Welkomstpagina

Beste leerling,

WELKOM op WiKiWijS

Hey! Leuk dat je er bent!

De komende 60 tot 100 minuten kom jij meer te weten over het onderwerp Financiële Educatie. Misschien komt het woordje 'financieel' je al bekend voor en zegt 'educatie' ook wat. Alleen is Financiële Educatie gelijk een mond vol en weet je niet goed wat hier mee bedoeld wordt. Natuurlijk zal er betekenis gegeven worden aan deze worden en weet jij ook waarvoor dit dient. Door onder andere filmpjes te kijken, te oefenen met opdrachten en informatie te lezen krijg jij meer kennis over het onderwerp Financiele Educatie.

__________________________________________________________________________________________________

Om Financiële Educatie op een goed niveau naar jou over te brengen heb ik een aantal leerdoelen voor jou opgesteld. De bedoeling is dat jij aan het einde deze leerdoelen beheerst. Dit doen we op verschillende manieren, hier volgt later meer over. Eerst de leerdoelen die jij gaat beheersen:

-Je bent aan het einde van deze module in staat een begroting op te stellen over inkomsten en uitgaven en je bent je bewust van consequenties als je dit heel lang fout gaat doen.

-Je kan aan het eind van deze module benoemen wat er voor jou verandert als je 18 bent en waar je allemaal rekening mee moet gaan houden.

-Je bent als leerling bewust wat werken is en weet dat je moet werken om genoeg inkomen te verwerven om jouw uitgaven te voldoen.

-Je bent aan het einde van deze les bekend met het begrip Financiële Educatie en weet waarom je dit krijgt. Daarnaast weet je de theorie aan dit onderwerp te koppelen.

__________________________________________________________________________________________________

Ga verder naar de volgende pagina om met de instaptoets te beginnen. Hierin wordt jouw niveau over Financiële Educatie getest!

Veel plezier, Succes!

Instaptoets

Om te kijken hoever je bent op het gebied financiële educatie heb ik drie niveau's opgesteld.

Basisstof: voor de leerlingen die financiële educatie niet of nauwelijks kennen en waar goede uitleg voor nodig is
Oefenstof: voor de leerlingen die al eens eerder van financiële educatie gehoord hebben en net wat meer uitleg nodig hebben
Verrijkende stof: voor de leerlingen die het woord al kunnen herkennen (en toepassen) en extra willen leren over financiële educatie.

Niks is fout. Welk niveau je ook zit. Om te kijken op welk niveau jij zit, heb ik een instaptoets gemaakt. Deze kan je als je hieronder klikt vinden. Als jij deze instaptoets maakt, krijg jij uiteindelijk een resultaat, waar jij de komende les mee verder zal gaan. Basis, oefenen of verrijkend, vandaag gaan wij allemaal wat leren!

Klik hieronder om naar de instaptoets te gaan. Als je hem af hebt, klik jij op basis van je resultaat je niveau en ga je verder met dat!

Toets:Instaptoets Financiële Educatie

Wat is jouw resultaat?

Onvoldoende: als jouw cijfer lager is dan een 5,5 (55% en lager)
GA DAN NAAR Niveau - Basisstof

Voldoende: als jouw cijfer tussen de 5,5 en 8 zit (55%-80%)
GA DAN NAAR Niveau - Oefenstof

Goed: als jij boven de 8 hebt gehaald voor de instaptoets (80% en hoger)
GA DAN NAAR Niveau - Verrijkende stof

Niveau - Basisstof

Inleiding Financiële Educatie

Wat is financiële educatie?

Je bent op deze pagina gekomen omdat jij een onvoldoende (lager dan 55%) hebt gehaald voor de instaptoets van Financiële Educatie. Dat is natuurlijk niet erg! Je komt vanaf nu alleen maar meer te weten over dit onderwerp!

Misschien heb jij al een abonnement voor je telefoon of voor je PlayStation. Dit zijn allemaal kosten die wij uitgaven noemen. Deze uitgaven betaal jezelf van je zakgeld of inkomen, maar het kan ook zo zijn dat je ouders deze betalen.

Je zit nu in het laatste jaar van vmbo. Jullie hebben al geleerd dat het dan slim is om door te gaan met leren. Dit kan verder vanaf 4havo of op het mbo. In deze jaren ga je ook 18 worden. Als je 18 wordt, dan moet jij aan bepaalde verplichtingen voldoen. Zo moet je als je op het mbo zit schoolgeld gaan betalen. Daarnaast moet je ook een zorgverzekering hebben en krijg je (eventueel) studiefinanciering van de overheid. Dit alles zijn inkomsten en uitgaven. Deze kun je daarnaast nog onderverdelen in verschillende categorieën. Hier later meer over.

Uit onderzoek is gebleken dat jongeren nog weinig weten over wat hun te wachten staat als ze straks 18 zijn. Jongeren weten hier weinig van af. Uit hetzelfde onderzoek is dan ook weer gebleken dat jongeren en jongvolwassenen sneller in schulden terechtkomen. Als school moeten wij jullie daarop voorbereiden. Dit doen wij door verschillende manieren. Een van deze manieren is Financiële Educatie: bereid jongeren voor op hun financiële leven.

Om hierover meer te leren, ga je door naar de volgende pagina's. Hier kom je kennisclips, oefeningen en informatie tegen. Aantekeningen maken is een goede manier van leren. Doe dit dan ook. De aantekeningen mag je gebruiken tijdens de eindtoets!

Uitgaven en inkomsten

Soorten uitgaven en inkomsten:

We moeten wel een duidelijk beeld krijgen over de belangrijke begrippen die terug gaan komen in dit arrangement.

Inkomen is alles wat iemand als opbrengst van arbeid, onderneming of vermogen binnen krijgt. Denk dan aan het loon van je werk of rente over je spaargeld op je bank. Misschien heb jij hier nu al mee te maken omdat je een bijbaan hebt of omdat je een rekening met geld hebt voor na het studeren. Daarnaast heb je uitgaven. Uitgaven zijn eigenlijk alle soorten kosten die jij maakt. Deze kan je onderverdelen in drie soorten uitgaven, misschien ken je ze nog:

Vaste lasten: rekeningen die periodiek in eenzelfde bedrag terugkomen. Periodiek wil zeggen dat het bijvoorbeeld elke laatste dag van de maand gebeurd. Het kan echter ook 1x in de drie maanden bijvoorbeeld. Deze vaste lasten zijn (vrijwel) altijd eenzelfde bedrag.

Huishoudelijke uitgaven: uitgaven die je dagelijks maakt. Kijk dan eerder naar je ouders bijvoorbeeld. Als hun dagelijks boodschappen moeten doen, zijn dit huishoudelijke uitgaven

Incidentele uitgaven: uitgaven die niet regelmatig voorkomen of voorkomen als iets kapot gaat. Kleding koop je misschien één keer in de twee maanden. Omdat je niet weet wat voor bedrag dit kan zijn, is dit incidenteel. Ook garagekosten voor de kapotte auto van je ouders is incidenteel.

Ga verder naar de volgende pagina om hiermee te oefenen!

Filmpje: Verschillende uitgaven

Oefenvragen

Einde basisniveau

Goedso! Je beheerst de basisstof nu goed genoeg! Dit betekent dat je door mag gaan met oefenen. Ga hiervoor naar de tabbladen en ga naar het Niveau - Oefenstof. Als je hier bent, dan ga je verder vanaf het gedeelte: Mindmap maken.

18, en nu?

Wat gaat er voor jou veranderen?

Als je 18 bent gaan er veel dingen veranderen. Je bent niet alleen een jaartje ouder, maar ook economisch gaan er dingen veranderen. Dit is voor iedereen hetzelfde.

Hieronder lees jij per kopje wat er gaat veranderen als jij 18 bent geworden.

Klik hier onder op één van de onderdelen en kijk wat er voor jou gaat veranderen als je 18 bent! (Deze informatie is gebaseerd op dat je werkt als je 18 bent, nog bij je ouders woont en gaat studeren aan het mbo.)

Studie/Opleiding

Kwalificatieplicht: Vanaf 18 jaar heb je geen kwalificatieplicht meer. Dit betekent dat je niet meer naar school hoeft. Ook al heb je geen diploma(’s).

Lesgeld betalen: Als je op 1 augustus (de eerste dag van het studiejaar) 18 jaar of ouder bent, moet je lesgeld betalen. Het gaat om een vast bedrag dat je elk studiejaar betaalt voor je opleiding. De hoogte van het bedrag is wettelijk bepaald. Het lesgeld betaal je aan DUO. Je krijgt hierover automatisch bericht. Als je op 1 augustus van een studiejaar nog geen 18 jaar bent, dan hoef je voor dat jaar geen lesgeld te betalen.

Minder loonheffing vragen aan werkgever: Omdat je een opleiding doet en een bijbaan hebt, kun je je werkgever de studenten-en scholierenregeling laten toepassen. Hij houdt dan geen of minder loonheffing in op je loon. Je krijgt dan meer loon uitbetaald.

Studiefinanciering aanvragen: Omdat je op je 18e een voltijd- of bol-opleiding aan het mbo volgt, kun je studiefinanciering aanvragen. Studiefinanciering voor het mbo bestaat uit 4 onderdelen: een basisbeurs, een aanvullende beurs, een lening en een studentenreisproduct. De basisbeurs en het studentenreisproduct zijn er voor iedereen. Een aanvullende beurs en een lening kun je extra aanvragen. Studiefinanciering vraag je aan bij DUO. En gaat in vanaf het 1e kwartaal na je 18e verjaardag. Omdat je bij je ouders woont, krijg je minder studiefinanciering dan wanneer je uitwonend bent.

Werk/Bijbaan

Werktijden: Vanaf je 18e gelden dezelfde werktijden als die voor volwassenen. Je mag bijvoorbeeld maximaal 12 uur per dienst werken en maximaal 60 uur per week werken. Ook mag je voortaan 's nachts werken, oproepdiensten doen en overwerken. In je cao kunnen afwijkende regels staan.

Zorg

Keuze maken over orgaandonatie: Heb je jouw keuze nog niet vastgelegd in het Donorregister? Dan krijg je na je 18e verjaardag automatisch een brief met een donorformulier. In deze brief word je verzocht om een keuze over orgaandonatie te maken. En om jouw keuze in het Donorregister vast te leggen.

Toeslagen/Uitkeringen

Bijstand: Omdat je studiefinanciering kunt krijgen, heb je mogelijk geen recht op een bijstandsuitkering. Een bijstandsuitkering is bedoeld voor iemand die niet in zijn eigen levensonderhoud kan voorzien. Dit betekent bijvoorbeeld dat je geen geld hebt om je kleding en ziektekostenverzekering te betalen. Een voorwaarde is dat je geen andere uitkering mag hebben waarmee je deze kosten kunt betalen. Let op: je ouders zijn onderhoudsplichtig totdat je 21 jaar bent. Dit betekent dat zij moeten meebetalen aan jouw levensonderhoud als je het zelf niet (helemaal) kunt betalen. Als je ouders niet kunnen meebetalen, kun je bijzondere bijstand aanvragen bij de gemeente.

Kinderalimentatie: Zijn je ouders gescheiden? Dan krijgt 1 van je ouders misschien kinderalimentatie om jou te kunnen onderhouden. Vanaf je 18e is het mogelijk om zelf de kinderalimentatie te ontvangen. Dit regel je met je ouder(s). De kinderalimentatie stopt uiterlijk zodra je 21 jaar wordt. Maar het kan ook eerder. De alimentatie stopt ook als jij financieel zelfstandig bent. Dit is zo als je een baan hebt met minimaal het minimumjeugdloon.

Kinderbijslag stopt: De kinderbijslag stopt altijd als je 18 jaar wordt. Maar soms stopt de kinderbijslag ook eerder. Als je op je 18e een voltijdopleiding aan mbo volgt, kun je studiefinanciering krijgen.

Kindergebondenbudget stopt: Kindgebonden budget is een tegemoetkoming in de kosten van kinderen tot 18 jaar. Het kindgebonden budget eindigt altijd in de maand van je 18e verjaardag. Dit gaat automatisch. Soms stopt het kindgebonden budget al eerder. Als je ouder geen kinderbijslag meer voor je krijgt, dan krijgt je ouder ook geen kindgebonden budget meer. Heb je nog broers of zussen jonger dan 18 jaar? Dan krijgt je ouder(s) voor hen nog wel kindgebonden budget.

Sociale huurwoning en huurtoeslag: Ben je op zoek naar een huurwoning? Vanaf 18 jaar kom je misschien in aanmerking voor een sociale-huurwoning. Bij een sociale-huurwoning gelden maximale huurprijzen en een maximale huurverhoging. Als huurder van een sociale-huurwoning kun je misschien huurtoeslag krijgen. Huurtoeslag is een bijdrage in de huurkosten. In de vrije sector gelden deze regels niet.

Zorgtoeslag aanvragen: Zorgtoeslag is een tegemoetkoming in de kosten van je verplichte zorgverzekering. Of je zorgtoeslag krijgt is afhankelijk van de hoogte van je inkomen. Als je inkomen niet te hoog is kun je zorgtoeslag krijgen. Zorgtoeslag krijg je niet automatisch. Je kunt het aanvragen bij de Belastingdienst.

DigiD

DigiD aanvragen: Vanaf je 18e moet je een aantal zaken regelen met de overheid. Denk bijvoorbeeld aan een toeslag aanvragen. Hiervoor heb je onder meer een eigen DigiD nodig. Met je DigiD kun je inloggen op websites van de overheid. Heb je nog geen DigiD? Vraag deze dan aan. Houd er rekening mee dat de aanvraag van een DigiD 5 dagen kan duren. Veel zaken met de overheid kun je regelen via de DigiD app. Je hebt ook dan eerst een DigiD nodig.

Belastingen

Aangifte inkomstenbelasting doen: Als je aangifte inkomstenbelasting doet, kun je te veel betaalde belasting terugkrijgen. Of je moet nog niet betaalde belasting betalen.

Bijbaan in loondienst Werk je in loondienst? Mogelijk wordt er te veel belasting ingehouden op je loon. Vul de aangifte inkomstenbelasting in. Krijg je meer dan € 14 terug? Verstuur dan je aangifte. Krijg je niets terug of minder dan € 15? Dan hoef je de aangifte niet te versturen.

Bijbaan niet in loondienst Heb je bijvoorbeeld een krantenwijk als bijbaan, een eigen onderneming of ben je zzp’er? Dan heb je over deze inkomsten nog geen belasting betaald. Vul de aangifte inkomstenbelasting in. Moet je meer dan € 45 betalen? Verstuur dan je aangifte. Is het te betalen bedrag € 45 of lager? Dan hoef je de aangifte niet te versturen.

Ik heb bericht gehad Heb je bericht gehad van de Belastingdienst dat je aangifte inkomstenbelasting moet doen? Doe dan altijd aangifte.

Verzekeringen

Uitvaartverzekering afsluiten: Vanaf je 18e kun je een eigen uitvaartverzekering afsluiten. Hiermee verzeker je de kosten van een uitvaart. Je behoedt je nabestaanden voor de kosten van bijvoorbeeld een uitvaartverzorger. Sluit je deze nu af, dan betaal je minder premie dan dat je dat later doet. Het risico is namelijk kleiner dat de verzekeringsmaatschappij al snel moet uitkeren. Let op: het kan zijn dat je al bent meeverzekerd via de uitvaartverzekering van je ouder(s). Of dit zo is, staat in de polisvoorwaarden van de verzekering van jouw ouder(s). Daar kan ook staan of je de verzekering onder gunstige voorwaarden op je eigen naam kunt zetten.

Zorgverzekering afsluiten: Vanaf de 1e maand nadat je 18 jaar bent moet je een eigen basisverzekering voor zorgkosten hebben. Je moet die zelf afsluiten. Dit kan bij de zorgverzekeraar van je ouder(s). Of bij een andere zelf gekozen verzekeraar. Je kunt een aanvullende verzekering afsluiten, maar dat is niet verplicht. Let op: je hebt een eigen risico voor zorgkosten. Dit is een bepaald bedrag aan zorgkosten dat je eerst zelf moet betalen, voordat de zorgverzekeraar over gaat op vergoeding. De zorgverzekeraar vergoedt alle zorgkosten boven het eigen risico. Je kunt kiezen voor een hoger eigen risico, dan betaal je een lagere premie.

Bankzaken

Bankrekening openen: Heb je nog geen bankrekening? Vanaf 18 jaar kun je zelf een betaal- of spaarrekening openen bij een bank. Hiervoor heb je geen toestemming meer nodig van je ouder(s). Heb je al een rekening bij een bank? En heb je nog niets gehoord van je bank? Vraag dan na wat er gebeurt met je rekening zodra je 18 jaar bent. Mogelijk krijg jij automatisch als enige toegang tot je betaal- of spaarrekening. En hoef je verder niets te doen.

Rechten

Abbonementen en contracten afsluiten: Met 18 jaar ben je zelf financieel verantwoordelijk. Je kunt zonder toestemming van je ouder(s) een telefoon- of ander abonnement afsluiten. Let op: je bent dus zelf verantwoordelijk voor eventuele schulden, betalingsachterstanden en afgesloten contracten. Je ouders kunnen eventuele aankopen of leningen die je afsluit niet meer terugdraaien.

Alcohol kopen: Met 18 jaar mag je alcohol drinken, bij je hebben en kopen. Voor het personeel achter de kassa kan het lastig zijn je leeftijd in te schatten. Daarom vragen verkopers naar de legitimatie van iedereen die er niet duidelijk ouder uitziet dan 25 jaar. Het helpt de verkoper als je je legitimatie al klaar hebt als je bij de kassa komt.

Autorijden zonder coach: Heb je al een autorijbewijs? Vanaf 18 jaar mag je een auto besturen zonder begeleiding van een coach. Je mag dan zelfstandig de weg op. Voor jou gelden dan dezelfde regels als voor alle andere beginnende bestuurders.

Motorrijbewijs halen: Wil je je motorrijbewijs halen? Vanaf 18 jaar mag je praktijkexamen doen voor een lichte motor.

Stemmen: Elke Nederlander met kiesrecht mag vanaf zijn 18e jaar stemmen. Dit is het actief kiesrecht (ook wel stemrecht genoemd). Stemmen is in Nederland niet verplicht. Met 18 jaar kun je je ook verkiesbaar stellen. Dit is het passief kiesrecht.

Meer informatie over jouw eigen situatie? Kijk op de site van de Rijksoverheid. Ga nu verder naar de volgende pagina om meer te oefenen met financiële educatie!

Bron: rijksoverheid.nl

Niveau - Oefenstof

Inleiding Financiële Educatie

Wat is financiële educatie?

Je bent op deze pagina gekomen omdat jij een voldoende (tussen de 55%-80%) hebt gehaald voor de instaptoets van Financiële Educatie. Je weet al iets, maar je kan er nog veel meer over te weten komen! Dat ga je vanaf nu ook doen!

Misschien heb jij al een abbonement voor je telefoon of voor je PlayStation. Dit zijn allemaal kosten die wij uitgaven noemen. Deze uitgaven betaal jezelf van je zakgeld of inkomen, maar het kan ook zo zijn dat je ouders deze betalen.

Uitgaven en inkomsten

Soorten uitgaven en inkomsten:

We moeten wel een duideilijk beeld krijgen over de belangrijke begrippen die terug gaan komen in dit arrangement. Waarschijnlijk ken je ze al, vandaar dat de begrippen simpel zijn benoemd.

Inkomen is alles wat iemand als opbrengst van arbeid, onderneming of vermogen binnen krijgt. Daarnaast heb je uitgaven. Uitgaven zijn eigenlijk alle soorten kosten die jij maakt. Deze kan je onderverdelen in drie soorten uitgaven, zoals je weet zijn dit:

Vaste lasten: rekeningen die periodiek in een zelfde bedrag terugkomen. Dit kan maandelijks of per kwartaal zijn.

Huishoudelijke uitgaven: uitgaven die je dagelijks maakt.

Incidentele uitgaven: uitgaven die niet regelmatig voorkomen of voorkomen als iets kapot gaat.

Ga verder naar de volgende pagina om hiermee te oefenen!

Filmpje: Verschillende uitgaven

Mindmap maken

MINDMAP MAKEN

Hieronder volgt een mindmap. Deze is zeker nog niet compleet, maar geeft jou een indicatie van hoe ik het het er ongeveer uit moet zien. Aan jou de taak om zelf een mindmap te maken. Dit kan in je schrift, maar ook op Coggle .

Als je het voorbeeld gezien hebt, kun je naar de volgende pagina gaan. Daar zie je hoe je een Coggle kan maken.

Hoe maak ik een mindmap?

Geld en jij

Goed gedaan. Je hebt nu geoefend met de verschillende begrippen en woorden waar wij nu verder mee gaan.

Als je straks volwassen en zelfstandig bent ga je wel elke dag met geld te maken krijgen. Dan doe je boodschappen, dan betaal je de rekeningen en een andere keer koop je een cadeautje voor je nichtje omdat zij jaris is. Daarnaast zijn er nog vele andere momenten dat jij geld nodig hebt.

Vanaf deze pagina gaan we dit behandelen. Bewustwording van de waarde van geld is belangrijk en daar ga je de resterende tijd ook alleen nog maar meer van leren!

Op de volgende pagina zie jij wat er verandert als je straks 18 bent. Niet alleen financieel veranderen er dingen!

Veel plezier!

18, en nu?

Wat gaat er voor jou veranderen?

Als je 18 bent gaan er veel dingen veranderen. Je bent niet alleen een jaartje ouder, maar ook economisch gaan er dingen veranderen. Dit is voor iedereen hetzelfde.

Hieronder lees jij per kopje wat er gaat veranderen als jij 18 bent geworden.