Functies van geld

Directe en indirecte ruil

Als je goederen tegen andere goederen ruilt, spreek je van directe ruil. Bij indirecte ruil speelt geld een rol. Geld is een door ieder aanvaard ruilmiddel waarmee producten kunnen worden gekocht.

Het gebruik van geld levert doorgaans een besparing op van de transactiekosten.

Transactiekosten zijn alle kosten die aan het ruilen van producten verbonden zijn.

Bij directe ruil zullen de transactiekosten vaak hoog zijn. Het is lastig om op het juiste moment de juiste ruilpartner te vinden en ook het vaststellen van de ruilverhouding is bij directe ruil vaak niet eenvoudig. Geld biedt voor deze problemen een oplossing. Het maken van afspraken over de ruilverhouding is met geld veel eenvoudiger en de verkoper kan met het geld meer goederen kopen die hij wenst en wanneer hij dat wenst. Geld is daarmee ongedifferentieerde koopkracht.

Geld heeft drie functies. Naast de rol als ruilmiddel of betaalmiddel heeft geld ook nog de volgende twee functies:

oppotmiddel of spaarmiddel.
Door geld te sparen kun je koopkracht van nu naar de toekomst verplaatsen.

rekenmiddel of waardemiddel.
Bij gegeven prijzen zijn de ruilverhoudingen tussen goederen bepaald.
Je kunt de waarde van producten vergelijken.

Geld

Geld kun je onderverdelen in:

Chartaal geld: alle munten en bankbiljetten;

Giraal of elektronisch geld: de direct opeisbare tegoeden bij banken en andere financiële instellingen.

De afgelopen jaren heeft elektronisch betalen snel aan populariteit gewonnen. De hoeveelheid chartaal geld is hierdoor relatief sterk gedaald ten opzichte van de hoeveelheid giraal geld.

Wil geld als ruilmiddel kunnen functioneren dan moet het aan een aantal voorwaarden voldoen:

Geld moet deelbaar zijn: er moeten voldoende verschillende munten en biljettten in omloop gebracht kunnen worden;

Geld moet handzaam en duurzaam zijn;

Geld moet niet gemakkelijk na te maken zijn; de euro heeft talrijke echtheidskenmerken;

De intrinsieke waarde, de waarde van het materiaal waarvan het geld gemaakt is, mag niet hoger zijn dan de extrensieke (of nominale) waarde, de waarde die op het geld gedrukt staat.

Fiduciair geld

Fiduciair geld is geld dat zijn waarde niet ontleent aan de materie waarvan het gemaakt is, maar aan het vertrouwen dat je er iets mee kunt kopen (het woord fiduciair is afgeleid van het Latijnse woord voor vertrouwen). Vaak is dat vertrouwen gebaseerd op een wettelijke basis, waardoor het vertrouwen in het geld afhangt van het vertrouwen dat de burgers in de overheid hebben.
Voor fiduciair geld geldt dat de nominale waarde hoger is dan de intrinsieke waarde. Zowel ons chartaal geld als ons giraal geld is fiduciair geld.

Het gebruik van fiduciair geld heeft veel voordelen, maar ook wel nadelen:

Een voordeel van fiduciair geld is dat het eenvoudiger is grote bedragen te betalen. Een ander voordeel van het gebruik van fiduciair geld is dat er tegen geringe kosten meer (of minder) geld in omloop gebracht kan worden. Hierdoor is het niet beschikbaar zijn van geld geen belemmering voor economische groei.

Een nadeel van het gebruik van fiduciair geld is dat het aantrekkelijk wordt om het betaalmiddel na te maken. Een ander nadeel is dat het de overheid de mogelijkheid biedt om geld bij te drukken, waardoor inflatie kan ontstaan.

Het arrangement Functies van geld is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: VO-content
Laatst gewijzigd: 2019-01-03 16:16:00
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.