Voetbal, muziek, dans, corrupte politici, onbekende Indianenvolken in het eindeloze tropische regenwoud dat een groot deel van het land bedekt. Dat zijn zo van die voorstellingen die mensen krijgen bij het horen van de naam ‘Brazilië’.
Mogelijk geldt dat ook voor jou.
We kennen Brazilië vooral van de grote gebeurtenissen, bijvoorbeeld het WK voetbal in 2014 en de Olympische Spelen in 2016. Brazilië haalt de laatste tijd vooral het nieuws door de huidige populistische president Bolsonaro. Twee zaken springen eruit. In de eerste plaats lijkt de Braziliaanse president de Coronadreiging niet al te serieus te nemen en heeft de Covidpandemie inmiddels enorm huisgehouden onder de Braziliaanse bevolking. In de tweede plaats is onder Bolsonaro’s bewind de ontbossing alleen maar toegenomen. Hoe dan ook, het geeft niet meer dan een fragmentarisch beeld van een groot en boeiend land. Het geeft niet meer dan een fragmentarisch beeld van een groot en boeiend land.
In deze opdracht test je eerst je topografische kennis van Brazilië en vul je die waar nodig aan. Daarna ga je na op welke bronnen en ervaringen jouw beeld van Brazilië is gebaseerd en in hoeverre dit beeld te rijmen is met de Braziliaanse werkelijkheid.
Ten slotte ga je in op het belang van een op feiten gebaseerd beeld van dat land.
Wat ga je leren?
Hoofdvraag
Welk beeld hebben we globaal van Brazilië en in hoeverre klopt dat beeld met de werkelijkheid?
Deelvragen
Op welke manieren krijgen mensen in Nederland een beeld van Brazilië?
In hoeverre komt dit beeld overeen met de werkelijke stand van zaken in Brazilië?
Welke overeenkomsten en verschillen tussen beeld en werkelijkheid zijn er?
Begrippen
Perceptie
Vooroordeel
Stereotype
Mental map
Geografisch beeld
BRIC(S)
Wat ga je doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap 1
Je gaat als opdracht blanco kaarten intekenen van Brazilië. Op de ene kaart geef je gebieden en grenzen aan en op de andere kaart maak je een mental map over cultuur, bevolkingsgroepen e.d. Je vergelijkt de uitkomsten met klasgenoten.
Stap 2
Je leest over 'het ware gezicht van Brazilië' en over het samenwerkingsverband tussen de BRICS-landen. Aan de hand van atlaskaarten onderzoek je een aantal stellingen over Brazilië.
Stap 3
Voegen Brazilianen zich naar beeldvorming, of juist niet? Je leest een tekst en beantwoordt vragen hierover.
Afronding
Samenvattend
Maak een begrippenlijst. Vergelijk deze met je klasgenoot.
Eindopdracht A
Maak de eindtoets.
Eindopdracht B
Maak een bijdrage voor een reisgids over Brazilië.
Terugkijken
Kijk terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht staat een belasting van ongeveer 3 SLU.
Aan de slag
Stap 1: Beeldvorming van Brazilië
Opdracht 1
Je docent geeft jullie allemaal twee exemplaren van deze blanco kaart van Brazilië. Gebruik een exemplaar om wat je denkt te weten over wat waar ligt in dit land in te tekenen aan de hand van de vragen hieronder.
Gebruik er géén atlas bij en ook géén andere bronnen maar ga helemaal af op wat je aan topografische kennis in huis hebt over dit land. Trek er tien minuten voor uit.
Geef aan welke landen aan Brazilië grenzen en waar.
Geef aan waar de Amazone loopt.
Geef aan waar een gebied ligt met veel industrie en mijnbouw.
Geef aan waar de gebieden liggen waar de bevolkingsdichtheid het grootst is.
Maak met het andere exemplaar van de blanco landkaart van Brazilië een mental map, een kaart die weergeeft hoe het land er volgens jullie uitziet, of anders gezegd: wat jouw beeld van dat land is wat betreft:
cultuur
bevolkingsgroepen
veiligheid
landschappen
verschillen tussen arm en rijk.
Ga opnieuw alleen uit van je eigen kennis en gebruik beslist geen atlas of andere bronnen. Trek er tien minuten voor uit.
Ga na waar je je kennis die je in de mental map hebt verwerkt, hebt opgedaan. Die kennis is gebaseerd op jouw perceptie van Brazilië, jouw gekleurde bril om Brazilië mee te bekijken. Waar heb je jouw voorstelling van Brazilië vandaan? Trek er vijf minuten voor uit. Noteer je antwoorden als volgt:
Bron 1: ….......
Bron 2: ….......
Enzovoort
Laat je mental map aan andere leerlingen zien en bekijk die van hen. Wat valt je dan op en wat kun je aan de hand hiervan in het algemeen vaststellen bij perceptie?
Stap 2: Het ware gezicht van Brazilië
De Suikerbroodberg in Rio de Janeiro
Is wat je door je perceptie van Brazilië en de Brazilianen denkt te weten allemaal waar? Of is het voor een deel gebaseerd op vooroordelen of stereotypen en/of achterhaalde voorstellingen van zaken?
Vooroordelen kun je omschrijven als meningen, die niet op feiten zijn gebaseerd. Een stereotype is een karakterisering van een groep mensen op basis van een enkele of een paar eigenschappen.
Vooroordelen en stereotypen ontstaan bijvoorbeeld omdat media of reisbureaus een onvolledig en vaak gekleurd beeld geven van Brazilië en de Brazilianen.
BRICS-landen
De wereld kent rijke landen, minder rijke en arme landen en dat alles op een doorlopende schaal. Brazilië, lang een ontwikkelingsland, is steeds meer op een rijk land gaan lijken. Een land met een snel groeiende economie, een (tamelijk) hoog Bruto Binnenlands Product of BBP per hoofd en veel industrie en diensten.
Net als rijke landen drijft het veel handel met andere landen. In de loop van de jaren 90 werden enkele landen bekend onder het acroniem BRIC- of BRICS-landen. De ‘B’ in deze afkortingen staat voor Brazilië. De anderen zijn Rusland, India, China en Zuid-Afrika (South Africa).
Stap 3: Beeldvorming Brazilianen
De Amazone met tropisch regenwoud
langs haar oevers.
Brazilianen voegen zich naar beeldvorming, of juist niet
Niet alleen berust het beeld dat buitenlanders van Brazilië hebben op feiten, fictie en stereotypen, het weerspiegelt ook de reputatie van Brazilië in de rest van de wereld. Daar zijn Brazilianen zich over het algemeen wel van bewust.
Ze willen dat hun land een gunstige indruk maakt op bezoekers en op buitenlandse bedrijven en dat dit positieve beeld niet wordt verstoord door negatief nieuws. Voorbeelden van negatief nieuws zijn de Zika-epidemieën in 2015 en 2016 (een door muggen overgebrachte ziekte die vooral riskant is voor zwangere vrouwen en hun ongeboren kinderen) en de verwoesting van tropische regenwouden. Veel aandacht was er ook voor de aanpak van de covidpandemie, die wereldwijd op weinig begrip kon rekenen.
Afronding
Samenvattend
Bij 'Wat ga je leren?' worden de volgende begrippen genoemd.
Geef zelf een omschrijving van deze begrippen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Jullie maken met de hele klas een reisgids waarin jullie proberen een aantrekkelijk maar wel op feiten gebaseerd beeld te schetsen van Brazilië, zijn natuur, zijn bewoners en cultuur.
Je krijgt van je docent een of twee letters uit het alfabet. Zoek bij deze letters een onderwerp dat betrekking heeft op Brazilië. Krijg je bijvoorbeeld een 'C' dan kun je een bijdrage maken over hoe Brazilianen carnaval vieren.
Bepaal van tevoren (gezamenlijk of door docent) op welke doelgroep jullie de gids richten. Welke informatie is voor deze groep van belang?
Lever als je klaar bent je bijdrage aan de reisgids bij je docent in.
Hoe je een artikel schrijft, kun je bekijken in de Gereedschapskist hieronder.
Beoordeling
De docent beoordeelt je bijdrage op de volgende punten:
Is duidelijk over welke letter in het alfabet jouw bijdrage gaat?
Is je bijdrage aan de gids duidelijk en goed verzorgd?
Ondersteunen afbeeldingen je tekst?
Is datgene wat je vertelt op feiten en goede bronnenstudie gebaseerd?
Een artikel is een goede manier om informatie te presenteren of een gebeurtenis te beschrijven.
Terugkijken
Intro
Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
In hoeverre heb je zelf een positief beeld over Brazilië?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
In hoeverre komt het beeld wat wij in Nederland van Brazilië hebben overeen met de werkelijke gang van zaken in dat land?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht staat ongeveer 3 SLU.
Heb je de opdracht binnen dit aantal uren kunnen doen?
Inhoud
In de opdracht vergelijk je de perceptie en werkelijkheid over Brazilië als land.
Heb je zaken gelezen die je hebben verbaasd of verrast? Leg uit waarom.
Samenvattend
Was het eenvoudig om de genoemde begrippen te omschrijven?
Heb je ze met je klasgenoot vergeleken?
Eindopdrachten
Heb je de toets gemaakt en wist je een antwoord op alle vragen?
Heb je een bijdrage gemaakt voor de reisgids? Had je een 'gunstige' letter om je artikel over te schrijven?
Examenvragen
Heb je de examenvragen gemaakt? Had je de meeste antwoorden goed?
Het arrangement Beeldvorming Brazilië - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 4 & 5. In het domein "Ontwikkelingsland" wordt het thema ''Beeldvorming Brazilie" besproken. In dit onderdeel wordt onderzocht wat er waar is van de vooroordelen en stereotypes over Brazilië. Als onderdeel van de BRICS-landen, die gekenmerkt worden door een sterke economische groei en toenemende welvaart, heeft Brazilië inderdaad aanzienlijke vooruitgang geboekt. Het land heeft een van de grootste economieën ter wereld en is een belangrijke speler op het internationale toneel. Ondanks de economische groei en ontwikkeling, is Brazilië nog steeds een land met uitdagingen. Het land heeft te maken met sociale ongelijkheid, armoede en geweld, vooral in de stedelijke gebieden. Deze problemen kunnen soms leiden tot negatieve stereotyperingen, maar dit is niet alles wat Brazilië is. Brazilië heeft ook een rijke culturele diversiteit en een bloeiende kunst- en muziekscene. Het land staat bekend om zijn carnaval, samba-muziek en voetbalcultuur. Bovendien heeft Brazilië een prachtige natuurlijke omgeving, waaronder het Amazonegebied; het grootste regenwouden ter wereld.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Arm en rijk;
Globalisering;
Burgerschap;
Aardrijkskunde;
Bevolking en ruimte;
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 4 & 5. In het domein "Ontwikkelingsland" wordt het thema ''Beeldvorming Brazilie" besproken. In dit onderdeel wordt onderzocht wat er waar is van de vooroordelen en stereotypes over Brazilië. Als onderdeel van de BRICS-landen, die gekenmerkt worden door een sterke economische groei en toenemende welvaart, heeft Brazilië inderdaad aanzienlijke vooruitgang geboekt. Het land heeft een van de grootste economieën ter wereld en is een belangrijke speler op het internationale toneel. Ondanks de economische groei en ontwikkeling, is Brazilië nog steeds een land met uitdagingen. Het land heeft te maken met sociale ongelijkheid, armoede en geweld, vooral in de stedelijke gebieden. Deze problemen kunnen soms leiden tot negatieve stereotyperingen, maar dit is niet alles wat Brazilië is. Brazilië heeft ook een rijke culturele diversiteit en een bloeiende kunst- en muziekscene. Het land staat bekend om zijn carnaval, samba-muziek en voetbalcultuur. Bovendien heeft Brazilië een prachtige natuurlijke omgeving, waaronder het Amazonegebied; het grootste regenwouden ter wereld.
Welk beeld hebben we globaal van Brazilië en in hoeverre klopt dat beeld met de werkelijkheid?
Activiteiten
Je docent geeft jullie allemaal twee exemplaren van 
Intro
