Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

Introductie

Welkom bij de les over het voltooid deelwoord.

Links zie je de verschillende onderdelen. Werk deze van boven naar beneden door.

Lees de uitleg bij elk onderdeel en maak de oefening die eronder staat.

Je sluit de les af met een toets. Hiermee kun je ontdekken of jij het voltooid deelwoord goed kunt spellen!

Tot slot kun je nog leren hoe je het voltooid deelwoord schrijft van woorden die uit het Engels komen.

Veel plezier met deze les,

Mevrouw Eising

1. Wat is een voltooid deelwoord?

Wat is een voltooid deelwoord?

Wat je al weet

Als het goed is, weet je wat een werkwoord is. Een werkwoord is een doe-woord. 
Voorbeelden van werkwoorden: lopen, liggen, zijn, blijven, lachen, leren, vallen enz. enz.

Je weet ook wat een persoonsvorm is. Dat is een vorm van het werkwoord.
Je kuntt de persoonsvorm op drie manieren vinden:

  • Maak de zin een vragende zin. De persoonsvorm (pv) komt dan vooraan te staan.
    Bijv. Hans loopt naar huis → Loopt Hans naar huis → loopt is de pv
  • Verander de zin van tijd. Van verleden tijd naar tegenwoordige tijd, of andersom. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.
    Bijv. Hans loopt naar huis → Hans liep naar huis → loopt is de pv
  • Verander de zijn van getal. Van meervoud naar enkelvoud, of andersom. Het werkwoord dat dan meeverandert is de persoonsvorm.
    Bijv. Hans loopt naar huis → De jongens loopt naar huis → loopt moet worden: lopen → loopt is de pv.

 

En wat is nou het voltooid deelwoord?

Het voltooid deelwoord is een vorm van het werkwoord. Het is geen persoonsvorm. Hoe herken je het voltooid deelwoord?

Het voltooid deelwoord komt altijd voor in combinatie met een vorm van hebbenzijn of worden
Voorbeelden:

  • werkwoord: lopen → hij heeft gelopen → gelopen is het voltooid deelwoord
  • werkwoord: spelen → ze hebben gespeeld → gespeeld is het voltooid deelwoord

 

Oké, nu kun je gaan testen of je het voltooid deelwoord kunt herkennen in de zin.

Maak de volgende oefening.

Oefening:Herken jij het voltooid deelwoord? Oefening 1

Oefening:Herken jij het voltooid deelwoord? Oefening 2

2. Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

Vaak eindigt een voltooid deelwoord op een d of op een t
Dat is niet altijd het geval, bijvoorbeeld:

  • lachen - voltooid deelwoord = gelachen
  • zwemmen - voltooid deelwoord = gezwommen
  • schrijven - voltooid deelwoord = geschreven

 

Maar als het voltooid deelwoord wél eindigt op een d of een t, dan kun je aan de uitspraak niet horen of je een d of een t moet schrijven. Hoe kom je daar dan achter?

Manier 1: de verlengproef

Je verlengt het woord.

Bijvoorbeeld: is het gedroomt of gedroomd?
Verleng het woord: Dit is mijn gedroomde baan. Dan hoor je een d en dus eindigt gedroomd op een d.

Nog een voorbeeld: is het gefietst of gefietsd?
Verleng het woord: De gefietste route. Dan hoor je een t en dus eindigt gefietst op een t.

 

Maak nu de oefening en gebruik de verlengproef om de juiste spelling te vinden.

Oefening:De verlengproef

Manier 2: 't ex-fokschaap

Als de verlengproef niet lukt of als je niet zeker weet of je het voltooid deelwoord met een t of met een d moet schrijven, dan kun je 't ex-fokschaap gebruiken.

Even tussendoor: Je ouders hebben het misschien over 't kofschip, maar dat is ouderwets. Jij moet 't ex-fokschaap gebruiken. In 't kofschip ontbreekt namelijk de letter x. Die x zit wél in 't ex-fokschaap. Vandaar. Nu snel verder met de uitleg!

 

Hoe ga je te werk?

  1. Neem het hele werkwoord.
  2. Streep de laatste twee letters 'en' weg.
  3. Wat is nu de laatste letter?
  4. Is dit een medeklinker die in 't ex-fokschaap staat?
    De medeklinkers in 't ex-fokschaap zijn: T X F K S C H P
  5. Ja? Dan schrijf je het voltooid deelwoord met een t.
    Nee? Dan schrijf je het voltooid deelwoord met een d.

 

Een voorbeeld. Neem het werkwoord vissen. Dan gaan de stappen zo:

  1. vissen
  2. vissen → viss
  3. laatste letter: s
  4. De s is een medeklinker uit 't ex-fokSchaap.
  5. Dus het voltooid deelwoord eindigt op een t: gevist.

 

Nog een voorbeeld. Neem het werkwoord delen. Dan gaan de stappen zo:

  1. delen
  2. delen → del
  3. laatste letter: l
  4. De l is geen medeklinker uit 't ex-fokschaap.
  5. Dus het voltooid deelwoord eindigt op een d: gedeeld.

 

Een laatste voorbeeld. Neem nu het werkwoord barbecueën. Dan gaan de stappen zo:

  1. barbecueën
  2. barbecueën → barbecue
  3. laatste letter: e
  4. De e is geen medeklinker uit 't ex-fokschaap.
  5. Dus het voltooid deelwoord eindigt op een d: gebarbecued.

Oefening:'t ex-fokschaap

3. De eindtest

Zo, nu heb je geleerd wat een voltooid deelwoord is.
Ook weet je hoe je het voltooid deelwoord moet schrijven.
Je kunt de verlengproef en 't ex-fokschaap gebruiken om te bepalen of een voltooid deelwoord op een d of op een eindigt.

Nu is het tijd om je kennis te testen: maak de eindtoets!

Toets:Eindtoets

Heb je de eindtoets gemaakt? En ben je geslaagd?

Dan kun je nog verder oefenen met een wat moeilijker onderwerp: het voltooid deelwoord van werkwoorden die uit het Engels komen, zoals skypen, mailen en downloaden.

4. Extra: werkwoorden uit het Engels

In het Nederlands komen heel wat werkwoorden voor, die oorspronkelijk uit het Engels komen.

Voorbeelden zijn: skaten, typen, bungeejumpen, e-mailen en appen.

 

Hoe weet je of je de voltooid deelwoorden van deze werkwoorden met een d of een t schrijft?

't ex-fokschaap

 

Je maakt het voltooid deelwoord als volgt: ge + ik-vorm + d/t

 

Bijvoorbeeld het werkwoord skaten (rijden op skates)
Het voltooid deelwoord = ge + ik-vorm + d/t = ge + skate + t = geskatet.

 

Nog een voorbeeld: het werkwoord saven (opslaan)
Het voltooid deelwoord = ge + ik-vorm + d/t = ge + save + d = gesaved

 

Laatste voorbeeld: het werkwoord racen.
Het voltooid deelwoord = ge + ik-vorm + d/t = ge + race +t = geracet.

 

Tijd voor een oefening!

Oefening:Voltooid deelwoord van werkwoorden uit het Engels

5. Evaluatie

Ik wil heel graag weten hoe je het vond om met Wikiwijs te werken. Daarom vraag ik je dit formulier in te vullen. Dat kan anoniem. Klik op het woord 'Evaluatieformulier' hieronder, dan kom je in een vragenlijst.
Alvast hartelijk bedankt voor je medewerking!
Mevrouw Eising

Evaluatieformulier

  • Het arrangement Hoe schrijf je het voltooid deelwoord? is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Eva Eising Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2021-06-10 00:28:13
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    In deze les leer je wat een voltooid deelwoord is. Je leert ook hoe je het voltooid deelwoord moet spellen. Veel plezier! Mevrouw Eising
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    1 vmbo-t/havo, brugklas, nieuw nederlands, spelling, voltooid deelwoord, werkwoordspelling

    Bronnen

    Bron Type
    Evaluatieformulier
    https://forms.gle/rnBH3qYUZAPAWAX77
    Link
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Herken jij het voltooid deelwoord? Oefening 1

    Herken jij het voltooid deelwoord? Oefening 2

    De verlengproef

    't ex-fokschaap

    Eindtoets

    Voltooid deelwoord van werkwoorden uit het Engels

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.