Lever en de galblaas
Inleiding
De lever en de galblaas zijn onderdelen van het uitscheidingsstelsel. De lever zit aan de rechterzijde van je lichaam en wordt beschermd door je onderste ribben. Zie afbeelding 1.
Dit orgaan weegt gemiddeld anderhalve kilo! De lever is verantwoordelijk voor verschillende functies in het lichaam.
In dit hoofdstuk gaan we verder in op de functie.
Afb. 1 Ligging van de lever en de galblaas in het lichaam
De aders van de lever
In het vorige hoofdstuk hebben we het gehad over de bloedsomloop. Hierover hebben we geleerd dat vanaf het hart, de aorta naar het onderste gedeelte van het lichaam loopt. Vanaf de aorta gaat een bloedvat naar de lever. Dit heet de leverslagader, dit wordt ook wel een vertakking genoemd. Via de leverslagader ontvangt de lever zuurstofrijkbloed.
Verder is er nog een speciale ader genaamd de poortader. De poortader vervoert vanaf de dunne- en dikke darm, de maag en de milt zuurstofarm bloed naar de lever. De lever ontvangt dit zuurstofarme bloed via de poortader, dit bloed zit vol met voedingstoffen opgenomen uit de darmen, maag en milt.
Na een maaltijd begint dus als eerst de lever de voedingsstoffen te bewerken. Het bloed verlaat de lever via de leverader, de lever heeft dus een dubbele bloedtoevoer.
Functie van de lever
Opgelost voedsel uit de dunne- en dikke darm, maag en milt wordt via het bloed naar de lever getransporteerd, hier worden eventuele gifstoffen afgebroken. De lever filtert het bloed wat afkomstig is van de darmen, maag en milt.
Wanneer er te veel glucose aanwezig is in het bloed gaat de lever hard aan het werk. De lever neemt de glucose op, en zet dit om in glycogeen. Glycogeen kan gebruikt worden als reserve voor het geval dat er te weinig glucose in het bloed zit.
Wanneer er te weinig glucose in het bloed aanwezig is, vaak ervaar je dan honger, kan het opgeslagen glycogeen in de lever weer om worden gezet in glucose. Dit wordt dan afgegeven aan het bloed, hierdoor stijgt het glucosegehalte in het bloed weer.
Daarnaast heeft de lever een groot aandeel in de stofwisseling van het menselijk lichaam. In de lever vinden namelijk de; koolhydraatstofwisseling, eiwitstofwisseling en de vetstofwisseling plaats. Hierbij worden voedingsstoffen doormiddel van processen omgezet in lichaamseigen stoffen. Hierdoor komt het lichaam aan eigen vetten, koolhydraten en eiwitten. De lever is dus een belangrijke producent van verschillende stoffen.
Daarnaast heeft de lever nog veel meer verschillende functies; ontgiftende werking, opslagfunctie, warmteproductie
De lever bestaat uit vier kwabben. Twee van deze kwabben zijn te zien aan de voorzijde van de lever en twee aan de achterzijde.
Gal
In de lever wordt ook gal gemaakt. Gal bestaat voornamelijk uit afgebroken rode bloedcellen. Oude rode bloedcellen worden in de lever afgebroken, de rode afvalstoffen die vrijkomen krijgen een geelgroene kleur en worden gemengd met de gal.
Gal zorgt voor het kleiner maken van vetten in voedsel, hierdoor ontstaan microscopisch kleine vetdruppeltjes. De werking die gal heeft op vet noem je emulgeren. Gal wordt opgeslagen in de galblaas.
Afb. 2
Levercirrose
Wanneer er veel gifstoffen, zoals door overmatig drankgebruik of vergiftiging, in de lever terecht komen kunnen er cellen in de wand van de lever afsterven. Wanneer dit gebeurt ontstaat er op deze plekken littekenweefsel, als er te veel littekenweefsel ontstaat kan de lever zijn functie verliezen. De lever ziet er op dit moment heel anders uit. Een normaal functionerende lever heeft een glad oppervlakte, wanneer dit littekenweefsel op de lever aanwezig is ziet deze er bobbelig uit. Zie afbeelding 3 en 4.
Afb. 3 Een gezonde lever
Afb. 4 Een lever met levercirrose
De symtomen die optreden bij levercirrose kunnen zijn; misselijkheid, braken, jeukende huid en in het ergste geval geelzucht (geel uitslaan van gelaat).
Wanneer een lever zijn functie niet meer goed kan uitvoeren kan de lever zich in het minst erge geval, zichzelf herstellen. Wanneer er in het ergste geval levercirrose is opgetreden, kan dit uiteindelijk leiden tot een vergiftiging van het lichaam met een coma tot gevolg. Dit alles kan voorkomen worden door het stoppen van misbruik van schadelijke middelen (alcohol). 
Wanneer de lever niet zelfstandig meer functioneert moet er een levertransplantatie uitgevoerd worden.
Galblaas
De gal die in de lever wordt geproduceerd wordt in de galblaas opgeslagen. De galblaas is een klei, hol orgaantje en ziet eruit als een zakje, deze zit vlak onder de lever, zie afbeelding 5.
Afb. 5 Schematische tekening van de galblaas en de omringende organen
In deze blaas, de galblaas, wordt gal opgeslagen, hier komt de naam galblaas vandaan.
Gal is een vloeistof die ervoor zorgt dat grote vetdruppels in de twaalfvingerige darm verkleind worden, dit heet emulgeren, zie afbeelding 6. Door het emulgeren kunnen enzymen het vet beter afbreken.
Wanneer er iets vets gegeten wordt en dit in de twaalfvingerige darm terecht komt geeft de galblaas gal af aan de galwegen, dit komt uit in de twaalfvingerige darm.
Ontsteking
Wanneer iemand een ontsteking in de galblaas heeft, ontstaat dit meestal door galstenen.
Galstenen zijn het gevolg van het dikker worden van de gal. Hierdoor stroomt het niet goed meer en kan het niet in de twaalfvingerige darm komen. Deze verdikte gal kan verstenen en kunnen in de galwegen komen.
Wanneer iemand wordt behandeld tegen een ontstoken galblaas wordt deze vaak verwijderd. Als dit gebeurt moet de patiënt goed opletten wat hij/zij eet. Omdat gal niet meer opgeslagen kan worden is er geen voorraad gal beschikbaar. Wanneer deze persoon dan vet eet kunnen deze vetdruppels moeilijk geëmulgeerd worden. Hierdoor kunnen de enzymen hun werk minder goed uitvoeren.
Afb. 6 Emulgeren van vetten
Toets: Oefentoets lever en galblaas
Start
