Het oog

Het oog

Oogafwijkingen: naar de optometrist

Een optometrist onderzoekt je ogen. In vergelijking met een opticien is de optometrist hoger en breder opgeleid: het is een paramedicus (HBO), en in die zin niet een gespecialiseerde winkelier. De optometrist neemt steeds meer taken van huisarts en oogarts over in de eerste lijn van de gezondheidszorg.
Optometristen werken over het algemeen in oogklinieken en andere oogzorginstellingen.

Klik hier door naar een animatie over de bouw van het oog en de pupilreflex:

 

Het aanmeten van een bril of lenzen

Normaal gesproken vallen lichtstralen precies op het netvlies, waardoor je scherp kunt waarnemen. Door de breking van de lichtstralen worden de beelden omgekeerd op het netvlies geprojecteerd (zowel boven-onder als links-rechts zijn omgedraaid). Door brekingsafwijkingen van hoornvlies of lens kan je wazig gaan zien: het beeld valt niet mooi op het netvlies.
De volgende afwijkingen worden onderscheiden:
 - bijziendheid (= myopie)
 - verziendheid (= hypermetropie)
 - ouderdomsverziendheid (= presbyopie)
 - cilindrische afwijkingen
Op de volgende site zijn een aantal animatie filmpjes te zien over deze oogafwijkingen:

http://www.oogartsen.nl/oogartsen/brilsterkte/refractie_afwijkingen/ 

Accomodatie en de lenzenformule

De lenzenformule.

Met de lenzenformule kan je precies uitrekenen hoe sterk de bolling van de lens moet zijn om een voorwerp op een bepaalde afstand scherp te kunnen zien:

                                                                1/b + 1/v = 1/f

b= beeldafstand = de afstand van het midden van de lens tot het netvlies (± 2 cm)

v = voorwerpafstand = de afstand van het voorwerp tot het oog
f = brandpuntsafstand van de lens (hoe kleiner f, hoe boller de lens).

Bij accomodatie verandert het oog de brandpuntsafstand van de lens (f). De lens is opgehangen met lensbandjes aan het ciliair lichaam (een kringspier). Door contractie (lens wordt boller) en ontspanning (lens wordt platter) regelt deze spier de bolling van de lens.

Hieronder een linkje naar een animatie van accomodatie:

 

Accomodatie (animatie)

Voor bijziendheid zijn de volgende correcties mogelijk:
1. een bril (uiteraard … )
2. contactlenzen
3. een laserbehandeling
4. een kunstlensimplantatie

In de plaatjes hieronder is een bijziend oog getekend mét en zónder bril.
Hoe lopen de lichtstralen door de lens van het oog in beide afbeeldingen ?

Bijziend oog met bril
Bijziend oog met bril
Bijziend oog zonder bril
Bijziend oog zonder bril

Ooglaseren

Met ooglaseren is het mogelijk het hoornvlies van het oog zo te behandelen dat het dragen van een bril of lenzen niet meer nodig is. Dit kan voor zowel bijziendheid als verziendheid, tot een bepaalde grens in de afwijking (in dioptrieën).

De volgende filmpjes laten zien hoe die techniek in zijn werk gaat:

Ooglaseren - animatie 1

Ooglaseren - animatie 2 (iets levens-echter)

Contactlenzen

De breking van het licht wordt bepaald door de bolling van het hoornvlies en de brekingsindex van de overgang van:
lucht --> hoornvlies (voorzijde) , en van
hoornvlies --> kamervocht (achterzijde).

Het voorvlak van het hoornvlies heeft normaal gesproken een brekend vermogen van +49 Dioptrieën, het achtervlak een brekend vermogen van -6 D: tezamen dus +43 D.
Door het dragen van contactlenzen wordt de bolling van het voorvlak van het hoornvlies veranderd, en daarmee het brekend vermogen aangepast. Omdat een contactlens dichterbij het oog zit dan een bril, kan de sterkte van een contactlens iets minder zijn dan van een bril.

Staar

Cataract of staar is één van de bekendste oogziekten. Staar is in feite het vertroebelen van de ooglens, waardoor de scherpte van het zicht afneemt. Meestal komt dit op latere leeftijd voor, door veroudering van de ooglens.

Staar komt dus met name bij ouderen voor. Het wordt ook wel 'grijze staar' genoemd. Wanneer wordt gesproken over 'groene staar', wordt een andere oogaandoening bedoeld, namelijk glaucoom.

De eiwitten in de ooglens zijn zodanig gerangschikt dat de lens doorzichtig is. Bij cataract worden deze eiwitten in stukjes afgebroken. De stukjes klonteren samen in de lens, waardoor de lens verkleurt. Soms verschijnen er wittige wolkjes of vlokken in de lens.

Symptomen van staar (cataract) zijn:

  • Dubbel of wazig zicht

  • Gevoeligheid voor licht

  • Slechter zien in het donker

  • Kleuren moeilijk of niet waarnemen

Hieronder een linkje naar een filmpje met een echte staaroperatie, waarbij de ooglens wordt verwijderd, en een animatie van een staaroperatie.

Staaroperatie

Het netvlies

Het netvlies is opgebouwd uit zintuigcellen (staafjes en 3 soorten kegeltjes) en zenuwcellen.
In de linkjes hieronder wordt :

- de bouw van het netvlies uitgelegd

- de werking van de fotopigmenten uitgelegd

 

 

Het netvlies

Fotopigmenten in de staafjes en kegeltjes

De blinde vlek

Testjes voor de blinde vlek:

Op Biologiepagina.nl vind je een aantal heel erg leuke testjes voor de blinde vlek.
Klik daarvoor op onderstaande link:

Testjes blinde vlek op Biologiepagina.nl

Je kunt ook het onderstaande testje doen:

Kijk met je linkeroog naar het kruis. 
Sluit nu je rechteroog: en breng je hoofd langzaam naar het scherm toe. 
Op een bepaald moment verdwijnt de zwarte cirkel uit je gezichtsveld: 
hij is precies op de blinde vlek van je linkeroog gevallen.

 

Macula degeneratie

Bij Maculadegeneratie ontstaat schade aan de macula, ofwel de gele vlek. Het scherpe zien wordt aangetast, met name in het midden. Bij Natte Macula Degeneratie (NMD) gaat dit proces zeer snel, omdat er een ingroei van teveel haarvaatjes onder de macula plaatsvindt die vloeistof lekken.