Dwarslaesie

Dwarslaesie

Wat is een dwarslaesie?

In het kort:

  • Een dwarslaesie is een beschadiging van het ruggenmerg.
  • Meestal wordt een dwarslaesie veroorzaakt door een ongeluk.
  • De beschadiging van het ruggenmerg kan leiden tot uitvalsverschijnselen, met ernstige lichamelijke beperkingen als gevolg.
  • Andere symptomen zijn urineweginfecties en pijnklachten.
  • Een dwarslaesie wordt behandeld met fysiotherapie.

Over een dwarslaesie

Een dwarslaesie is een beschadiging van het ruggenmerg. Het ruggenmerg is een onderdeel van het centrale zenuwstelsel en loopt vanaf de hersenstam door de wervelkolom naar het staartbeen, onderaan je rug. Door het ruggenmerg lopen zenuwen en vanuit het ruggenmerg ontspringen de zenuwen die naar en vanuit het hele lichaam lopen. Deze zenuwen gebruiken prikkels om bewegingen aan te sturen en gevoel waar te nemen.

In de volksmond wordt een dwarslaesie ook wel gebroken rug of gebroken nek genoemd. Als je een dwarslaesie hebt, kunnen de zenuwen hun prikkels niet verder door de wervelkolom naar beneden doorgeven. Daardoor raak je vanaf de plaats van de beschadiging geheel of gedeeltelijk verlamd.

Oorzaken dwarslaesie

Vaak wordt een dwarslaesie veroorzaakt door een ongeluk. Verkeersongelukken, sportongelukken of verkeerd terecht komen na een val kunnen ervoor zorgen dat je wervelkolom breekt of verbrijzelt. Daardoor kunnen er stukken van de wervelkolom tegen het ruggenmerg aankomen en de zenuwen afknijpen of beschadigen. Andere oorzaken van een dwarslaesie zijn:

  • Schot- en steekwonden.
  • Beschadiging tijdens een operatie.
  • Ontstekingen.
  • Gezwellen.
  • Bloedingen.
  • Infarcten.
  • Ziekte van de wervelkolom of in het ruggenmerg, bijvoorbeeld multiple sclerose of een hernia.

Symptomen dwarslaesie

De symptomen van een dwarslaesie zijn afhankelijk van waar de beschadiging in het ruggenmerg zit en of het een complete of incomplete dwarslaesie is. Hoe hoger de dwarslaesie zit, hoe meer uitvalsverschijnselen je hebt. Als je een dwarslaesie hebt, moet je rekening houden met ernstige lichamelijke beperkingen. Je verliest de controle over een deel van je lichaam, je raakt verlamd en je kunt in bepaalde gedeeltes van je lichaam je gevoel verliezen.

Verder kun je de beheersing over je blaas- en darmspieren verliezen, waardoor je incontinent wordt. Ook kun je door een dwarslaesie last krijgen van urineweginfectie, pijnklachten, spasmen en doorligplekken. Daarnaast kun je als man last krijgen van erectiestoornissen, doordat de zenuwverbinding tussen de hersenen en penis is verbroken.

Complete en incomplete dwarslaesie

Bij een complete dwarslaesie zijn de zenuwen in het ruggenmerg geheel beschadigd en zijn niet meer te genezen. Vanaf het punt van de dwarslaesie is geen gevoel en beweging meer mogelijk. Als je een incomplete (partiële) dwarslaesie hebt, is het ruggenmerg gedeeltelijk beschadigd. Je kunt dan nog wel bepaalde functies gebruiken. De kans op herstel is groter, maar zenuwen die kapot zijn, zijn niet meer te herstellen. 

Hoge of lage dwarslaesie

Er wordt ook onderscheid gemaakt tussen een hoge dwarslaesie en een lage dwarslaesie. Als je een hoge dwarslaesie hebt, zit de beschadiging bijvoorbeeld in je nek of bovenin je rug. Bij een lage dwarslaesie zit de beschadiging onderin je rug. Hoe hoger de dwarslaesie, hoe meer zenuwen er uitvallen, dus hoe groter de beperkingen. 

Behandeling

Een dwarslaesie is niet te genezen. Als zenuwen zijn beschadigd, kunnen deze niet meer hersteld worden. Zenuwen kunnen zichzelf namelijk niet repareren, zoals bijvoorbeeld je huid dat wel kan. Het komt heel soms voor dat er een gedeelte van de uitgevallen functies terugkeert, maar het overblijvende functieverlies is definitief. Het zal moeilijk zijn om dat te accepteren. Je moet leren te bewegen op een andere manier, bijvoorbeeld met behulp van een rolstoel. Verder ben je waarschijnlijk een stuk afhankelijker van hulpmiddelen en andere mensen.

Door middel van intensieve revalidatie (zowel lichamelijk als geestelijk) en fysiotherapie zullen je spieren versterken en zal je leren hoe je je lichaam het best kunt gebruiken. Op den duur zal je leren leven met je dwarslaesie.

Onderzoek naar genezing

Op dit moment is genezing van een dwarslaesie nog niet mogelijk. Wel vinden er op verschillende plekken in de wereld wetenschappelijke onderzoeken en experimenten plaats met hoopgevende resultaten. Alle hierna genoemde therapieën zijn experimenteel, dat wil zeggen dat het resultaat niet vaststaat en dat de behandeling tot op zeker niveau risicovol kan zijn. Mocht je deelname aan een experimentele behandeling / medische trial overwegen, dan is het dus zaak je over de kans op effect en de mogelijke risico’s goed te laten informeren.

Ook al zijn er hoopgevende resultaten, de wetenschappers durven niet te voorspellen hoe lang het nog zal duren voordat (gedeeltelijk) herstel daadwerkelijk mogelijk is.

Omgaan met een dwarslaesie

Na de schokkende diagnose “dwarslaesie” begint direct het verwerkingsproces. Hoe dat proces eruit ziet, hangt erg van de persoon af. In het vorige hoofdstuk staat beschreven hoe het verwerkingsproces er in het algemeen uitziet. Daarin staat dat een individueel verwerkingsproces niet een vast verloop heeft. Iedereen zal op zijn eigen wijze met het verwerken van verliezen omgaan.

Hoe dat gaat, hangt van veel factoren af. Zaken als je karakter, je opvoeding, de manier waarop je in je jeugd overleefde, bepalen de manier waarop je met moeilijke omstandigheden omgaat. Daarbij speelt de omgeving, zoals cultuur en milieu ook een belangrijke rol. De manier waarop iemand in het verleden met tegenslagen omging, voorspelt echter niet hoe het verwerkingsproces van een dwarslaesie zal verlopen.

Hoe meer iemand het idee heeft dat hij door een dwarslaesie helemaal anders is geworden, des te groter de verlieservaring is. Voor iemand die vooral het gevoel heeft dat hij is wat hij doet (ik ben sporter, reiziger, doener etc.) zullen de lichamelijke beperkingen zeer diep ingrijpen in zijn zelfbeleving.

  • Het arrangement Dwarslaesie is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    LILELI VerzorgendeIG
    Laatst gewijzigd
    2019-03-14 10:51:20
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Hoe om te gaan als verzorgende IG met een dwarslaesie.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van