gehad in je eigen leven?
  3. Hoe ga je nu met hechting om in je eigen leven?
  4. Hoe ga je met hechting om op je stage?
  5. Wat wil je persoonlijk leren over hechting?
  6. Wat wil je als professional leren over hechting?

 

 

 

Filmpjes over hechting

 

https://binged.it/2yanLMO

            

https://youtu.be/_O60TYAIgC4  Film Harlows monkeys

             

Opdracht 1 C&O thema 3 Week 1

Het doel van deze opdracht is dat je je voorkennis over baby’s opfrist.

 

Beantwoord de volgende vragen naar eigen inzicht:

1          Heb je ervaring met baby’s? Pas je bijvoorbeeld wel eens op baby’s en heb je ze wel eens verzorgd?

2          Hoe vind je het om baby’s te verzorgen?

3          Speel je wel eens met hen?

4          Probeer je wel eens een reactie bij een baby uit te lokken? Hoe doe je dat dan en hoe reageert de baby?

5          Waarom denk je dat het zin heeft om met baby’s te praten of liedjes voor hen te zingen?

6          Heb je wel eens meegemaakt dat een baby eenkennig was? Hoe reageer je dan?

 

 

Uitleg eindopdracht:

Je gaat in groepjes van 3 tot 4 personen onderzoeken hoe je je doelgroep over een bepaald onderwerk/thema kunt voorlichten. Dit gaan jullie presenteren in de klas. De presentatie moet interactief zijn. Je kunt de presentatie op verschillen manieren uitvoeren. Bv. Met beeldende middelen, folders, poppenkast enz.  Het moet origineel zijn. De presentaties vinden plaats in week 7,8 ( uitloop week 9). Gebruik ter voorbereiding het materiaal in de lessenserie: Matrix seksuele en relationele vorming. Hier kun je per levensfase zien welke kennis, vaardigheden en attitudes het kind zou moeten hebben.

 

De volgende thema’s kan je gebruiken:

- “Zwangerschap” hoe leg je dat uit aan een kind?

- praten met een kind over relatie, vriendschap en seksualiteit

- verliefdheid, liefdesverdriet

- homoseksuele ouders, hoe ga je daarmee om?

- ongewenst aanraken

Je mag een ander thema gebruiken in overleg met je docent. Je plan moet eerst goedgekeurd worden door de docent

Week 2:

Artikel “raak me aan"

 

Vragen over seksuele ontwikkeling:

           Kun je in je eigen woorden uitleggen wat je kunt doen om de seksuele ontwikkeling bij baby’s op een positieve manier te beïnvloeden?

 

-           Maak groepjes van vier personen.

-           Wijs een woordvoerder aan.

-           De groepjes discussiëren ± tien minuten over de stelling:

 

Je moet baby’s zoveel mogelijk met rust laten want anders raken ze maar overstuur’.

 

-           De woordvoerder doet verslag van de discussie in de groep.

 

 

Week 3:

 

Werkmodel: seksuele opvoeding

Gedrag van de kinderen

Stap 1: breng het gedrag in kaart.

Geef antwoord op de volgende vragen:

1.         Past het seksueel getinte gedrag binnen de seksuele ontwikkeling en bij de leeftijd van het kind?

2.         Is het gedrag schadelijk voor het kind zelf, een ander kind of de groep? Is er bijvoorbeeld sprake van dwang or gevaar?

3.         Is het gedrag veilig en verantwoord voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de betrokken kinderen?

4.         Zijn met het seksueel getinte gedrag regels van de opvang overschreden?

5.         Heeft het kind problemen die het gedrag kunnen verklaren?

 

Stap 2: Reageer op gewenst of grensoverschrijdend gedrag

1.         Spreek het kind aan en benoem het positieve of grensoverschrijdende gedrag.

2.         Geef aan wat jij van het gedrag vindt. Keur bij grensoverschrijdend gedrag niet het kind af, alleen het gedrag.

3.         Herinner het kind aan de regels van de opvang

4.         Vertel bij grensoverschrijdend gedrag dat je wilt dat het gedrag stopt.

5.         Bied het kind alternatieven. Vertel welk gedrag je wel wilt zien.

6.         Afhankelijk van de leeftijd van het kind vertel je over het waarom van de regels.

7.         Informeer de ouders over de situatie, indien nodig. Let hierbij op dat je het grensoverschrijdende gedrag niet ‘erger’ maakt dan het was.

 

 

Vragen van kinderen

Stap 1: Denk na over de vraag die het kind stelt

1.         Past de vraag binnen de seksuele ontwikkeling en bij de leeftijd van het kind?

2.         Is het een vraag waarop je antwoord kunt geven of is de vraag te persoonlijk of te intiem?

3.         Kun je direct op de vraag ingaan of is het beter om op een ander moment op de vraag terug te komen?

 

Stap 2: Reageer op de vraag van het kind

1.         Reageer altijd op de vraag  van het kind. Negeer een vraag dus nooit.

2.         Geef je zelf antwoord op de vraag of verwijs je het kind naar een collega?

3.         Geef je direct antwoord op de vraag of kom je daar later op terug?

4.         Geef positieve informatie. Welk antwoord ga je het kind geven? Formuleer het antwoord. Gebruik je hierbij voorlichtingsmaterialen?

 

 

In gesprek met de ouders

1.         Geef informatie over de seksuele ontwikkeling.

2.         Leg uit dat seksueel getint gedrag van kinderen normaal gedrag is.

3.         Vraag ho de ouders thuis omgaan met vragen en seksueel getint gedrag van hun kind.

4.         Vertel wat het beleid van de opvang is en hoe jullie hieraan invulling geven.

5.         Sta achter het beleid, maar sluit- indien mogelijk- aan bij de individuele wensen van ouders.

 

 

Casus : Seksuele ontwikkeling Baby en peuter (0-4 jaar)

Opdracht: gewenst of grensoverschrijdend.

Lees onderstaande casussen. Deze casussen ga je bespreken aan de hand van het werkmodel “Seksuele opvoeding”.

 

Casus 1

Een peuter vraagt aan jou hoe een baby in de buik komt

 

Casus 2

Een peuter wrijft voor het slapen gaan met haar knuffel tussen haar benen. Je ziet dat dat voor het meisje heel ontspannen werkt. Na ongeveer tien minuten valt ze rustig in slaap.

 

Casus 3

Jan, een peuter van 3 jaar, laat je trots zijn stijve piemeltje zien.

 

 

Casus 4

Sabrina, een kind van 1,5 jaar, wordt opgehaald door haar vader. Ze komt afscheid van je nemen en wil je een kus op de mond geven.

 

Casus 5

Het is warm weer. Een peuter van 2 jaar wil geen zwemluier aan. Ze wil lekker in haar blootje in het badje.

 

Casus 6

Sander is een peuter die niet bij een pedagogisch medewerker op schoot wil. Als je hem aanraakt, reageert hij verschrikt.

 

Casus 7

Ouders willen niet dat jij als pedagogisch medewerker hun baby knuffelt. De baby is vier dagen per week bij jullie op de groep.

 

 

 

 

Casus: seksuele ontwikkeling kleuter (4-6 jaar)

Opdracht: gewenst of grensoverschrijdend.

Lees de theorie en lees onderstaande casussen. Deze casussen ga je bespreken aan de hand van het werkmodel “Seksuele opvoeding”.

 

Casus 1

Anne van 6 jaar speelt vadertje en moedertje in de huishoek  met Daan en Lisa. Lisa moet het kind spelen. Daan en Anne zijn de vader en moeder. Je hoort Anne tegen Daan zeggen dat hij boven op haar moet komen liggen, want dan krijgen ze een baby. Ze kijkt en ziet dat Anne de pop onder haar trui aan het stoppen is.

Casus 2

Finn van 4 jaar is verliefd op zijn vriend Peter. De oudere kinderen op de bso lachen de jongens hierom uit. Ze schelden hem uit voor homo. Finn komt huilend bij je.

 

Casus 3

Een jongetje van 5 jaar vertelt je dat hij ‘gepiemeld’ heeft met zijn vriendjes. Je vraagt hem wat ‘piemelen’ is. Hij vertel je dat hij en twee vriendjes in de bosjes tegen elkaars piemel hebben gewreven.

 

Casus 4

Jaap van 5 jaar houdt erg van stoeien. Als pedagogisch medewerker weet jij dat dit een manier is waarop jongens graag hun lichamelijkheid uiten. Op zich heb jij hiermee geen problemen. Het zit je echter niet lekker dat Lucas tijdens een stoeipartij probeert zoveel mogelijk aan je borsten te zitten.

 

Casus 5

Fatima van 5 jaar vraagt hoe een baby in de buik komt.

 

Casus 6

Alexander van 4 jaar zit aan tafel te eten. Ondertussen zit hij met één hand in zijn onderbroek. Hij is helemaal afwezig en vergeet te eten.

 

Casus 7

Lotte en Roel spelen samen in de verkleedhoek. Lotte is de dokter en Roel is de patiënt. Omdat Roel erg ziek is, moet dokter Lotte hem goed onderzoeken. Lotte is de dokterskleren aan het aantrekken. Ze zegt tegen Roel dat hij zich moet uitkleden, anders kan de dokter hem niet onderzoeken.

 

Week 4:

 

Casus: seksuele ontwikkeling jonge schoolkind ( 6-9 jaar)

Opdracht: Lees onderstaande casussen. Deze casussen ga je bespreken aan de hand van het werkmodel ‘Seksuele opvoeding’.

Casus 1

Rick van 8 jaar vraagt hoe een baby uit de buik komt.

 

Casus 2

Elise van 6 jaar vraagt je wat ‘ongesteld’ is.

 

Casus 3

Anneke van 7 jaar vertelt ze dat ze haar ouders welk eens heeft zien vrijen.

 

Casus 4

Erik van 8 jaar hangt op de BSO voor de televisie. Ondertussen friemelt hij gedachteloos in zijn onderbroek.

 

Casus 5

Jij hebt vorige week op de BSO het boek ‘Waar was ik voor ik er was?’ voorgelezen. Nu staat er een boze moeder voor je neus. Je vindt seksuele voorlichting een taak van de ouders en niet van de kinderopvang. Bovendien zijn de ouders gelovig en willen ze niet dat hun kind ‘al van alles’ over seks te horen krijgen.

 

Casus 6

Joren en Anna zijn dikke vrienden. Als ze de kans krijgen spelen ze met elkaar. Ze zeggen dat ze verliefd op elkaar zijn en later gaan trouwen. Ze stoeien graag met elkaar. Op een gegeven moment gaat het stoeien over in knuffelen en kussen.

 

Casus 7

Sandra van 7 jaar komt je vertellen dat de kinderen op school hebben gezegd dat er een kinderlokker rondrijdt.

 

Casus: seksuele ontwikkeling oudere schoolkind ( 9-12 jaar)

Opdracht: lees de theorie en onderstaande casussen. Deze ga je bespreken aan de hand van hert werkmodel ‘Seksuele opvoeding’.

 

Casus 1

Een ouder stelt je de vraag of ze hun zoon van 9 jaar moeten voorbereiden op de puberteit.

 

Casus 2

Een ouder stelt je de vraag of ze hun dochter van 9 jaar moeten voorbereiden op de puberteit of dat ze daarmee nog even moeten wachten.

 

 

Casus 3

Tijdens het buitenspelen op de BSO hoor je dat kinderen elkaar voor ‘homo’ uitschelden.

 

 

Casus 4

Je hebt de kinderen bij school opgehaald en loopt met hen naar de BSO. Op de stoel zien ze een condoom liggen. Sommige kinderen willen het condoom graag van dichtbij bekijken. Anderen lopen lachend door.

 

 

Casus 5

Een groep meiden van 11 jaar stelt jou allerlei vragen over seks. Ze stellen ook persoonlijke vragen. Ze willen weten wanneer jij voor het eerst ging tongzoenen en wanneer je voor het laatste seks hebt gehad.

 

 

Casus 6

Je merkt dat een groepje jongens op de BSO op pornosites probeert te komen. Op jullie beveiligde computer wil dat niet lukken. Je hoort hen zeggen dat het bij een van de jongens thuis welk lukt. Ze spreken af om in het weekend samen bij hem te gaan computeren.

 

 

Casus 7

De wc-deur zit op slot. Twee oudere kinderen zijn al een tijdje binnen

 

 

Eigen ervaringen met seksuele opvoeding

Algemene opdrachten:

Schrijf in steekwoorden op wat voor jou seksualiteit betekent en praat er daar na gezamenlijk over aan de hand van de volgende vragen:

 

-1 welke gevoelen roept dit bij je op?

-2 heb je seksuele voorlichting gehad? Van wie en waarover ging het?

-3 wanneer werd je jezelf bewust van seksuele gevoelens als kind?

-4 welke ideeën over seksualiteit heb je meegekregen in je opvoeding?

-5 beïnvloedt je eigen opvoeding hoe je nu reageert op seksueel getint gedrag? Hoe?

-6 wat zou je kinderen/jongeren willen meegeven wat betreft seksualiteit?

-7 is er in je instelling een visie t.a.v. de begeleiding bij de seksuele ontwikkeling van het kind/jongere?

 

 

 

 

Open bestand Matrix lesweek 1

  • Het arrangement 2017 OA - P11 Intimiteit en seksualiteit is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Pedagogisch werk Onderwijs assistent Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2019-06-07 14:34:18
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur en 0 minuten

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Onderwijs assistent, Pedagogisch werk. (2019).

    2016 - OA - P11 - BO - Intimiteit en seksualiteit

    https://maken.wikiwijs.nl/137641/2016___OA___P11___BO___Intimiteit_en_seksualiteit