Het hofstelsel is de economische versie van de twee stelsels. Dit stelsel is ouder dan het leenstelsel en het ontstond na de val van het West-Romeinse Rijk ca. 500 na Christus.
Na de val van het West-Romeinse Rijk viel de bescherming van de mensen weg. De handel liep terug en in plaats van een stedelijk bestaan, vielen de mensen terug op zelfvoorziening; een agrarisch bestaan. De mensen waren op zichzelf aangewezen.
De boeren die op boerderijen leefden waren dus ook op zichzelf aangewezen. Zij konden zichzelf vaak niet beschermen tegen overvallen en aanvallen van de stammen uit de buurt.