Je hebt vast wel eens gehoord van nepnieuws. Dingen die je hoort of ergens leest, maar die niet blijken te kloppen. Zoiets hebben we in onze tijd, maar dat hadden we vroeger ook. Dat is te zien in onze geschiedenisboeken. Dat noemen we nep-geschiedenis. In ons land hebben mensen meningsverschillen over uiteenlopende zaken uit de historie, zoals:
het slavernijverleden en de rol die Nederland heeft gespeeld met het in stand houden van slavernij
beroemdheden uit de “Gouden Eeuw” die ons land rijk hebben gemaakt, zoals Jan Pieterzoon Coen
de verhalen over de Spanjaarden tijdens de 80-jarige oorlog. Alva, Philips II, de Spaanse Inquisitie, voorbeelden van mensen en instituten die zoveel negatieve propaganda kregen te verduren, dat dit bekend is geworden onder de naam “Zwarte Legende”.
Hoe zit het in andere landen?
Timoer Lenk
In ons land lijken nepnieuws en nephistorie erg, maar in andere landen is het veel erger. Er zijn te veel voorbeelden om op te noemen:
De massamoord van de Turken op de Armeniërs aan het einde van de Eerste Wereldoorlog (de Armeense Genocide). Al jarenlang weigert de Turkse regering dit te erkennen. Journalisten die hierover schrijven worden bedreigd of vermoord (zoals Hrant Dink in 2007).
In Rusland worden de massamoorden van Stalin afgezwakt met zijn grootste prestaties voor het land.
Misschien de grootste schurk aller tijden is Timoer Lenk uit de 14e eeuw. Hij heeft meer moorden op zijn naam staan dan Adolf Hitler met de Holocaust. Toch wordt hij in zijn land (Oezbekistan) als een held vereerd omdat het economisch goed ging met zijn land.
Er zijn nog steeds mensen die de Holocaust ontkennen.
Timoer Lenk, vereerd in Oezbekistan
De Middeleeuwen
De missionaris die over het randje van de aarde kijkt. Tekening uit 1888.
Soms hoor je mensen zeggen dat iedereen in de Middeleeuwen dom was. Sommige mensen spreken over “Middeleeuwse toestanden”. Soms hoor je dat de mensen zo dom waren, dat ze geloofden in een platte aarde. En dat terwijl iedereen had kunnen weten dat de aarde rond is. Dat zou dan komen door de Katholieke Kerk die zou zeggen dat iedereen die gelooft dat de aarde rond was, gevaar zou lopen. Columbus zou dan zijn gaan varen naar het westen om daarmee te bewijzen dat de aarde rond was en niet plat. De Kerk zou hebben gezegd dat Columbus de aarde af zou varen en zo in de hel terecht zou komen.
Maar... dan kijk je naar de onderstaande videoclip. Het is niet waar! Het is nephistorie.
Bronnenonderzoek
Columbus voor de Spaanse koning en koningin
Toch denk je jezelf nog te herinneren dat je op school hebt gehoord dat werd verteld dat ze in de Middeleeuwen geloofden dat de aarde plat was. Je komt in verwarring. Klopt het allemaal wel?
Je kijkt eerst op wikikids: De mythe van de platte aarde.
Je blijft jezelf afvragen of het klopt:
Daarom ga je naar wikipedia,Platte aarde. De pagina hierover is groot.
Slechts in een klein aantal Europese geschriften geloofde men in een platte aarde. In China was het anders. Daar geloofde men tot de 17e eeuw in een platte aarde. Dat veranderde pas toen de contacten met Europa zich uitbreidden.
Verder bronnenonderzoek
De universiteit van Bologna werd in de 11e eeuw gesticht. Studenten letten niet altijd even goed op.
Je gaat op onderzoek uit. Er wordt soms zelfs op school verteld dat ze in de Middeleeuwen geloofden dat de aarde plat was.
Je zoekt daarom op google: Het onderwijs en de platte aarde.
Het zijn websites die vol met links staan, dus je kunt eindeloos doorklikken.
Maar het is toch vreemd, want op schooltv wordt weer iets anders verteld op youtube: histoclips: de ontdekkingsreizen van Columbus. Ook daar wordt verteld dat Columbus moest strijden tegen het vooroordeel dat hij van de aarde zou vallen als hij maar bleef varen. Het is om gek van te worden. Je stuit op een andere videoclip:
Je zoekt verder op google onder de mythe van de platte aarde. In het blad Scientas staat een artikel: Een platte aarde? Ze wisten wel beter in de Middeleeuwen (2016):
De platte aarde en het conflictmodel voor de relatie geloof-wetenschap (moeilijk wetenschappelijk artikel). Dit artikel is bedoeld voor de allerbeste journalisten. Zie: http://www.gewina.nl/2010/02/01/platteaarde/
Sorbonne en de universiteit in Parijs
Place de la Sorbonne
Uit je bronnenonderzoek blijkt dat de universiteiten stammen uit de tweede helft van de Middeleeuwen. Kennelijk waren ze zo dom niet. Natuurlijk hadden ze nog geen telescopen of sterrekijkers, maar aan wetenschap werd wel gedaan. De eerste universiteit kwam in Bologna (Italië). Dat was in 1088. Daarna kwamen ook universiteiten in Parijs, Cambridge, Oxford, Rome en vele andere universiteiten. Er waren meer dan 100 universiteiten aan het einde van de Middeleeuwen. Meestal was dat met de zegen van de paus. Dat had het grote voordeel dat de professoren niet te veel afhankelijk werden van de koning of de keizer. Mede hierdoor kon Europa een steeds belangrijke plaats krijgen in de wereld. Vooral na de ontdekking van Amerika, bleek hoe groot het verschil was in ontwikkeling tussen Europa en de inheemse volkeren in Amerika.
Ondertussen werden in Europa steeds vaker initiatieven genomen om slimme jongeren met weinig geld ook te laten studeren. Sorbon wilde zelfs zijn eigen geld geven om studenten te laten studeren. Ook zorgde hij voor huisvesting in Parijs. Ze moesten dan wel hun best doen.
Sorbon en het begin van de universiteiten
Je conclusie
Je weet genoeg. Je kunt je conclusie trekken. Dat doe je hieronder.
Het arrangement 10. Nepnieuws en nephistorie is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Pieter van Stiphout
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-08-20 15:29:06
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
We horen vaak dat in de media verhalen verschijnen die niet waar zijn. Dat wordt nepnieuws genoemd. Dit verschijnsel is niet nieuw. Dat bestond vroeger ook al. Dat wordt nephistorie genoemd. Dat is het aandikken of veranderen van gebeurtenissen uit de geschiedenis. Een bekend voorbeeld is de mythe van de platte aarde. Het veerhaal waarin wordt verteld dat Columbus wilde bewijzen dat de aarde rond was.
Leerniveau
VWO 2;
WO - Bachelor;
HAVO 4;
HAVO 1;
VWO 6;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 5;
VWO 4;
HAVO 2;
VWO 5;
HBO - Bachelor;
Leerinhoud en doelen
Levensbeschouwing;
Begin van de overzeese Europese expansie;
Maatschappijleer;
Ontdekkingsreizen;
Cultuur, levensbeschouwing en identiteit;
De tijd van ontdekkers en hervormers (1500 - 1600);
Geschiedenis;
We horen vaak dat in de media verhalen verschijnen die niet waar zijn. Dat wordt nepnieuws genoemd. Dit verschijnsel is niet nieuw. Dat bestond vroeger ook al. Dat wordt nephistorie genoemd. Dat is het aandikken of veranderen van gebeurtenissen uit de geschiedenis. Een bekend voorbeeld is de mythe van de platte aarde. Het veerhaal waarin wordt verteld dat Columbus wilde bewijzen dat de aarde rond was.
PPT Nepnieuws en nephistorie
