Opdracht: Aardbevingen - vmbo12

Opdracht: Aardbevingen - vmbo12

Aardbevingen

Intro

Aardbevingen en tsunami’s – Wat gebeurt er onder onze voeten?

De aarde lijkt stevig en stil. Maar diep onder onze voeten beweegt ze. De buitenste laag van de aarde, de aardkorst, is niet één geheel, maar bestaat uit grote platen die langzaam schuiven. Soms botsen ze. Soms schuren ze langs elkaar. En soms breekt er iets.

Dan begint de aarde te trillen. Dat noemen we een aardbeving. Als de beving onder de zee gebeurt, kan er een enorme vloedgolf ontstaan: een tsunami. Die kan grote schade aanrichten aan de kust.

In sommige landen komen aardbevingen vaak voor, zoals in Indonesië. Het ligt op een plek waar verschillende aardplaten elkaar raken. Daarom gebeuren daar regelmatig aardbevingen en soms ook tsunami’s.

 

Een nacht vol trillingen – Indonesië, augustus 2023

Op 29 augustus 2023 is het nacht in Indonesië. Alles is rustig. Maar diep onder de zee beweegt de aarde. Opeens begint de grond te schudden. Het is een krachtige aardbeving, met een kracht van 7,1 op de schaal van Richter.

Mensen voelen de schokken tot ver weg – zelfs op de eilanden Java en Bali. Sommigen schrikken wakker en rennen naar buiten. Ze vragen zich af: “Komt er een tsunami?”

De Indonesische overheid stelt iedereen gelukkig snel gerust: er komt geen tsunami. De beving zat diep in de aarde, en dan is de kans op een vloedgolf klein.

Toch laat deze gebeurtenis goed zien hoe indrukwekkend en spannend de natuur kan zijn.

Bekijk het filmpje:

Wat kan ik straks?

Leerdoelen
Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • omschrijven hoe een aardbeving ontstaat.
  • de begrippen epicentrum, hypocentrum en de schaal van Richter omschrijven.
  • aangeven bij welke plaatbewegingen aardbevingen kunnen ontstaan en waar op aarde aardbevingen voorkomen.

Wat ga ik doen?

Activiteiten
De activiteiten in deze opdracht dragen bij tot het volgende leerdoel:
Je kunt aangeven bij welke plaatbewegingen aardbevingen kunnen ontstaan en waar aardbevingen voorkomen.

Aan de slag
Stap Activiteit
Stap 1

Je leert hoe aardbevingen kunnen ontstaan.

Bekijk een filmpje hierover. Beantwoord dan de vragen.

Daarna zoek je in je atlas of via internet vijf aardbevingsgebieden op.
Stap 2

Je leert hoe aardbevingen worden geregistreerd.

Ook leer je hoe de gevolgen van een zeebeving kunnen zijn.

Je beantwoordt vragen daarover.
Stap 3

Zoek over een plaats waar veel aardbevingen voorkomen informatie op.

 
Afronding
Onderdeel Activiteit
Begrippen Je vindt hier begrippen terug over aardbevingen.
Eindopdracht A Kies je voor eindopdracht A: maak een toets over aardbevingen.
Eindopdracht B Kies je voor eindopdracht B: bekijk de uitdraai van een seismogram. Zet de gebeurtenissen rondom een aardbeving in de juiste volgorde.
Terugkijken Terugkijken op de opdracht.


Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 uur nodig.

Aan de slag

Stap 1: Aardbeving

Een aardbreuk

De aardkorst is geen harde schil uit één stuk, maar bestaat uit grote stukken: aardplaten. Die platen schuiven langzaam langs of tegen elkaar aan.

Soms bewegen twee platen langs elkaar, maar dat gaat niet soepel. Ze blijven even hangen en dan schieten ze ineens los. Dat zorgt voor een flinke schok: een aardbeving.

De trillingen van een aardbeving verspreiden zich als kringen in het water. Het punt waar de beving het sterkst is, noemen we het epicentrum. Daar is vaak de meeste schade.

Recht onder het epicentrum ligt het hypocentrum. Dat is de plek diep in de aarde waar de aardbeving echt begint.

 

Lees in de Kennisbank de pagina's over aardbevingen.
Bekijk ook het filmpje in de Kennisbank over het ontstaan van een aardbeving.

Bekijk op de site van Schooltv het filmpje over het ontstaan van aardbevingen.
De vragen in de oefening gaan hierover.

Kijk naar de randen van de aardplaten op een wereldkaart. Daar waar platen tegen elkaar botsen of langs elkaar schuiven, zijn vaak aardbevingen! Je kunt ook aardbevingskaarten vinden op internet.

Pak je atlas of gebruik internet.
Zoek vijf plaatsen verspreid over de aarde waar regelmatig aardbevingen plaatsvinden.
Schrijf deze plaatsen op.

In Stap 3 heb je deze nodig!

Stap 2: Zeebeving en tsunami

Een aardbeving kan op land ontstaan, maar ook in de zee.
Dan wordt het een zeebeving genoemd.

Als een zeebeving in een korte tijd een grote hoeveelheid water verplaatst, kan er een tsunami ontstaan.

Lees in de Kennisbank over zeebeving en tsunami.

Stap 3: Krachten van de natuur

Bekijk de kaart op deze webpagina:
https://wikikids.nl/Aardbeving

Je hebt eerder vijf aardbevingsgebieden opgezocht.
Pak die erbij.

  1. Kies een plaats daarvan uit waar veel aardbevingen voorkomen.
    Kies een aardbeving uit de 21ste eeuw.

  2. Zoek een website die meer informatie geeft over deze aardbeving.

  3. Welke aardplaten veroorzaakten deze aardbeving?

  4. Zijn er in dit gebied vaker aardbevingen voorgekomen?
    Noem eventueel de jaartallen.

  5. Zoek een nieuwsbericht of journaalverslag over deze aardbeving.
    Beschrijf één gevolg van deze aardbeving voor de mensen en de natuur in dit gebied.

 

Afronding

Begrippen

Aardbeving
Het schokken van de aarde doordat aardplaten ten opzichte van elkaar bewegen.
Epicentrum
Een aardbeving verspreidt zich in een cirkelvorm. Het midden van die cirkel is het epicentrum.
Hypocentrum
De plaats onder de aardkorst waar de aardbeving ontstaat.
Schaal van Richter
De hevigheid van een aardbeving wordt gemeten op de schaal van Richter.
Zeebeving
Een aardbeving waarvan het epicentrum in de zee ligt.
Tsunami
Een grote vloedgolf die wordt veroorzaakt door een zeebeving.

Eindopdracht A: Toets

In deze stap maak je de toets Aardbevingen.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen, waarbij je het juiste antwoord moet kiezen.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijg van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.

Eindopdracht B: Seismograaf

Je gaat een opdracht maken over de uitdraai van een seismograaf.
Deze uitdraai geeft een beeld van de situatie vóór, tijdens en na een aardbeving.

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • omschrijven hoe een aardbeving ontstaat.
  • de begrippen epicentrum, hypocentrum en de schaal van Richter omschrijven.
  • aangeven bij welke plaatbewegingen aardbevingen kunnen ontstaan en waar op aarde aardbevingen voorkomen.

Hoe ging het?

  • Tijd
    Had je voldoende tijd om alle opdrachten te voltooien?
  • Eindopdracht A Toets
    Waarom koos je voor de toets? Wat vond je een vraag waar je veel van geleerd hebt?
  • Eindopdracht B Seismograaf lezen
    Wat vond je van de eindopdracht?
    Had je de volgorde van de gebeurtenissen, zoals die op de seismograaf stonden, goed aangegeven?

  • Het arrangement Opdracht: Aardbevingen - vmbo12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-21 12:35:02
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze opdracht hoort bij het thema "Verwoestende krachten" en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor vmbo12. In deze opdracht krijg je uitleg over hoe aardbevingen ontstaan, wat het hypocentrum en epicentrum zijn, en wat er gemeten wordt op de schaal van Richter. Je leert begrijpen bij welke plaatbewegingen aardbevingen kunnen ontstaan en waar op aarde aardbevingen voorkomen. Daarnaast leer je over zeebevingen en hoe deze kunnen leiden tot tsunami's. Je sluit deze opdracht af met het maken van een toets en/of een opdracht over een seismograaf. Veel succes!
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    Landschappen (en menselijke activiteit); Aardrijkskunde; Natuurrampen; Ontstaan en gevolgen van natuurrampen;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    aardbevingen, aardrijkskunde, arrangeerbaar, epicentrum, hypocentrum, richter, stercollectie, tsunami's, verwoestende krachten, vmbo-12

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Aardbeving

    Aardbeving

    Aardbevingen

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van