Bloed

Bloed

Startpagina

Bloed stroomt door heel je lichaam en is van levensbelang. Het bloed zorgt binnen het lichaam dat er veel processen plaats kunnen vinden zoals stofwisseling, het verwarmen van je lichaam, het stollen van wondjes en voor bescherming.

Bloed is binnen de samenleving veel waard. Niet alleen omdat er 0.2 milligram goud in je bloed te vinden is maar eigenlijk omdat er veel vraag is om bloed binnen de medische wereld. Via bloed donatie zijn veel levens te redden, door directe donatie van bloed of via medicijnen en onderzoek die met boeld ontwikkeld worden.

Op deze site kan je dus veel leren over bloed.

Leerdoelen

Na deze digitale les kan je:

- In je eigen woorden omschrijven waar bloed uit bestaat.

- De functie van de verschillende bestanddelen opsommen.

- Het verschil tussen de bloedgroepen herkennen.

- Duidelijk maken welke bloedgroepen aan elkaar gedoneerd kunnen worden.

 

Bestanddelen van het bloed

bloedplasma

Bloedplasma is het grootste bestanddeel van het bloed en bestaat voor ongeveer 90% uit water. Binnen deze vloeistof zijn verschillende zouten opgelost (kalium, natrium en calcium) die zorgen dat binnen het bloed de juiste waardes voorkomen. Het gaat hier om de juiste zuurgraad (pH van 7.4) en de juiste osmotische waarde (0.9% keukenzout-oplossing). Het behouden van de juiste waardes is erg belangrijk omdat dit ervoor zorgt dat de cellen binnen het lichaam goed kunnen functioneren.

Binnen het bloedplasma zijn plasmaproteïnen opgelost zoals: Albumine, fibrinogeen en globulines. samen zorgen deze proteïnen voor het constant houden van de osmotische waarden, transport en spelen een belangrijke rol in bloedstolling.

Organissche stoffen zoals glucose, vetten, antistoffen, enzymen en hormonen zijn ook in het bloedplasma opgelost.

rode bloedcellen

De rode bloedcel is wat bloed de rode kleur geeft. De rode bloedcel in een cel maar bevat geen celkern en bevat dus geen DNA . De voorstadium van de rode bloedcel heeft wel een celkern. De celkern wordt uitgestoten net voordat de cel de bloedcirculatie ingaat en rode bloedcel heeft een platte, ronde vorm met een deuk in het midden.

De functie van de rode bloedcel is om gaswisseling en transport mogelijk te maken. De gaswisseling gebeurt in de longen en in de cellen van het lichaam. Door het membraan van de longen komt zuurstof het bloed binnen en gaat koolstofdioxide het bloed uit. Bij de cellen in het lichaam is dit proces omgekeerd en gaat de zuurstof de cel binnen en de koolstofdioxide de cel uit.

De zuurstof en koolstofdioxide hechten zich aan de rode bloedcel door de stof hemoglobine. Hemoglobine is en eiwit op het oppervlakte van de rode bloedcel. Dit eiwit bevat veel ijzer waardoor de bloedcel er rood uit ziet. Deze bloedcellen worden in het beenmerg gemaakt.

 

 

witte bloedcellen

 

Witte bloedcellen (leukocyten) zijn bloedcellen met een celkern. Deze cellen hebben hun naam gekregen door het feit dat ze wit/ licht transprant zijn. De witte bloedcellen maken niet een groot deel uit van de cellen in het bloed. In verhouding zijn er op iedere witte boedcel vele honderden rode bloedcellen. De witte bloedcellen zijn veel groter dan de rode bloedcellen door hun celkern. Ze zijn erg belangrijk voor het immunsysteem en helpt het lichaam te beschermen tegen ziektes. Hier hebben ze een erg handig mechanisme voor. Witte bloedcellen kunnen namelijk van vorm veranderen wat ervoor zorgt dat deze cellen van de bloedvaten naar het omliggende weefsel kunnen verplaatsen door zichzelf tussen de cellen van de haarvaten te duwen.

 

bloedplaatjes

Bloedplaatjes ( ook wel trombocyten genoemd ) zijn de kleinste cellen in het bloed. Ze hebben geen celkern en hebben als functie dat ze helpen met de stolling van het bloed. Wanneer een bloedvat beschadigd raakt gaan de bloedplaatjes aan de beschadigde wand vast zitten en werken als een propje om te voorkomen dt het bloed de bloedvat uit stroomt. De prop ontstaat doordat collageenvezels aan de bloedplaatjes gaan binden.

Fibrinoeen speelt hier ook een rol bij. Fibrinogeen is een draadjes achtige stof die de prop bij elkaar bind, dit verstevigd de bloedprop.

 

Bloedgroepen

Bloedgroepen

Als je over bloedgroepen praat heb je het over het algemeen over A, B, AB, O en de rhesus factor ( positief of negatief ). In totaal gaat het dan om acht bloedgroeppen: A+, A-, B+, B-, AB+, AB-, O+ en O-.

De letters geven antigenen of proteïne op het oppervlakte van de rode bloedcellen aan.De oppervlakte van de rode bloedcellen van het type B bijvoorbeeld, heeft antigenen welke bekend zijn onder de naam B-antigenen.

Naast de letters heb je ook nog minnetjes en plusjes, dit is de Rhesus factor (Rh). Bloed is Rh positief (Rh+) of Rh negatief (Rh-). Over het algemeen komt RH+ vaker voor dan RH-. Rhesus geeft net zoals de letter een type antigen of proteine aan op het oppervlakte van de rode bloedcellen.

Donatie

Zoals er op de startpagina van deze site al gezegd werd, bloed is erg belangrijk voor de samenleving en de medische wereld. Dit is grotendeels zo om het feit dat we bloed kunnen doneren. Door middel van bloeddonaties kunnen mensen die in een zwaar ongeval veel bloed zijn verloren overleven door nieuw bloed aangediend te krijgen. Ook wordt er met gedoneerd bloed onderzoek gedaan en medicijnen gemaakt.

Bloed dat toegediend wordt bij een persoon blijft niet heel zijn of haar leven in het lichaam. De toegediend bloedcellen gaan na een tijdje dood net zoals de cellen van die persoon zelf. Wanneer de toegediende bloedcellen dood gaan worden ze aangevuld met bloedcellen gemaakt door die persoon zelf en worden de dode bloedcellen afgebroken.

Bij het doneren van bloed spelen de bloedgroepen een grote rol. Door de antigenen en proteïne op het oppervlakte van de rode bloedcel kan alleen bloed met de juiste of ontbrekende antigenen en proteïne toegediend worden. Worden twee verkeerde bloedgroepen met elkaar gemengd dan zal het bloed gaan klonteren omdat de antigenen en proteïne niet overeen komen en het imuunsysteem deze bloedcellen dan als schadelijke stoffen waarneemt. Het immuun systeem zorgt er dn voor dat de toegediende bloedcellen uitgeschakeld worden en dit veroorzaakt klontering van het bloed, dit kan zeer gevaarlijke gevolgen hebben binnen het lichaam.

Hieronder is een schema te zien waarin staat welke bloedgroepen samen kunnen gaan en welke zullen klonteren:

Bloeddonatie film

Oefenpagina

Oefentoets versie 1

mentimeter

Bij deze toets heb je je mobie nodig. Volg de instructies bovenin het zwarte vak. Blijf met de pijl opzij drukken om verder te gaan met de vragen. Na iedere vraag zie je het correcte antwoord en je score. Resutaten van mensen die deze toets eerder hebben gemaakt staan er ook in en jou antwoorden worden hieraan toegevoegd, zo kan je door de toets heen zien wat verschillende mensen hebben geantwoord. 

Toetsing

  • Het arrangement Bloed is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Stefanie Abraas
    Laatst gewijzigd
    2019-02-04 02:39:04
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    - (z.d.-b). Welke bloedgroepen zijn er? - Sanquin. Geraadpleegd op 4 februari 2019, van https://www.sanquin.nl/donor-worden/over-bloed/welke-bloedgroepen-zijn-er

    - (z.d.-c). Bloedcellen.nl - Alles over Bloed & Bloedcellen ✓ Bloedcellen.nl. Geraadpleegd op 4 februari 2019, van https://www.bloedcellen.nl/

    - (z.d.-d). Oefentoets Bloedsomloop. Geraadpleegd op 4 februari 2019, van https://biologiepagina.nl/Toetsen/bloedsomloop/bloedsomloop.htm

    - (z.d.-e). meester Henk - MENSELIJK LICHAAM :: menselijklichaam. Geraadpleegd op 4 februari 2019, van http://menselijklichaam.yurls.net/nl/page/760334

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van