Soorten bedrijven
Soorten bedrijven
Bedrijven kunnen naar de aard van hun bedrijvigheid ingedeeld worden in vier sectoren:
- Primaire sector: landbouw, bosbouw, visserij en mijnbouw.
Bedrijven in de primaire sector onttrekken grondstoffen aan de natuur.
- Secundaire sector: industrie.
Bedrijven in de secundaire sector verwerken grondstoffen en halffabrikaten tot nieuwe producten.
- Tertiaire sector: commerciële dienstverlening.
Bedrijven in de tertiaire sector leveren diensten.
Het doel van de bedrijven is het maken van winst.
- Quartaire sector: niet-commerciële dienstverlening.
Ook de bedrijven in de quartaire sector leveren diensten. Zij hoeven echter geen winst te maken. Het zijn overheidsinstellingen en gesubsidieerde instellingen.
Bedrijfskolom
De weg die een product doorloopt van grondstof tot eindproduct noem je de productieweg van het product. Een bedrijfskolom geeft aan welke bedrijven in de productieweg voorkomen. De consument behoort niet tot de bedrijfskolom. Een bedrijfstak is een schakel in de bedrijfskolom en bestaat dus uit bedrijven die dezelfde functie vervullen in de bedrijfskolom.
In een bedrijfskolom kunnen zich de volgende veranderingen voordoen:
- Parallellisatie of branchevervaging: een onderneming gaat ook producten uit een andere bedrijfskolom verkopen en verbreedt dus het assortiment. Bijvoorbeeld: een boekenwinkel gaat ook kantoorartikelen verkopen.
- Specialisatie: een onderneming verkleint zijn assortiment. Bijvoorbeeld: een drankenhandel gaat alleen nog maar wijn verkopen.
- Integratie: een onderneming wordt ook actief in een andere schakel van de bedrijfskolom. De kolom wordt hierdoor korter. Bijvoorbeeld: Een koffiebrander koopt een aantal koffieplantages op.
- Differentiatie: de bedrijfskolom wordt langer. Er komt een schakel bij. Bijvoorbeeld: een fietsenfabrikant besteedt de productie van onderdelen uit aan een andere onderneming.
Rechtsvormen
Ondernemingen kun je onderverdelen naar rechtsvorm.
Bij de keuze voor een bepaalde rechtsvorm zijn de volgende zaken van belang:
- Wie is de eigenaar van de onderneming?
- Wie heeft de leiding van de onderneming?
- Hoe is de financiering geregeld?
- Welke belastingen moeten er betaald worden?
Hieronder zie je vier mogelijke rechtsvormen.
Eenmanszaak
De onderneming is eigendom van één persoon die meestal ook de leiding heeft van de onderneming. De eigenaar is volledig aansprakelijk voor alle schulden van de zaak, niet alleen voor het bedrag dat in de zaak is gestoken, ook met zijn privévermogen. Over de winst betaalt de eigenaar inkomstenbelasting.
Naamloze vennootschap (NV)
Bij een NV zijn de aandeelhouders de eigenaren van de onderneming. De aandelen staan niet op naam. De leiding van de NV is in handen van een door de aandeelhouders benoemde directie. De aandeelhouder loopt slechts risico voor het bedrag dat hij aan aandelen heeft gekocht. Over de winst (dividend) betalen de aandeelhouders dividendbelasting en inkomstenbelasting.
Besloten vennootschap (BV)
Ook bij een BV zijn de aandeelhouders de eigenaren van de onderneming. Anders dan bij een NV staan bij een BV de aandelen op naam. Er is meestal maar een kleine groep aandeelhouders. De aandeelhouders zijn aansprakelijk voor het bedrag dat ze aan aandelen hebben. Een BV betaalt over de winst vennootschapsbelasting. De aandeelhouders betalen ook inkomstenbelasting.
Vennootschap Onder Firma (VOF)
Het eigendom (en de leiding) van een VOF zijn in handen van twee of meer firmanten of vennoten. Iedere firmant is volledig aansprakelijk voor de schulden, ook met zijn privévermogen. De firmanten verdelen de winst in verhouding tot de ingebrachte vermogens. Over die winst betalen ze inkomstenbelasting.
Balans
Een balans is een overzicht van alle bezittingen en schulden van een onderneming op een bepaald moment.
Balans
Op de balans staan links de activa (bezittingen) en rechts de passiva (vreemd vermogen en eigen vermogen).
| Activa |
Passiva |
| Vaste activa |
Vreemd vermogen |
| Gebouw |
€500.000 |
Langlopende schuld |
€400.000 |
| Machines |
€80.000 |
Kortlopende schuld |
€30.000 |
| Vlottende activa |
Eigen vermogen |
| Voorraden |
€40.000 |
Aandelenkapitaal |
€150.000 |
| Liquide middelen |
€30.000 |
Reserves |
€70.000 |
| TOTAAL |
€650.000 |
TOTAAL |
€650.000 |
Resultatenrekening
Op de resultatenrekening of winst- en verliesrekening van een ondernemening staan de kosten en opbrengsten over een bepaalde periode.
| Resultatenrekening 2008 in duizenden euro's |
| Netto omzet |
2104,7 |
|
| Kostprijs van de omzet |
- 1756.0 |
|
| Bruto-omzetresultaat |
|
348,7 |
| |
| Verkoopkosten |
-142,8 |
|
| Algemene beheerskosten |
- 15,6 |
|
| Bedrijfsresultaat |
|
190,3 |
| |
| Rentebaten |
19,6 |
|
| Rentelasten |
-13,3 |
|
| Resultaat voor belastingen |
|
196,7 |
| |
| Belastingen |
-67,5 |
|
| NETTOWINST |
|
129,1 |
