Welkom op deze Wikiwijs-pagina over het hofstelsel en het leenstelsel!
Na het doorlopen van deze lesmethode ben je in staat om...
.. te benoemen wat de reden is waardoor het leenstelsel is ontstaan.
.. te benoemen wat de reden is waardoor het hofstelsel is ontstaan.
.. wat de kenmerken zijn van de twee stelsels.
Heel veel plezier met de informatie, de oefeningen, de Kahoot-quiz en de puzzel. Succes!
Instaptoets
Welkom!
Via deze pagina ga je een instaptoets maken. Deze toets heeft als functie zodat jij weet wat je al van dit onderwerp weet. Heb je alle vragen goed? Dan kun je in principe de verdieping op de onderwerpen lezen en de oefeningen op deze pagina's maken.
Heb je niet zo veel vragen goed of ben je nog onzeker over je eigen kennis van dit onderwerp? Dan doorloop je de gehele informatie die is aangeboden op deze pagina.
Veel plezier met de les van vandaag!
Twee stelsels...
Introductie:
Het feodale stelsel en het hofstelsel lijken veel op elkaar, en dat is nu juist dat wat het lastig maakt. Deze twee stelsels hebben te maken met hoe de mensen in de middeleeuwen de maatschappij hebben geregeld. De een is namelijk een economisch stelsel en de ander een politiek stelsel.
In deze Wikiwijs krijg je de mogelijkheid om te leren hoe je deze twee stelsels goed uit elkaar kunt houden.
Het leenstelsel...
Uitleg en vraag:
Het leenstelsel is de politieke kant van de twee systemen. Dit stelsel ontstond na de dood van Karel de Grote, de koning van de Franken en de keizer van het Heilige Roomse Rijk. Het rijk van Karel werd in 843 in drie stukken verdeeld en onder zijn erfgenamen verdeeld.
Als koning (of keizer) kon je niet het hele rijk in je eentje besturen. Stel je voor, als je in je eentje héél Europa moet besturen. Dit is een bijna onmogelijke taak. Om dit probleem op te lossen, nam de koning leenmannen in dienst. Deze leenmannen kregen letterlijk land als leen. Zij mochten dit land lenen en zij kregen bescherming van de koning, maar dan moesten ze wel belasting betalen en de leenheer helpen in het geval van oorlog. Zo helpen ze dus elkaar; de koning helpt de leenman aan een stuk grond wat verbouwd kan worden, en de leenman helpt de koning bij het bieden van militaire steun. Een win-win situatie!
Verdieping op het leenstelsel
Het leenstelsel of feodale stelsel is afgeleid van het Latijnse woord 'feudum'. Grond werd door leenheren gegeven aan leenmannen. Dit werd dan gedaan in ruil voor trouw, het betalen van belasting en hulp van het leger, mocht er een oorlog uitbreken. De officiele naam voor het benoemen van een leenman heet een vazaliteitsrite.
Door de invallen van de Magyaren en de Vikingen waren de Franken op zoek naar een sociaal en militair systeem dat een brede bescherming bood tegen bedreigingen van buitenaf.
Een leengoed of leen was een stuk land dat iemand kreeg in ruil voor militaire steun en loyaliteit aan de koning of leenheer. Het feodale stelsel is ook wel een klein beetje Romeins, aangezien het bij de Romeinen heel normaal was om een stuk land te ruilen voor bepaalde verplichtingen of taken. Het feodale stelsel kwam dan ook echt op aan het eind van de Romeinse tijd tijdens het invallen van deze vreemde volkeren in het Rijk.
Binnen het feodale stelsel ontstonden weldegelijk problemen. De leen van grond werd erfbaar. Dit wil zeggen dat wanneer een leenheer een stuk grond aan een leenman gaf en de leenman overleed, de leen werd geërfd door een zoon. Wanneer deze zoon dan trouwde met een (rijke) dochter van een andere leenman, dan kwamen deze 'lenen' hier samen en vormden samen een groot geheel. Hierdoor viel het overzicht voor de koning weg. Vaak vonden de mensen dat zij ook niet meer loyaal hoefden te zijn aan de koning, zij vonden dat het stuk geleende grond van hen was en van niemand anders. Zo ontstonden er ook problemen in de loyaliteit aan de koning. Het overzicht was hiermee voor een koning niet alleen weg, het kwam zelfs voor dat een leenman machtiger is geworden dan de koning.
Het hofstelsel...
Het hofstelsel is de economische versie van de twee stelsels. Dit stelsel is ouder dan het leenstelsel en het ontstond na de val van het West-Romeinse Rijk ca. 500 na Christus.
Na de val van het West-Romeinse Rijk viel de bescherming van de mensen weg. De handel liep terug en in plaats van een stedelijk bestaan, vielen de mensen terug op zelfvoorziening; een agrarisch bestaan. De mensen waren op zichzelf aangewezen.
De boeren die op boerderijen leefden waren dus ook op zichzelf aangewezen. Zij konden zichzelf vaak niet beschermen tegen overvallen en aanvallen van de stammen uit de buurt.
Verdieping op het hofstelsel
Het hofstelsel is ontstaan in het centrum van het toenmalige Frankische Rijk. Dit was zo ongeveer tussen de rivieren de Seine en de Rijn. Hier was het gezag van de koning namelijk het sterkst. De 'regels' voor het onderhouden van de koninklijke domeinen werden uitgegeven onder Karel de Grote aan het einde van de achtste eeuw. Dit heet het Capitulare de villis.
Het hofstelsel staat bekend om de tweedeling van de grond. Er was grond die rechtstreeks werd bewerkt ten behoeve van een heer (of koning of kerkelijke instelling zoals een klooster of een bisdom). Deze grond werd 'saalland' of 'vroonland' genoemd. Hierbij hoorden ook het herenhuis met gebouwen hieromheen die er ook bij hoorden. De tuin en voorzieningen zoals een molen, een wijnpers, een oven en een brouwerij horen hier ook bij.
Bij het andere deel hoorden de hoeven van vrije én onvrije boeren. Zij hadden een stuk grond gekregen van de heer waarvan zij een gezin konden voeden. Ook deze grond was overerfbaar op de kinderen van het gezin.
Zowel de vrije als de onvrije boeren waren wel verplicht tot het afstaan van afdrachten of belasting van de grond. Dit ging soms in geld, maar vaker in goederen. Dit ging vaak om 10 tot 15% van de oogst. De onvrije boeren leverden hiernaast ook nog onbetaalde diensten, dit heet 'herendiensten'. Deze herendiensten hielden in dat zij het vee van de heer moesten verzorgen, het vroonland moesten bewerken, enzovoorts.
Het verschil tussen de vrije en onvrije boer is dat een vrije boer niet in dienst was van een grondheer.
Extra oefenen met de begrippen
Hieronder zie je een oefening van Quizlet waar je nog één keertje de begrippen mee kunt oefenen zodat het er goed in zit.
Maak je geen zorgen, met Quizlet kun je zo lang oefenen als dat je wilt!
Nog één keertje oefenen...
Je gaat zo een Kahoot-quiz maken om nog een keertje extra met de stof te kunnen oefenen. Wel is het belangrijk dat je de app van Kahoot hebt! Deze quiz kan je namelijk alleen via een iPad of telefoon maken. Download de app dus eerst even voordat je de quiz wilt maken
De eindtoets
Je gaat zometeen de eindtoets maken. In de eindtoets krijg je verschillende vragen over de informatie die je zojuist hebt behandeld, namelijk het hofstelsel en het leenstelsel.
Deze toets kan je maar één keer maken en hij wordt gemaakt in Google Forms. Zorg er dus voor dat je goed leert en goed nadenkt voor je een antwoord geeft. Je hebt een voldoende als je 8 punten hebt gehaald.
Wanneer je klaar bent en nog eventjes tijd hebt, staat er een kruiswoordpuzzel op je te wachten onder het kopje "Even puzzelen...".
Heel veel succes!
Even puzzelen...
Bronvermelding
Bejczy, I. P. (2012). Een kennismaking met de middeleeuwse wereld (Herz. ed.). Bussum, Nederland: Coutinho.
Koops, E. (2018, 15 maart). Hofstelsel en leenstelsel: wat is het verschil? Geraadpleegd op 23 januari 2019, van https://historiek.net/hofstelsel-leenstelsel-verschil/74161/
Kennisgeving voor omleiding [Foto]. (z.d.). Geraadpleegd op 23 januari 2019, van https://www.google.com/url?sa=i
Kennisgeving voor omleiding [Foto]. (z.d.). Geraadpleegd op 23 januari 2019, van https://www.google.com/url?sa=i
Kennisgeving voor omleiding [Foto]. (z.d.). Geraadpleegd op 23 januari 2019, van https://www.google.com/url?sa=i
Kennisgeving voor omleiding [Foto]. (z.d.). Geraadpleegd op 23 januari 2019, van https://www.google.com/url?sa=i
Het arrangement Hofstelsel en feodaal stelsel is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Valerie van der Meulen
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2019-02-20 10:48:10
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Welkom op deze Wikiwijs-pagina! Op deze pagina zul je informatie terugvinden over de verschillen tussen het feodale stelsel en het hofstelsel en (mochten deze twee goed gaan) het Ottoonse stelsel!
Veel plezier en veel succes!
Leerniveau
HAVO 1;
VWO 1;
Leerinhoud en doelen
Begin van staatsvorming en centralisatie;
De tijd van monniken en ridders (500 - 1000);
Geschiedenis;
De tijd van steden en staten (1000 - 1500);
Opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van steden;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
1 uur en 0 minuten
Trefwoorden
feodaliteit, hofstelsel
Hofstelsel en feodaal stelsel
nl
Valerie van der Meulen
2019-02-20 10:48:10
Welkom op deze Wikiwijs-pagina! Op deze pagina zul je informatie terugvinden over de verschillen tussen het feodale stelsel en het hofstelsel en (mochten deze twee goed gaan) het Ottoonse stelsel!
Veel plezier en veel succes!
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
-640-379.jpg)
