Op deze interactieve webpagina ga je meer leren over boren.
Uit welke onderdelen bestaat een boor?
Welke soorten boren zijn er?
Hoe verstel je het toerental van de kolomboormachine?
Hoe moet je boren op de draaibank?
Op al deze vragen ga je een antwoord krijgen als je deze pagine met bijbehorende toetsen hebt bestudeerd.
Veel plezier!!!
Lesstof boren geometrie
Boren is een verspanende bewerking waarmee je een rond gat in een product maakt. Bij het boren maak je gebruik van een boor en een machine die of de boor of het product laat ronddraaien.
Tijdens het boren is de kop van de boor het snijgereedschap wat spanen weghaalt uit het product. Dit gebeurd met twee snijkanten tegelijk.
Wordt de bewerking uitgevoerd met behulp van een boormachine, dan zorgt het gereedschap zowel voor het ronddraaien van de boor als de voeding.
Gebruik je voor het boren een draaibank dan staat de boor stil en draait het werkstuk rond.
Een boor lijkt, omdat je hem veel gebruikt een eenvoudig snijgereedschap. Maar als je goed naar een boor kijkt is het best nog wel een ingewikkeld ding.
2. Als voorbewerking waarna er een andere bewerking plaats kan vinden, zoals;
schroefdraad tappen
ruimen
inwendig draaien
3. Om een andere bewerking mogelijk te maken.
de hoeken boren als je een rechthoekig gat uit een plaat snijdt.
Hier is een instuctiefilmpje over het boren van een gat.
Er zijn verschillende soorten boren, die je gebruikt voor verschillende bewerkingen;
spiraalboor (met cilindrische- of conische schacht)
verzinkboor (conische- en vlakverzinkboor)
plaatboor
centerboor
gatenzaag
De spiraalboor
De spiraalboor is de meest gebruikte boor voor het boren van gaten. De spiraalboor is gemaakt van snelstaal, ook wel HSS (High Speed Steel) genoemd.
De hoeken van verspanende gereedschappen zijn;
de spaanhoek, dit is de hoek die de spaan afsnijdt van het materiaal. Bij zachte materialen is de spaanhoek groter dan bij harde materialen.
de wighoek bepaalt de sterkte van de snijhoek van de boor. Als het te verspanen materiaal harder is dan moet de wighoek groter zijn zodat de snijhoek van de boor sterker is.
de vrijloophoek zorgt ervoor dat de boor tijdens het verspanen zo min mogelijk wrijving veroorzaakt waardoor warmte zou kunnen ontstaan.
Deze 3 hoeken zijn samen altijd 90°
De spiraalboor bestaat uit de volgende onderdelen;
De ziel is het hart van de boor. Zonder de ziel zou de boor uit losse onderdelen bestaan en niet werken. Wel is de ziel het gedeelte van de boor wat niet verspaand dus wordt deze zo klein mogelijk gehouden. Omdat de ziel aan de punt een vlakke kant heeft moet je voordat je gaat boren altijd een center zetten zodat de boor de juiste plek zoekt om te boren.
De hoofdsnijkant vormt samen met de spaangroef de wighoek waarover de spaan gescheiden wordt van het materiaal. In de spaangroef wordt de spaan afgevoerd en via deze spaangroef kan er ook koelmiddel bij de hoofdsnijkanten komen.
De tophoek is de punt van de boor en bepaald de lengte van het snijvlak. Deze is afhankelijk van het te boren materiaal.
De boren waarmee de meeste metalen worden geboord hebben een tophoek van 118° met uitzondering van aluminium waarbij de boor een tophoek moet hebben van 140°.
De geleiderand zorgt ervoor dat de boor tijdens het boren niet slingert waardoor je een mooi rond gat krijgt. De geleiderand wordt zo smal mogelijk gehouden om de wrijving te verminderen. De geleiderand is wel nodig omdat deze de boordiameter en de diameter van het gat bepaald. De geleiderand schraapt ook langs de wand van het gat.
Het hulpvrijloopvlak ligt iets dieper dan de geleiderand en voorkomt zo een groter wrijvingsvlak aan de wand van het boorgat.
Met de schacht span je de boor in de machine.
De cilindrische schacht wordt gebruikt om een boor in te spannen in een boorkop. Dit gaat tot en met boordiameters van 13 mm.
Boren met een grotere diameter dan 13 mm hebben een conische schacht. Hoe groter de boor des te groter wordt de conus.
Om het passend te krijgen zijn er verschillende maten Morse conussen die je eventueel ook in elkaar kan klemmen.
Met de uitdrijflip en de uitdrijfspie kun je de boor uit de aandrijfas van de boormachine en Morse conus verwijderen.
De verzinkboor
Dit zijn boren waarmee je een afwerking aan een boorgat maakt.
De conische verzinkboor heeft een verzinkhoek van 90°, de is hetzelfde als de hoek van de kop van een verzonken schroef.
De conische verzinkboor wordt ook gebruikt voor het afbramen van een boorgat.
De platverzinkboor heeft een verzinkhoek van 180° en wordt gebruikt voor het verzinken van cilinderkopschroeven (inbusbouten) zoals op het plaatje hieronder te zien is. links zie je twee verschillende conische verzinkboren en rechts een platverzinkboor.
De plaatboor
De plaatboor wordt toegepast bij het boren van grote gaten in plaatmateriaal.
De plaatboor is een getrapte- of conische boor.
Het grote voordeel van een plaatboor is dat deze niet of nauwelijk ‘hapt’!
De centerboor
De centerboor wordt toegepast bij de draaibank. Door in de kop van de as een centergat te boren kan hier de center van de draaibank in geplaatst worden om een beter centrering te krijgen.
De centerboor heeft een centerhoek van 60°.
Als je grotere gaten moet maken in plaatmateriaal, zoals het gat voor een steekbuisje in een zinken goot kun je het beste gebruik maken van de gatenzaag.
De boormachine zorgt voor de aandrijving van de boor. Deze aandrijving wordt in de meeste gevallen verkregen door een elektromotor (netstroom of accu).
Bij boormachines maken we onderscheidt in;
handboormachine
tafel- en kolomboormachine
Handboormachine
Handboormachines zijn er in vele uitvoeringen. Hier moet je denken aan;
Het toerental dat een boormachine moet draaien is afhankelijk de snijsnelheid en de boordiameter.
De snijsnelheid is weer afhankelijk van het te boren materiaal.
Het toerental is bij de meeste handboormachines traploos te regelen.
Bij het boren met een handboormachine moet je vooral opletten dat de boor niet hapt in het materiaal waardoor de boor met kracht uit je handen wil slaan.
Span daarom altijd het werkstuk goed en stabiel in.
Zet niet teveel druk op de boormachine.
Zorg dat je de boormachine stevig vast houdt en dat je stabiel staat.
Om te voorkomen dat je verwondingen oploopt zijn er handboormachines die voorzien zijn van een slagbeveiliging die de boormachine stop zet als de boor hapt.
Tafel- of kolomboormachine
Een tafel- of kolomboormachine is een vast opgestelde boormachine, waarmee nauwkeurig en grof boorwerk verricht kan worden.
De machine is voorzien van een stevige voetplaat die op een tafel of grond bevestigd is.
Loodrecht op de voetplaat is een stalen kolom gemonteerd welke voorzien is van een spantafel die in hoogte verstelbaar is met behulp van een tandheugel aan de kolom en een slinger met rondsel aan de spantafel. Zodra de juiste hoogte is ingesteld kan de tafel vastgezet worden met een kleminrichting op de kolom.
Boven op de kolom is het mechanisch gedeelte bevestigd, bestaande uit een elektromotor, de aandrijving en de boorspil met boorhouder.
De aandrijving van de boorspil gebeurt vanaf de elektromotor via een tandwielkast of een V-snaaroverbrenging.
Het toerental van de boormachine kan worden ingesteld met behulp van hendels op de tandwielkast of door de V-snaar op een andere riemschijf te plaatsen.
De boorspil kan tijdens het boren met een tandheugelconstructie en een hefboom omlaag en omhoog bewogen worden.
De boordiepte kan op de meeste boormachines worden ingesteld.
Om het werkstuk in te kunnen spannen is het mogelijk om een machineklem op de voetplaat of spantafel te plaatsen.
Werkstukken die te groot zijn voor een machineklem kunnen ook rechtstreeks met behulp van kikkerplaten (klemplaten) of lijmtangen op de spantafel of voetplaat worden vastgezet.
Om een inwendige bewerking uit te kunnen voeren op een draaibank zal er altijd eerst een gat geboord moeten worden.
Voordat je gaat boren moet je de kop van het materiaal vlakken!
De boor wordt over de centerlijn in het materiaal bewogen vanuit de pinole ook wel losse kop genoemd. Hierdoor komt het gat altijd in de centerlijn van de draaibank te liggen. Om te voorkomen dat de boor wegloopt over de ziel zal je altijd een centergat gaan boren met een centerboor.
De centerboor wordt zover in het materiaal geboord dat deze voor de helft van de schuine kant in het materiaal zit.
Bij gebruik van de losse kop kan op twee manieren de diepte van het gat worden bepaald.
Op de linkerzijde van de pinole is een millimeterverdeling aangebracht. Hieraan kun je grofweg zien hoe diep er geboord wordt.
Aan de rechterzijde, achter het handwiel is een noniusverdeling aangebracht waarop je tot 0,1mm nauwkeurig kan zien hoe diep je boort. Bij deze losse kop is 1 omwenteling 3 mm beweging van de pinole.
Werkvolgorde
plaats het materiaal in de klauwplaat;
vlak de kop van het materiaal;
plaats een centerboor in de boorkop die in de losse kop is geplaatst;
stel het juiste toerental in;
boor een centergat in het kopvlak;
plaats een boor met kleine diameter, bijvoorbeeld 5 mm, om het gat voor te boren;
schuif de losse kop over het bed naar het werkstuk toe zodat de boor net niet het materiaal raakt;
vergrendel de losse kop door de zwarte hendel op de losse kop met de klok mee te draaien;
draai met het handwiel de boor tot aan het materiaal;
zet de verdeelring van de noniusverdeling op nul;
het toerental bij een boor van 5 mm mag deze hetzelfde zijn als de centerboor;
draai de boor met het handwiel tot de gewenste diepte in het materiaal;
als de gewenste diepte is bereikt dan de boor terug draaien met het handwiel;
als de boor uit het materiaal is kun je de losse kop ontgrendelen en weg schuiven;
de boorkop kun je verwijderen door de pinole helemaal in te draaien;
plaats de boor met de juiste diameter met de conische schacht in de pinole van de losse kop;
gebruik eventueel Morse conussen;
schuif de losse kop weer naar het materiaal en vergrendel de losse kop;
draai met het handwiel de boor tot aan het materiaal;
zet de verdeelring op nul;
pas het toerental aan;
draai de boor met het handwiel tot de gewenste diepte in het materiaal;
als de gewenste diepte is bereikt dan de boor terug draaien met het handwiel;
als de boor uit het materiaal is kun je de losse kop ontgrendelen en weg schuiven;
de boor kun je verwijderen door de pinole helemaal in te draaien;
Kennisclip over voor/nadelen van HSS spiraalboren en coatings
Deze les word gehouden aan de hand van een presentatie met gesproken tekst. zet daarom het geluid van je PC aan. Vergroot het scherm om goed te kunnen lezen.
Hier is nog een leuke woordpuzzel om de zojuist besproken lesstof in terug te vinden.
Het arrangement Vaktheorie boren is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Jan Willem van der Plas
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-11-16 19:20:34
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
