mondeling staatsexamen maatschappijleer

Mondeling staatsexamen maatschappijleer

voor de docent

Voor het Staatsexamen Maatschappijleer gemeenschappelijk deel moeten de leerlingen twee examens afleggen:

- het schriftelijke examen

- het mondelinge examen

 

Voor het mondelinge examen moeten de leerlingen 5 casussen kennen:

1. Politiek roept om tuchtscholen voor onhandelbare jongeren: "Begeleiding op school gaat vaak te lang door"

2. Ook niet-criminele jongeren lijken al snel verdacht

3. "Roken wordt op meer plaatsen verboden, minder alcohol op sportclubs"

4. "Verslavende games moeten worden verboden"

5. Moet ik straks afstappen als ik wil appen? Alles wat je wil weten over het appverbod

 

Het mondelinge examen duurt 25 minuten.

Van de vijf gegeven casussen zullen er twee tijdens het mondelinge examen gebruikt worden. Eén cassus mag door de kandidaat gekozen worden, de andere wordt door de examinator gekozen.

Daarnaast worden ten minste twee onderwerpen, gekozen door de examinator, uit de examenstof geëxamineerd.

 

Wij hebben deze wiki gemaakt, zodat de kandidaten door zelfstudie de casussen kunnen verkennen.

Daarnaast zal het altijd nodig zijn om in groepsverband de onderwerpen verder uit te diepen.

 

Jessie Kerry

Marieke Bovee

Rianne van den Braak

1 tuchtscholen

tekst uit syllabus

tuchtschool of niet?

Een tuchtschool is in Nederland een strafinrichting voor minderjarigen. De verblijfsduur bedraagt 1 tot 6 maanden voor kinderen jonger dan 14 jaar, en ten hoogste 1 jaar voor kinderen van 14 tot 18 jaar.

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Tuchtschool, 5 april 2019

 

Bekijk dit filmpje en beantwoord daarna de vragen.

Bron: www.rtlnieuws.nl

https://www.rtlnieuws.nl/editienl/video/3900471/tuchtschool-moet-terug

 

  1. Bestaan er nog tuchtscholen in Nederland?
  2. Welke training wordt in het filmpje gegeven?
  3. Waarom wordt plaatsing in een tuchtschool niet nuttig gevonden?

 

Bekijk dit filmpje en beantwoord daarna de vragen​.

Bron: Feiten& Fabels @ Horizon Jeugdzorg, 20 oktober 2014

 

  1. Is Horizon een tuchtschool?
  2. Worden kinderen hier geplaatst als ze slecht luisteren op school?

 

aanvullende informatie

begrippen en antwoorden

Casus 1 VMBO

Instituties en socialiserende instanties

Socialisatieproces

Aangeleerde/aangeboren eigenschappen

Beïnvloedingsprocessen (belonen/straffen, imitatie en identificatie

Subculturen

Geschreven en ongeschreven (gedrags)regels

Sociale controle

Etnische afkomst

HALT

Overtreding/misdrijf

Theorieën crimineel gedrag

 

Klik hier voor de antwoorden op de vragen van casus 1.

2 privacyregels

tekst uit syllabus

schending privacy

Bekijk het filmpje en beantwoord de vraag.

Bron: www.verenigdvoordemensenrechten.nl, 5 april 2019

https://www.verenigdvoordemensenrechten.nl/what-are-human-rights/videos/right-to-privacy.html

 

 

Wat doet de jongen die het briefje teruggeeft goed?

 

wetgeving

Lees de tekst en beantwoord de vragen.

Bron: www.rijksoverheid.nl, 5 april 2019

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/privacy-en-persoonsgegevens/vraag-en-antwoord/mogen-organisaties-mijn-persoonsgegevens-aan-anderen-doorgeven

 

  1. Wat betekent AVG?
  2. Wanneer mag een organisatie je personnsgegevens doorgeven aan derden (= een andere organisatie)? Noem 3 situaties of mogelijkheden

 

 

Lees de tekst en beantwoord de vragen.

Bron: www.rijskoverheid.nl, 5 april 2019

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/privacy-en-persoonsgegevens/vraag-en-antwoord/hoe-versterkt-de-algemene-verordening-gegevensbescherming-avg-mijn-privacyrechten

 

  1. Wanneer is de AVG ingegaan?
  2. Noem drie soorten privacyrechten

mediawijsheid

Bekijk het filmpje.

 

Bron: Postbus 51 Rijksoverheid, 28 juli 2009

 

Scroll op deze website naar ‘21e eeuwse vaardigheden’ en bekijk het filmpje

Advertenties op sociale media. Beantwoord de vragen.

Bron: www.mediawijsheid.nl, 5 aril 2019

https://www.mediawijsheid.nl/filmpjes/

 

 

  1. Wat zijn de grootste bron van inkomsten van sociale netwerken?
  2. Wat is het verschil in de soort van reclame die iemand op televisie ziet en reclame die iemand op zijn sociale netwerk ziet? (bijv. instagram)
  3. Waarom kost het gebruik van sociale netwerken (Instagram/Facebook etc) geen geld?

rechtsgelijkheid

Bekijk het filmpje en beantwoord de vragen:

https://www.verenigdvoordemensenrechten.nl/what-are-human-rights/videos/equal-before-the-law.html

Bron: verenigdvoordemensenrechten, 7 mei 2019

 

1. Wat mogen mensen/de overheid volgens dit artikel dus niet doen?

2. Leg uit wat dit filmpje te maken heeft met vooroordelen en discriminatie?

 

Bekijk de extra informatie over discriminatie:

https://discriminatie.nl/#/over-discriminatie/wat-is-discriminatie

Bron: discriminatie.nl, 7 mei 2019

aanvullende informatie

begrippen en antwoorden

Casus 2 VMBO

Beeldvorming

Stereotypering

Vooroordelen

Sociale media

Discriminatie

Grondwet/grondrechten

Rechtstaat (bescherming van burgers tegen macht van de staat)

Mediawijsheid

Verdachte

Overheid/regering/parlement

 

Klik hier voor de antwoorden op de vragen van casus 2.

3 roken en alcohol

tekst uit syllabus

verbod roken en alcohol?

Lees deze website en beantwoord de vragen.

Bron: www.rijksoverheid.nl, 8 april 2019

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gezondheid-en-preventie/nationaal-preventieakkoord

 

Vragen:

  1. Noem twee van de grootste oorzaken van ziekte in Nederland.
  2. Wat bedoelen ze in het nationale preventieakkoord met de rookvrije generatie die ze vanaf 2040 willen?
  3. Noem twee maatregelen uit het Nationale Preventieplan voor de rookvrije generatie
  4. Hoeveel % van de Nederlanders boven de 20 jaar zijn te zwaar?
  5. Noem een ander woord voor extreem overgewicht
  6. Wat vind je van de maatregelen die de overheid voorstelt in dit plan? Geef antwoord in minimaal drie zinnen en probeer in je antwoord begrippen uit het boek te gebruiken

 

Klik hier voor de antwoorden op de vragen.

ministerie

Bekijk onderstaande pagina en beantwoord de vragen.

https://www.rijksoverheid.nl/ministeries

 

1. Welk ministerie houdt zich bezig met wetgeving rondom roken en alcohol?

2. Van welke politieke partijen zijn deze ministers en staatssecretarissen lid?

actualiteit

Bekijk onderstaande pagina en beantwoord de vragen.

https://nos.nl/artikel/2282086-sigaretten-vanaf-1-januari-2020-alleen-nog-in-saaie-verpakking.html

 

1. Waarom willen ze sigaretten alleen nog maar in saaie verpakkingen?

2. Wat gaat er volgens dit artikel nog meer veranderen in de sigaretten verkoop?

aanvullende informatie

Wie is er verantwoordelijk voor rookprobleem?

https://schooltv.nl/video/nieuwsuur-in-de-klas-verantwoordelijkheid-voor-schade-na-roken/#q=roken%20en%20drinken

Bron: schooltv, 10 mei 2019

 

Bron: RTV Oost, 6 januari 2014

begrippen

Casus 3 VMBO

Wetten (en het tot stand komen ervan)

Belangen(groepen)

democratie

Overheidsbeleid

Machtsmiddelen

Politieke agenda

Politieke partij

Politieke stromingen

Compromis

Tijd en plaatsgebonden regels

Preventieve maatregelen

Regering/kabinet

 

 

4 games

tekst uit syllabus

soorten games

Welke soorten games zijn er?

Zoek uit tot welke categorie de games behoren die jij (wel eens) speelt.

 

Bron: Medianest.be, 24-2-2019

https://www.medianest.be/index.php/welke-soorten-games-bestaan-er

voor- en nadelen

Lees de onderstaande artikelen.

Bron: Mediawijshied.nl, 24-2-2019

https://www.mediawijsheid.nl/gamen/

Bron: Erasmusmagazine.nl, 11-10-2018

https://www.erasmusmagazine.nl/2018/10/11/waarom-fortnite-zo-succesvol-is/

Bron: druglijn.be, 24-2-2019

https://www.druglijn.be/drugs-abc/gamen/voordelen

Bron: Mens en gezondheid, 24-2-2019

https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/verslaving/64121-gameverslaving-de-duistere-kant-van-gamen.html

 

Maak een overzicht van de voordelen en de nadelen van gamen.

gameverslaving

Bron: Het Klokhuis, 2-3-2018

 

Gamen in cijfers

In Nederland zijn er naar schatting een miljoen mensen die gamen. Volgens onderzoek is 2% verslaafd. Dat zijn dan zo’n 20.000 mensen.

Slechts een klein deel zoekt hulp. In de hulpverlening wordt bijgehouden hoeveel mensen zich aanmelden voor internet gamen. In 2011 ging het om 242 mensen. In 2015 is dit gestegen naar 537 mensen.

Van de 537 mensen die zich aanmelden is de gemiddelde leeftijd 21 jaar. Van de mensen die hulp zoeken voor internetverslaving is 92% man en 8% vrouw.

Wat betreft gamen blijkt uit onderzoek dat eenzame jongeren met weinig zelfvertrouwen en geringe sociale vaardigheden vatbaarder voor game verslaving zijn dan jongeren die deze eigenschappen niet hebben.

Bron: Jellinek.nl, aug 2018

 

Lees het onderstaande artikel.

Bron: Vincentverslavingsvorg.nl, 24-2-2019

https://www.vincentverslavingszorg.nl/verslaving/wat-is-een-verslaving/gameverslaving/

 

Doe de zelftest.

Bron: Vincentverslavingsvorg.nl, 24-2-2019

https://www.vincentverslavingszorg.nl/verslaving/doe-een-zelftest/zelftest-gamen/

of:

Bron: Jellinek.nl, 24-2-2019

https://www.jellinek.nl/test-uw-kennis-of-gebruik/test-uw-gebruik/test-uw-gamegedrag/

 

aanvullende informatie

Games en autisme

Lees onderstaande informatie.

Bron: novadic-kentron.nl, 24-2-2019

https://www.novadic-kentron.nl/ben-ik-verslaafd/gamen-en-autisme/

 

De stutus van gameverslaving

Lees onderstaande informatie.

Wat vind jij?

Bron:ICD, 9 juni 2019

https://www.who.int/health-topics/international-classification-of-diseases

Bron: RTLnieuws, 9 juni 2019

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4728846/gameverslaving-erkend-als-stoornis-who-therapie-kliniek-vergoeding

Bron:MedischContact, 9 juni 2019

https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/who-erkent-gameverslaving-als-aandoening.htm

begrippen

Casus 4 VMBO

(Jongeren/sub)cultuur

Overheidsbeleid

Persoonlijkheidsvorming

Sociaal milieu

Socialisatieproces

Sociale media

Normbesef

Selectieve waarneming

Beelvorming

Generatie conflict

5 app-verbod op fiets

tekst uit syllabus

aanleiding

Al langer werd er gesproken over een app-verbod voor fietsers.

 

Bekijk het onderstaande artikel.

Bron: Artikel met filmpje AD, 7-12-17 (Tommy-Boy)

https://www.ad.nl/politiek/vanaf-2019-verbod-op-appen-op-de-fiets~a56535e4/

 

verbod

Op 25 september 2018 kwam minister Nieuwenhuizen met een wetsvoorstel.

 

Bekijk de onderstaande artikelen.

Bron: Artikel met filmpje NOS, 25-09-18

https://nos.nl/artikel/2252047-of-je-nou-appt-belt-of-gamet-mobiel-vasthouden-op-de-fiets-wordt-verboden.html

Bron: Artikel NOS, 31-1-19

https://nos.nl/artikel/2269875-boete-voor-appen-op-de-fiets-wordt-95-euro.html

campagne

Om de wetswijziging bekend te maken kwam er een campagne.

 

Bekijk de onderstaande artikelen.

Bron: Artikel NOS, 13-9-18

https://nos.nl/artikel/2250136-campagne-gestart-tegen-appen-in-het-verkeer.html

Bron: Artikel met filmpje Jeugdjournaal, 13-9-18 (monoreclame)

https://jeugdjournaal.nl/artikel/2250138-stop-met-appen-in-het-verkeer.html

 

Bekijk de onderstaande filmpjes.

 

Bron: Ben, 19-11-2018

Bron: Ben, 4-12-2018

gevolgen

wetsveranderingen

Hoe verandert een wet?

 

Bron: www.rijksoverheid.nl, 8 april 2019

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/wetgeving/hoe-komt-een-wet-tot-stand

 

vragen

meningsvorming

Bron: Mag ik wat vragen? Omroep Tilburg, 5-10-2018

 

Opdracht

Wat is jouw mening?

Welke argumenten heb je hiervoor?

begrippen

Casus 5 VMBO

Geschreven/ongeschreven regels

(indirecte) democratie

Overheidsbeleid

Wetten (en het tot stand komen ervan)

Individuele / collectieve belangen

Politieke agenda

Tijdgebonden regels

Preventie/repressie maatregel

Overtreding

Regering/kabinet

Parlement

  • Het arrangement Mondeling staatsexamen maatschappijleer is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Rianne van den Braak
    Laatst gewijzigd
    2020-02-11 09:16:18
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Uitwerkingen casussen voor het mondeling staatsexamen maatschappijleer gemeenschappelijk deel vmbo.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    alcoholverbod, appverbod, gameverslaving, maatschappijleer, riannevdbraak, rookverbod, staatsexamen, tuchtscholen
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.