Algemeen
Planning schooljaar 2018 - 2019
In havo 4 ga je 6 boeken lezen. Bij elk boek update je het leeslogboek
Hieronder vind je een schema met deadlines. Wanneer je dit schema volgt, weet je zeker dat je tijd genoeg hebt om alle boeken te lezen en je leeslogboek tijdig bij te werken. Je docent zal aangeven wanneer zij de leeslogboeken bekijkt. Op deze momenten kun je feedback ontvangen over de gelezen boeken en over de inhoud van je leeslogboek.
Leeslogboek starten zorg dat je leeslogboek uiterlijk vrijdag 31 augustus gemaakt is
Boek 1 periode 1 - vrijdag 12 oktober
Boek 2 periode 2 - vrijag 23 november
Boek 3 periode 2 - vrijdag 11 jaunuari
Boek 4 periode 3 - vrijdag 22 februari
Boek 5 periode 3 - vrijdag 5 april
Boek 6 periode 4 - vrijdag 17 mei
Leeslogboek compleet periode 4 - vrijdag 14 juni
Voorwaarden boekkeuzes
In havo 4 ga je 6 boeken lezen. Geef altijd aan je docent door welk boek je gaat lezen. Op deze manier kan de docent
tijdig adviseren om eventueel een ander boek te kiezen.
De boeken op je leeslijst moeten aan een aantal eisen voldoen:
- De boeken moeten oorspronkelijk in de Nederlandse taal zijn geschreven. Dus geen vertaalde werken.
- Je leeslijst mag 1 literaire thriller bevatten.
- Er moet een ontwikkeling zichtbaar zijn in het niveau van de boeken die je leest.
Gebruik hiervoor http://www.lezenvoordelijst.nl/zoek-een-boek/nederlands-15-tm-19-jaar/
Lezen voor de lijst
Op de website Lezen voor de lijst vind je 6 verschillende leesniveaus (http://www.lezenvoordelijst.nl/zoek-een-boek/nederlands-15-tm-19-jaar/home/leesniveaus) Probeer te bepalen welk niveau bij de start van havo 4 het beste bij jou past. Probeer om in havo 4 in elk geval één boek van een hoger niveau te lezen. Bij het mondeling in havo 5 komt de ontwikkeling ook ter sprake. Wil je een boek lezen dat je niet terug kunt vinden op Lezen voor de lijst? Overleg dan met je docent over het niveau van het boek.
Instructie leeslogboek
Hoe moet je leeslogboek eruit zien?
Je leest in havo 4 in totaal zes boeken. Bij elk boek moet je je leeslogboek updaten. Maak de opdracht in Wikiwijs en niet via een bestand als bijlage!
Bij elk gelezen boek moet er een reflectie terug te vinden zijn in je leeslogboek. Hiervoor moet je de volgende stappen doorlopen:
1. Zorg er eerst voor dat je een eigen Wikiwijspagina aanmaakt. De instructie die je stap voor stap uitlegt hoe dit moet, vind je in de studiewijzer.
2. De gemaakte opdrachten moeten direct zichtbaar zijn. Dat betekent dat je de teksten typt in Wikiwijs of kopieert vaunit Word. Je mag geen Worddocument toevoegen als bijlage!
3. Geef op het tabblad 'boekenoverzicht' een volledig overzicht van de gelezen boeken. Zo kun je in één oogopslag zien welke boeken je gelezen hebt. Noteer van elk boek: de titel, de auteur, het niveau van het boek en het aantal sterren dat je het boek zou geven. Hierbij geldt dat 5 sterren maximaal is. Houd dit overzicht up-to-date!
2. Voor elk boek gebruik je vervolgens een tabblad waar je een verwerkingsopdracht maakt bij het gelezen boek. De opdrachten waar je uit kunt kiezen, vind je bij het tabblad 'opdrachten'. Je mag hierbij natuurlijk werken met afbeeldingen als je wilt!
3. Aan het begin en aan het einde van het schooljaar ontvang je van je docent nog overige opdrachten die je bij het tabblad 'overige opdrachten' moet uitvoeren.
Tussentijdse 'beoordeling'
Wanneer je docent tussentijds je leeslogboek bekijkt, zal hij/zij letten op de volgende aspecten:
- Kwaliteit: heb je de juiste opdrachten gekozen die passen bij jouw visie op het gelezen boek? Heb je ook niet altijd de makkelijkste weg gekozen?
- Ontwikkeling: is er in de gelezen boeken een ontwikkeling in niveau waar te nemen? Zoek je uitdaging en ontwikkeling in de boeken die je leest?
- Volledigheid: geeft je opdracht een volledig beeld van jouw visie op het gelezen boek?
- Taalgebruik: heb je niet te veel spel- en taalfouten gemaakt?
Je krijgt feedback van je docente zodat je eventueel de gemaakte opdrachten kunt aanpassen. Natuurlijk kun je de feedback altijd gebruiken bij de komende opdrachten.
Een Wikiwijspagina maken
Je gaat je leeslogboek maken in je eigen Wikiwijspagina. Je hebt hiervoor deze Wikiwijspagina nodig. Deze ga je kopiëren naar je eigen Wikiwijsaccount. Daar kun je de pagina wijzigen door steeds je eigen verwerkingsopdrachten toe te voegen.
Hoe je deze Wikiwijspagina naar je eigen account kunt kopiëren, vind je hier
Verwerkingsopdrachten
In je leeslogboek is het van belang dat je bij elk gelezen boek vooral aangeeft wat je ervan vond en waarom. Je kunt hierbij kiezen uit een aantal vaste opdrachten of je maakt een eigen verslag waarin de voor jou belangrijkste informatie is opgenomen.
Neem bij elk boek sowieso op: titel - auteur
Op deze manier is het voor jouzelf en voor je docent direct duidelijk over welk boek het verslag gaat.
Je mag bij elk boek kiezen uit onderstaande verwerkingsopdrachten:
Standaardverslag
Het standaardverslag bestaat uit de volgende onderdelen:
- samenvatting van het boek
- overzichtelijke analyse met de belangrijkste elementen uit de verhaalanalyse
- informatie over de schrijver
- je eigen mening over het gelezen boek
Bij deze opdracht geldt dat je alle informatie (met uitzondering van je eigen mening) letterlijk van internet mag overnemen. Vermeld in dat geval bij elk onderdeel de gebruikte bron. Wees kritisch in de bronnen die je gebruikt. Jij bent verantwoordelijk voor de kwaliteit van de verwerkingsopdracht.
Recensieopdracht
Schrijf een recensie waarin je elementen uit de samenvatting, de analyse, de schrijversinformatie en je eigen mening combineert. Let hierbij op het volgende:
- Je schrijft de recensie voor iemand die het boek niet gelezen heeft. Laat de lezer van de recensie dus eerst kennismaken met het boek. Vertel kort waar het over gaat / neem een stukje uit het boek letterlijk over. Maak de lezer nieuwsgierig naar het verhaal
- Vertel in de kern meer over de analyse en de schrijver. Combineer deze informatie met je eigen mening. Leg dus steeds uit wat jij ergens van vindt.
- In het slot geef je je eindoordeel. Je vertelt wat je uiteindelijk ‘over-all’ van het boek vond. Je geeft een tip aan mogelijke lezers of reageert op de verwachting die je had voordat je ging lezen.
- Je recensie krijgt een passende en pakkende titel. Dat kan een quote zijn uit het boek, het mag al iets zeggen over je eindoordeel. Als het maar origineel is en de aandacht trekt.
- Markeer in je recensie de zinnen / zinsdelen waarin je je eigen mening verwoordt.
Opdracht van Lezen voor de Lijst
Maak de opdrachten die op de site www.lezenvoordelijst.nl horen bij jouw boek. Als er bij jouw boek opdrachten horen op verschillende niveaus, kies dan de opdracht die het beste bij jou past. Neem bij de uitwerking van de opdracht telkens de opdracht over en het bijbehorende antwoord. Geef tot slot kort aan waarom je voor deze opdracht gekozen hebt.
Juryrapport
Je doet alsof het boek dat je hebt gelezen is ingezonden voor een landelijke boekenwedstrijd. Bij deze wedstrijd ben je als jurylid op zoek naar het beste Nederlandstalige boek. Om dit beste boek te kunnen kiezen, moet je eerst bepalen aan welke eisen het moet voldoen. 2 eisen zijn al bekend, namelijk: - het boek moet een verrassend einde hebben EN - de titel moet perfect de strekking van het verhaal weergeven.
Wat ga jij als jurylid op papier zetten:
- Je vult de gegeven eisen aan met 3 eigen eisen waarvan jij vindt dat het beste boek daaraan moet voldoen. Geef ook een korte motivatie / verantwoording bij elke eis: waarom vind je deze eis belangrijk?
- Uiteindelijk heb je een lijst van 5 eisen verzameld die je nu moet gaan koppelen aan het gelezen boek. Dit doe je door bij elke eis een omschrijving te geven van jouw boek. Dus bijvoorbeeld: heeft het boek een verrassend einde? Waarom wel of waarom niet? De antwoorden hoeven niet altijd positief te zijn.
- De laatste stap is bepalen of jouw boek het beste Nederlandstalige boek is. Dit doe je door een conclusie te schrijven bij de 5 eisen. Je geeft een korte samenvatting van jouw bevindingen en komt tot een eindoordeel. Dit eindoordeel hoeft niet altijd positief te zijn!
Brief van de uitgever
Bij deze opdracht kruip je in de huid van de uitgever. Je doet je alsof het boek dat je gelezen hebt, nog niet is uitgegeven.
Stel je voor: je werkt bij een uitgeverij. De schrijver van jouw boek komt binnen met zijn verhaal en vraagt of jij het werk wilt uitgeven. Je bent best enthousiast, maar je ziet nog wel ruimte voor verbeteringen. Je besluit om jouw reactie op papier te zetten en naar de schrijver te sturen.
De opdracht:
- Schrijf een brief aan de schrijver. Je begint natuurlijk met een korte inleiding.
- Vervolgens geef je jouw persoonlijke oordeel over het boek. Het is jouw oordeel, dat betekent dat het zowel positief als negatief kan zijn.
- Daarna ga je aangeven waarom je op dit moment het boek nog niet wilt uitgeven. Je geeft 3 elementen waarvan je vindt dat deze aangepast moeten worden en waarom. Denk bij elementen aan de theorie van verhaalanlyse.
- Als je hebt aangegeven wat je aangepast wilt hebben en waarom, ga je de schrijver advies geven in hoe hij/zij het moet aanpassen. Je hebt hier als uitgever natuurlijk een visie in. Dus: wat zou de schrijver moeten doen om ervoor te zorgen dat je het boek wel uitgeeft.
- Je rondt de brief netjes af.
Brief aan de uitgeverij
Stel je voor: het werk dat je gelezen hebt, heb je zelf geschreven. Je blijkt over bijzonder schrijftalent te beschikken. Het verhaal is nog niet gepubliceerd, maar je wilt graag dat een uitgeverij het uit gaat geven. Je besluit een uitgeverij te schrijven om je verhaal te promoten!
- Je schrijft een brief aan een uitgeverij. Ga eerst eens op zoek naar bestaande uitgeverijen en kies een geschikte uit voor jouw boek.
- Je introduceert jezelf als schrijver en je vertet kort waarom je deze brief schrijft.
- In de kern introduceer je het verhaal. Je geeft informatie over de titel, het thema, het plot en het perspectief.
- Je legt uit voor welk publiek jouw boek geschikt is. Koppel dit aan de niveaus van Lezen voor de Lijst en leg uit waarom dit het geschikte publiek is.
- Rond je brief netjes af.
Beoordeling
Algemeen
In havo 4 ben je verantwoordelijk voor het eerste deel van je leeslogboek. Aan het einde van het schooljaar moeten er 6 boeken terug te vinden zijn in je logboek. Je docent zal tussentijds aangeven wanneer zij de leeslogboeken bekijkt. In havo 5 vul je het leeslogboek aan met nog 4 boeken. Aan het einde van havo 5 vindt tot slot het mondeling plaats over de 10 gelezen boeken. Voor dit mondeling krijg je een cijfer. Het leeslogboek dat je in havo 4 hebt opgebouwd wordt beoordeeld met een cijfer. Dit cijfer is onderdeel van het PTA van Nederlands.
Tussentijdse 'beoordeling'
Wanneer je docent tussentijds je leeslogboek bekijkt, zal ze letten op de volgende aspecten:
- Kwaliteit: heb je de juiste opdrachten gekozen die passen bij jouw visie op het gelezen boek? Heb je ook niet altijd de makkelijkste weg gekozen?
- Ontwikkeling: is er in de gelezen boeken een ontwikkeling in niveau waar te nemen? Zoek je uitdaging en ontwikkeling in de boeken die je leest?
- Volledigheid: geeft je opdracht een volledig beeld van jouw visie op het gelezen boek?
- Taalgebruik: heb je niet te veel spel- en taalfouten gemaakt?
Je krijgt feedback van je docente zodat je eventueel de gemaakte opdrachten kunt aanpassen. Natuurlijk kun je de feedback altijd gebruiken bij de komende opdrachten.
Boeken
Boekenoverzicht
boek 1 = Schuld, Walter van den Berg, niveau 3 --> 0 sterren
boek 2 = Lieveling, Kim van Kooten, niveau 2 --> 4 sterren
boek 3 = Alles wat er was, Hanna Bervoets, niveau 4 --> 2,5 sterren
boek 4 = Francien laat je tieten nog eens zien, Francien Regelink, niveau 1 --> 2 sterren
boek 5 = Klaproos, Anne-Fleur van der Heiden, niveau 3 --> 1,5 sterren
boek 6 = Verloren zoon, J. Bernlef, niveau 3 --> 1,5 sterren
boek 7 = Roza, Olivier Willemsen, niveau 3 --> 3,5 sterren
boek 8 = Hersenschimmen, J. Bernlef, niveau 3 --> 2 sterren
boek 9 = Een hart van steen, Renate Dorrestein, niveau 3 --> 2,5 sterren
boek 10 = Lisa's adem, Karel Glastra van Loon, niveau 3 --> 2,5 sterren
Boek 1 - havo 4
Standaardverslag
Schuld
Walter van den Berg
Samenvatting
Marco en Sandra zijn net getrouwd. Marco sleept haar vroegtijdig van hun huwelijksfeest weg omdat hij er klaar mee is. Ze hebben seks en Marco reageert geprikkeld. Later is hij op missie in Afghanistan en belt zijn vrouw. Tijdens het gesprek gedraagt Marco zich als een dominante klootzak die steeds Sandra’s woorden verdraait en haar dan op haar kop probeert te geven. Sandra komt een beetje oenig over en laat zich ontvallen dat ze wel een nieuwe keuken zou willen.
Cor wordt door zijn broer Ron gevraagd om te helpen met het inbouwen van een keuken. Cor stemt toe en ze slopen in Sandra’s huis de oude keuken eruit. Na drie weken zijn ze echter nog niet klaar want ze blijken beiden niet handig. Na drie weken stopt Cor ermee. Ron betaalt hem wel uit maar heeft dat geld moeten lenen.
Mo is op zoek naar manieren om geld te verdienen en besluit mensen geld te lenen en dat met rente terug te laten betalen. Zijn eerste klant is Marco, die het geld voor een keuken nodig had. Zijn tweede klant is Ron, die die keuken zou plaatsen maar dat verknald heeft en voor de herstelkosten moet opdraaien.
Kevin is Rons zoon. Als hij twaalf wordt, krijgt hij een cadeau voor iemand van acht. Zijn moeder is uit beeld en zijn vader vertelt hem hoe slecht zij is. Ron vergeet zijn dertiende verjaardag en tijdens zijn veertiende verjaardag vertelt Ron aan Kevin dat zijn relaties vaak stuk lopen omdat de vrouwen ervan balen dat hij een zoon heeft. Hij neemt hem dat niet kwalijk maar Kevin mag zijn vader wel een beetje helpen.
Sandra en Marco hebben afgesproken dat ze een dag per week niet thuis is. Ze gaat dan naar het huis van haar oom om schoon te maken en karaoke te doen. Na klachten van de bovenbuurman mag dat niet meer en ze is zo teleurgesteld dat ze de straat op gaat en langs de winkel van haar zus loopt. Die blijkt ze al lang niet gezien te hebben omdat dat niet mag van Marco. Ze loopt verder en koopt een hondje, dat ze meteen kwijtraakt, en verschillende andere spullen die ze weer inlevert.
Omdat Ron op Kevins zestiende verjaardag een aantal Polen in hun huis gezet heeft, hebben Kevin en hij geen slaapplaats. Ron gaat bij tante Mia slapen en Kevin besluit voor zichzelf te zorgen: hij trekt in bij de ouders van zijn vriendinnetje.
Mo baalt van zijn leningen want niemand betaalt iets terug. Hij zoekt Ron op na een optreden en probeert hem tevergeefs onder druk te zetten want Ron heeft echt niets. Samen rijden ze naar Marco zodat Ron hem onder druk kan zetten voor Mo maar die reageert vrij agressief. Later blijkt dat Sandra daarna is thuisgekomen en Marco dood geslagen heeft met een steen omdat hij haar al jaren mishandelt. De volgende ochtend komt Mo erachter dat Marco dood is en hij denkt dat Ron dat gedaan heeft. Ron snapt hoe de vork in de steel zit en beslist om de schuld op zich te nemen en voor Sandra de gevangenis in te gaan.
Ron komt uit de gevangenis en zoekt Sandra op: hij wil bij haar wonen. Hij probeert het telefoonnummer van Kevin te achterhalen. Hij bezoekt ook zijn moeders graf en Mo’s garage omdat hij weet dat Kevin voor Mo werkt, maar hij mist hem.
Kevin werkt voor Mo om Rons schuld af te betalen. Mo heeft een garage waar jongetjes gestolen goederen naartoe komen brengen. Kevin formatteert de laptops en zorgt ervoor dat ze schoon verkocht kunnen worden. Hij bekijkt de filmpjes op de laptops en als er een seksfilmpje met een vrouw op staat, achterhaalt hij de gegevens van die vrouw, belt haar en publiceert het filmpje met haar gegevens op een internetsite. Daarna belt hij die vrouw nog regelmatig om haar te jennen. Kevin zou zijn inkomsten willen verhogen door ook te gaan handelen in mobiele telefoons maar Mo vindt dat te gevaarlijk omdat achterhaald kan worden waar iPhones zijn. Hij wil zijn vader pas zien als hij de schuld helemaal heeft afbetaald en omdat hij vermoedt dat dat bijna zover is, zoekt hij Sandra op om samen met haar voor zijn vader een surpriseparty in café Huizinga te organiseren.
Cor wordt door Kevin gebeld met de vraag of hij hem naar Wijk aan Zee kan rijden. Cor voelt zich schuldig dat hij zijn neefje al die tijd een beetje aan zijn lot heeft overgelaten. Hij probeert met Kevin over zijn vader te praten en merkt dat Kevin heel anders over zijn vader denkt dan hij. Kevin vindt het irritant dat Cor op zijn vader en Osdorp lijkt neer te kijken. Hij vertelt wat hij in Wijk aan Zee wil doen: hij heeft gestolen telefoons ingekocht en die wil hij doorverkopen. Als Cor hem niet kan overtuigen dat niet te doen, zet hij hem de auto uit en gooit de telefoons in zee.
Iedereen komt samen voor het verrassingsfeestje in Huizinga. Kevin heeft als voorschot een flinke som geld gekregen van twee jongens aan wie hij zijn plan met de iPhones verteld heeft. Hij geeft Mo in Huizinga zijn geld waar Sandra, haar ouders, Ron en Cor bij zijn. Ron is trots op zijn zoon maar Cor keurt de criminele acties waardoor hij dat geld gekregen heeft, af. Iedereen vertrekt en als Ron, Sandra en Kevin alleen overblijven, blijkt Ron geen enkele vraag aan zijn zoon te kunnen stellen. Kevin gaat alleen weg en Ron gaat met Sandra mee naar huis. Ron krijgt later van Cor Kevins nieuwe nummer maar weet niet wat te zeggen, als hij hem wil bellen. Uiteindelijk stuurt hij een smsje. Kevin heeft een nieuw meisje en viert Kerst in zijn eentje in een hotelkamer.
Verhaalanalyse
Thema: familiedrama, criminaliteit, schulden, schuldgevoelens en relatieproblemen
Motieven:
familie
Cor noemt familie een moeras waar je niet uit kunt ontsnappen. Hij probeert dat wel door zijn verleden in te zetten voor zijn schrijven en boven zijn familie uit te stijgen, maar alles helemaal loslaten lukt niet. Je jeugd en familie blijven je namelijk beïnvloeden, dat zie je ook aan Ron en Kevin. Het boek gaat ook over wanneer dat beïnvloeden schuld wordt.
sociale klasse
Het milieu waarin het boek zich vooral afspeelt, is dat van de autochtone onderklasse: 'Dus welkom in de wereld van de halveliterblikken Euroshopper-bier met zes Polen op twee driezitsbanken in een woonkamer. Van kroegen met dik tapijt op een tafeltje en daarbovenop een bloemstuk. Van de zware shag. Van voetbal. Van elke dag een uitsmijter met ketchup erop (‘voor de groente’). Van een pitbull met de onvermijdelijke naam Rocky. Van ‘scooterjongens’ met gestolen iPhones. Van innig verklote, maar onontwarbare kluwengelijkende relaties.' (Jeroen Vullings op www.vn.nl) Cor probeert zich uit dit milieu te ontworstelen maar tevergeefs. Volgens Kevin kijkt hij erop neer terwijl hij geen haar beter is dan zijn vader Ron.
Personages:
Cor
Cor is de broer van Ron en de oom van Kevin. Hij is schrijver (maar kan daar niet van rondkomen) en klaar met zijn familie, onder andere omdat zijn moeder vroeger mishandeld werd door haar vriend en zijn broer hem daarvoor voor een deel verantwoordelijk houdt. Toen de vriend namelijk na een jaar wilde vertrekken, begon Cor te huilen omdat hij hem leuk vond. De vriend bleef en het mishandelen begon. Cor vindt zichzelf slimmer dan Ron en vindt dat hij is uitgestegen boven zijn ‘roots’ in Osdorp. Voor hem is zijn familie een moeras dat hem naar beneden trekt, terwijl hij naar boven wil. Hij verwijt Kevin zijn criminele activiteiten, maar was er zelf ook niet voor hem toen zijn vader in de bak zat.
Ron
Ron is de broer van Cor en de vader van Kevin. Hij vindt zichzelf een redder want hij heeft de vriend van zijn moeder die haar mishandelde, het huis uit geslagen. Daar is hij trots op. Hij zegt dat Kevin de slechtste moeder van de wereld heeft en lijkt zich weinig druk te maken over hoe Kevin leeft, als hij in de gevangenis zit. Hij heeft geen vaste baan, hosselt wat hier en daar, probeert een zangcarrière op te bouwen, leent geld en verhuurt zijn huis onder aan Polen.
Kevin
Kevin is de zoon van Ron en het neefje van Cor. Hij is een slimme jongen maar zijn vader lijkt het niet te waarderen dat hij vwo heeft gedaan. Kevin moet bijvoorbeeld per se naar een school waar ook nog een vmbo is zodat hij kan kiezen. Later gaat Kevin econometrie studeren en hij is erg handig met computers. Het lijkt erop dat hij op die manier zijn cijfers manipuleert. Kevin draagt zijn vader niets na maar baalt wel van de vrouwen die hij redt en die afhaken als ze merken dat hij nog een zoon heeft. Hij haat zijn moeder en uit die woede in het pesten van andere 'slechte' vrouwen. Zijn vriendinnetjes gebruikt hij meer omdat hij een slaapplaats nodig heeft dan dat hij iets voor ze lijkt te voelen. Over zijn criminele activiteiten voelt hij zich niet schuldig. Kevin maakt vooral een eenzame indruk.
Sandra
Sandra is de vrouw van Marco en later de vriendin van Ron. Ze maakt een volgzame, ietswat oenige indruk. Zo koopt ze een hondje omdat ze zich slecht voelt en raakt dat meteen kwijt. Ze lijkt haar gevoelens weg te willen stoppen door spullen te kopen maar daar hebben Marco en zij geen geld voor. Ze komt niet voor zichzelf op en slaat uiteindelijk wel Marco dood.
Marco
Marco is de man van Sandra. Hij is marinier in Afghanistan en een harde jongen die zijn vrouw mishandelt. Toen Sandra Marco vermoord had en Ron de schuld op zich nam, is Marco’s schuld ook op Ron overgegaan.
Witte Mo
Mo heet eigenlijk Edwin, maar hij wordt ‘Witte Mo’ genoemd omdat hij vanwege zijn interesse in Marokkaanse meisjes veel met Marokkanen omging. Hij zorgt ook voor zijn zieke moeder. Hij weet als enige dat Marco Sandra mishandelt, omdat hij een keer om zijn geld kwam vragen, toen Marco daarmee bezig was. Sindsdien belt Sandra hem af en toe.
Perspectief:
Er is sprake van een meervoudig perspectief. Als Cor aan het woord is, wordt de ik-persoon gebruikt. Als Mo, Marco, Kevin, Ron of Sandra aan het woord is, is er een alwetende verteller. Om deze reden lijkt Cor de verteller van het hele verhaal te zijn en dus te fungeren als alwetende verteller in de hoofdstukken waarin hij niet als ik-persoon aan het woord is. Dat Cor zelf schrijver is, bevestig het vermoeden dat hij het hele verhaal vertelt.
Ruimte:
Het verhaal speelt zich af in Amsterdam Zuid, in café Huizinga, in de schuur van Mo en in het huis van Sandra.
Tijd:
Het verhaal verloopt niet chronologisch: het eerste hoofdstuk speelt bijvoorbeeld in 2013 en het tweede in 2006.
Einde:
Het verhaal heeft een open eind. Het eindigt namelijk met “Ik liep terug naar de eindhalte van de 17, over het industrieterrein en de Ingelandenweg, en nu stond er een tram te wachten, en ik stapte in en ik kocht een kaartje bij de conducteur en de tram reed weg”.
Titelverklaring:
Letterlijk slaat ‘Schuld’ op de schuld die Ron bij Mo heeft en die Kevin probeert af te betalen.
Figuurlijk slaat ‘Schuld’ op het feit dat iedereen andere ideeën heeft over verantwoordelijkheid voor je eigen of andermans leven. Ron vindt bijvoorbeeld dat vrouwen geholpen moeten worden en dat kinderen hun ouders moeten helpen, dus redt hij eerst zijn moeder van haar mishandelende vriend en daarna Sandra van haar mishandelende vriend. Ondertussen verwaarloost hij zijn eigen zoon Kevin, die voor zichzelf gaat zorgen en ondertussen de verantwoordelijkheid voor de geldschuld van zijn vader op zich neemt. Hij lijkt vooral zijn moeder de schuld te geven van de manier van leven van zijn vader en terroriseert daarom vrouwen van wie hij seksfilmpjes op de laptops vindt. Zijn oom Cor bekommert zich ook niet om hem, want hij heeft genoeg van zijn familie en vooral zijn broer die hem probeert op te zadelen met een schuldgevoel over hun moeder, omdat hij haar vriend wel waardeerde en niet wilde dat hij vertrok (waarna het mishandelen begon). Hij geeft Ron de schuld van Kevins criminele activiteiten. Sandra tenslotte voelt zich schuldig ten opzichte van Ron omdat hij voor haar de gevangenis ingegaan is en laat hem daarom in haar huis wonen.
Cor vindt dat Ron en Kevin goed zijn in andere mensen schuld aan te praten. Ron geeft hem de schuld van het leven van zijn moeder en Kevin van zijn mislukte relaties. Kevin lijkt zijn moeder de schuld te geven van het leven dat hij met zijn vader leidt.
Informatie over de schrijver
Walter van den Berg is geboren in 1970. Hij is schrijver en heeft vier romans geschreven. Om geld te verdienen werkt hij als freelance copywriter/webredacteur.Hij heeft plezier in zijn werk. Na jarenlang in Amsterdam gewoond te hebben, woont hij nu met vrouw en hond in een klein dorpje in de Betuwe.
Na zijn tweede roman stopte hij met zijn kantoorbaan en wilde hij leven van schrijven, puur en alleen schrijven. Dat klinkt heel heftig, maar betekent dat je stukjes moet schrijven voor tijdschriften, de krant, misschien een beurs moet aanvragen. En dus ook dat je hele dagen alleen in je hoofd zit: dat bleek niks voor hem te zijn. Hij werd er erg ongelukkig van. En hij miste de koffieautomaat op het werk. Misschien had hij dat wel kunnen voorzien.
Eigen mening
Toen ik de kaft zag van het boek dacht ik dat dit een leuk boek zou zijn. Het leek mij in eerste instantie een thriller. Toen ik het boek opendeed zag ik echter dat het een roman was. Normaal niet iets waar ik voor zou gaan maar ik wou het een kans geven. De beschrijving van het verhaal was niet heel interessant maar leek me ook niet saai. Terwijl ik het boek aan het lezen was kwam ik erachter dat dit niet mijn soort boek is. Ik vond het boek erg saai en verwarrend door de vele perspectieven en verschillende tijden in het verhaal. Ik vond dat dit de verhaallijn niet kloppend maakte. Ik heb het boek uiteindelijk met moeite uitgelezen en dat is erg jammer. Dit boek was echt niet mijn smaak. Ik zou daarom ook niks meer van deze schrijver of verhalen met hetzelfde onderwerp lezen.
Bronnen
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Walter_van_den_Berg
- http://loodmagazine.nl/walter-van-den-berg/
- https://www.nrc.nl/nieuws/2016/02/12/aflossing-maakt-schuld-in-de-wereld-van-walter-van-den-berg-a1557659
- https://www.scholieren.com/boek/13532/schuld/zekerwetengoed
- de kopjes einde en ruimte heb ik zelf gemaakt.
Boek 2 - havo 4
Recensie
Lieveling
Kim van Kooten
Jij vind het ook fijn, he?
Lieveling gaat over een meisje genaamd Puck. Op haar 5e verjaardag verhuist ze van een Rotterdamse achterstandswijk naar Zwijndrecht. Hier woont Ludovicus, de rijke vriend van haar moeder. Vanaf dag 1 wordt Puck misbruikt door hem. Hoe verder in het boek hoe ouder Puck wordt en hoe anders ze gaat reageren op situaties. Naast het probleem van haar stief vader moet Puck ook nog zorgen voor haar onstabiele moeder.
Het verhaal speelt zich in het begin af in Rotterdam maar gaat al snel over naar Zwijndrecht. De locatie vond ik al erg belangrijk en passend bij het boek. Ludovicus is namelijk een erg rijke man en hij heeft een heel erg groot huis in Zwijndrecht. De winkels in Zwijndrecht zijn ook meer geschikt voor mensen met een bovengemiddeld salaris. Je leest het verhaal vanuit Puck, wat ik erg fijn vond om te lezen. Je leest hoe ze zich voelt en hoe haar twijfels steeds groter worden of dingen wel kloppen die er gebeuren. Als lezer ga je zelf ook nadenken over manieren hoe Puck iets kan aanpakken. Het is frustrerend als ze dan iets doet terwijl jij hoopte dat ze het andere zou doen. Bijvoorbeeld aan haar docent of moeder vertellen dat ze misbruikt werd. Het verhaal heeft een chronologische volgorde. Het begint bij Puck haar 5e verjaardag en eindigt rond haar 14e. Het verhaal heeft wel wat tijdsprongen maar dit is niet storend. Per hoofdstuk gaan er één of meerdere jaren voorbij. Over het hele verhaal gaat ongeveer 10 jaar voorbij. Qua personages krijg je niet veel inbeeld. De stiefvader van Puck is een rijke man boven de 70. Je ziet niet veel van hoe hij is als persoon. Je leest zijn irritaties en zijn misbruik maar hier heb je niet veel aan als lezer. Ik zou het zelf fijner hebben gevonden als hij wel meer persoonlijkheid zou laten zien. Dan krijg je namelijk een verklaring voor zijn gedrag. Misschien is hij zelf misbruikt of heeft hij iets gezien in deze trant. Dit zou dan wat meer duidelijkheid geven waarom hij Puck misbruikt. De moeder van Puck, Patricia, is erg onstabiel. Ze kan bijvoorbeed niet schrijven en lezen. Dit moet Puck voor haar doen. Ze is gaan samenwonen met Ludovicus voor zijn geld. Hierdoor is ze erg egoïstisch en kijkt ze niet om naar Puck. Dit zorgt ervoor dat ik ging meeleven met Puck. Ik had erg veel medelijden met haar.
De schrijfster van dit boek is Kim van Kooten. In een interview vertelt Kim van Kooten dat ze een enorme perfectionist is. Dat zie je ook terug in het boek. Ze heeft een heftig onderwerp luchtig gemaakt door er humor in te stoppen. Voor mijn gevoel heeft ze hier heel veel tijd in besteed om het perfect te maken.
Op de achterkant van het boek staat: “Na het lezen van lieveling wil je Puck nooit meer alleen laten”. En dit klopt voor mij. Ik vond het boek een mooi verhaal hebben. Niks was onduidelijk en je kon er vlot doorheen lezen. Ik leefde heel erg mee met de personage Puck, wat erg mooi is als je dat als schrijver de lezer kan laten doen. Ik raad dit boek aan om te lezen als je van waargebeurde verhalen houdt die drama en humor bevatten.
Boek 3 - havo 4
Standaardverslag
Alles wat er was
Hanna Bervoets
Samenvatting:
Merel is tv-redactrice en op een normale zondagmiddag in het jaar X willen ze in een schoolgebouw een wetenschappelijk programma opnemen, waarin het kind Joeri een hoofdrol zal spelen. Hij is een erg slim wiskundejongetje (maar niet hoogbegaafd). De opnames zijn nog maar net begonnen, als er een enorme knal buiten klinkt. Op last van de autoriteiten moet iedereen blijven zitten waar hij zit. Merel zit vanaf dat moment met nog zeven anderen opgesloten in het gebouw waar een ondoordringbare dikke mist omheen hangt. Niemand weet wat er exact aan de hand is, maar ze besluiten de instructies op te volgen en te blijven zitten waar ze zitten. De opladers van de mobiele telefoons liggen helaas thuis, internet ligt er natuurlijk ook uit, maar er is voorlopig water, de elektriciteit doet het en er is genoeg leesvoer aanwezig in de klaslokalen en de schoolbibliotheek .
Merel vindt bij een rondgang door de school een agenda van een meisje, dat Melissa heette. Die agenda gaat ze min of meer als dagboek gebruiken om de dagen van elkaar te kunnen onderscheiden. Boven alle hoofdstukken staat dan ook vermeld welke dag het is dat de mensen in het schoolgebouw zitten. Een van de acht, de cameravrouw Lotteke, is al heel snel verdwenen. De andere zeven zijn Merel, Barry en Leo (die van de televisiezijde komen) Natalie en haar zoon, de 8-jarige Joeri, Kaspar (de onderwijzer van Joeri) en Kalyem (de conciërge van de school). Ze besluiten de lokalen zo te verdelen dat iedereen een andere kamer heeft. Ze hebben helemaal geen contact met de buitenwereld en ze vragen zich natuurlijk wel af wat er buiten is gebeurd. Leo is populair onder de bewoners. In het begin draait alles om het jongetje Joeri dat het leven in de brouwerij brengt. Hij zorgt dat er gespeeld wordt. Maar gaandeweg komen er spanningen onderling. Dat heeft bijvoorbeeld te maken met het verdelen van voedsel en de behoefte aan seks. Op dag 21 vindt Merel een buisje waarin medicijnen hebben gezeten voor iemand die onder grote psychische spanningen lijdt. Ze vertelt dat wel tegen Barry, die een van haar beste collega’s is. Dan valt de elektriciteit uit, wat ook weer voor spanningen zorgt. Om de seksuele spanning te verminderen masturbeert Merel bij erotische fantasieën, want seks is onder dergelijke omstandigheden een middel tot ontspanning. Natalie brengt daarom vaak de nachten door in het lokaal van Kasper, de onderwijzer van Joeri. Joeri voelt zich dan buitengesloten door twee mensen uit zijn directe omgeving (zijn moeder en zijn meester) en zoekt zijn toevlucht tot Merel. Ze begrijpt later dat hij dit doet om zijn moeder een beetje jaloers te maken. Hij vraagt Merel met hem het mattenspel te spelen. Daarbij glijdt hij met een mat van de trappen in de school. Maar wanneer Merel eindelijk daarin toestemt, gaat het goed mis. Joeri dondert van de trap en het ziet er akelig uit. Zijn arm heeft een open , gecompliceerde breuk en daarin begint later koudvuur te komen. De arm wordt zwart en moet worden geamputeerd. Dat doet Kaspar met het keukenmes. Merel veegt de bloedvlek van de trap, maar vindt meteen een nieuw kokertje van medicijnen. Natalie is woedend vanwege het gebeurde, maar eigenlijk is ze zelf ook een beetje schuldig door ‘s nachts naar Kaspar te gaan.
Natalie en Kaspar nemen het besluit het schoolgebouw te verlaten. Ze dragen Joeri met zich mee, wanneer ze vertrekken. Leo zegt dat Joeri zo koud was toen hij vertrok, dat hij vermoedt dat het jongetje dood was. Dat gebeurt allemaal omstreeks de dagen 50 tot en met 55. Een dag later hebben Merel en Leo voor de eerste keer seks met elkaar. De dagen daarna gebeurt dat weer, maar Merel zorgt ervoor dat ze altijd vroeg weer weggaat bij Leo, want ze wil niet dat de anderen iets merken. Wanneer ze elke vierde nacht wil overslaan met seks en ze langs zijn lokaal loopt, hoort ze twee mannen hijgen. Leo en Barry hebben dan ook seks met elkaar.
Op dag 72 is het 12 november en dat is de verjaardag van Merel. Ze wordt 29 jaar. Kaylem nodigt haar uit in zijn lokaal: ze krijgt als cadeau een ketting die hij zelf gemaakt heeft. Hij vertelt haar over zijn verleden als vluchteling. De dagen vliegen voorbij. Merel heeft steeds seks met Leo. Ze heeft een vreemd soort buikpijn. De lezer vermoedt op dat moment wel dat ze zwanger zal zijn. Dat verhoogt ook de onderlinge spanningen, want Barry weet er intussen van. Hij was er immers ook gebrand om Leo te veroveren. Maar hij ziet nu in dat dit waarschijnlijk onmogelijk is. Hij wil dan niet verder leven en weigert te eten en te drinken. Merel verzorgt hem nog een tijdje. Leo verdenkt Barry ervan de man van de pillen te zijn. Merel krijgt een geschreven brief van Barry: hij wil niet verder leven. Hij zegt dat hij nooit pillen heeft geslikt. Hij vertelt dat hij Leo ook een brief geschreven heeft. Merel kient het zo uit dat ze de brief van Barry aan Leo ontfutselt terwijl hij onder de douche staat. In de brief deelt Barry aan Leo mee dat hij verliefd op hem is, maar dat hij begrijpt dat hij voor Merel kiest. Daarmee is het doel in zijn leven voorbij. Als lezer voorvoel je dat hij de lust om te leven verloren heeft en zal sterven.
Merel is intussen zwanger: dat kan alleen van Leo zijn en in haar dagboek richt ze zich nu tot “je”, met wie ze meer dan waarschijnlijk haar ongeboren kind bedoelt. Die wil ze voor later vertellen wat er allemaal gebeurd is.
Barry sterft en het lijkt erop dat Kaylem hem een handje heeft geholpen. Merel is enkele dagen niet goed bij bewustzijn en als ze wakker wordt, blijkt dat Kaylem en Leo begonnen zijn aan de fastfoodmaaltijd-Barry. Ze zijn aan zijn benen begonnen. Deze vorm van kannibalisme komt natuurlijk wel eens meer voor bij mensen onder extreme omstandigheden (vgl. de beruchte vliegramp in de Andes in de film Alive). Kaylem is de initiatiefnemer. Volgens Leo smaakt het vlees hetzelfde als de Peruaanse cavia die hij ooit eens voorgezet heeft gekregen. Merel neemt later wraak door Kaylem te wurgen met de ketting die ze ooit van hem had gekregen voor haar verjaardag. En omdat het voedsel na al die dagen natuurlijk op is, beginnen ze ook te knagen aan het vlees van Kaylem. Het is allemaal heel luguber.
In een van de laatste dagboekhoofdstukken beklemt Leo dat hij in North Dakota verslaafd is geraakt aan de pillen. Hij had vijf kokers bij zich toen hij in het schoolgebouw aankwam. Hij vertelt aan Merel dat hij de school moet verlaten, omdat hij “hulp” moet halen, omdat anders Merel, de baby en hijzelf het allemaal niet zullen overleven. In het laatste dagboekverhaal geeft Merel aan dat Leo acht dagen daarvoor vertrokken is en dat ze sindsdien niets meer van hem heeft vernomen. Ze bekent dat ze nu alle pillen in een keer geslikt heeft: ze droomt nu min of meer van een reis naar North Dakota met haar (ongeboren) dochtertje.
Een bizar einde van het verhaal. Waarschijnlijker is dat ze in het schoolgebouw zal zijn omgekomen en dat anderen haar dagboekaantekeningen zullen hebben gevonden.
Verhaalanalyse:
Personages
Merel
Merel is de tv-redactrice van het programma dat ze willen opnemen. Ze is nog maar 28 jaar en ze is een goede collega van Leo en Barry. Ze schrijft in de agenda van één van de leerlingen van de school. Wanneer ze zwanger is van Leo begint ze zich te richten tot haar nog ongeboren dochter om haar te vertellen hoe het allemaal in het leven toegaat. Een belangrijk hoofdstuk/dag daarin is 102 over hoe het eraan toeging in de oude situatie. Iedereen is altijd op zoek de liefde, die voor hem/haar geschikt is. Daarbij is seks een drijfveer om in moeilijke omstandigheden te kunnen overleven. Ze vindt het vreselijk te moeten merken dat Barry niet alleen dood is, maar dat zijn lichaam door Kaylem en Leo gebruikt wordt om te roosteren en voort te leven. Ze neemt wraak door Kaylem te doden. Ook zijn lichaam wordt daarna door haar en Leo gegeten. Tenslotte raakt ze geheel geïsoleerd, wanneer Leo haar verlaat en niet meer terugkeert. Ze neemt de pillen van Leo in en zal dat waarschijnlijk niet overleven.
Barry
Barry is de homoseksuele collega van Merel. Hij legt het in het schoolgebouw aan met de aantrekkelijke en populaire Leo. Maar hij beseft dat hij Leo niet alleen heeft. Leo kiest voor Merel en dan is de lust om verder te leven voor Barry niet meer aanwezig. Hij weigert te eten en te drinken. Waarschijnlijk helpt Kaylem hem ene handje bij zijn dood en daarna wordt hij vlees voor de achterblijvende bewoners.
Leo
Leo is de aantrekkelijke man in het schoolgebouw. Hij heeft zowel seks met Barry als met Merel en hij wordt de biologische verwekker van het nog ongeboren kind van Merel. Maar hij blijkt ook kwalijke trekken te hebben: hij organiseert het kannibalisme, hij blijkt de psychopaat te zijn die pillen slikt en hij verlaat aan het einde het schoolgebouw, waardoor Merel alleen met de ongeboren vrucht overblijft.
Natalie
Natalie heeft ook al een behoefte tot seks. Daartoe is ze bereid om haar zoontje Joeri te verwaarlozen. Die voelt zich buitengesloten en gaat zich dan tot Merel wenden. Wanneer het misgaat met Joeri, is Natalie des duivels en ze geeft alles en iedereen de schuld. Maar eigenlijk is ze zelf schuldig, omdat ze aan haar eigen lustgevoelens werkte, en daarbij Joeri verwaarloosde. Ze besluit al in een vroeg stadium samen met Kaspar het pand te verlaten. Wat er daarna met haar gebeurd is, wordt niet verteld.
Thema
Hoe gedragen mensen zich in een geïsoleerde situatie? Opgesloten zitten is ook buitengesloten worden. Een groep mensen zit vast in een schoolgebouw, buitengesloten van de gewone wereld en ze weten niet wat daar gebeurd is. Maar ook binnen het schoolgebouw heb je natuurlijk de buitengeslotenen. Zo wordt Kaylem eigenlijk van het begin al buitengesloten: hij is immers een vluchteling van buitenlandse komaf. Wanneer mensen zich buitengesloten voelen, levert dat geen prettig gevoel op. Het buitengesloten worden of het geïsoleerd worden, wordt in de roman natuurlijk ook nog gesymboliseerd door de dikke mist die buiten het gebouw hangt. Je hebt geen zicht meer op de buitenwereld. Ook in de typografische aanduidingen van de roman (de rechthoekige zwarte lijnen die steeds minder worden, totdat het laatste deel alleen met een geheel wit rechthoekig vlak wordt aangegeven) is het steeds groter wordende isolement van de vertelster zichtbaar. Merel blijft tenslotte helemaal alleen over in het schoolgebouw.
Motieven
Liefde speelt een grote rol in \'Alles wat er was\'. De mens heeft een grote behoefte aan liefde. Zeker in een situatie waarin iedereen vastzit, zoekt men steun bij elkaar en warmte. Dit vinden lukt niet altijd, maar men blijft naar liefde streven."
In de roman is ook duidelijk te zijn welke drijfveren voor de mens essentieel zijn: allereerst is er natuurlijk altijd de wens om te overleven door voedsel te krijgen/stelen. Wanneer er iemand sterft en het voedsel dreigt op te raken, ziet men er in allerlaatste instantie geen been in om dan mensenvlees te eten. Ook de behoefte aan intimiteit/ liefde of seks is een van de oergevoelens die mensen willen krijgen: het is daarom voor Barry zo verschrikkelijk te moeten merken dat de liefde van hem voor Leo niet beantwoord zal worden. (vgl. blz. 237) Maar hoe verschillend de vertellingen ook waren. Ze hadden allemaal dezelfde basis: de queeste is noodzakelijk: wederzijdse liefde is het hoogst haalbare en verliefdheid een zuivere motivatie. Als er geen wederzijds liefde is, heeft het voor Barry geen zin meer om te leven. Seksualiteit is in zekere zin dan een manier om te kunnen overleven: namelijk de ongeboren vrucht die Merel in zich draagt. "
In het boek komt naar voren dat de mens op een queeste is: een queeste naar eeuwige liefde en intimiteit. In het schoolgebouw is die queeste bijvoorbeeld duidelijk in de liefde van Barry voor Leo."
Titelverklaring
In de roman is sprake van een “oude situatie”en een “nieuwe situatie.” De scheiding wordt gemarkeerd door de knal (wat dat dan ook moge betekenen). In de nieuwe situatie krijgen de personages te maken met nieuwe normen en waarden. Er wordt enkele keren in de tekst impliciet teruggewezen naar de titel, namelijk naar de situatie die er was voordat de knal kwam.
Perspectief
Het verhaal is geschreven vanuit de ogen van Merel. Er is dus sprake van een ik-perspectief. Op deze manier weet je precies wat er in haar hoofd omgaat, wat ze denkt en doet en waarom. Wij lezers weten hoe ze denkt over mensen, maar we weten niet goed wat er omgaat in het hoofd van andere personages. Doordat we lezen vanuit de ogen van Merel en we dus ook het meest over haar weten, kunnen we daaruit concluderen dat zij de hoofdpersoon is.
Eind
Niemand die ons hoort, niemand die ons ziet, ik draai een raampje open, laat de frisse avondmist binnenkomen, jij graait naar het stuur, je legt je handje op de claxon, samen drukken we hem in, ja we toeteren, we toeteren een paar keer achter elkaar. En dan pak ik opnieuw je hand. En wijs ik je door de voorruit sterren aan. Het is een open eind.
Ruimte
De plek die heel belangrijk is, is het schoolgebouw waar Merel met zeven andere mensen voor meerdere maanden opgesloten zit. Het is een plek waar ze met z’n allen overleven nadat er op een normale zondag een knal te horen is en ze alle ramen, deuren en gordijnen moeten sluiten. In het schoolgebouw zoeken ze naar eten en ze leven uiteindelijk op een paar rijstkorrels per dag. In het schoolgebouw slapen ze eerst met z’n allen in de gymzaal, maar later verdelen ze de klaslokalen. Iedereen heeft dus zijn eigen plekje. In welke plaats het gebouw staat is niet duidelijk gemaakt in het verhaal.
Tijd
Wanneer dit verhaal zich precies afspeelt is niet duidelijk. Het is wel een verhaal dat zich niet in bijvoorbeeld 1950 afgespeeld zou kunnen hebben, omdat er mobieltjes, computers en opnames zijn in het verhaal wat er in die tijd nog niet was. Het is een verhaal dat zich rond de tijd van 2010 afgespeeld zou kunnen hebben.
De tijd die er in het verhaal verstreken gaat, is een tijd van ongeveer 200 dagen. In het boek heb je steeds hoofdstukken waar bijstaat om welke dag het gaat. Deze dagen lopen heel erg uiteen. Je gaat van dag 24 naar dag 187. Dit was in het begin wat wennen, maar het maakte het ook weer spannend. Verschil was er ook per hoofdstuk. Ze legde per hoofdstuk steeds de nadruk op een specifiek aspect van het verhaal. De ene keer ging het vooral over eten, de andere keer over slapen en dan weer over werk. Je leest ook dat sommigen steeds zwakker worden. De ene fysiek, maar anderen mentaal.
Informatie over de schrijver:
Hanna Bervoets is op 14 februari 1984 geboren in Amsterdam. Tijdens het studeren schreef ze al verschillende columns en filmrecensies. Sinds 2009 is zij schrijfster, journaliste en columniste. Ze heeft in haar carrière vier prijzen gewonnen.
Eigen mening:
Ik vond het boek in het begin erg saai en ik snapte niks van de volgorde in tijd. We gingen van dag 1 naar dag 100 en dan weer terug naar dag 2. Dit maakte het boek voor mij lastig te begrijpen. Later ontdekte ik dat het boek leesniveau 4 heeft. Ik had dit nog niet eerder gelezen dus dit zou een verklaring kunnen zijn voor mijn verwarring. Hoe verder je komt in het boek hoe meer je te weten krijgt over alle personages en dat maakte het wel wat duidelijker. Ik vond het leuk dat de schrijver dit deed. Hoe meer je te weten krijgt over de personages hoe beter. Dit boek levert wel erg veel vraagtekens, mede door het open eind. Zelf wil ik altijd alles weten dus dat was voor mij een minpunt. Ik vond het boek in het algemeen wat aan de saaie kant waardoor ik niet snel een nieuw boek van Hanna Bervoets zal lezen.
Bronnen:
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-alles-wat-er-was-door-hanna-bervoets-99921
https://nl.wikipedia.org/wiki/Hanna_Bervoets
http://www.hannabervoets.nl/biografie/
https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/alles-wat-er-was-hanna-bervoets
Boek 4 - havo 4
Recensie
Francien laat je tieten nog eens zien
Francien Regelink
Zij maakte een fout, hij maakte hem onuitwisbaar.
De titel geeft je al een beeld van waar het verhaal over gaat. Francien laat je tieten nog eens zien gaat namelijk over het onderwerp sexting. Sexting is het verzenden en ontvangen van seksueel getinte beelden of berichten. Francien was 15 jaar toen ze een foto maakte van haar borsten en die vervolgens doorstuurde naar een jongen die ze leuk vond. De foto werd verspreid en dit veranderde heel haar leven.
De titel is duidelijk en past erg goed bij het verhaal. Francien laat je tieten nog eens zien gaat voornamelijk over Francien en hoe zij dit incident heeft beleefd. Dit maakte het meer een dagboek naar mijn mening. Het wordt uit de ik-perspectief geschreven wat ik zelf erg fijn vind om te lezen. Wat ik ook fijn vond is dat je wel krijgt te weten wat andere van haar incident vonden. Zo zie je dat haar broer erg zorgaam is en het beste met haar voorheeft wanneer ze haar verhaal bij hem deed. Hij heeft dan geen eigen perspectief maar Francien laat toch zijn persoonlijkheid naar voren komen. Haar verhaal speelt zich vooral af op het Staring College, haar middelbare school. Maar ook schrijft ze veel over haar thuisbeleving en later in het boek lees je dat ze naar Australië is gegaan. Ik vond deze wisseling van ruimtes niet storend tijdens het lezen maar het maakte het boek wel aan de saaie kant. Doordat het steeds over hetzelfde ging en steeds in dezelfde ruimtes was er geen spanning in het boek. Dit had ik graag gewild, maar is niet persé nodig in dit verhaal. Het verhaal gaat over het tijdperk 2002 tot 2015. Je merkt verschillen in het verhaal van hoe de tijd is veranderd. In het begin van het boek is sexting nog niet strafbaar en aan het eind wel. Ik vond het boek niet indrukwekkend en het einde was makkelijk te voorspellen. Ook bij de emotionele gebeurtenissen word je als lezer niet betrokken.
De schrijfster is Francien Regelink. Zij is inmiddels een zeer succesvolle zakenvrouw met haar eigen bedrijf. Haar hardloopblog www.GirlsLove2Run.com is erg populair. Hierdoor is ze een influencer voor de grote sportmerken. Ze spreekt vaak op scholen over haal verhaal maar ze wordt ook vaak gevraagd door de radio, tv en kranten. Haar doel is om haar harde levensles met zoveel mensen te delen.
In het begin van het boek lees je over haar toen ze nog 4 jaar jong was en naar de basisschool ging. Dit vond ik erg saai. Voor mij werd het boek pas leuk toen ze op de middelbare zat. Later in het boek lees je over hoe ze haar leven heeft opgepakt en hoe ze succesvol is geworden. Dit vond ik ook niet zo bijzonder om te lezen. Ze heeft voor deze stijl gekozen zodat je een beeld van haar krijgt vroeger en nu. Hoe ze is veranderd. Ik raad het boek aan om te lezen als je van waargebeurde verhalen houdt waarin het niet de hele tijd gaat over de gebeurtenis.
Boek 5 - havo 4
Standaardverslag
Klaproos
Anne-Fleur van der Heiden
Samenvatting:
Heden
Noor gaat op haar 26e verjaardag naar Rotterdam waar haar aan heroïne verslaafde moeder Jossie en haar stiefvader Las wonen. Las heeft te horen gekregen dat hij een terminale kanker heeft. Noor is jaren niet bij haar moeder geweest. Ze ziet de ellende waarin het armoedige en hulpeloze stel verkeert. Op de terugweg gaat ze in Utrecht langs haar vorige vriend Tygo: ze heeft seks met haar ex. Erg opwindend is dat niet. Noor woont ook in Utrecht en werkt als autoverkoopster. Ze rijdt een auto door de ruit van de showroom. Later wordt ze zelfs een tijdje op non-actief gezet.
Verleden
Toen Jossie zwanger van Noor raakte, was daar niet iedereen blij mee. De relatie met de biologische vader van Noor is er nooit geweest en zijn opvolger in bed, Danny, was ook niet geweldig: hij mishandelde Jossie soms. Na die eerste vriend kwam een Marokkaanse lover, Kamal. Dat ging eerst goed, maar ook hij begon Jossie te mishandelen. Daarna kwam Las in het leven van Jossie en Noor die toen zes jaar was. Ze vond het eerst een vreemde man, maar eigenlijk zorgde hij wel goed voor haar. Het ging mis toen Jossie en Las aan de heroïne verslaafd raakten. Jossie zorgde niet zo goed voor Noor (vgl. het hoofdstuk waarin beschreven wordt dat ze haar een keer kwijt raakte in de stad.)
De Kinderbescherming greep later in en Noor moest uiteindelijk aangeven bij wie ze wilde wonen. Ze koos voor haar opa, hoewel haar oma een stevige drinkster was. Ieder jaar moest het verzoek worden herhaald. Van haar moeder hoorde ze of zag ze weinig. Noor was niet heel aantrekkelijk vanwege haar asymmetrische uiterlijk, haar rare borsten en een opvallende vagina. Ze kan goed leren, maar gaat toch van het vwo af vanwege haar motivatie. Op haar 16e wordt ze ontmaagd, op haar 17e geopereerd aan haar vagina. Ze krijgt een relatie met Alex in Barcelona, maar daarover wordt weinig verteld, net als over de relatie met Tygo.
Heden
Na het eerste bezoek blijft Noor haar moeder en Las bezoeken. Ze ziet ook dat ze niet uit de greep van de verslaving kunnen blijven. Als ze boodschappen met Las doet, moet zij betalen. Jossie beweert dat ze ook terminale kanker heeft, maar Noor hoort van de artsen dat dit niet waar is. Ze bezoekt met Las o.a. zijn vader die in een verpleeghuis zit. Op de terugweg laat ze haar kamer zien. Ook gaat ze een keer met Jossie en Las- in rolstoel- naar het strand van Scheveningen. Met Las gaat het steeds minder goed. Hij is echt terminaal en vlak na Kerst overlijdt hij. Jossie moet wachten met de crematie tot ze groen licht van de gemeente Rotterdam krijgt. Die moet namelijk alles betalen. Zij en Noor houden een toespraakje. Die van Noor is gericht op Las, die van Jossie op zichzelf.
Toch gaat Jossie in het nieuwe jaar naar een afkickkliniek. Ze wil van de heroïne af. Het gaat allemaal maar moeizaam. Noor blijft haar bezoeken. Ze heeft kans op een nieuwe woning, die opa moet opknappen. Later brengt Jossie ook een bezoek aan Utrecht. Ze wandelen samen en zien onderweg klaprozen. Noor denkt terug aan wat Las daarover heeft verteld. (de basis voor heroïne)
In het allerlaatste hoofdstuk is Noor met haar opa in de nieuwe woning van Jossie. Opa heeft oude films op dvd laten zetten. Noor ziet hoe haar jonge en mooie moeder haar op de eerste verjaardag liefdevol op schoot neemt. Het kan dus raar en fataal lopen in een kinderleven, als de heroïne een rol gaat spelen in het bestaan van ouders. Dat is wel een triest oordeel van de vertelster.
Noor
De vertelster is het belangrijkste personage in deze coming of ageroman. Ze groeit op in een gezin met een aan heroïne verslaafde moeder die na twee mislukte liefdesrelaties het leven deelt met Las. Heroïne staat daarin centraal en Noor wordt verwaarloosd. Ze mag van de kinderrechter beslissen bij wie ze wil wonen en ze kiest voor het gezin van opa en oma. Oma is echter alcoholiste en dus ook niet zo'n goed voorbeeld, maar opa zorgt goed voor haar. Ze groeit op met allerlei moeilijke toestanden: ze is lichamelijk niet zo aantrekkelijk, heeft twee mislukte liefdesrelaties, een minder leuke baan waarin ze zich ook niet senang voelt. Op haar 26e gaat ze terug naar Rotterdam om haar moeder en stiefvader te ontmoeten/ Die zitten nog steeds in de drugswereld en financieel gezien moet ze zelfs bijspringen. Verslaafden zijn leugenaars en moeder vertelt haar ten onrechte dat ze ook kanker heeft. Las is wel terminaal en sterft niet lang nadat ze weer op bezoek is geweest. Noor houdt een mooie toespraak voor Las en houdt ook daarna de vinger aan de pols wat haar moeder betreft: ze steunt haar bij het afkicken en het zoeken naar een nieuwe woning. In het laatste hoofdstuk wordt Noor geconfronteerd met een filmpje toen ze baby was. Toen was haar moeder nog mooi en liefdevol.
Las en Jossie
Las en Jossie zijn de prototypes van de heroïneverslaafden. Ze doen alles om aan geld te komen voor een nieuw shot. Ze verkopen de straatkrant bij de Lidl, bestreden al hun geld aan heroïne, moeten poffen en bouwen schulden op. Jossie zorgt niet goed voor Noor en wordt daarom uit de ouderlijke macht ontzet. Las probeert er nog wel wat van te maken. Als hij ongeneeslijk ziekt wordt, gaat Noor hen weer opzoeken. Daarna houdt ze het contact. Las sterft en wordt op kosten van de gemeente begraven. Jossie probeert haar leven toch weer wat op te pakken: een nieuwe woning, een gang naar een afkickkliniek en contact met Noor. Ze gaat zelfs een keer naar Utrecht. Is er toch nog hoop?
Opa
De opa van Noor speelt zoals wel vaker het geval is de rol van de achteropvang. Grootouders laten hun kleinkinderen niet in de steek. Uit tekstgegevens blijkt dat ze goed zorgen voor Noor, ook al hebben zij ook niet alles in de hand. Oma is alcoholiste en op de schoolloopbaan van Noor hebben ze ook niet veel grip.
Coming of age
We volgen als lezer de ontwikkeling van Noor: van schoolkind tot volwassene. Ze is een ongewenst kind (haar biologische vader is nooit in beeld geweest) en ze krijgt te maken met een relatie van haar moeder die haar moeder mishandelt. daarna komt las in haar leven als stiefvader. Maar omdat Las en haar moeder verslaafd raken aan heroïne moet ze worden opgenomen door haar opa en oma. Daarom moet Noor van school veranderen en ze moet op een andere manier door het leven als de meeste kinderen van haar leeftijd. Ze is niet heel aantrekkelijk, wordt op haar 16e ontmaagd, op haar 17e geopereerd aan haar schasamlippen. Ook wordet ze door twee geliefdes aan d ekant geschoven: Alex in Barcelona en Tygo in Utrecht. Ze heeft een baan als autoverkoopster, maar ook dat gaat niet zonder problemen. Haar moeder wil graag dat ze terugkomt om haar en haar relatie Las te bezoeken. Kortom, een leven vol problemen voor Noor. De lezer volgt haar weg naar de volwassenwording.
Sociale problemen
Las en Jossie komen in de financiële en sociale problemen, omdat ze aan de heroïne verslaafd zijn. Ze hebben grote schulden en kunnen hun dagelijkse boodschappen eigenlijk niet betalen. Ze zijn aangewezen op de sociale hulpverlening. Jossies kind wordt haar ontnomen. Dat moet van de Kinderbescherming in een pleeggezin (bij opa en oma) worden ondergebracht.
Dood
Vooral de dood van Las speelt een flinke rol in de roman. Hij heeft kanker en sterft kort na de kerst. Er is geen geld om hem te cremeren en de gemeente Rotterdam moet bijspringen. Noor spreekt op zijn crematie. Al eerder was ze met de dood geconfronteerd toen haar oma aan een hartaanval overleed.
Prostitutie
Het staat er niet met zoveel worden, maar je kunt tussen de regels doorlezen dat Jossie zich ook heeft geprostitueerd om aan geld te komen.
Minderwaardigheidscomplex
Door haar onaantrekkelijke uiterlijk en haar afkomst voelt Noor zich toch wat minder dan de kinderen uit haar omgeving. Ze heeft rare borsten en een vreemde vagina. daarvoor laat ze zich opereren. Maar in veel dingen die Noor onderneemt, mislukt het. In haar baan komt ze onhandig over (ze rijdt een glazen pui eruit) in het weekendje naar Barcelona gaat ook van alles mis en bij het feestje van haar buurman komt ze in een alcoholcoma. Noor is eigenlijk niet veel minder dan een ‘loser.'
Kindertijd & kinderleed
Je kunt spreken van een bedorven jeugd van Noor. Ze was als kind niet gewenst,(haar biologische vader was al weg voordat ze werd geboren) maakt de mishandeling van haar moeder mee. Daarna raken haar moeder en Las verslaafd en moet ze uit huis worden geplaatst. Ze komt in ene nieuwe omgeving, waarin ze ook nog eens wordt geconfronteerd met het alcoholprobleem van haar oma. Noor heeft een moeilijke kindertijd achter de rug.
Alcoholproblemen
De oma van Noor is een alcoholiste. Toch wordt Noor in het gezin opgenomen, omdat ze niet bij haar moeder mag blijven. Zelf worstelt Noor ook een keer met een alcoholprobleem als ze naar een feestje van de buren gaat. Ze drinkt zoveel alcohol dat ze in coma raakt en naar het ziekenhuis wordt afgevoerd.
Huiselijk geweld
Jossie is in haar eerste twee relaties slachtoffer van huiselijk geweld. Ze wordt geslagen door Danny, een vroege partner en ook door de Marokkaan Kamal.
De titel klaproos wordt op blz. 168 voor de lezer uit de doeken gedaan. Jossie is op bezoek gekomen bij Noor. Ze gaan samen wandelen en lopen langs een oud spoor. Daar groeien klaprozen. Noor herinnert zich wat Las haar vroeger over klaprozen heeft verteld. Uit klaprozen'melk' wordt opium gewonnen en opium is de grondstof voor heroïne. Noor wil een klaproos plukken voor de op dat moment zieke Jossie, maar Las zegt dat het niet veel zin heeft. "Klaprozen verwelken een dag nadat je ze geplukt hebt.
Door die uitspraak te verbinden met het leven van Noor, kun je interpreteren dat de titel niet alleen naar de heroïneproblematiek van Jossie en Las verwijst, maar ook kan terugslaan op Noor. Er wordt namelijk door haar oma aangegeven dat het 'roosje van Noor geplukt is' nadat ze ontmaagd werd. Is dat ook niet een begin van het verwelken van een meisje? De relaties die ze daarna heeft met Alex en Tygo doen daar wel sterk aan denken. Het gaat met Noor niet goed in het huiselijk leven (ze moest het huis uit) met haar liefdesrelaties, met de verhouding tot haar moeder en het gaat ook nog eens slecht in haar baantje , waar ze onhandig opereert. Noor is een 'klaproos'. Ze vertelt van zichzelf dat ze er niet zo aantrekkelijk uit ziet. (borst/vagina) En het was allemaal zo mooi begonnen zien we in het allerlaatste hoofdstuk, met een liefdevolle moeder en een mooie baby.
Deze debuutroman wordt onderverdeeld in 39 relatief korte hoofdstukken. De hoofdstukken zijn niet genummerd, maar hebben wel een titel. Die titel komt meestal in het hoofdstuk letterlijk terug. ( bijv. Fuck a duck, Tummetje, Haar roosje is geplukt, Barcelona) .
In het eerste deel van de roman lopen heden en verleden (Noors jeugd) afwisselend door elkaar heen. Als die geschiedenis helemaal is verteld, (iets na het midden), blijft de lezer met de vertelster alleen maar in het heden (de dood en de crematie van Las en het afkicken van de moeder).
Er zit een mooie spiegeling in de roman. In het eerste hoofdstuk is Noor jarig. Op haar 26e verjaardag bezoekt ze haar moeder. In het laatste hoofdstuk ziet ze een film over haar eerste verjaardag.
Het perspectief van de roman ligt bij een ik-vertelster, Noor. In het heden is ze 26 jaar en ze vertelt aan de lezer het verhaal van haar verslaafde moeder en haar bedorven jeugd. In het verleden vertelt ze in de o.v.t. en in het heden gebruikt ze de o.t.t.
Kenmerk is ook dat de schrijfster verhaallijnen oproept die ze niet invult: de relatie tussen Noor en Alex in Barcelona wordt aangehaald maar niet beschreven, datzelfde geldt voor de relatie met Tygo.
Einde:
Het verhaal heeft een open einde.
Er wordt niet meer verteld hoe het verder met de relatie tussen Noor en Jossie gaat of afloopt.
Thema:
Drugsverslaving
Informatie over de schrijver:
Anne-Fleur van der Heiden is 32 jaar oud. Ze schreef het boek ‘klaproos’ toen ze nog bezig was met haar opleiding aan de schrijversvakschool. Klaproos is haar enigste boek tot nu toe. Zij schreef dit boek na aanleiding van haar eigen verhaal. Haar ouders deden beide aan drugs. Haar vader is hier 4 jaar geleden aan overleden.
Eigen mening:
Ik heb dit boek gekozen omdat veel mensen die ik ken dit boek al hadden gelezen. Zij hadden verschillende meningen dus ik was benieuwd wat ik ervan zou vinden. De kaft en flaptekst spraken me niet echt aan maar toch heb ik hem gekozen. Iets wat ik normaal niet zou doen, maar nu dus wel. Ik vond het boek makkelijk door te lezen, dit kwam mede doordat het verhaal vanuit een ik-perspectief geschreven is.Dit maakt een boek voor mij gelijk een stuk duidelijker en fijner om te lezen. Ik houd niet zo van flashbacks in een boek, dat heeft dit boek wel en dat vond ik dus wat minder. Verder lees ik overal dat dit boek ook humor bevat maar dit vind ik echter niet. Ik heb nergens humor kunnen vinden. Het onderwerp van dit boek is iets wat mij normaal interesseert maar mijn interesse werd niet aangewakkerd in dit boek, wat ik erg jammer vind. Het boek had denk ik ook leuker kunnen worden als de personages wat leuker waren. Ik kon me namelijk niet inleven in de personages en vond ze ook wat aan de saaie kant. Kortom ik zou dit boek niet nog een keer lezen, maar voor één keer was het prima.
Bronnen:
https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/klaproos-anne-fleur-van-der-heiden
https://www.ncrvgids.nl/boek-recensenten/klaproos-anne-fleur-heiden/
https://www.vpro.nl/nooitmeerslapen/speel~RBX_VPRO_12947410~open-kaart-anne-fleur-van-der-heiden~.html
https://annefleurvanderheiden.com/bio/
Boek 6 - havo 4
Standaardverslag
Verloren zoon
J. Bernlef
Samenvatting:
Rob Noordhoek is een Nederlandse regisseur.
Hij zit met zichzelf in de knoop en is, om alles op een rijtje te zetten, op een cruise gegaan.
Als het schip langs de Afrikaanse westkust vaart breekt er een zware storm uit. Noordhoek, die een paar drankjes opheeft, gaat door een verkeerde deur en belandt op het buitendek. Door de harde wind wordt Rob overboord geslagen.
Rob weet zichzelf vast te klemmen aan een boomstam en hij dobbert een nacht rond op de woeste zee.
De golfstroom sleurt Rob uit de vaarroute van alle schepen weer terug richting Afrika.
Rob spoelt op 12 mei aan op een klein eilandje. Het eiland is 300 bij 900 meter en er staan huisjes. Het eiland is een jaar of tien geleden verlaten toen er een ziekte uitbrak; gevolg: alles staat er nog zoals het was.
Rob gaat een huisje binnen waar hij blikjes conserven vindt.
Hij loopt naar het hogste punt van het eiland om het te overzien. Rob ziet een kerkje, wat huisjes en een meertje. Hij raakt in paniek door de gedachte dat hij nu helemaal op zichzelf is aangewezen.
Rob besluit in het huis met de conserven te gaan wonen. In de nacht hoort hij een stem ‘Merde’ roepen.
De volgende ochtend ontdekt Rob dat er Nederlandse mussen op het eiland wonen. De diertjes zijn meegereisd op een Nederlands schip in het jaar 1617. Het eiland heette toen Klein Nassau.
Rob verkent het eiland en stapt tot zijn verbazing bijna op een verse hondendrol. De drol blijkt toe te behoren aan een oude keeshond, ook een eilandbewoner. In de hoop de aandacht van een schip te trekken hangt Rob een zelfgemaakte vlag uit .
Rob’s handelingen zijn gericht op overleven. Hij komt erachter dat de enge stem in het donker van een grijze papegaai was. Rob noemt het grijze dier Vrijdag (zoals Crusoë ‘zijn’ inboorling Vrijdag doopte). Rob vindt papier en pen en besluit een dagboek bij te houden. Ook tekent hij een landkaart van het eiland (op bladzijde 60). Dan ontdekt hij in zijn huis een levensgrote, kartonnen vrouw. Het is een reclame voor nivea. Tot zijn verbazing herkent Rob de vrouw als Suzan, een actrice die hij kent. Ze scheen later in een inrichting beland te zijn.
Rob zet Suzan naast zijn bureau en hij schrijft vanaf nu brieven aan haar, over zijn vlucht uit het leven. Dan komt hij de mysterieuze keeshond tegen. Hij noemt de hond Tim, maar eigenlijk heet het dier Wolfgang. In de brieven vertelt Rob over de bruiloft van zijn ouders. De zus van Rob had hem gevraagd of hij voor een toneelstuk wilde zorgen, over zijn ouders, waarin familieleden de rollen zouden vertolken. Rob neemt de opdracht aan maar hij weet eigenlijk helemaal niets meer van zijn verleden en zijn jeugd. Hij moet langs allemaal oude ooms en tantes om inlichtingen te winnen.
Rob’s blikjesvoorraad is opgeraakt dus hij moest op zoek naar nieuw eten. De hond Tim eet vogeleieren die op een hoge klif in nestjes liggen. Rob volgt het voorbeeld en slurpt elke dag een ei leeg. Rob bewaart de eieren in een hoge kast en als de hond dit ontdekt, springt hij tegen de kast op. De kast valt om en Rob vindt in één van de laden een fototoestel. Met de lens uit het toestel weet Rob een vuur te maken op het strand. Hij hoopt op deze manier ontdekt te worden. Helaas begint het te regenen en mislukt het plan.
Rob besluit zich niet meer aan te kleden en hij begint zich steeds vaker erg moe te voelen.
Rob schrijft nog een brief aan Suzan waarin hij dit alles en nog meer verhalen over zijn familie vertelt.
Hij gaat naar de kerk van het eilandje, waar een Mariabeeldje staat zonder Jezusje en zonder rechterarm. Hij smeekt haar om hulp.
Rob haalt zijn laatste twee eieren op, maar die breken. Kruipend bereikt hij zijn huis waar hij zijn schrijfgerei pakt en zijn laatste brief aan Suzan schrijft.
Rob vertelt over zijn eigenlijke afkomst en over zijn echte vader, oom Niek.
Na een paar dagen voelt Rob zijn rechterbeen niet meer. Hij voelt vreselijke pijn in zijn knie en er lopen bloedrode strepen naar zijn lies.
Hij kruipt naar de grote boom in het midden van het dorp, waar hij een tijdje in de regen ligt. Daarna kruipt Rob naar het strand, waar hij zich aan de boomstam vastklemt, die hem eens naar het eiland toebracht.
Zo sterft Rob Noordhoek, de verloren zoon
Verhaalanalyse:
Titel:
Aan het eind kom je te weten dat zijn vader zijn vader niet is. Wat kan wijzen op een verloren zoon voor zijn biologische vader. En natuurlijk dat hij uiteindelijk dood gaat en verloren is op het eiland.
Tijd en ruimte:
Het verhaal speelt zich in het begin af op het cruise-schip.
Vervolgens vinden alle gebeurtenissen plaats op het kleine eiland. Rob denkt na over het verleden. De hond, de papegaai en het eiland hebben ook een verleden. Af en toe, als het van toepassing is, wordt het verhaal van deze personen verteld. Rob schrijft brieven aan Suzan waarin hij zijn redenen om op het eiland te zijn vertelt. Het verhaal speelt zich af in het heden, tien jaar geleden of twintig jaar geleden. Dat doet er niet zoveel toe. Het gaat erom dat Rob al zijn oer-instincten vergeten is. Hij is een moderne mens en is met de grootste moeite nog niet in staat om redelijk te overleven.
De dag waarop Rob overboord sloeg was 12 mei. Daarna zet Rob op zijn tafel voor elke dag een streepje; zijn kalender.
Het is niet helemaal duidelijk hoe lang het daadwerkelijke verhaal duurt. Ik denk dat Rob ongeveer drie maanden op het eiland heeft doorgebracht.
Twee maanden met de blikjes en vervolgens nog een tijdje met de eieren van de vogels. Het verhaal is niet chronologisch.
Spanning:
In het begin is het verhaal niet echt spannend, op de boot. Dan slaat Rob plotseling overboord en dat gebeurt allemaal eigenlijk te snel om spannend te zijn, maar het trekt zeker de aandacht; de manier waarop het gebeurt zet meteen de (bizarre) toon van het verhaal.
Daarna is het voor Rob een kwestie van overleven. Vooral in het beginlevert dit wat spannende momenten op, bijvoorbeeld als Rob in de donkerte over het eiland dwaalt en in de verte ‘Merde’ hoort. Dan voel je de spanning die Rob moet voelen.
Bernlef gebruikt goeie foefjes om het verhaal spannen te maken. Hij geeft je steeds de illusie dat er redding is voor Rob, dat er bijvoorbeeld mensen zijn, dat er een boot aankomt, maar alles blijkt niet waar te zijn; Rob gaat sterven.
Het boek is eigenlijk op elk moment heel boeiend. Ik heb het destijds in één ruk uitgelezen. Het is gewoon ontzettend goed geschreven en dan wil je gewoon steeds weten wat er gaat gebeuren. Ook op het einde, als Rob de brieven schrijft aan Suzan wil je dat vertelt wordt hoe het afloopt en hoe het allemaal precies zit. Op het einde is het zo ontzettend zielig als Rob het leven uit zich weg voelt vloeien maar toch, ondanks alles zijn brieven wil afschrijven.
Thema en motieven:
Het thema is alleen zijn.
Rob is zijn hele leven een loner geweest. Hij was het buitenbeentje. Ook later, als hij regisseur is neemt hij geen deel aan het toneelstuk, maar staat hij erbuiten.
Dan slaat hij door een stom toeval overboord. Nu is hij werkelijk alleen op de wereld. Hij went een klein beetje aan het alleen-zijn, maar dan merkt hij toch dat hij niet in zijn eentje is; dit bezorgt hem een grote angst. Je weet niet of hij ervan geniet of dat hij het vreselijk vindt.
· Een van de motieven is het tekort aan eten. Deze voortdurende dreiging benadrukt Rob’s onvermijdelijke dood.
· Een ander motief is dat Rob niet naar de zee durft te kijken de eerste dagen van zijn verblijf op het eiland. Hij wil niet weten hoe alleen hij eigenlijk is. De zee benadrukt zijn alleenheid.
De zee heeft hem aan de ene kant gered, door de toevallige golfstroom, maar aan de andere kant heeft de zee hem uitgerekend naar een eilandje gebracht waar in geen tien jaar een schip langs is gevaren.
· Motief drie is de hond. De hond is Rob’s concurrent. De hond eet ook eieren en Rob en hond mogen elkaar niet. Het dier ontloopt de man maar laat wel zijn tandjes zien.
Vooral tegen het einde verslechtert de relatie tussen de twee, maar op het begin vormt de hond al een dreiging: Rob kijkt naar het dier uit, hij weet dat het er is maar hij maakt pas halverwege het verhaal kennis met de hond.
· Een ander grappig en ironisch motief is de vroegere aanwezigheid van Nederlandse beschaving; de mussen die Rob aan huis doen denken en nog een aantal details. Eigenlijk is het een beetje pesterig en wrang. De spullen zijn er; het is duidelijk dat nog geen tien jaar geleden bewoning is geweest op het eiland, maar nu zit Rob er, moederziel alleen.
Personages:
Eigenlijk is er maar één personage in dit boek: Rob Noordhoek.
Rob is een regisseur bij het Nederlands toneel. Hij is gevraagdeen toneelstuk te regelen voor de 50-jarige bruiloft van zijn ouders.
Hij is nooit echt betrokken geweest bij zijn familie, dus moet hij alle gebeurtenissen, die hij lang niet allemaal meer weet, bij familie gaan oprakelen. Daar hoort hij ook de waarheid over zijn afkomst; hij is eigenlijk de zoon van zijn moeder en zijn oom.
Om zijn gedachten te ordenen gaat hij op reis met een schip. Hij slaat overboord, spoelt aan en moet overleven.
Rob is echt een mens van deze tijd. Hij weet zich moeilijk te redden, raakt in paniek in zijn eentje en weet niets van de natuur. Hij is een beetje klunzig en het ontbreekt hem gewoon aan overlevings-instincten om te kunnen overleven. Hij raakt in de war, hij begint tegen zichzelf, de hond, de papegaai en uiteindelijk tegen een reclamepop te praten.
Rob staat aan de ene kant model voor de mens in het algemeen; ik denk dat iedereen in zijn situatie z’n beetje hetzelfde zou doen. Hi jis een persoon-loos iemand, gewoon de mens in de natuur zonder hulp. Aan de andere kant is hij de man met de problemen, met zijn verloochende afkomst, met zijn geschiedenis, met zijn kennis.
Iedereen kan zich personificeren met deze mislukte Robinson Crusoë. (Zie de overeenkomst: Rob = Robinson) Dit door zijn algemeenheid, door de herkenbaarheid, door de aandoenlijkheid van Rob, die uit pure wanhoop tegen een reclame-bord gaat spreken. Je ziet hoe hij langzaam aftakelt, hoe hij zichzelf aan het verliezen is, dat hij de strijd opgeeft, dat hij zich bij de situatie neerlegt. Als je dat vergelijkt met het begin van het verhaal, als hij vol goede moed een vlag uithangt, als hij nog eten probeert uit te sparen. Dat is wel in en in droevig en ontroerend.
Perspectief:
De hij/zij-verteller, want het verhaal is geschreven vanuit ??n enkele hij-personage (Rob Noordhoek) en het zicht van de lezer blijft beperkt tot wat die ene persoon denkt, voelt, zich herinnert, droomt, ziet enz.
Ik dacht eerst aan een auctoriaal perspectief (alwetende verteller), omdat de verteller bijv. de geschiedenis van het eiland beschrijft zonder dat de hij-personage daar iets vanaf weet, maar het is geen auctoriaal perspectief omdat in dit verhaal geen vooruitwijzingen voorkomen en de verteller de afloop van het verhaal niet weet. Het verhaal wordt dus verteld vanuit het personale perspectief, voorbeeld: Hij liep het zandpad naar het kanon aan de zuidkant van het eiland op. Hij moest zich een beter beeld van het eiland vormen. In de blocnote zou hij een kaart van het eiland maken, die hem zou helpen bij een verdere inventarisatie. (zie blz.55)
Informatie over de schrijver:
Hendrik Jan Marsman is geboren op 14 januari 1937 en overleden op 29 oktober 2012. Vanaf 2002 ging schrijven onder de naam J. Bernlef. Bernlef is geen typische romanschrijver, veel meer dan dat is hij dichter en beschouwer, om niet te zeggen: waarnemer. De publicatie van Hersenschimmen in 1984 betekende een doorbraak. Dit was een van zijn vele romans.
Eigen mening:
De titel sprak mij meteen aan. Ik was benieuwd naar de verhaallijn. De beschrijving van het boek sprak me echter niet aan. Ik heb het boek merendeels gekozen doordat het niet zoveel bladzijdes had. Ik snapte het perspectief niet helemaal, het verhaal was beter geweest als er vanuit de ik-persoon werd geschreven. Verder vond ik ook hoe de tekst was geschreven niet zo goed. Er was gewoon geen emotie te vinden. Het einde had ik echt niet verwacht. Ik dacht dat Rob wel gered zou worden en er een vrolijk einde ging zijn maar dit was het totaal niet. Doordat ik niet veel hoogte heb gekregen over Rob kon ik ook niet zeggen dat ik het erg jammer vond. Het einde past goed bij het boek, de kans is namelijk zo klein dat je wordt ontdekt op een onbewoond, afgelegen eiland. Dit maakt het boek dus wel realistisch en dat vind ik iets positiefs. Ik zou het boek niet nog een keer lezen en ook niks meer van deze schrijver. Zijn schrijfstijl vind ik namelijk niet fijn om te lezen.
Bronnen:
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-verloren-zoon-door-j-bernlef-54945
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-verloren-zoon-door-j-bernlef-68447
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-verloren-zoon-door-j-bernlef-50133
https://nl.wikipedia.org/wiki/J._Bernlef
https://www.kb.nl/themas/nederlandse-poezie/moderne-nederlandse-dichters/j-bernlef/iets-over-de-romans-van-j-bernlef
http://leerlingen.com/huiswerk/auteur/j-bernlef/boekverslag/verloren-zoon/24227/
Boek 7 - havo 5
Brief aan de uitgeverij
Roza
Olivier Willemsen
Larissa Brands
Vlierbes 11
5345 JC Oss
06 15476350
Uitgeverij Blink
Koningsweg 66
5211 BN ’s-Hertogenbosch
Betreft: Boek uitgeven
Geachte heer/mevrouw,
Een tijd geleden ben ik, Larissa Brands, begonnen met het schrijven van een boek. De aanleiding hiervan is mijn nieuwsgierigheid naar het ongeluk in de Djatlovpas. Recentelijk heb ik dit boek afgemaakt. Vandaar dat ik u deze brief stuur. Ik zou graag zien dat u mijn boek publiceert.
Het boek dat ik heb geschreven zou ik graag de titel Roza willen geven. Roza gaat over het nog altijd onopgeloste mysterie dat gebeurde in de winter van 1959 in Rusland. In de nacht van 2 februari werden de lichamen van 9 studenten verspreid gevonden in het Oeralgebergte op de Djatlovpas. De titel heet Roza omdat het verhaal wordt geschreven vanuit haar beleving. Toen ze 12 jaar was heeft ze de Djatlovgroep gezien toen ze bij haar op school kwamen vertellen over hun aanstaande bergexpeditie. Het boek heeft een ik-perspectief in alle 4 de hoofdstukken. Het is geschikt voor het publiek van 15-18 jaar. Het heeft een leesniveau van 3. Dit boek vereist veel nadenken omdat niet alles wordt blootgegeven. Je krijgt meer vragen dan antwoorden in dit boek en daar moet je mee leren omgaan. Het boek zal daarom zeker het leesniveau van ieder omhoogtillen.
Ik hoop op een mooie samenwerking met u. Mocht u interesse hebben dan kunt u contact opnemen met het bovenstaande telefoonnummer.
Hoogachtend,
Larissa Brands.
Boek 8 - havo 5
Standaardverslag
Hersenschimmen
Bernlef
Samenvatting:
De 71- of 72-jarige Maarten Klein woont met zijn vrouw Vera in Gloucester, aan de oostkust van de Verenigde Staten, even ten noorden van Boston. In de jaren vijftig zijn ze vanuit Nederland naar Amerika geëmigreerd. Hun twee kinderen, Kitty en Fred, zijn teruggegaan naar Nederland. Maarten werkte tot zijn pensionering bij de Intergovernmental Maritime Consultative Organisation (IMCO), een instituut voor visserijonderzoek in Boston.
Op een winterse dag kijkt hij uit naar de schoolbus met kinderen die elke morgen bij zijn huis stopt. Hij denkt terug aan zijn vader, die griffier bij de rechtbank was en thuis temperatuurgrafieken bijhield en aantekeningen over het weer maakte. Uit opmerkingen van zijn vrouw wordt duidelijk dat Maarten een beetje verstrooid begint te worden: het is zondag, dus de kinderen hoeven niet naar school. Hij denkt dat het ochtend is, maar het is al middag. Eerder vergat hij al zijn koffie op te drinken en voor Vera hout uit de schuur te halen, hoewel ze hem daar tweemaal om had gevraagd. Hij zoekt de schuld van zijn vermoeidheid en concentratieverlies voorlopig bij de lange witte winter. Maarten piekert over zijn vergeetachtigheid. Er is iets mis, maar hij weet niet precies wat. Hij betrapt zich erop dat hij hardop in zichzelf praat. Woorden die hij alleen gebruikte op zijn werk als hij niets beters wist te zeggen, duiken plotseling op in zijn conversatie met Vera. Zijn gedachten dwalen vaak door associaties af naar gebeurtenissen uit het verleden, vooral uit zijn jeugd, uit de Tweede Wereldoorlog en uit de tijd dat hij op kantoor werkte. Soms roepen de herinneringen handelingen op waarvan hij zich niet bewust is. Als hij terugdenkt aan het mislukte vlechtwerkje dat hij op de kleuterschool van stroken papier maakte, scheurt hij onbewust de krant aan repen. De juffrouw vroeg hem destijds de potlodendoos te halen en Maarten gaat hem zoeken, op een plank in het washok, waar hij met een stoel bijkomt. Als Vera hem daar vindt, beseft hij pas wat hij doet. Tijdens een wandeling met de hond Robert verliest hij zich weer in het verleden. In het meisje achter de bar van het café waar hij even uitrust herkent hij zijn eerste vriendin. Daarna komt hij in het antiquariaat waar hij kort daarvoor ‘The Heart of the Matter’ van Graham Greene kocht. Maarten kan zich het boek op dat moment niet herinneren, hoewel hij er thuis af en toe een stukje in leest. Als hij mijmerend verder dwaalt door de stad, vindt Vera hem, ze maakte zich ongerust en is hem met de auto gaan zoeken. De symptomen van Maartens dementie worden duidelijker en heviger. Vera heeft de deur op slot gedaan toen ze even weg moest, maar Maarten breekt hem open om naar een IMCO-vergadering te gaan. Het gereedschap neemt hij mee in zijn aktetas Hij gaat echter niet als vroeger met de trein naar Boston, maar loopt naar een vakantiehuisje, waarvan hij de deur ook forceert. Terwijl hij wacht op de anderen oefent hij zijn betoog, waarin hij zijn twijfel uitspreekt over de zin van de organisatie, die aan de hand van computerprognoses aanbevelingen doet over vangstquotums. Dan realiseert hij zich de situatie en gaat hij op weg naar huis; hij vergeet echter zijn tas. Vera is in die tijd bij dokter Eardly geweest. Hij heeft haar aangeraden met Maarten foto's te bekijken om de herinneringen te ordenen. Maarten herinnert zich tot in de details het verhaal bij een foto uit zijn jeugd, maar kan andere gebeurtenissen, zoals het bezoek van zijn kinderen uit Nederland drie jaar geleden, niet plaatsen. Later weet hij dat weer en spijt het hem dat hij dat niet eerder wist. Als die dag de deur wordt gerepareerd kan hij zich het niet herinneren dat hij de deur heeft opengebroken. De deur wordt gerepareerd door William. Deze Amerikaanse jongeman komt vaak bij hen over de vloer om klusjes uit te voeren. Hij is best verlegen en stil maar na een paar pilsjes wil hij nogal eens loskomen. William had vroeger een hondje, Kiss, die al een tijdje dood is. Toch vraagt Maarten iedere keer weer als hij William ziet hoe het met Kiss is, wat natuurlijk niet leuk voor William en Vera is.
Op het tweede bezoek van dokter Eardly reageert Maarten met een redevoering, die imponerend bedoeld is. Daarna realiseert hij zich met machteloosheid, woede en angst dat hij niet meer helemaal meester is over de taal: hij moet zinnen soms eerst vanuit het Nederlands in het Engels vertalen voordat hij ze kan uitspreken en heeft moeite met het benoemen van voorwerpen. Steeds meer vermengt Maartens verleden zich met zijn dagelijks leven. Maarten verwart Vera met zijn moeder en zijn huis met het huis van zijn grootouders. Wat zijn vrouw hem het ene moment vertelt, kan hij direct daarna weer vergeten zijn. Als zij weg is, slaat Maarten een ruit in om de hond binnen te laten. Daarna vergeet hij het gas uit te zetten. Bij het volgende bezoek van de dokter ziet Maarten hem als een tegenstander in een moeilijke onderhandeling. Hij gaat hem verbaal te lijf met een vergaderstrategie van zijn ex-collega Karl Simic. Als de dokter hem een kalmerende injectie wil geven slaat hij hem de spuit uit handen. Op dat moment waant hij zich in de oorlog. Omdat de toestand gevaarlijk wordt, komt de gezinshulp Phil Taylor inwonen om op Maarten te letten. Maarten vergeet steeds wie zij is en waarom ze er is en verwart haar met zijn pianolerares Greet van vroeger waar hij toen verliefd op was en met zijn dochter Kitty. Als hij tweemaal in een nacht door het huis dwaalt geeft Phil hem een injectie. Maarten wordt wakker doordat hij in zijn bed heeft gepoept. Vera en Phil maken de riemen los waarmee hij was vastgebonden en wassen hem in het bad; Maarten krijgt daarbij een erectie. Pas als hij het aanraakt beseft hij vol schaamte dat het zijn geslacht is dat boven water uitkomt. Maarten ontsnapt nog een keer uit het huis en komt na een wandeling door de duinen waarbij hij geen jas aanheeft terecht in het zomerhuisje waar hij eerder zijn aktetas had laten staan. De vuurtorenwachter ziet hem lopen en brengt hem terug naar huis in zijn jeep. Maarten houdt hem voor een Amerikaanse soldaat tijdens de bevrijding. Even later komt dokter Eardly, die Maarten voor een soldaat in burger houdt. Als de dokter hem een kalmerende injectie wil geven denkt hij dat hij wordt verdacht van collaboratie. Als Maarten wakker wordt, maakt hij een vuur in de open haard en verbrandt hij uit het album de foto's waarop hij is afgebeeld. Hij herkent zichzelf niet meer. Vera en Phil binden hem op een stoel vast. Ook hen herkent hij niet meer. Dan wordt hij in een ziekenwagen naar een inrichting gebracht. Dit ervaart hij als iets onvermijdelijks maar raars. Er dringen nog maar flarden van buiten tot Maarten door; zijn wereld is gekrompen tot zijn onsamenhangende, maar soms plotseling heldere gedachten, waarin de taal een belangrijke rol speelt. Het boek eindigt met een mededeling die hij nog wel opvangt, al beseft hij niet dat die van Vera komt: zij vertelt hem dat de lente op het punt staat te beginnen.
Verhaalanalyse:
Personages:
Maarten Klein
De hoofdpersoon in het boek is Maarten Klein. Maarten is 71 of 72 jaar, geboren in Alkmaar, maar woont al een hele tijd in Amerika. Hij werkte als notulist bij de IMCO, een visserijorganisatie, maar is inmiddels al gepensioneerd. Hij is een round-character, omdat we steeds meer over hem te weten komen, vooral over zijn verleden. Maarten is een lieve man die zijn vrouw heel graag ziet. Als hij kon dan zou hij zijn vrouw nog altijd zo verwennen zoals hij dat vroeger deed. Hij heeft nog heel jeugdige ideeën. Maarten leer je het beste kennen omdat hij het verhaal vertelt, je zit in zijn denkwereld. Op het einde is hij enorm verward en weet hij soms niet waar hij is of wat hij doet. Hij is een grote fiere man die altijd een kostuum draagt. Vroeger toen hij nog werkte heeft hij de halve wereld rondgereisd (in functie van zijn werk). Hij kan niet leven zonder zijn vrouw, maar toch heeft hij haar vroeger één keer bedrogen op zakenreis in Parijs met een hele dikke vrouw.
Vera Klein
Vera, Maartens vrouw, is een belangrijk persoon in het boek. Zij is al vijftig jaar getrouwd met Maarten en moet hulpeloos toekijken hoe Maarten aan het dementeren is. Vera en Maarten kennen elkaar door en door. Vera is een sterke vrouw, want ze hebben samen al een zware tijd doorstaan. Dan doen de eerste verschijnselen van Maartens dementie zich voor. Vera hecht hier meer waarde aan dan Maarten en schakelt dan ook een dokter in. Als het eenmaal bekend is dat het steeds slechter gaat met Maarten moet ook Vera steeds meer op Maarten letten om te zorgen dat er geen ongelukken gebeuren. Hier blijkt dat het ware liefde is en dat Vera zeer geduldig en sterk is. Als de situatie eenmaal ondraaglijk is geworden neemt Vera de beslissing dat er niets anders op zit dan een tehuis waar Maarten verzorgd zal moeten worden, omdat zij hem niet meer in de hand kan houden. Haar hele dag stond bijna in dienst van Maarten en zelfs met een extra hulp in huis kan ze niet genoeg voor Maarten zorgen, zó ernstig is hij er aan toe. Vera leer je vooral kennen door de opmerkingen van Maarten. Ze heeft een tenger maar mooi uiterlijk. Hoewel ze hard is, is ze ook wel een gevoelige vrouw. Ze heeft een normaal sociaal leven, ze heeft vriendinnen, doet zelf de boodschappen en heeft vroeger in een bieb gewerkt. Vera is een round-character.
Fred en Kitty (de kinderen Klein)
De twee kinderen, Fred en Kitty, zijn typen omdat je weinig over hen te weten komt. Zij zijn geboren in Nederland en op jeugdige leeftijd mee geëmigreerd naar Amerika. Toen ze volwassen waren hebben ze Amerika weer verlaten en zijn ze terug in Nederland gaan wonen. In Nederland leiden ze een normaal leven met kinderen.
Dokter Eardly
Dokter Eardly is een naïeve arts die denkt Maartens bewustzijn met behulp van medicijnen en rust weer te kunnen doen opflakkeren. Hij bedoelt het wel goed met Maarten. Hij komt geregeld langs en blijft in elke situatie vriendelijk. Hij is een forse man.
Phil Taylor
Phil Taylor is de gezinshulp die komt als Vera Maarten in haar eentje niet meer aankan. Maarten verwart Phil met zijn dochter en zijn pianolerares. Phil komt bij hen inwonen. Ze is zeer behulpzaam, maar nog zeer jong van mentaliteit. Ze wil erg vaak tv kijken. Het is een typisch Amerikaans meisje qua gewoontes en kleding. Ze heeft blond haar, een bol voorhoofd en ze is ietwat aan de flinke kant. Ze is een flat-character
Ellen Robbins
Ellen Robbins, een flat-character, is een vriendin van Vera die regelmatig langskomt. Ze is meer een roddeltante, maar een hele goede vriendin. Ze helpt Vera met haar problemen.
Spanning:
Doordat Maartens toestand steeds erger wordt, ben je benieuwd hoe het verder gaat. Er zitten dus spanningsbogen in. De belangrijkste is denk ik die wanneer ze Maarten ophalen.
Einde:
De tekst heeft een gesloten einde: Maarten eindigt immers in een tehuis. Hier ben ik wel tevreden over. Het is immers een logisch gevolg en als Maarten bijvoorbeeld beter zou zijn geworden, was ik niet tevreden geweest over het slot.
Opbouw:
Er is maar 1 verhaallijn en dat is die van de steeds meer toenemende mate van dementie bij Maarten. Dit is duidelijk te merken omdat alles vanaf Maarten wordt gezien.
Aan het eind van het boek wordt de structuur veranderd. Naarmate Maarten zich steeds minder herinnert en alles steeds meer in vlagen voor hem over komt worden het allemaal zinsstukjes. Aan het einde van het boek en ook het verre stadium van dementie worden het meer woorden dan zinnen. Uiteindelijk is het allemaal niet meer te volgen.
Verteller en perspectief:
Het verhaal wordt verteld door Maarten zelf van het begin tot het (onsamenhangende) einde. Vanuit de patiënt wordt het ziektebeeld beschreven. In het begin heeft Maarten wel besef van zijn kwaal, maar hij realiseert zich ook, dat hij er weinig tegen kan doen. Langzamerhand verdwijnt zijn persoonlijkheid. Hij voelt zich als "een zeilschip, dat in een windstilte is terechtgekomen. En dan plotseling is er even weer wat wind, vaar ik weer. Dan heeft de wereld weer vat op me en kan ik weer meebewegen" (blz.70).
Titelverklaring:
Hersenschimmen duidt op het idee, dat er van het leven uiteindelijk niet anders overblijft dan wat vage bewustzijnstoestanden, illusies, hersenschimmen. Aan het eind van de roman, denkt Maarten: 'In het leven terug ? . . . maar waar is zo iets gebleven ? . . . is er wel zo iets? . . . of was gewoon alles inbeelding van het hoofd? . . . hersenschimmen?' (blz. 155)
Aan het einde van het boek bestaat zijn hele gedachtewereld uit niets anders dan schimmen.
Motto:
'A touching dream to which we are lulled, but wake from separately' van Philip Larkin dat uit het gedicht 'The Building' komt.
Dit betekent 'Een mooie droom waar iedereen wordt ingewiegd, maar elk afzonderlijk uit wakker wordt'.
Elk leven is bedrieglijk en staat eigenlijk in het teken van de dood. Het leven houdt de schone schijn op, maar het is in feite langzaam doodgaan.
Tijd en ruimte:
Het aftakelingsproces van Maarten speelt zich in een medisch niet erg waarschijnlijk kort tijdsbestek af, vanaf de eerste tekenen van vergeetachtigheid tot en met de totale dementie die het noodzakelijk maakt Maarten in een inrichting op te nemen. Gewoonlijk duurt het dementeren veel langer. Het verhaal speelt in en rond het huis van Maarten en Vera aan de kust in Gloucester boven Boston in de USA. Met opzet heeft de schrijver deze locatie gekozen. Maarten valt steeds meer terug op zijn jeugd en de taal van zijn jeugd, zodat de Amerikaanse omgeving extra vervreemdend werkt. Bij hen in de woonkamer staat Maartens piano en het oude bureau van zijn vader wat ook veel herinneringen oproept.
Informatie over de schrijver:
J. Bernlef is een Nederlandse schrijver, dichter en vertaler. Geboren op 14 januari 1937 en gestorven op 29 oktober 2012. Bernlef was de dichter van het vluchtige, die zijn gedichten niet maakte voor de eeuwigheid. Bijna om het jaar publiceerde hij een nieuwe bundel, als het ware om de vorige te vervangen. Al met al schreef hij een kleine duizend gedichten, die het grote publiek lang niet zo vertrouwd zijn als zijn romans. Landelijke roem verwierf Bernlef met zijn roman 'Hersenschimmen', dat met het thema 'dementie' een schot in de roos bleek. De naam Bernlef is een pseudoniem. Eigenlijk heette de dichter Hendrik Jan Marsman, en hoewel hij geen familie van de vooroorlogse dichter H. Marsman was, koos hij ervoor een heel andere naam te gebruiken, namelijk die van een onbekende Friese bard uit de achtste eeuw: Bernlef
Eigen mening:
Ik heb kwam dit boek tegen doordat de vrouw van de bibliotheek mij dit boek aanraadde. Ze vertelde mij dat het ging over een man die dementie kreeg. Zij vond het boek erg goed en meeslepend. Ik houd van meeslepende boeken omdat ik me graag inleef in de mens. Toen ik de achterkant van Hersenschimmen las was ik erg benieuwd naar hoe de schrijver het verhaal zou laten verlopen. Omdat dementie over het algemeen een langzaam proces is hoopte ik niet dat het boek aan de saaie kant zou worden. Daar kwam ik natuurlijk niet achter als ik het boek niet zou lezen. Ik merkte meteen in het begin al dat Maarten zijn geheugen niet 100% is. Omdat het vanuit het ik-perspectief is geschreven beleef je zijn gedachtes en gevoelens en dit vind ik erg goed. Ik had het boek minder leuk gevonden als het vanuit een ander perspectief was geschreven. Ik vind boeken in het algemeen leuker als ze via de ik-perspectief zijn geschreven omdat het dan makkelijker lezen is en je je meer kan inleven. Hoe verder ik kwam in het boek hoe verwarrender ik het vond. Dit is ook logisch omdat Maarten zelf ook meer verward wordt. Bernlef heeft het goed gedaan om de lezer ook verward te laten raken. Ondanks dat ik dit goed vind van de schrijver vond ik het ook een beetje saai worden. Uiteindelijk kwamen de zinnen niet echt meer bij mij binnen maar las ik eroverheen omdat het zo verwarrend is. Ik vind uiteindelijk het boek voldoen aan de verwachtingen. Het is een mooi, ontroerend boek dat dementie goed in kaart brengt.
Bronnen:
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-hersenschimmen-door-j-bernlef-43247
https://www.kb.nl/themas/nederlandse-poezie/dichters-uit-het-verleden/j-bernlef-1937-2012
https://nl.wikipedia.org/wiki/J._Bernlef
Boek 9 - havo 5
Juryrapport
Een hart van steen
Renate Dorrestein
De vijf eisen.
De vijf eisen die ik als jury zou opstellen zijn de eisen:
- Het verhaal moet een vernieuwend thema hebben.
- Het boek moet spelen met tijd.
- Het boek moet je als lezer betrokken laten voelen.
- Het boek moet een verassend einde hebben.
- De titel moet perfect de strekking van het verhaal weergeven.
Voldoet het boek aan de eisen?
Het boek Een hart van steen door Renate Dorrestein heeft een zeer vernieuwend thema. Persoonlijk heb ik nog nooit over een boek gehoord dat als thema postnatale depressie hebben. Dit is een goed ding omdat dit er voor zorgt dat er maar weinig of geen soortgelijke boeken te vinden zijn, wat natuurlijk het boek interessanter maakt dan een boek dat lijkt op iets wat je al gelezen hebt.
Een hart van steen speelt met tijd. Dit vind ik persoonlijk fijn omdat het je dwingt om op te letten en het hierdoor interessant blijft. Dit gebeurd in het boek aangezien je begint met een gebeurtenis met Ellens zus, broers en haar ouders en je vervolgens te horen krijgt dat Ellen in een tehuis zit. Pas nadat je dit al weet wordt er richting het einde van het boek uitgelegd waarom Ellen in een tehuis zit en kom je er dus achter dat haar moeder haar vader, oudere zus, oudere broer en jongere zusje heeft vermoord. Persoonlijk maakte me dit heel nieuwsgierig.
Als lezer voel je je zeker betrokken met het hoofdpersoon. Je komt veel te weten over Ellen en kunt daarom goed met haar meeleven. Ook vind ik dat de schrijver goed beschrijft hoe Ellen zich voelt in bepaalde situaties. Zo vind ik het mooi hoe de schrijver beschrijdt hoe Ellen het haat dat er een nieuwe baby op komst is door middel van een lelijke naam, Ida.
Het boek Een hart van steen had een vrij verassend einde. Je komt namelijk aan bijna het einde pas te weten hoe Ellens gezin ten overlijden kwam en dat haar moeder dit dus had gedaan. Persoonlijk wist ik van te voren al wat er zou gebeuren maar als je dit niet zou weten denk ik niet dat je had kunnen raden dat haar moeder hun had vermoord. Dit is echter niet helemaal aan het einde. Aan het einde kwam eigenlijk aan bod dat Ellen eindelijk deze traumatische gebeurtenis verwerkt. Dit waarom het einde deels verassend is maar toch ook weer niet.
De titel Een hart van steen past goed bij het boek. Deze titel kan op twee manieren opgevat worden. Letterlijk en figuurlijk, beide passen ze bij het boek. Letterlijk gezien past het namelijk bij de grafsteen van Ellens zussen, broer en ouders. Deze was namelijk in de vorm van een hart. Figuurlijk past het bij Ellens houding en hoe zij moeite heeft met het verwerken van wat er is gebeurd.
Conclusie
Kortom Een hart van steen kan zeker het beste Nederlandstalige boek genoemd worden wanneer je alleen naar deze vijf eisen kijkt. Het boek laat je als lezer betrokken voelen, het heeft een vernieuwend thema, het speelt met tijd, het heeft een vrij verassend einde en de titel past goed bij het boek. Het boek maakt echter wel gebruik van vrij simpel taalgebruik wat vrijwel het enige minpunt is.
Boek 10 - havo 5
Standaardverslag
Lisa’s adem
Karel Glastra van Loon
Samenvatting:
Als Lisa met haar ouders op vakantie in Frankrijk is, verdwijnt ze. Haar vriendje, Talm, gaat na haar verdwijning op zoek naar antwoorden op zijn vragen. Tijdens deze zoektocht komt hij in contact met Sophie, de moeder van Lisa.
Op zeventienjarige leeftijd raakte Sophie zwanger van Albert. Een moeilijke tijd breekt dan aan, zeker omdat Albert meerdere vriendinnen heeft. Met één van deze vriendinnen, Susan, kan Sophie het ontzettend goed vinden. Tussen hun ontstaat al snel een hechte vriendschap. Als de schoonvader van Albert bij hun in huis komt wonen, wordt het Sophie allemaal te veel en besluit ze haar spullen te pakken en samen met Lisa te vertrekken.
Vele relaties met verschillende mannen volgen. Uiteindelijk leert Sophie in een koffiehuis Sebastiaan kennen. Al snel hebben de twee een hechte band. Een bijkomend voordeel is ook nog eens dat Sebastiaan het erg goed met de inmiddels achtjarige Lisa kan vinden.
Een tijd lang gaat de relatie tussen Sophie en Sebastiaan erg goed. Met z’n drieën leiden ze een gelukkig leven. Hier komt verandering in als Sophie door een medische fout in het ziekenhuis komt te liggen. Sebastiaan wordt steeds afstandelijker en gaat zelfs naar bed met Lisa.
Op zeventienjarige leeftijd leert Lisa Talm kennen. Lisa en Talm zijn smoorverliefd op elkaar en hebben het erg leuk met elkaar. Ze zijn erg veel samen, hebben veel lol en praten samen over allerlei verschillende dingen. Tijdens deze gesprekken komt zelfs haar eerdere relatie met Sebastiaan ter sprake.
Na een lang herstel, lijkt het alsof Sophie eindelijk hersteld is. Sophie, Sebastiaan en Lisa besluiten met z’n drieën op vakantie te gaan naar Bretagne in Frankrijk. Hier verdwijnt Lisa op een dag spoorloos.
Na haar verdwijning gaat iedereen Lisa tevergeefs zoeken. Nergens zijn sporen van haar te vinden, waardoor het zoeken moeilijk gemaakt wordt. Ook Talm probeert zijn steentje, tevergeefs, bij te dragen.
Langzaamaan probeert iedereen zijn leven weer op te bouwen. Talm gaat bijvoorbeeld studeren in Nijmegen. Als deze studie mislukt ziet hij het even niet meer zitten, en probeert hij zelfmoord te plegen door van een brug af te springen. Deze zelfmoordpoging mislukt. Sebastiaan weet ook niet wat hij met zijn leven aan moet en wordt zwerver.
Na een tijdje gaat ook Talm door het leven als zwerver. Als zwerver zijnde probeert hij contact te krijgen met Sebastiaan. Dit lukt hem. Tijdens een gesprek beschuldigt Talm Sebastiaan dat hij Lisa vermoord heeft. Vervolgens vermoordt Talm Sebastiaan door in zijn slaap een kussen op zijn hoofd te drukken.
Na de begrafenis komt Talm in contact met Sophie. Vele gesprekken over Lisa volgen. Op een gegeven moment ontstaat er zelfs zo’n hechte band tussen Talm en Sophie, dat er een mooie relatie ontstaat.
Verhaalanalyse:
Personages:
Sebastiaan
Sebastiaan heeft een seksverslaving. Hij heeft seks met zo jong mogelijke prostituees, maar zet dit aan de kant als hij Sophie en Lisa ontmoet, voor hen wil hij helemaal gaan. Toch kan hij zich niet inhouden als het tussen hem en Sophie even niet zo goed gaat en ook wordt hij beschuldigd van een seksuele relatie met een student. Hij werkt als docent Engels op de universiteit. Hij voelt zich verschrikkelijk schuldig over zijn vergrijp aan Lisa en leeft nadat hij en Sophie uit elkaar zijn als zwerver. De andere zwervers noemen hem Sir Sebastiaan omdat hij zoveel Engelse teksten citeert.
Sophie
Sophie is de moeder van Lisa. Ze heeft een hoop meegemaakt. De relatie met haar moeder was slecht. De relatie met haar vader was goed maar hij overleed. Albert (de vader van Lisa) behandelt haar niet goed, maar het duurt lang voor ze bij hem weg durft te gaan. Ook haar relatie met Sebastiaan verloopt niet voorspoedig. En met het verlies van Lisa is haar ongeluk volledig. Als Talm naar haar toe komt klampt ze zich aan hem vast.
Schuld (gevoel)
Zoals het motto al aangeeft is schuldgevoel een belangrijke drijfveer voor de personages van dit boek. Maar niet alleen hun eigen schuldgevoel zit hen in de weg ook de schuldvraag speelt een grote rol. Vooral voor Talm is het erg belangrijk om een schuldige van de verdwijning van Lisa te hebben.
Rouwverwerking
Eigenlijk is het ontbreken van de rouwverwerking wat een grote rol speelt in dit verhaal. De drie personages hebben het verlies van Lisa niet kunnen verwerken en daardoor hebben ze hun leven niet op kunnen pakken.
Geheim
De zoektocht draait om het oplossen van een geheim. Een geheim waarvan Talm vermoedt dat Sebastiaan het met zich meedraagt, maar dat blijkt niet zo te zijn. Het geheim wordt niet opgelost.
Titelverklaring:
De titel van het verhaal kan op twee verschillende manieren uitgelegd worden. De personages hebben het ten eerste regelmatig over Lisa’s adem wanneer ze het over Lisa hebben. Talm, de vriend van Lisa, denkt bijvoorbeeld regelmatig aan de regelmatige ademhaling van Lisa. Daarnaast staat Lisa’s adem symbool voor haar verdwijning: de familie en vrienden van Lisa weten namelijk niet of Lisa nog in leven is.
Structuur en perspectief:
Het verhaal wordt uit drie verschillende personages verteld: Lisa, Sophie en Talm. Bij alle drie de personages wordt het verhaal uit het personale perspectief verteld.
Onderstaand een quote van het gebruikte perspectief:
‘De volgende dag kwam hij terug. Er was niets veranderd. Hij moest zich hebben vergist, ze bleef nog een week langer weg. Toen hij terugkwam, precies een week na de dag waarop hij haar had verwacht, was er iets veranderd aan het huis. De gordijnen waren dicht!’ – bladzijde 105
Ruimte:
Het verhaal speelt zich grotendeels af in de stad waar Lisa, Talm en haar moeder wonen. Welke stad dit is, is niet bekend. Wel is bekend dat Talm en Sebastiaan elkaar kort in Amsterdam treffen. Daarnaast is Lisa in Bretagne (Frankrijk) verdwenen. Het verhaal speelt zich dus ook even in Frankrijk af.
Tijd:
Omdat er in het verhaal veel flashbacks voorkomen, is het moeilijk om te zeggen over welke tijd het verhaal zich precies afspeelt. Het verhaal gaat over het leven van Sophie voordat Lisa verdwijnt. Vervolgens gaat het verhaal over Lisa en haar verdwijning en de tijd na haar verdwijning. In totaal zal de verteltijd iets minder dan dertig jaar zijn. Het verhaal is niet chronologisch.
Informatie over de schrijver:
Karel Reinier Glastra van Loon is geboren op 24 december 1962 en overleden op 1 juli 2005. Hij had een vrouw en drie kinderen. Hij is overleden aan een hersentumor.
Mijn mening:
Bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Karel_Glastra_van_Loon
https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/lisas-adem-karel-glastra-van-loon
https://www.atlascontact.nl/auteur/karel-glastra-van-loon/
Overige opdrachten
terugblik Havo 4
Wat is je startpositie?
Aan het einde van havo 5 moeten jullie een mondeling examen afleggen over 10 gelezen boeken. Deze boeken lees je in havo 4 en havo 5.
Het is natuurlijk niet zo dat je pas in havo 4 begint met lezen. Jullie hebben allemaal al eerder boeken gelezen. De één misschien wat meer boeken dan de ander. De één leest alleen, omdat het moet, terwijl de ander ook voor zijn of haar ontspanning leest.
Eén van de doelen die we in havo 4 en 5 met lezen hebben, is dat je je ontwikkelt op het gebied van literatuur. Je gaat nog beter ontdekken welk type boek past bij jou en waarom. Aan het einde van havo 5 moet je een beargumenteerde mening kunnen geven over gelezen boeken.
We hebben dus een doel in havo 5, maar om een doel te hebben, moet je ook weten waar je gestart bent. Daarom de volgende opdracht voor jullie:
Denk eens terug aan de boeken die je gelezen hebt. Denk je dat dit literatuur of lectuur is? Wat is eigenlijk het verschil tussen literatuur en lectuur? Beantwoord de vorige vragen en verwerk je antwoorden in een goedlopend geheel.
Kies één van de boeken uit die je recentelijk gelezen hebt. Welk boek kies je en waarom? Raad je mensen dit boek aan of juist niet? En waarom? Beantwoord ook deze vragen en verwerk de antwoorden in een goedlopend geheel.
Plak je antwoorden hieronder
Mijn boeken die ik vorig jaar gelezen heb zijn literatuur. Het zijn namelijk thriller boeken. Lectuur is een simpel verhaal en literatuur is een verhaal waar over nagedacht is. Dus dat is dan geen simpel verhaaltje meer. Het laatste boek wat ik heb gelezen is Vals van Mel Wallis de Vries. Dit is een erg leuk boek als je houdt van thriller en tienerdrama. Ik raad zeker alle mensen aan om dit boek eens te proberen! Ook als je niet houdt van thriller.
