Surplus

Surplus

In de figuur zie je een aanbodlijn en een vraaglijn naar een bepaald product.

Het snijpunt waar vraag en aanbod elkaar ontmoeten, is het evenwicht.

Sommige consumenten zijn bereid een hogere prijs te betalen dan de evenwichtsprijs. Immers ook bij een hogere prijs is er vraag naar het product.
Het consumentensurplus is het verschil tussen de betalingsbereidheid van een consument en de prijs die hij moet betalen. In de figuur is het consumentensurplus driehoek A.

Sommige producenten hadden ook bij een lagere prijs het product willen aanbieden. Immers ook bij een lagere prijs is er aanbod van het product.
Het producentensurplus is het verschil tussen de prijs die een producent ontvangt en de minimale prijs waartegen de producent het goed wil aanbieden.
In de figuur is het producentensurplus driehoek B.

Effect van een belastingheffing

Normaal gesproken komt de prijs op een markt altijd uit op de evenwichtsprijs.
Bij de evenwichtsprijs is het consumentensurplus en producentensurplus maximaal.

Maar wat gebeurt er als de overheid een belasting op het product wil heffen?

In de tabel hieronder zie je de gevolgen van de belastingheffing voor de consumenten en producten.

Zonder belasting

Met belasting

Consumentensurplus

A + C + E

Producentensurplus

B + D + F

Belastinginkomen

C + D

Maatschappelijke welvaart

A + B + C + D + E + F

A + B + C + D

Welvaartsverlies

E + F

Meer overheidsbeleid vs doelmatigheid

Door een belasting te heffen op een product grijpt de overheid in op de markt.
Het heffen van de belasting levert de overheid extra inkomsten op waarmee de overheid beleid kan maken. Het heffen van de belasting gaat echter ten koste van de doelmatigheid.

In de figuur is de afweging tussen meer overheidsbeleid en doelmatigheid duidelijk te zien. De belasting levert ruimte op voor meer overheidsbeleid (C + D), maar het gaat ten koste van de doelmatigheid: E + F zijn samen het welvaartsverlies als gevolg van de belastingheffing.

Hoe groot de toename van het welzijn is door het overheidsbeleid, kun je niet uit de grafiek afleiden.

Het arrangement Surplus is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: VO-content
Laatst gewijzigd: 2021-05-26 14:21:20
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.