Kenmerken gras
Grassen kun je op twee manieren herkennen:
- Generatief, aan de bloeiwijze;
- Vegetatief, aan de niet-bloeiende spruit.
Daarnaast speelt ook de groeivorm (pol of met uitlopers) een rol bij de herkenning.
De bloeiwijze (generatief)
Als je de bloeiwijzen bekijkt, zul je zien dat deze uit een al of niet vertakte hoofdas bestaat. De bloemen zijn verenigd in aartjes of bloempakjes. Afhankelijk van de wijze waarop de bloempakjes aan de hoofdas zijn bevestigd, onderscheid je:
Aargrassen
Bij aargrassen zijn de bloempakjes direct of met zeer korte onvertakte steeltjes aan de hoofdas bevestigd.
Aarpluim
Bij aarpluimgrassen zijn de pakjes met korte vertakte steeltjes aan de hoofdas bevestigd.
Pluimgrassen
Bij de pluimgrassen staan de gesteelde aartjes op de zijtakken van de hoofdas. Soms zijn de zijtakken ook weer één of meerdere keren vertakt.
Herkennen aan de bouw ( vegetatief)
Omdat er in grasland meestal geen bloeiend gras voorkomt, zul je in staat moeten zijn om grassen te herkennen aan de bouw. Je zult dan eerst moeten weten welke onderdelen aan een grasplant zijn te onderscheiden.
De stengel
De stengels van de meeste grassoorten zijn hol en worden door massieve knopen verdeeld in leden. De bladeren staan meestal in twee rijen aan de stengel.
De bladeren
Het blad bestaat uit een bladschede die de stengel omgeeft, en een bladschijf die van de stengel afstaat.
De bladschede is buisvormig en omhult de stengel als een cilinder.
De bladschijf kan vlak, gerold of V-vormig gevouwen zijn.
De nerven lopen in de lengterichting van het blad.
De onderkant van het blad kan sterk glanzend, matig glanzend of dof zijn.
Ribben
De ribben zijn verhogingen op de bovenzijde van het blad die als lijnen in de lengterichting verlopen.
Dwarsverbindingen
Bij enkele grassoorten zijn de vaatbundels, die in de lengterichting lopen, overdwars met elkaar verbonden door korte stukjes vaatbundel. Deze zijn vooral op de bladscheden goed te zien als donkere streepjes.
Het tongetje
Op de grens van bladschede en bladschijf bevindt zich een tongetje. Het tongetje is een vliesje in het verlengde van de bladschede.
Oortjes
Sommige grassoorten hebben oortjes, kleine uitsteeksels aan de basis van de bladschijf, die de stengel min of meer omsluiten.
Beharing
Sommige grassen zijn geheel of gedeeltelijk met beharing bedekt.
Groeivorm
We onderscheiden 3 groeivormen:
- pollen
- ondergrondse uitlopers
- bovengrondse uitlopers
Grassen leren
Overzicht grassen
Groot overzicht van afbeeldingen van grassen.
Hoofdstuk grasland in Handboek Melkveehouderij
Overzicht en indeling van grassen aan de hand van kenmerken. Bloeien en vegetatief. Zie vooral Hoofdstuk 3.3 Grassoorten.
Grasgids 2023
In de Grasgids zijn de grasrassen en -mengsels gerangschikt naar de volgende toepassingsgebieden:
• Sport
• Gazon
• Recreatie
• Berm en Dijk
• Golfgreen
Een beschrijving van de grassoorten en hun geschiktheid voor de aangegeven toepassingsgebieden wordt gegeven in hoofdstuk 2. De inzaai van grasvelden vindt doorgaans plaats met mengsels die bestaan uit verschillende grassoorten. Per toepassingsgebied staan in hoofdstuk 3 de aanbevolen mengsels beschreven. In hoofdstuk 4 zijn de grasrassen per toepassingsgebied opgenomen.
Vegetatieve herkenning van graslandplanten
Determinatietabel voor grasland, vegetatief en generatief. Gids uit 1968. Beetje oud maar wel heel uitgebreid.
Herkennen van grassen noodzakelijk voor greenkeepers
Grassen vertellen veel over lokale
groeiomstandigheden. Het is
daarom belangrijk dat de
greenkeeper in het terrein de grassen
kan onderscheiden in gewenst of
ongewenst
Determineren met tabel
vegetatief
Determinatietabel 1. Iets uitgebreider dan onderstaand schema.
generatief
Online determineren en Apps
Online determineren
Determineren met de Florakompas
Online determineren met de applicatie van DSV zaden
De herkenning beginnen met het jongste blad van het gras. Vis selectie van kenmerken kom je bij de naam van de grasplant.
Online determineren van de Florakompas
Start met 1 van de volgende kenmerken de determinatie:
Kenmerken: BLAD - BLOEMKLEUR - BLOEI - STENGELS
Video's over determinatie van grassoorten
Video's over de determinatie van grassen en een beschrijving over
kenmerken, verspreiding, bijzonderheden en naslaginformatie.
IRS online en met de App
De gratis IRS App Onkruidherkenning is te gebruiken voor de snelle en eenduidige determinatie van 137 verschillende breedbladige onkruiden en 35 grassen. Door aan te klikken hoe de onderdelen van het onkruid of gras er uit zien, kan de soort worden vastgesteld. De individuele onkruiden/grassen worden uitvoerig beschreven (kiemstadium, bladeren, stengels, bloemen, enz.) en geïllustreerd met meerdere foto’s in verschillende ontwikkelingsstadia. Eenmaal geïnstalleerd geschiedt de determinatie van de onkruiden/grassen offline, alleen voor het tonen van de foto’s is een internetverbinding nodig. Deze app is een gezamenlijk initiatief van IRS, LIZ, BISZ, KBIVB, ITB, Nordic Sugar, British Sugar, AIMCRA, BETA en SFZ.
Determineer met behulp van deze module uw onkruiden.
Er zijn drie manieren om dit programma te starten:
Voor uitleg over de app kun je onderstaand instructiefilmpje bekijken.
BASF app onkruidherkenning
Deze BASF-app is een ondersteuning om akker onkruiden en grassen te herkennen.
Onkruiden zijn planten die cultuurgewassen beconcurreren om ruimte, water, voedingsstoffen en licht. Naast een lagere opbrengst zijn onkruiden vaak ook verantwoordelijk voor vermindering van kwaliteit en soms zelfs reden voor afkeuring. Daarnaast zijn diverse onkruiden een waardplant voor schimmels, insecten en andere plagen.
Het herkennen van onkruiden is belangrijk voor het bepalen van de juiste beheers- en bestrijdingsstrategie. Daarom zijn per onkruid afbeeldingen weergegeven van de verschillende ontwikkelingsstadia. Dit wordt aangevuld met informatie over de uiterlijke kenmerken van de plant en de standplaats. Naast de gangbare onkruiden wordt ook aandacht besteed aan minder bekende onkruiden, die door verandering van teelttechniek en klimaat in ons land in opkomst zijn.
BASF-app onkruiden
Opdrachten
Grasherkenning
Indelen van grassen aan de hand van de kenmerken. Maak de opdrachten in de werkdocumenten met behulp van de bronnen en determineertabellen in dit leerarrangement.
Werkdocument grassen herkennen
Werkdocument grassen indelen
Grassen determineren
De volgende opdrachten gaan over het determineren van grassen en hoe je dat kunt aanpakken. Je docent geeft aan welke opdrachten je gaat uitvoeren.
1. Verzameld materiaal. Je docent heeft grassen verzameld en je gaat hiervan 3 grassen bekijken en met behulp van de determinatietabellen de grassen op naam brengen. Laat het resultaat controleren door je docent.
2. Ga het veld in en pluk 5 verschillende soorten gras. Dat kan bloeiend of niet bloeiend zijn. Ga deze grassen op naam brengen met de determinatie tabellen.
3. Bloeiend gras kun je ook determineren door een foto te nemen en aan de hand van de tabellen de grassen op naam brengen.
Grassenherbarium
|
Doel
|
|
Je gaat zoeken naar grassen die voorkomen in hun natuurlijke omgeving. Tevens leer je hoe je grassen kunt determineren, registreren, ordenen en conserveren. Een goed herbarium is voor een lange periode een naslagwerk, welke je kunt gebruiken tijdens je opleiding / beroep.
|
|
Orienteren op de opdracht
|
|
Hoveniers, groenvoorzieners en natuurbeheerders moeten kennis hebben van grassen die in Nederland voorkomen. Dit hoort bij de basiskennis van het vak. Door herkenning van grassen kun je (later) iets zeggen over grondsoort, waterhuishouding en meststoffen in de grond. Je gaat een herbarium maken van grassen die jij gaat verzamelen in het veld.
|
|
Wat heb ik nodig?
|
- natuurlijk terrein waar je de grassen kunt verzamelen
- Gegevens en tabellen van de site herkennen van grassen
|
|
Wat moet ik doen?
|
- Maak eerst een planning van de opdracht waarbij je rekening houdt met de droogtijd van de grassen.
- Verzamel de grassen en laat deze voldoende drogen.
- Plak de grassen (1 per vel) in een herbariummap. De map moet voldoen aan een voorblad, inhoudsopgave, inleiding en paginanummering.
- Voorzie de gedroogde grassen van:
- Nederlandse naam
- Latijnse naam
- grondsoort, waar ze vandaan komen
- bloeitijd, hoogte, zon of schaduwplaats
- ziektegevoeligheid
- hoeveel grassen moet je verzamelen:
- niveau 4 → 8 verschillende grassen
- niveau 3 → 6 verschillende grassen
- niveau 2 → 4 verschillende grassen
|
|
Wat moet ik opleveren?
|
|
Een door je docent goedgekeurd Herbarium waarin verschillende grassen zijn opgenomen die goed gedroogd zijn en voorzien zijn van alle gevraagde informatie.
|
|
Waarop word ik beoordeeld?
|
- Is het herbarium gemaakt volgens aangegeven lay-out.
- Zijn de grassen voldoende gedroogd en goed herkenbaar.
- Zijn de Grassen voorzien van de juiste informatie.
- Zitten er voldoende grassen in het Herbarium, afhankelijk van het niveau.
|
|
Terugblik op de opdracht
|
|
Het Herbarium is compleet op de aangegeven datum ingeleverd. De eerstvolgende les wordt deze opdracht klassikaal besproken. Je kunt vertellen wat je van deze opdracht hebt geleerd.
Beantwoord de volgende vragen;
- Wat heb jezelf geleerd van deze opdracht?
- wat zijn je leerpunten voor komende opdrachten?
|
