China: Hukou
Vooraf
Leerdoelen
In China begon men 4.000 jaar geleden al met het registreren van de inwoners. Dit zogeheten Hukou is een soort binnenlands paspoort en bestaat nog altijd. De communisten gebruiken dit systeem om de trek van het platteland naar de steden in te perken. Op Hukou is heel veel kritiek.
Aan het eind van deze opdracht:
-
Kun je omschrijven wat het Hukou-systeem in China inhoudt en kun je uitleggen waarom de communistische regering van dit systeem gebruik heeft gemaakt.
-
Kun je twee voorbeelden geven van kritiek op het Hukou-systeem en weet je dat Hukou langzamerhand minder streng wordt toegepast en waarom.
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht schrijf je samen met een klasgenoot, geheel in de Chinese traditie, een muurkrant. Dat wordt bij voorkeur een open brief, gericht aan de Chinese overheid. Daarin toon je begrip dat men de trek van het platteland naar de steden in de hand wil houden. Je komt ook met kritiek en doet aanbevelingen voor verbeteringen.
Beoordeling
De muurkrant wordt beoordeeld door jullie docent.
Bij de beoordeling let de docent op:
- de inhoud: uit de tekst blijkt dat jullie de belangrijkste aspecten van Hukou begrijpen.
- de vorm: de muurkrant is overzichtelijk, zodat het gemakkelijk kan worden gelezen.
- taalfouten: worden door jullie zoveel mogelijk verbeterd.
Werkwijze
Groepsgrootte
Stap 1 tot en met stap 4 doe je alleen.
Het eindproduct (stap 5) maak je samen met een klasgenoot.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Stap1
Hukou
China heeft sinds 1949 een communistische regering, die in feite vrijwel alles bepaalt. De overheid zegt bijvoorbeeld waar je moet wonen en werken. De overheid was bang dat vele tientallen miljoenen boeren de armoede op het platteland zouden ontvluchten. De steden zouden al die mensen niet kunnen opvangen, terwijl de economie op het platteland in elkaar zou storten.
Om dat te voorkomen maakt de overheid gebruik van Hukou. Dat is een soort binnenlands paspoort waarin staat waar je vandaan komt. Een boer van het platteland kan zich niet zomaar in een stad vestigen. Om ergens te wonen en te werken, heb je een Hukou nodig uit de plaats zelf. Ook naar school gaan, of stemmen bij verkiezingen kan alleen met een Hukou. Je kan ook niet zomaar van de ene stad naar de andere verhuizen. Voor de overheid is het een middel om de migratie (de trek van groepen mensen van de ene plaats naar de andere plaats) van het platteland naar de steden in de hand te houden.
Hukou is een systeem dat huishoudens registreert, enigszins vergelijkbaar met ons bevolkingsregister. Het ontstond al in het oude China, ruim 2.000 jaar vóór onze jaartelling. Tot op de dag van vandaag bestaat Hukou en heeft het grote invloed op het leven van de mensen.
Pure armoede dreef veel boeren van het platteland naar de steden. Maar in de stad was zo’n plattelander een illegaal. De politie kon hem oppakken en terugsturen naar zijn geboortedorp. Deze illegale burgers woonden in de regel met vele anderen in een krot, deden slecht betaald en vervelend werk en maakten lange werkdagen. Toch hadden mensen het er voor over, want op het boerenland was het vaak ellende troef. Vele Chinezen op het platteland hebben in hun bestaan te maken gehad met onder meer aardbevingen, overstromingen of juist droogte. Tussen 1958 en 1962 was er een grote hongersnood met naar schatting 35 miljoen doden. Het overgrote deel van de slachtoffers, liefst 95 procent, stierf op het platteland. Of je een Hukou had voor het platteland of voor de stad, was een zaak van leven of dood.
Wonen in de stad heeft diverse voordelen. Er is beter onderwijs en een grote keuze aan banen. Ook zijn er in de stad allerlei producten te krijgen die men op het platteland niet vlug zal vinden. In de stad kan men ook veel beter handel drijven. Kortom, in een stad zijn veel meer mogelijkheden.
Vragen:
- Hukou voorkomt dat teveel boeren naar de stad verhuizen. Waarom is Hukou een effectieve methode?
- Je kan zeggen dat Hukou de discriminatie van plattelanders in de hand werkt. Hoezo?
Stap2
Tweedeling
De afgelopen jaren is er veel kritiek op Hukou. De critici noemen het een binnenlands paspoort dat een regelrechte tweedeling in de Chinese maatschappij veroorzaakt. Aan de ene kant een arme klasse van mensen met een Hukou voor het platteland. Aan de andere kant de mensen met een Hukou voor een stad.
Iemand van het platteland kan alleen met een hoge opleiding of veel geld een definitieve Hukou voor een grote stad krijgen. Als je moeder een Hukou voor het platteland heeft, dan krijg je als kind automatisch ook zo’n Hukou. Ook al ben je zelf in de stad geboren. Het motto luidt: Eenmaal een plattelander, altijd een plattelander. Je behoort in China tot de boeren, of je hoort bij de stedelingen. Het is moeilijk om te veranderen. Veel kinderen van boeren die in de stad wonen hebben daar geen recht op onderwijs. Zij verblijven daarom bij hun grootouders op het platteland, waar ze wel naar school mogen. Naar schatting zijn er 130 miljoen kinderen, die zo zonder hun ouders leven.
Sinds 1980 wonen naar schatting minstens 250 miljoen Chinezen buiten het gebied waar ze van oorsprong stonden geregistreerd. Zij leven vaak lange tijd langs de randen van steden als een soort illegale immigranten. Vaak kijken stedelingen neer op de plattelanders en voelen ze zich superieur.
Sinds de communisten aan de macht zijn heeft Hukou in het voordeel gewerkt van de stedelingen. Vooral tijdens de grote hongersnood van 1958 tot 1962. Slechts een klein deel van de 35 miljoen slachtoffers van de hongersnood woonde in de stad. Heel vreemd natuurlijk, want juist op het platteland zou meer voedsel moeten zijn. De communistische leider Mao Zedung dwong alle kleine boeren om samen te werken op grote staatsboerderijen. De boeren moesten hun eigen land opgeven en dat wilden ze eigenlijk niet. Door diverse oorzaken ging de voedselproductie drastisch omlaag. De boeren kregen de schuld en werden daarvoor afgestraft.
De stedelingen genoten allerlei voordelen, terwijl de burgers op het platteland relatief juist meer belasting betaalden. Het is dan ook logisch dat veel boeren naar de stad wilden verhuizen. Vandaag de dag is die situatie nog altijd zo.
Vragen:
- Waarom is het vreemd dat tijdens de grote hongersnood op het platteland verreweg de meeste doden vielen?
- Plattelandskinderen, van wie de ouders in de stad werken, zijn het slachtoffer van het Hukousysteem. In welk opzicht?
Stap3
Aanpassingen
Sinds de jaren 80 en 90 heeft de overheid de scherpe kanten van het Hukou-systeem afgehaald.
Zo konden plattelanders steeds vaker voor een redelijke prijs een tijdelijke verblijfsvergunning kopen voor een stad. Dan waren ze daar in ieder geval legaal. Ook stuurde de politie in de steden minder vaak mensen terug naar de boerderij. Het leven voor de boeren op het platteland werd langzaam ook wat beter.
China veranderde eind vorige eeuw van staatssocialisme naar vrijemarktsocialisme. De communistische harde lijn van Mao Ze Dong raakte op de achtergrond. Er werden enkele “speciale economische zones” ingesteld rondom steden in het oosten van het land. Daar mochten buitenlandse bedrijven onbeperkt geld investeren. In die zones werden veel nieuwe bedrijven gevestigd, die grote aantallen goedkope arbeidskrachten nodig hadden. Die kwamen natuurlijk voor een deel van het platteland. Vanzelfsprekend werd het Hukou-systeem hierop aangepast.
In een communistisch systeem werkt iedereen voor de gemeenschap en verdienen mensen in bepaalde beroepen precies evenveel salaris. Ná 1980 begonnen veel mensen met een eigen bedrijfje en kwamen er meer inkomensverschillen. Er kwamen ook steeds meer producten beschikbaar die mensen konden kopen. Met als resultaat dat de economie begon te groeien.
Een echte hervorming van Hukou durfde de overheid overigens niet aan. Men was nog steeds bang voor een massale trek naar de steden. Daardoor zou de toch al zwakke economie van het platteland nog verder zijn ingezakt. Een al te grote toeloop van plattelanders richting de steden zou daar ook voor problemen en onrust hebben gezorgd. Als een stad te snel groeit ontstaan er uiteraard veel problemen. De wegen moeten bijvoorbeeld worden aangepast, evenals rioleringen en de voorzieningen voor drinkwater. Ook neemt de vraag naar elektriciteit snel toe en moeten er extra ziekenhuizen worden gebouwd. Uiteraard ontstaat er woningnood en gaan mensen noodgedwongen op allerlei vreemde plekken wonen.
Vraag:
Waarom werd het Hukou-systeem eind vorige eeuw minder strak gehanteerd?
Stap4
Versnelde hervormingen
In 2008 schreven dertig intellectuelen een open brief. Daarin werd gepleit voor afschaffing van Hukou. Zij noemden China een land van grote discriminatie. Maar in 2014 bestaat het Hukou-systeem in de kern nog altijd. Wel zijn er veranderingen op til.
Premier Wen Jiabao riep in 2013 op tot versnelde hervorming van Hukou. Hij zei dit op het Nationale Volkscongres, dat slechts eens in de zoveel jaren wordt gehouden. In 2020 moet 60 procent van de Chinese bevolking in steden wonen. Dat betekent dat de komende jaren nog eens 80 miljoen boeren naar stedelijke gebieden moeten verhuizen. Mensen van het platteland die al lange tijd illegaal in de stad wonen, mogen nu officieel een stedelijke Hukou aanvragen, zo luidt een van de nieuwe maatregelen. Dat geldt ook voor hun familie.
Mensen in steden hebben meer geld en nemen meer producten en diensten af. De overheid wil dat de Chinezen zelf meer eigen producten gaan kopen. Nu is de economie sterk afhankelijk van de export naar andere landen. Als de Chinezen zelf veel producten en diensten kopen, dan is men minder afhankelijk van het buitenland. Er moet in China een sterke binnenlandse markt ontstaan.
China wil dus dat nog meer boeren verhuizen, maar dat moet wel geleidelijk verlopen. Het Hukou-systeem blijft daarbij een belangrijk controlemiddel. De overheid wil dat men zich vooral vestigt in de kleinere steden. Probleem is echter dat het juist de heel grote steden zijn waar de meeste nieuwe banen ontstaan. Bijvoorbeeld Beijing en Sjanghai, die beide nu al meer dan 15 tot 20 miljoen mensen herbergen. In Beijing is de luchtvervuiling een gigantisch probleem. Daar zijn te veel auto’s en fabrieken die vervuilde lucht uitstoten. En Sjanghai groeit helemaal uit zijn voegen. Volgens de overheid blijft Hukou daarom noodzakelijk om de toestroom van mensen goed te kunnen regelen.
Een ander probleem is dat veel boeren de overheid wantrouwen. Als ze een stedelijke Hukou accepteren, dan zijn ze het kleine stukje land in hun oorspronkelijke woongebied kwijt. Boeren koesteren hun eigen stukje land en doen er niet graag afstand van. Het zou een oplossing zijn als boeren gemakkelijker land zouden kunnen kopen en verkopen. Er zou een openbare veiling, een soort marktplaats, moeten komen waar men land kan kopen en verkopen tegen commercieel aantrekkelijke prijzen.
Vraag:
Waarom wil premier Wen dat 60 procent van de bevolking in steden woont?
Stap5
Extra opgaven Bevolking en ruimte China
Voor je aan de afsluiting van deze opdracht begint,
maak je eerst de volgende toets.
Vergelijk, na het beantwoorden van de vragen, jouw antwoorden met de goede antwoorden.
Heb je vragen fout, zorg dan dat je begrijpt waarom je antwoord niet goed is.
Stap6
Eindproduct: Muurkrant
In China is de muurkrant een veel gebruikt communicatiemiddel. Daarom maak je, geheel in de Chinese traditie, samen met een andere leerling een muurkrant. Meestal is een muurkrant een pamflet, waarin de mening van de overheid wordt verkondigd. De muurkrant wordt echter ook gebruikt door actievoerders. Meestal zijn het intellectuelen, kunstenaars of studenten die een afwijkende mening verkondigen. Tot die laatste categorie behoort jullie muurkrant. Het wordt een muurkrant die oproept tot hervormingen en moet de volgende inhoud bevatten:
Inhoud muurkrant
- Je toont er begrip voor dat de overheid wil voorkomen dat teveel mensen van het platteland naar de steden gaan. Als deze migratie naar de steden op een te grote schaal plaatsvindt, dan leidt dat tot enorme problemen. Zowel op het platteland als in de steden.
- De overheid kan de trek naar de steden echter ook voorkomen door de situatie op het platteland sterk te verbeteren. Men zou daar veel meer banen kunnen creëren. De boeren zouden betere prijzen moeten krijgen voor hun producten en minder belasting moeten betalen.
- De kern van je betoog is de trieste situatie dat 130 miljoen kinderen gescheiden leven van hun ouders. Zij groeien op bij andere familieleden op het platteland en vervreemden van hun ouders. De overheid zou bijvoorbeeld een plan kunnen opstellen, waardoor over een periode van tien jaar geleidelijk steeds meer plattelandskinderen in de stad naar school mogen. Dat moet wel langzaam gebeuren, want 130 miljoen kinderen betekent een onvoorstelbaar aantal extra scholen in de steden.
- In nette bewoordingen mag je de overheid verantwoordelijk houden voor de ontstane situatie. De overheid is vooral bezig om de economie zo snel mogelijk te verbeteren. Het welzijn van de mensen lijkt minder belangrijk.
De muurkrant heeft een lengte van maximaal één A4. Het zou bijvoorbeeld een brief kunnen zijn, gericht aan de Chinese overheid. Elke stelling moet worden onderbouwd met argumenten. Je moet schrijven op een beleefde toon. Een beschaafde brief maakt altijd de meeste indruk. De argumenten spreken tenslotte voor zich.
Een muurkrant lijkt een beetje op een column, waarin je kort je mening geeft. Kijk eens in de gereedschapskist voor meer uitleg.
|
Een column is een kort stukje tekst, waarin de schrijver zijn mening geeft op een grappige of uitdagende manier.
|
|
