Ruimtelijke figuren

Inleiding

De Eiffeltoren ken je vast wel. Het is een van de bekendste bouwwerken van Europa. De Eiffeltoren staat in Parijs.

In veel Europese (hoofd)steden staan bekende gebouwen. Van veel bekende Europese gebouwen kun je in een souvenirwinkeltje een miniatuurversie kopen. Zou je zelf een bekend gebouw in het klein kunnen maken?

Om zelf een maquette te maken van een bekend gebouw moet je iets weten van ruimtelijke figuren en van uitslagen. En juist dat ga je in dit thema leren.

Als je na het maken van de paragrafen nog moeite hebt met één of meer paragrafen kan je extra oefenen onder het kopje Extra opgaven.

Wat kan ik al?

Voordat je aan de slag gaat met dit thema, moet je de eigenschappen van vlakke figuren al goed kennen. Dat oefen je hier nog een keer.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van dit thema kun je:

de namen van de bekendste ruimtelijke figuren noemen.
van een ruimtelijk figuur aangeven hoeveel grensvlakken en hoeveel ribben het ruimtelijk figuur heeft.
van een uitslag aangeven bij welk ruimtelijk figuur de uitslag hoort.

Wat ga ik doen?

Het thema Ruimtelijke figuren bestaat uit de volgende onderdelen:

Onderdeel	Tijd in lesuren
Inleiding	0,5
paragraaf: Ruimtelijke figuren	1,5
paragraaf: Grensvlakken en ribben	1,5
paragraaf: Uitslagen	1,5
Afsluiting	3
Totaal	8

De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van de eindopdracht.

Paragrafen

Ruimtelijke figuren kom je overal tegen.
Bekijk bijvoorbeeld maar eens de lunch die je vandaag eet.
Welke figuren kun je daar allemaal in vinden?
Ruimtelijke figuren hebben allerlei kenmerken. Daar ga je in deze paragrafen veel over leren.

Paragraaf 1	Ruimtelijke figuren
Paragraaf 2	Grensvlakken en ribben
Paragraaf 3	Uitslagen

Afsluiting

Kennisbanken

De uitleg en voorbeelden bij het thema Ruimtelijke figuren vind je in de volgende Kennisbankitems.

Ruimtelijke figuren

Grensvlakken en ribben

Uitslagen

Stappenplan

In leerjaar 1 heb je misschien de opdracht ‘Stappenplan’ gemaakt. Bij deze opdracht ging je aan de hand van verschillende stappen controleren of een vierhoek ook een vierkant was.
Mocht je deze opdracht vorig jaar niet gemaakt hebben, dan leggen we nog even kort uit wat een algoritme is.

Bij een algoritme volg je een stappenplan om een probleem op te lossen. Je kan het vergelijken met een recept voor een heerlijk gerecht. Je volgt stap voor stap wat er op de doos, blaadje of website staat om uiteindelijk het recept te kunnen serveren.
Dit ga je nu ook doen voor het thema ‘Ruimtelijke figuren’, daar heb je de afgelopen weken meegewerkt en als het goed is weet je de kenmerken van bekendste ruimtelijke figuren.
Je gaat bij dit algoritme kijken met welke ruimtelijk figuur je te maken hebt aan de hand van de kenmerken van de bekendste ruimtelijke figuren.

Hiernaast zie je een ruimtelijk figuur.

Dit ruimtelijk figuur moet je gebruiken bij het volgen van de stappen hieronder.
Volg stap voor stap wat je moet doen en op einde je conclusie, met welk ruimtelijk figuur heb je te maken?

Stap 1: Heeft het figuur als basis een rechte lijn? Of zijn de zijvlakken rechthoeken?

Ja: Ga naar stap 2.
Nee: Dan heb je te maken met een bol (geen rechte lijn of rechthoeken).

Stap 2: Heeft het figuur allemaal even grote vlakken en hoeken?

Ja: Je hebt te maken met een kubus (alle zijvlakken hebben de vorm van een vierkant).
Nee: Ga naar stap 3.

Stap 3: Heeft het figuur allemaal rechthoekige zijvlakken?

Ja: Je hebt te maken met een balk (alle zijvlakken hebben de vorm van een rechthoek)
Nee: Ga naar stap 4.

Stap 4: Heeft het figuur als basis een driehoek en komen de zijvlakken samen in een punt? *

Ja: Je hebt te maken met een piramide (de basis is een driehoek en de zijvlakken zijn driehoeken die samenkomen in een punt).
Nee: Ga naar stap 5.

*De basis van een piramide kan ook vierhoek, vijfhoek etc. als basis (grondvlak) hebben, dus let hier goed op.

Stap 5: Heeft het figuur een buisvormige vorm met een cirkel als boven- en ondervlak?

Ja: Je hebt te maken met een cilinder.
Nee: Ga naar stap 6.

Stap 6: Heeft het figuur een cirkel als basis, die naar een punt toe loopt, zoals een ijshoorntje?

Ja: Je hebt te maken met een kegel (cirkel als grondvlak en loopt naar een punt toe).
Nee: Je hebt te maken met een prisma (waarbij twee vlakken een andere vorm hebben en de rest van de vlakken allemaal rechthoeken zijn)

Conclusie: Dit figuur is een prisma, want twee vlakken hebben een andere vorm (vijfhoek) en de andere vlakken zijn rechthoeken.

Opdracht
Iedereen zoekt een willekeurig ruimtelijk figuur op, op het internet en je slaat deze op.
Als iedereen een ruimtelijk figuur heeft gevonden, wissel je de verschillende ruimtelijke figuren met elkaar.
Aan de hand van het algoritme ga je kijken met welk ruimtelijk figuur jullie te maken hebben. Doorloop alle stappen netjes en schrijf samen een nette conclusie.

Ben je heel snel, vraag dan aan je docent nog een nieuw figuur. Je zult zien, dan je de ruimtelijke figuren op deze manier snel onder de knie hebt.

Veel succes en plezier!

Eindopdracht

Je bent bijna aan het eind van het thema. Tijd voor de eindopdracht.

Je gaat samen met een klasgenoot aan de slag met een bouwplaat van een bekend gebouw.
Jullie mogen zelf een gebouw kiezen. Om in te komen gaan jullie een bouwplaat van de Eiffeltoren in elkaar zetten. Dan zie je wat een bouwplaat allemaal nodig heeft.

Als jullie klaar zijn geef je andere klasgenoten feedback op hun bouwplaat, en zij op die van jullie.
Als je dan nog aanpassingen aan je bouwplaat wil maken, kan dat.
Daarna laat je je bouwplaat beoordelen door je docent.

Eindopdracht