De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Probeer zo snel mogelijk de echte kleur van de letters op te noemen. Laat iemand controleren hoeveel fouten je maakt.
Ga nu twee minuten rennen en herhaal de test.
Merk je een verschil op? Zo ja, welk verschil?
Blauw
Groen
Rood
Blauw
Blauw
Rood
Zwart
Groen
Zwart
Groen
Blauw
Rood
Zwart
Blauw
Groen
Als je beweegt, gebeurt er veel in je lichaam. Overal wordt gewerkt!
In dit blok leer je wat er allemaal nodig is om jouw cellen de energie te geven om lekker te rennen.
Voordat je begint
Benodigdheden
stuk touw van 6 m lang
gekleurd papier
schaar
plakband
stopwatch
grote reageerbuis
stop met twee gaten
twee glazen buisjes
helder kalkwater
Voor ★ opdrachten:
voorwerpglaasje met uitholling
microscoop
prepareermateriaal
tekenmateriaal
Tijd blok:
8 uur
Leerdoelen en vaardigheden
Leerdoelen:
Je kunt:
uitleggen wat de taak is van de spijsvertering, de bloedsomloop, de ademhaling en de uitscheiding;
in een schematische tekening van het spijsverteringsstelsel, het bloedvatenstelsel, het ademhalingsstelsel en het uitscheidingsstelsel de namen en de functies van de getekende delen noemen;
uitleggen wat wordt bedoeld met een dubbele bloedsomloop;
uitleggen waarin de grote en de kleine bloedsomloop van elkaar verschillen en wat de functie van beide is;
uitleggen wat de spijsvertering, de bloedsomloop en de ademhaling met elkaar te maken hebben;
uitleggen wat het verschil is tussen voedingsmiddel en voedingsstof is;
uitleggen waarvoor de meeste voedingsmiddelen in het spijsverteringskanaal verteerd worden;
uitleggen hoe de opname, verspreiding en gebruik van voedingsstoffen verloopt;
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Hoe komen voedingsstoffen in je cellen terecht? Daarvoor is het nodig om eerst de bouw van cellen nog eens goed te bekijken.
Lees, indien nodig, nog een keer de Kennisbank.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De wortelharen staan in contact met de buitenwereld. Ze kunnen de stoffen die ze nodig hebben rechtstreeks opnemen.
Maar hoe zit dat met de cellen binnen in de plant?
Jij bestaat uit 100.000 miljard cellen. Slechts een heel klein deel daarvan grenst direct aan de buitenwereld. Toch hebben al die cellen stoffen nodig.
Hoe worden die stoffen opgenomen en naar de cellen worden vervoerd? Wanneer de voedingsstoffen in de buurt van de cellen komen, kunnen cellen niet alle stoffen zomaar opnemen. De voeding die je binnenkrijgt, wordt daarom eerst bewerkt.
Oefening 1: Spijsvertering
Bekijk de filmpjes. Stel daarna zelf drie vragen (met antwoorden) op voor je klasgenoten.
De docent verzamelt de vragen en de beste vragen komen in een quiz.
Wie heeft de meeste vragen goed?
Oefening 2: Van mond tot kont
in viertallen
Materiaal:
stuk touw van 6 m lang
gekleurd papier
schaar
plakband
Wat ga je doen?
Rol het stuk touw uit. Het is net zo lang als je spijsverteringskanaal: van mond tot kont.
Wat gebeurt er onderweg? Maak gebruik van verschillende bronnen.
Zoek uit welke organen samen het spijsverteringsstelsel vormen. Teken ze na en bevestig ze op de juiste plaats aan het touw.
Schrijf op kaartjes wat de functie is van elk orgaan doet en maak de kaartjes vast aan het touw.
Bedenk een manier om te laten zien waar spijsverteringssappen aan het spijsverteringskanaal worden afgegeven.
Laat zien hoe de delen van het spijsverteringskanaal in het lichaam liggen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Schrijf je een verslag van een onderzoek voor biologie of NaSk, dan wordt dit een natuurwetenschappelijk verslag genoemd. Het is hierbij vooral belangrijk dat het doel van je onderzoek en de manier waarop je het uitvoert zo duidelijk mogelijk wordt weergegeven. Het schrijven van zo’n verslag gebeurt in verschillende stappen.
★ Oefening 2: Welke eters?
Bekijk het filmpje en beantwoord de vragen.
Misschien zijn er op school schedels en kiezen van verschillende dieren.
Bekijk ze goed en vergelijk ze met de informatie in het filmpje.
Zoek informatie over het darmkanaal van de drie genoemde typen eters.
Maak in een tekening een overzicht van wat je in deze opdracht hebt geleerd.
Met een tekening kun je informatie presenteren. Je kunt je tekening eventueel combineren met stukjes tekst. Door je tekening kun je bijvoorbeeld ook laten zien welk standpunt je inneemt en hoe je over iets denkt.
Stap 3
Opdracht 1
Transport van stoffen door je lichaam
De voedingsstoffen voor de cellen zijn nu in je lichaam opgenomen.
Jij weet natuurlijk wel hoe ze naar de cellen worden vervoerd. Via je bloed!
Om actief te zijn hebben je cellen meer stoffen nodig. Wat gebeurt er verder in je lichaam?
Hartslag en ademhaling
Download het werkblad Hartslag en ademhaling, voer het practicum uit en beantwoord daarna de vragen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
In de dierenwinkel vind je soms watervlooien en tubifex als voer voor aquariumvissen.
Je kunt ze goed met een microscoop bekijken. Je ziet bijvoorbeeld goed de bloedsomloop.
Materiaal
Voorwerpglaasje met een uitholling
Microscoop en prepareermateriaal. Gebruik als lichtbron bij voorkeur een spiegel met lampje, om opwarming van het object te voorkomen.
Tekenmateriaal
Uitvoering
Leg voorzichtig een watervlo met een druppel water in de uitholling van het glaasje.
Bestudeer de watervlo met een vergroting van 40x. Zoek met behulp van deze bron watervlo - kendenatuur.nl het hart, het oog, het spijsverteringskanaal met mond en anus, en eventueel de eieren.
Tel het aantal malen dat het hartje klopt gedurende 20 seconden.
Misschien kun je een experiment opzetten om te kijken of het diertje reageert op het toedienen van cafeïne of op de temperatuur van het kweekwater. Overleg met je docent.
Bestudeer eventueel ook tubifex. Zoek het spijsverteringskanaal en de bloedsomloop op.
Stap 4
Opdracht 1
Ademhalingsbewegingen
Een organisme wisselt niet alleen vaste stoffen en vloeistoffen uit met de omgeving, maar ook gassen.
Hoe doet een organisme dit? Ademhalen is zo'n vorm van gaswisseling.
Oefening 1: Adembewegingen
Bekijk het filmpje en beantwoord de vraag.
Voel met je handen op je borstkas en op je buik om de adembewegingen te voelen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Door uit te ademen kun je gasvormige afvalstoffen uit je lichaam afvoeren.
Welke gassen zijn dat?
Download het werkblad Uitgeademde lucht en voer de proef uit.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Er zijn diverse manieren om de longinhoud te meten.
Eén daarvan zie je hier in het filmpje.
Bespreek met je docent welke methode jullie kunnen gebruiken en meet je longinhoud.
Waarvan is de longinhoud afhankelijk?
Bespreek de antwoorden in de klas.
★ Oefening 2: Ademhaling bij vogels, vissen of insecten
Niet alle dieren hebben dezelfde manier om zuurstof uit de lucht op te nemen. Kies een van de diergroepen en zoek uit wat de verschillen zijn met de ademhaling bij de mens.
Kijk vooral naar
het ademhalingsoppervlak
de manier van lucht- of water verversen
de transportweg naar de cellen.
Zoek goede afbeeldingen en houd een korte presentatie over wat je hebt gevonden.
Bekijk aks bron de volgende site: tabletopwhale.com
Stap 5
Opdracht 1
Uitscheiding
In de voorgaande stappen heb je geleerd hoe de benodigde stoffen naar je cellen worden vervoerd.
Maar er zijn nog wel een paar vragen over!
Behalve koolstofdioxide maken cellen nog meer afvalstoffen. Wat gebeurt er met deze stoffen?
Je eet niet de hele dag even veel. Hoe krijgen de cellen toch steeds de juiste hoeveelheid brandstoffen aangevoerd?
In deze laatste stap bespreken we twee organen die daarbij een rol spelen en die je misschien nog niet zo goed kent: je nieren en je lever.
Oefening 1: Wat weet je al?
Maak de volgende oefening door op juist of onjuist te klikken.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Elke dag trek je een aantal malen per dag de wc door. De ene keer gebruik je de knop voor een grote boodschap, de andere keer voor een kleine. Heb je je wel eens afgevraagd hoe het komt dat de spoelbak zich altijd weer vult met precies genoeg water?
Bekijk de afbeelding en beantwoord daarna de vragen.
De vlotter is een bolletje dat op het water drijft.
Bedenk samen hoe het mechanisme werkt. Of nog mooier: bekijk het mechanisme in een stortbak!
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De vlotter is dus een belangrijke schakel in het geheel! Hij meet het waterniveau en bepaalt of de kraan open gaat. Dankzij de vlotter ontstaat een regelkring.
Oefening 3: Centrale verwarming
Waarschijnlijk heb je thuis centrale verwarming (cv). De temperatuur wordt ook geregeld via een regelkring.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Behalve koolstofdioxide maken cellen nog meer afvalstoffen. Wat gebeurt daarmee?
Je eet niet de hele dag even veel. Hoe krijgen de cellen toch steeds de juiste hoeveelheid brandstoffen aangevoerd?
Bespreek met een klasgenoot de antwoorden.
Tot slot
Eindopdracht: Interview
Als het nu niet werkt?
In dit blok heb je kennisgemaakt met het ademhalingsstelsel, het uitscheidingsstelsel, de bloedsomloop, het spijsverteringsstelsel en de regeling van het glucosegehalte.
Gelukkig werken deze stelsels bij de meeste mensen prima. Maar het kan ook gebeuren dat het allemaal (tijdelijk) minder goed werkt. De medische wetenschap heeft veel mogelijkheden om je dan te helpen.
Ken je iemand in je omgeving die langdurig wordt behandeld aan een van de behandelde stelsels? Denk aan astma, chronische darmontsteking, hart- en vaatziekten enz.
Zo ja, vraag of je de persoon mag interviewen. Bereid het interview goed voor.
Kijk voor tips in de Gereedschapskist.
Het interview
Stel een aantal vragen op om erachter te komen:
hoe hij of zij voor het eerst merkte dat het betreffende stelsel niet goed werkte.
of de ziekte een naam heeft.
wat het voor de persoon betekent om deze aandoening te hebben.
wat de behandelmethoden zijn.
of hij/zij adviezen heeft voor anderen.
Houd het interview, bedank de persoon en verwerk je resultaten tot een kort verslag of een korte spreekbeurt.
Het arrangement Blok: Je lichaam aan het werk - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit blok hoort bij het thema 'Groei en leven', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Mens en Natuur voor niveau hv123. In dit blok ga je leren over de vitale systemen van spijsvertering, bloedsomloop, ademhaling en uitscheiding. Je leert via schematische tekeningen de namen en functies van deze systemen uit te leggen. Je gaat bijvoorbeeld leren wat de dubbele bloedsomloop inhoudt, hoe de opname, de verspreiding en het gebruik van voedingsstoffen verloopt en hoe afvalstoffen het lichaam verlaten.
Wanneer je alle opdrachten hebt doorlopen kan je het blok gaan afronden. Je kijkt of je iemand in je omgeving hebt die een afwijking heeft aan een van de behandelde stelsels en interviewt deze persoon. Dat interview verwerk je vervolgens in een spreekbeurt of verslag. Veel succes!
Groei en ontwikkeling;
Biologie;
Mens en natuur;
Instandhouding en ontwikkeling;
Instandhouding;
Mens en gezondheid;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
8 uur en 0 minuten
Trefwoorden
ademhalingsstelsel, arrangeerbaar, bloedsomloop, groei en leven, hv123, je lichaam aan het werk, mens en natuur, spijsvertering, stercollectie, uitscheidingsstelsel
Dit blok hoort bij het thema 'Groei en leven', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Mens en Natuur voor niveau hv123. In dit blok ga je leren over de vitale systemen van spijsvertering, bloedsomloop, ademhaling en uitscheiding. Je leert via schematische tekeningen de namen en functies van deze systemen uit te leggen. Je gaat bijvoorbeeld leren wat de dubbele bloedsomloop inhoudt, hoe de opname, de verspreiding en het gebruik van voedingsstoffen verloopt en hoe afvalstoffen het lichaam verlaten.
Wanneer je alle opdrachten hebt doorlopen kan je het blok gaan afronden. Je kijkt of je iemand in je omgeving hebt die een afwijking heeft aan een van de behandelde stelsels en interviewt deze persoon. Dat interview verwerk je vervolgens in een spreekbeurt of verslag. Veel succes!
ademhalingsstelsel, arrangeerbaar, bloedsomloop, groei en leven, hv123, je lichaam aan het werk, mens en natuur, spijsvertering, stercollectie, uitscheidingsstelsel
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Wat doet beweging met je?
Voedingsstoffen en hun functies
Dierlijke cellen
Wortelharen
Spijsverteringsstelsel en verteren
Hartslag en ademhaling
Hart en bloedsomloop
Model ademhaling
In- en uitgeademde lucht
Uitscheiding
Stortbak
Regeling
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Wat gebeurt er allemaal in je lichaam om ervoor te zorgen dat jouw cellen actief kunnen zijn?
