Door: Arno Doornbos (bijscholing docent PIE / Windesheim, juli 2018)
Introductie
In deze lessenserie van 20 lesuren ga je het volgende leren:
wat domotica / een smart home is;
welke termen/begrippen er gebruikt worden;
hoe je je creativiteit kunt inzetten om slimme oplossingen te bedenken.
Vervolgens ga je aan de slag met:
de werking van het domoticasysteem;
het instellen van Domoticz;
veiligheid;
het toevoegen van sensoren aan het systeem;
het toevoegen van actoren aan het systeem.
Daarna ga je in een praktijkopstelling:
volgens een schema/tekening actoren en sensoren plaatsen;
de actoren en sensoren instellen;
scenes ontwerpen
een elektrisch rolluik automatiseren
De officiële leerdoelen die horen bij de keuzemodules staan in de volgende paragraaf "Leerdoelen".
Uitleggen en presenteren
Bij de verschillende onderdelen ga je je docent ook vertellen:
hoe het systeem is opgebouwd;
hoe de verschillende onderdelen werken;
waarom je voor deze opstelling en oplossing hebt gekozen.
Tijdens de lessen
Je hebt tijdens deze lessen een iPad/computer en een smartphone nodig.
Beoordeling
Bij de hoofdstukken waar een paragraaf "Beoordeling" staat ga je jezelf ook beoordelen. Ook je docent gaat dat doen. Je krijgt dus een cijfer. Tip: Bekijk de beoordeling vooraf even zodat je weet waar je op beoordeeld wordt.
Voor de hoofdstukken waar geen beoordeling staat wordt je niet beoordeeld, maar... die hoofdstukken moet je wel maken anders lukken de vervolgopdrachten niet.
Leerdoelen
Tijdens deze lessenserie leer je alles over domotica wat je nodig hebt voor de keuzemodules "14 Domotica en automatisering" en "13.4 Woon- en kantoortechnologie" van het Vmbo. Voor de verschillende niveaus staat achter elk onderdeel vermeld wat je moet kunnen. Als er een kruisje bij het onderdeel voor jouw niveau staat betekent dat je dat dus moet kunnen.
Voordat je start: Het onderdeel 13.4 "Een elektrische installatie schakelen met domotica" hoort niet bij keuzevak 14 "Domotica en automatisering", maar toch ga je hem maken. Als je alle lessen doorloopt, dan ben je daar zo klaar mee. Als je alleen keuzevak 13 doet, dan kun je informatie en uitleg halen uit de lessen voor keuzevak 14. De nummers staan bij elk hoofdstuk genoemd.
Je moet het volgende kunnen:
K/PIE/14.1: Domotica installatie opbouwen met een schema en tekening
BB
KB
GL
een domotica installatie met lampen opbouwen, aansluiten en testen
x
x
x
fouten in de installatie vinden en oplossen
x
x
uitleggen hoe de installatie en de onderdelen werken
x
x
K/PIE/14.2: Domotica installatie met een elektrisch rolluik en verlichting opbouwen
BB
KB
GL
onderdelen voor bediening van een elektrisch rolluik en verlichting installeren
x
x
x
de installatie instellen
x
x
x
sensoren voor de installatie instellen
x
x
een domotica programma bij deze installatie maken
x
x
x
de installatie testen
x
x
x
K/PIE/14.3: Automatische besturing van het rolluik demonstreren en presenteren
BB
KB
GL
een automatische besturing van een rolluik met behulp van domotica onderdelen demonstreren, de werking uitleggen en presenteren
x
x
K/PIE/13.4: een elektrische installatie schakelen met domotica
BB
KB
GL
een elektrische installatie uitbreiden met domotica
x
x
x
een elektrische installatie opbouwen met domotica
x
x
x
een elektrische installatie regelen en monitoren met een tablet of smartphone
x
x
x
Voorkennis
Om met domotica aan de slag te gaan heb je soms heel veel technische kennis nodig, omdat je met elektrische onderdelen en 230 Volt spanning werkt. Voor deze lessenserie is gekozen om met een systeem aan de slag te gaan waarvoor basiskennis van elektrotechniek nodig is.
In de opdrachten werk je met een onderdelen die op een batterij werken of in een wandcontactdoos (WCD) geplaatst kunnen worden. Daarvoor is geen kennis van elektrotechniek vereist.
Voor de inbouwonderdelen in de opdrachten is wel kennis van elektrotechniek vereist, omdat je die onderdelen aansluit op 230 Volt. Daarover kun je meer lezen in de opdrachten.
Het domoticasysteem stel je in met een computer. Technische kennis van computers is erg handig, maar geen vereiste.
Inleiding domotica (100 min)
De onderstaande les (2 lesuren) gaat over domotica en een smart home. Je leert daarin:
Dit is gratis software dat op verschillende soorten apparaten te installeren is.
Welke technieken je daarbij gaat gebruiken wordt hierna eerst uitgelegd. In het volgende hoofdstuk "Domoticz: opbouw" wordt de software verder uitgelegd.
Gateway/controller
Domoticz is een gratis domoticasysteem. Het is software dat op verschillende apparaten geïnstalleerd kan worden.
Raspberry Pi
Onze Domoticz installatie staat op een Raspberry Pi 3, model B+. Dit is een energiezuinig minicomputer (ongeveer net zo groot als je bankpasje) waarvoor allerlei soorten software ontwikkeld worden. En ook Domoticz wordt voor de Raspberry Pi ontwikkeld.
Als je domotica onderdelen aan de Raspberry Pi toevoegt dan kun je deze vervolgens gaan gebruiken met Domoticz.
Om de Domoticz draadloos te laten communiceren met actoren en sensoren moeten aan de Raspberry Pi onderdelen worden toegevoegd via de USB poorten. De volgende paragrafen gaan over die onderdelen...
Draadloze communicatie via 433 MHz
Draadloze aan/uit schakelset van de Action
Apparaten die draadloos contact met elkaar zoeken doen dat heel vaak via radiogolven. Een autoradio ontvangt ook radiogolven waarover muziek 'gestuurd' wordt. De 433.92 Megahertz (afgekort MHz) golf is een radiogolf die veel gebruikt wordt voor het draadloos schakelen van apparaten.
Heel veel domotica apparaten die je in winkels in de buurt kunt kopen werken zoals ze dat noemen 'op 433 MHz'. De techniek werkt minder goed dan de Z-Wave techniek die hieronder uitgelegd wordt, maar 433 MHz apparaten zijn ook veel goedkoper. Het is dus een goedkopere manier om domotica in huis toe te passen. Een nadeel van deze techniek is dat de zender een signaal verstuurt, maar geen reactie terugkrijgt van de ontvanger of het signaal wel is overgekomen (het kan dus zijn dat een apparaat soms niet schakelt en het systeem heeft dit dan niet door).
Om te onthouden: 433 MHz apparaten zijn vrij goedkoop, maar werken vaak wat minder goed in een domoticasysteem dan Z-Wave.
Draadloze communicatie via Z-Wave
Z-Wave afstandsbediening met 8 in te stellen knoppen
Z-Wave (spreek je uit als 'zie weef') is ook een draadloze techniek die met radiogolven werkt (868.42 MHz). Deze techniek verbruikt erg weinig energie. Veel actoren en sensoren die op een batterij werken doen het jarenlang voordat de batterij leeg is. Z-Wave apparaten sturen de signalen ook door aan elkaar zodat de verbinding tussen de apparaten beter is. Dat heet een 'mesh' netwerk.
Om te onthouden: Z-Wave is een techniek die door honderden fabrikanten gemaakt wordt en ze zijn in een domoticasysteem bijna allemaal met elkaar te verbinden. De apparaten zijn wat duurder dan 433 MHz apparaten, maar communiceren beter en verbruiken minder energie.
Draadloze communicatie via Wi-Fi
De TP-Link Archer C50 is de router die in
de opdrachten gebruikt wordt
Om verbinding te maken met Domoticz is het erg handig om een Wi-Fi router te gebruiken. Deze is ook geplaatst in de opstelling. Je kunt dan via elk apparaat die Wi-Fi heeft verbinding maken met Domoticz en dus de domotica onderdelen bedienen.
Eigenlijk is deze opstelling net zoals thuis, want iedereen met internet in huis heeft tegenwoordig een Wi-Fi router om draadloos te kunnen internetten. Je kunt de Raspberry Pi met een netwerkkabel aansluiten of via de Wi-Fi.
Elke Wi-Fi router is daarvoor geschikt.
Draadloze communicatie met Domoticz
De domotica installatie waarmee je aan de slag gaat maakt gebruik van de twee draadloze technieken die net beschreven zijn. Dat betekent dus dat je 433 MHz en Z-Wave apparaten kunt aansluiten. We gebruiken voor beide technieken een zender-/ontvanger. Hieronder zie je de beide apparaten en ook hoe ze via de USB-poorten aangesloten zijn op de Raspberry Pi in de praktijkopstelling.
433 MHz (RFXcom)Z-Wave (Aeotec USB Z-stick)
Raspberry Pi met beide technieken
De hele opstelling
Daarnaast is de Raspberry Pi verbonden met een Wi-Fi router, zodat je draadloos kunt inloggen in Domoticz met een computer, laptop, tablet of smartphone.
De totale opstelling ziet er dan uit zoals hieronder. Dit zou je bijvoorbeeld in een huis in een meterkast kunnen plaatsen.
Raspberry Pi met Aeotec USB Z-stick, RXFcom en Wi-Fi router
Je gaat in de opdrachten aan de slag met de volgende sensor:
Wandzender/afstandsbediening van Remotec (Z-Wave)
Gira dubbele pulsdrukker (inbouw)
Daarnaast ga je een pulsdrukker van Gira gebruiken. Dit is een standaard elektro onderdeel en lijkt op een gewone schakelaar, maar deze schakelaar veert terug als je de knop loslaat. Je geeft dus alleen een signaal door als je de knop indrukt of vasthoudt. Deze schakelaar is geen domotica, maar als je hem gebruikt samen met een Z-Wave dimmer dan kun je er leuke en handige dingen mee doen.
Je gaat in de opdrachten aan de slag met de volgende actoren:
Opbouw aan/uit schakelaars van de Action (433 MHz)
Inbouwdimmer van Fibaro (Z-Wave)
Rolluikbediening van Fibaro (Z-Wave)
Elektrisch bediend rolluik
Opbouw aan/uit schakelaar Action
(433 MHz)
Inbouwdimmer Fibaro
(Z-Wave)
Inbouw rolluikbediening Fibaro
(Z-Wave)
Elektrisch bediend rolluik
Samengevat
Door het plaatsen van een Z-Wave en 433 MHz zender/ontvanger kun je met Domoticz heel veel apparaten (actoren en sensoren) koppelen, instellen, besturen en automatiseren. Dit gebeurt met het domoticasysteem Domoticz. Domoticz kun je bereiken via het Wi-Fi netwerk met een laptop, tablet of smartphone. De opstelling ziet er schematisch als volgt uit:
Schematische weergave van een domoticasysteem (Domoticz op een Raspberry Pi met Z-Wave en 433 MHz zender/ontvanger + diverse actoren en sensoren)
Volgt nog
Bevat herhaling van zojuist geleerde
Domoticz: opbouw (25 min)
In de volgende paragrafen leer je hoe Domoticz is opgebouwd en wat de verschillende onderdelen betekenen.
Daarna ga je aan de slag met veiligheid en daarna met het toevoegen van actoren en sensoren...
Domoticz starten
Het domoticasysteem Domoticz is een webbased oplossing. Dat betekent dat je in Domoticz aan de slag kunt via een webpagina. Dat kan dus met elk apparaat met bijvoorbeeld Chrome, Firefox, Internet Explorer of Safari.
Naar Domoticz met je browser: IP-adres Domoticz
Domoticz is geïnstalleerd op de Raspberry Pi. Deze is aangesloten op de router in de praktijkopstelling. Als je met de laptop/tablet verbinding maakt met het netwerk van die router, genaamd "Noordik-Smart-Home", dan kun je Domoticz starten via het volgende adres: http://192.168.0.100:8080. Dit is geen internetadres, maar een adres op de router. Het adres kun je zelf instellen in de router. Voor deze lessen gebruik je dit adres.
Je kunt Domoticz ook instellen, zodat je overal ter wereld je Domoticz installatie kunt bedienen. Dat ga je hier niet leren, maar is dus zeker mogelijk...
Dashboard
Zodra je Domoticz hebt gestart kom je in het "Dashboard". Dit is de startpagina van Domoticz. Deze is leeg als er nog een apparaten in het domoticasysteem zijn geïnstalleerd.
Zodra je apparaten hebt toegevoegd kun je ze 'Favoriet' maken om ze in het dashboard te zien.
Hoe je apparaten toevoegt leer je later...
Schakelaars
Het tabblad "Schakelaars" kun je openen door op dat tabblad te klikken. Het tabblad wat je voor je ziet is ook blauw gekleurd.
Je ziet dan alle schakelaars in het domoticasysteem. Dit is uiteraard nog leeg, omdat je nog niets hebt geïnstalleerd.
Hoe je schakelaars toevoegt leer je later...
Groepen
Bij het tabblad "Groepen" kun je groepen en scenes aanmaken. Wat dat betekent staat hieronder in een voorbeeld uitgelegd. Let op: alles wat
Voorbeeld van een groep "lampen huiskamer": schakel alle (slimme) lampen in de huiskamer tegelijkertijd aan of uit met één druk op de knop.
Voorbeeld van de scene "film kijken": dim alle verlichting in de huiskamer naar 50% en doe de elektrische rolluiken dicht zodra de film start.
Wat je aanmaakt bij "Groepen" worden automatisch knoppen. Zodra je dus op een knop drukt dan wordt de actie gestart die je daarin geprogrammeerd hebt.
Het instellen kan pas zodra je apparaten hebt toegevoegd aan de installatie. Daarover later meer...
Temperatuur
In het tabblad "Temperatuur" staan alle temperatuursensoren die je toevoegt. Dit kan de temperatuur in huis zijn, maar ook de buitentemperatuur of de temperatuur van het water in de verwarming. Het ligt er maar net aan welke sensoren je installeert.
Hier staan nog geen temperatuursensoren.
Later meer hierover...
Weer
De naam zegt het al een beetje, "Weer". Hier komt dus alles te staan wat met het weer te maken heeft, zoals temperatuur, wind, regen, UV-licht, luchtdruk ed.
Uiteraard staat hier nog niets, want we zijn net met Domoticz gestart.
Overige
Bij "Overige" komen alle slimme apparaten te staan die niet onder de andere tabbladen geplaatst kunnen worden. Dat zijn bijvoorbeeld de apparaten die dingen meten, zoals stroom-, gas- en waterverbruik.
Later meer hierover...
Instellingen
Het laatste tabblad "Instellingen" is het tabblad waar je allerlei extra instellingen voor Domoticz kunt instellen.
In de volgende hoofdstukken ga je een paar van deze instellingen leren gebruiken.
Maar nu ga je de eerste keer live met Domoticz en maak je je eerste schakelingen... Have fun!
Hardware
Aan de Domoticz installatie is al hardware toegevoegd (zie de afbeelding hieronder):
OpenZWave USB (Aeotec Z-Stick GEN5)
RFXcom Module (RFXtrx433E USB 433.92MHz Transceiver)
Je hoeft deze hardware niet in te stellen, want ze werken al. Je ziet ze in de lijst met hardware staan. Om dit te bekijken klik je op "Instellingen" en dan in het menu wat verschijnt op "Hardware" (zie de afbeelding hiernaast).
Wanneer je hardware aansluit op de Raspberry/Domoticz dan doe je dat in dit scherm, maar dat ga jij niet doen. Alle sensoren en actoren die je gaat gebruiken zijn draadloos en werken op batterijen of 230 Volt.
Domoticz: eerste test (100 minuten)
Praktijkruimte domotica op het bordes
Je gaat in dit hoofdstuk de eerste testen doen met Domoticz en wat apparaten. We werken nog niet met 230 Volt bedrading, dus je kunt veilig aan de slag. Over veiligheid volgt later meer...
Je gaat zo de schakelset van de Action aansluiten, de programmeerbare afstandsbediening instellen en deze met elkaar koppelen. Dat ga je doen op het bordes in een praktijkruimte die speciaal voor deze lessenserie is ingericht.
Domoticz opstelling: gereed voor gebruik
Het domoticasysteem is al voor je geïnstalleerd met de Z-Wave en 433 MHz zender/ontvanger.
Je hebt 100 minuten de tijd voor deze opdracht.
Succes!
433 MHz apparaat toevoegen
Omdat de RFXcom is geïnstalleerd kun je in Domoticz 433 MHz apparaten toevoegen.
Voordat je daarmee start ga je eerst de afstandsbediening van de Action schakelset koppelen aan de eerste schakelaar.
Opdracht: Action schakelaars koppelen aan afstandsbediening
Eerst ga je een schakelaar koppelen aan de afstandsbediening die erbij hoort. Dit heb je straks nodig om de schakelaar in Domoticz te zetten. Ga als volgt te werk:
Steek de eerste schakelaar in de wandcontactdoos
Het lampje op de schakelaar gaat dan rood knipperen
Druk op de eerste knop (de linker knop bij A) om deze te koppelen
Test de A-knoppen of ze werken (de schakelaar klikt dan aan en uit; dat kun je horen, maar ook zien aan het rode lampje op de schakelaar)
Als het niet lukt, dan kun je deze stappen gewoon herhalen (schakelaar uit de wandcontactdoos halen en de stappen herhalen)
Opdracht: Schakelaar toevoegen aan Domoticz
Een schakelaar voeg je toe in het scherm "Schakelaars". Hieronder staat in stappen uitgelegd hoe je een schakelaar van de Action schakelset toevoegt. Daaronder staan de stappen in een animatie uitgelegd.
Je gaat als volgt te werk:
Klik op "Leren"
Domoticz wacht nu een paar seconden op een signaal
Klik op de afstandsbediening die bij de schakelset hoort (zie de afbeelding hiernaast voor de gebruikte materialen)
Domoticz ziet een signaal en laat een scherm zien om een schakelaar toe te voegen
Vul in dit scherm een naam voor de schakelaar in
Kies in dit scherm voor "On/Off", want het is een aan/uit schakelaar
Klik daarna op "Add device"
Je schakelaar is nu toegevoegd op het scherm "Schakelaars"
Door met de muis op het lampje te klikken kun je de schakelaar bedienen
De stappen hierboven zie je hieronder in een animatie. Hoe het uiteindelijk moet werken zie je in de video eronder.
Opdracht:Testen van de schakelaar
Als je de schakelaar hebt toegevoegd via bovenstaande stappen, dan staat hij als schakelaar in je lijst en kun je hem testen. Dat kun je doen door op het lampje bij de schakelaar op je computerscherm te klikken. Bekijk dat maar eens in onderstaande video.
433 MHz schakelaar testen in Domoticz
Z-Wave apparaat toevoegen
Je gaat nu je eerste Z-Wave apparaat toevoegen aan Domoticz. Deze stappen werken voor veel apparaten op dezelfde manier. De opdrachten hieronder helpen je stap voor stap.
Opdracht: Afstandsbediening toevoegen (hardware)
Een Z-Wave sensor moet je eerst toevoegen via "Hardware" voordat je Z-wave schakelaars kunt toevoegen.
Je gaat hier de RemoTec ZRC-90 afstandsbediening toevoegen. Deze heeft 8 knoppen die je allemaal kunt instellen. Dat doe je als volgt (onderaan deze pagina staan alle stappen in een animatie uitgelegd):
Klik op "Hardware"
Klik dan op de blauwe knop "Instellingen" van de Z-Wave USB stick
Klik in dit scherm op "Node beheer"
Kies "Sensor opnemen"
Domoticz wacht nu een paar seconden op een signaal
Klik op de afstandsbediening die bij de schakelset hoort (zie de afbeelding hiernaast voor de gebruikte materialen)
Klik achter het batterijklepje van de afstandsbediening op de rechterknop (daar staat een "L" bij)
De afstandsbediening wordt herkend en toegevoegd
Herhaal deze stappen om ook knop 2 toe te voegen
Opdracht: Schakelaar toevoegen aan Domoticz
Een schakelaar van de afstandsbediening voeg je daarna toe in het scherm "Schakelaars". Hieronder staat in stappen uitgelegd hoe je een schakelaar van de Remotec ZRC-90 toevoegt. Daaronder staan alle stappen in een animatie uitgelegd.
Je gaat als volgt te werk:
Klik op "Leren"
Domoticz wacht nu een paar seconden op een signaal
Klik op de afstandsbediening op de eerste knop (met één stipje)
Domoticz ziet een signaal en komt met een scherm om een schakelaar toe te voegen
Vul in dit scherm een naam voor de schakelaar in (in de animatie heet die "Afstandsbediening knop 1")
Kies in dit scherm voor "On/Off", want het is een aan/uit schakelaar
Klik daarna op "Add device"
Je schakelaar is nu toegevoegd op het scherm "Schakelaars"
Let op: deze schakelaar kan nog helemaal niets, want er is niets gekoppeld aan de knop. Dat ga je hierna leren.
De stappen hierboven zie je hieronder in een animatie.
Animatie nieuw Z-Wave apparaat toevoegen en schakelaars maken
Scene maken
Een 'scene maken' is eigenlijk een soort programmeren. Je hebt in de "Inleiding in domotica en automatisering" daarover al wat geleerd. Samengevat is het: Als dit, dan dat!
Zo'n scene ga je nu ook maken met de Remotec afstandsbediening knop 1 en 2 en de geprogrammeerde schakelaar van de Action. De scene wordt dan als volgt:
Als knop 1 op de Remotec afstandsbediening ingedrukt wordt, dan moet de schakelaar van de Action aan gaan (lampje op de schakelaar gaat dan branden)
Als knop 2 op de Remotec afstandsbediening ingedrukt wordt, dan moet de schakelaar van de Action uit gaan (lampje op de schakelaar gaat dan uit)
Opdracht: Scene maken
Je gaat dit als volgt doen:
Ga naar het tabblad "Groepen"
Klik op "Groep toevoegen"
Vul een naam in en laat het type op "Scene" staan
Kies in het scherm wat verschijnt "Apparaat toevoegen"
Domoticz wacht nu een paar seconden op een signaal
Druk dan op de eerste knop van de Remotec afstandsbediening (knop met één bolletje)
De knop wordt onder het kopje "Activering apparaten" toegevoegd
Ga nu verder naar beneden in het scherm
Voeg het apparaat "Lamp vensterbank" toe (of de naam die jij gekozen hebt)
Kies voor het commando "Aan" (daar staat hij standaard al op)
Klik vervolgens op "Toevoegen" en het apparaat komt in de lijst erboven te staan
Ga nu naar boven in het scherm en klik op "Opslaan"
Je hebt nu de eerste scene toegevoegd (knop 1 zet lamp aan)
Herhaal deze stappen om ook scene 2 toe te voegen
De stappen hierboven zie je hieronder in een animatie. Daaronder zie je het resultaat van de werkende scene in een video.
Het is erg belangrijk om te letten op je eigen veiligheid en die van anderen als je werkt met een domoticasysteem (en bijbehorende actoren en sensoren). Voordat je start met de praktische opdrachten moet je dit hoofdstuk dus goed doornemen.
Sensoren
De meeste domoticasensoren in dit systeem werken op batterijen. Die spanning is niet direct gevaarlijk. Voordat je een sensor monteert moeten meestal de batterijen al geplaatst worden.
Als je met een sensor werkt die op 230 Volt wordt aangesloten moet je natuurlijk zonder spanning werken (dus bij montage of onderhoud).
Actoren
Actoren zijn de bewegende of schakelende onderdelen in een systeem. Dat zijn meestal de apparaten die op 230 Volt werken. Die spanning is wel gevaarlijk. Schakel de spanning dus altijd uit voor montage en onderhoud.
Daarnaast zijn actoren vaak apparaten die veel kracht hebben (duwen, trekken, draaien en zo) of heel heet kunnen worden (lampen, verwarming en zo). Denk maar eens aan de motoren van een rolluik of een zonnescherm.
Het domoticasysteem
Het domoticasysteem in deze opstelling is Domoticz op een Raspberry Pi. Deze werkt op een laag voltage (5 Volt). Dit is niet gevaarlijk voor je gezondheid. Zorg er natuurlijk altijd voor dat er geen water of vocht bij het systeem kan komen, dus plaats hem op een droge en veilige plek.
Vervolgopdrachten
Voor de opdrachten die hierna komen zul je ook zien dat voor de onderdelen die ingebouwd moeten worden (en op 230 Volt werken) altijd spanningsloos gemonteerd moet worden. Dat staat bij de opdrachten beschreven. Houd je altijd aan de veiligheidsafspraken!
Domotica installatie opbouwen met schema/tekening (K/PIE/14.1 350 minuten)
In dit hoofdstuk worden de onderstaande punten behandeld (zie achter elk punt of het voor jouw niveau geldt). Als je dit allemaal kunt dan heb je de leerdoelen voor K/PIE/14.1 gehaald.
Voor dit hoofdstuk met alle opdrachten heb je 350 minuten de tijd.
K/PIE/14.1: Domotica installatie opbouwen met een schema en tekening
BB
KB
GL
een domotica installatie met lampen opbouwen, aansluiten en testen
x
x
x
fouten in de installatie vinden en oplossen
x
x
uitleggen hoe de installatie en de onderdelen werken
x
x
In de volgende paragraaf lees je hoe het hoofdstuk is opgebouwd en wat je precies gaat doen.
Inleidend
Lees het volgende stukje: "Een klant wil in de toekomst graag van zijn huis een Smart Home maken. Om te beginnen wil hij eerst één kamer in zijn bungalow laten automatiseren met domotica. Deze kamer heeft een paar lampen en de klant wil deze kunnen bedienen met zijn smartphone. Omdat het licht nu erg fel is wil hij het licht ook kunnen dimmen en met één druk op de knop een paar lampen tegelijkertijd kunnen bedienen. De klant heeft geen verstand van elektra, maar heeft wel een tekening van zijn slaapkamer met daarin ook de elektrische huisinstallatie getekend."
De opdracht
Het is je opdracht om een oplossing voor deze klant te bedenken. Je gaat het domoticasysteem opbouwen met een aantal onderdelen en deze automatiseren. Heb jij straks een tevreden klant?
Dit hoofdstuk
Je gaat in dit hoofdstuk een aantal opdrachten maken. Je gaat aan de hand van schema's en tekeningen verschillende domotica sensoren en actoren installeren, instellen en testen. Denk hierbij aan enkele lampen (met en zonder dimmer) en schakelaars om deze lampen te bedienen.
In alle opdrachten werk je stap voor stap aan de uitbreiding van het domoticasysteem. Daarna ga je verschillende onderdelen van het gebouwde systeem met elkaar combineren en laten "praten".
Voor KB en GL leerlingen
Als KB of GL leerling leer je daarnaast fouten te herkennen en op te sporen als je installatie niet helemaal doet wat ie moet doen. En als je klaar bent met de opdrachten in dit hoofdstuk dan ga je je docent uitleggen hoe de installatie en de onderdelen werken.
Aan de slag voor de klant!
Benodigdheden
Om slimme verlichting in de kamer van de klant te maken heb je een aantal onderdelen nodig. Dat zijn in ieder geval:
een afstandsbediening voor de verlichting
aan/uit schakelaars
dimmers
In Domoticz kun je deze onderdelen installeren en instellen. Tip voor later: Je kunt ze aan elkaar koppelen met scenes.
De onderdelen ga je volgende de onderstaande tekening installeren:
Je begint eerst met het uitbreiden van de schakelaars van de Remotec afstandsbediening. In het hoofdstuk "Domoticz: eerste test" heb je in de "Opdracht: Z-Wave apparaat toevoegen" de Remotec afstandsbediening al toegevoegd aan Domoticz en 2 knoppen als schakelaars toegevoegd. Ook heb je al scenes geprogrammeerd voor die knoppen.
De uitleg van het toevoegen van schakelaars staat hieronder nogmaals. In de animatie staat ook het toevoegen van hardware, maar dat heb je al gedaan en mag je dus overslaan. Bekijk alleen nog even het stukje animatie over het toevoegen van schakelaars.
Het is de bedoeling dat je nu ook de overige 6 knoppen toevoegt, zodat alle knoppen in "Schakelaars" staan. Bekijk de stappen nog even goed en maak de daarna de opdracht onderaan de pagina.
Opdracht: Schakelaar toevoegen aan Domoticz
Een schakelaar van de afstandsbediening voeg je daarna toe in het scherm "Schakelaars". Hieronder staat in stappen uitgelegd hoe je een schakelaar van de Remotec ZRC-90 toevoegt. Daaronder staan alle stappen in een animatie uitgelegd.
Je gaat als volgt te werk:
Klik op "Leren"
Domoticz wacht nu een paar seconden op een signaal
Klik op de afstandsbediening op de eerste knop (met één stipje)
Domoticz ziet een signaal en komt met een scherm om een schakelaar toe te voegen
Vul in dit scherm een naam voor de schakelaar in (in de animatie heet die "Afstandsbediening knop 1")
Kies in dit scherm voor "On/Off", want het is een aan/uit schakelaar
Klik daarna op "Add device"
Je schakelaar is nu toegevoegd op het scherm "Schakelaars"
Let op: deze schakelaar kan nog helemaal niets, want er is niets gekoppeld aan de knop. Dat ga je hierna leren.
De stappen hierboven zie je hieronder in een animatie.
Animatie nieuw Z-Wave apparaat toevoegen en schakelaars maken
Opdracht: 6 schakelaars toevoegen en instellen
De uitleg hierboven gaat over het toevoegen van de knoppen (=schakelaars) van de Remotec afstandsbediening. Je moet dit dus nog zes keer herhalen om alle alle schakelaars (8 stuks) toe te voegen.
Geef de schakelaars een handige naam (dit mag tijdelijk best "knop afstandsbediening 3", "knop afstandsbediening 4" enzovoort zijn). Later ga je ze een andere naam geven en verder instellen.
Opbouw aan/uit schakelaar Action (433 MHz)
Ook heb je eerder al een 433 MHz schakelaar toegevoegd (in het hoofdstuk "Domoticz: eerste test"). Hieronder zie je dezelfde uitleg nogmaals. Nu ga alle schakelaars toevoegen (in totaal dus 3 stuks).
Herhaling: toevoegen 433MHz schakelaars
Omdat de RFXcom is geïnstalleerd kun je in Domoticz 433 MHz apparaten toevoegen.
Voordat je daarmee start ga je eerst de afstandsbediening van de Action schakelset koppelen aan de eerste schakelaar.
Opdracht: Action schakelaars koppelen aan afstandsbediening
Eerst ga je een schakelaar koppelen aan de afstandsbediening die erbij hoort. Dit heb je straks nodig om de schakelaar in Domoticz te zetten. Ga als volgt te werk:
Steek de eerste schakelaar in de wandcontactdoos
Het lampje op de schakelaar gaat dan rood knipperen
Druk op de eerste knop (de linker knop bij A) om deze te koppelen
Test de A-knoppen of ze werken (de schakelaar klikt dan aan en uit; dat kun je horen, maar ook zien aan het rode lampje op de schakelaar)
Als het niet lukt, dan kun je deze stappen gewoon herhalen (schakelaar uit de wandcontactdoos halen en de stappen herhalen)
Opdracht: Schakelaar toevoegen aan Domoticz
Een schakelaar voeg je toe in het scherm "Schakelaars". Hieronder staat in stappen uitgelegd hoe je een schakelaar van de Action schakelset toevoegt. Daaronder staan de stappen in een animatie uitgelegd.
Je gaat als volgt te werk:
Klik op "Leren"
Domoticz wacht nu een paar seconden op een signaal
Klik op de afstandsbediening die bij de schakelset hoort (zie de afbeelding hiernaast voor de gebruikte materialen)
Domoticz ziet een signaal en laat een scherm zien om een schakelaar toe te voegen
Vul in dit scherm een naam voor de schakelaar in
Kies in dit scherm voor "On/Off", want het is een aan/uit schakelaar
Klik daarna op "Add device"
Je schakelaar is nu toegevoegd op het scherm "Schakelaars"
Door met de muis op het lampje te klikken kun je de schakelaar bedienen
De stappen hierboven zie je hieronder in een animatie. Hoe het uiteindelijk moet werken zie je in de video eronder.
Opdracht:Testen van de schakelaar
Als je de schakelaar hebt toegevoegd via bovenstaande stappen, dan staat hij als schakelaar in je lijst en kun je hem testen. Dat kun je doen door op het lampje bij de schakelaar op je computerscherm te klikken. Bekijk dat maar eens in onderstaande video.
Opdracht: 3 schakelaars toevoegen en instellen
De uitleg hierboven gaat over het toevoegen van een schakelaar. Je moet dit dus nog twee keer herhalen om alle alle schakelaars (3 stuks) toe te voegen.
Geef de schakelaars een handige naam (dit mag tijdelijk best "schakelaar 2" en "schakelaar 3" zijn). Later ga je ze een andere naam geven en verder instellen.
Inbouwdimmer Fibaro installeren (Z-Wave)
Inbouwdimmer Fibaro montage in inbouwdoos
De inbouwdimmer van Fibaro kun je (zoals de naam als zegt) inbouwen achter een schakelaar. Een wandschakelaar (lichtknop) is meestal in een inbouwdoos ingebouwd. Daarachter zit meestal nog wat ruimte. Een kleine inbouwdimmer past daar meestal gewoon achter. In de afbeelding zie je hoe de montage er uit ziet.
Werken met 230 Volt materiaal
Let op: Deze dimmer is een inbouwmodel en moet dus ingebouwd worden in de huisinstallatie (het 230 Volt elektrische netwerk). Daar moet je alleen aan beginnen als je kennis hebt van elektrotechniek! Werk altijd zonder stroom, dus schakel de stroom uit totdat je klaar bent. Vraag je docent om te controleren of de installatie goed aangesloten is voordat je straks verder gaat.
Installatieschema van de inbouwdimmer
De inbouwdimmer monteer je in het elektrische netwerk (de huisinstallatie van 230 Volt). Schakel de stroom uit voordat je verder gaat!
Schema inbouwdimmer zonder schakelaar
De dimmer sluit je aan volgens het volgende schema. In deze opdracht vervang je even de schakelaar voor deze dimmer. Later installeer je een nieuwe schakelaar...
Als je het schema goed bekijkt dan is het je misschien wel opgevallen dat ook een N-draad is aangesloten op de poort met "N" erbij. Als je dus geen N-draad (blauw) bij de schakelaar hebt, dan kun je die er beter even aanleggen.
Nog even ter herinnering: Natuurlijk is de L bruin, de N blauw en de rest van de bedrading zwart (schakeldraad).
Je monteert deze dimmer dus in de inbouwdoos bij de schakelaar die je 'slim' wilt maken.
Opdracht: Aansluiten van de dimmer
Plaatsen en aansluiten van inbouwdimmer
Je gaat als volgt te werk om de dimmer te monteren:
Demonteer de schakelaar van het standaard lichtpunt (de plafondlamp)
Als de N-draad (blauw) ontbreekt dan moet je deze nog aanleggen
Bekijk de letters en het symbool op de inbouwdimmer
Met S1, S2 en Sx doe je nu niets
Het symbool met 'het golfje met pijltje erdoor' betekent dat op die draad gedimd wordt (daar moet de schakeldraad op aangesloten worden)
Sluit de Fibaro inbouwdimmer aan volgens het schema hierboven
L = bruin
N = blauw
schakeldraad = zwart
Controleer of de dimmer is gemonteerd zoals op de foto staat
Als je klaar bent met monteren vraag je je docent om de installatie te controleren
Als de installatie gelukt is ga je verder met de volgende opdracht.
Pulsdrukker bij dimmer installeren
Gira dubbele pulsdrukker (voorkant)
Een pulsdrukker? Daar heb je misschien nog nooit gehoord... Een pulsdrukker is een schakelaar die je meestal niet in een standaard huisinstallatie ziet. Van de buitenkant ziet deze schakelaar er hetzelfde uit, maar hij werkt anders... O ja, de pulsdrukker wordt ook wel een pulsschakelaar genoemd.
De pulsdrukker geeft alleen stroom (dat noemen ze een 'puls') door als je hem indrukt. Zodra je de knop loslaat dan springt hij terug. Vergelijk hem maar met een deurbel. Die werkt ook alleen als je hem indrukt. Hij werkt anders dan een gewone lichtschakelaar. Die druk je in waardoor de lamp aan of uit gaat. Bij nog een keer drukken gebeurt het tegenovergestelde.
De pulsdrukker is heel handig om samen met domotica te gebruiken. Op de inbouwdimmer uit de vorige opdracht ga je een pulsdrukker aansluiten.
Installatieschema van de Gira pulsdrukker
Het aansluiten van de pulsdrukker doe je aan de achterkant. Een afbeelding van die achterkant staat hieronder. Ook zie je daar het installatieschema.
Gira dubbele pulsdrukker (achterkant)
Aansluitschema Gira dubbele pulsdrukker
Kijk even goed naar het aansluitschema van de pulsdrukker. Het is de bedoeling dat je poort 11 laat schakelen via poort 14 en poort 21 via poort 24. Dus niet via poort 12 en 14, want dan is er al verbinding zonder dat je de schakelaar indrukt.
Opdracht: Aansluiten van de pulsdrukker
Het aansluiten van de dubbele pulsdrukker gaat als volgt (je ziet het ook in stappen in de animatie):
Gira dubbele pulsdrukker aansluiten op een Fibaro inbouwdimmer
Let op: Koppel de fasedraad eerst even af van de dimmer. Alleen de N-draad en schakeldraad naar de lamp zijn nog aangesloten
Sluit de fasedraad (L) vanuit de inbouwdoos aan op poort 11
Maak een korte L-draad van poort 11 naar poort 21
Verbind poort 21 daarna met de L-poort van de inbouwdimmer
Sluit daarna een schakeldraad (zwart) van poort 14 op poort S1 van de dimmer
Sluit als laatste een schakeldraad aan vanaf poort 24 op poort S2 van de dimmer
Controleer nog even of je draden in de poorten 11, 14, 21 en 24 goed aangedrukt hebt en dat ze vast zitten
Controleer ook of je de draden goed vastgedraaid hebt in de dimmer in poort L, S1, S2 en N
Laat nu je docent controleren of je alles goed hebt aangesloten
Opdracht: Pulsdrukker inbouwen
Je hebt net de pulsdrukker aangesloten en je docent heeft dit gecontroleerd. Nu kun je de pulsdrukker samen met de inbouwdimmer monteren in de inbouwdoos. Zet daarna de het afdekraam en de wippers (schakelaars) erop voor de afwerking.
Fibaro inbouwdimmer in inbouwdoos
Pulsdrukker weer ingebouwd (naast WCD's)
Afwerking met afdekraam en wippers
Gebruik van LED lampen samen met een dimmer
LED bypass Fibaro
Wanneer je LED lampen gebruikt in de installatie dan is het belangrijk dat je dimbare LED lampen gebruikt als je een dimmer gebruikt. Dat staat op de lamp en op de verpakking.
Omdat LED lampen heel weinig stroom verbruiken kan het zijn dat de lamp gaat knipperen als je hem gaat dimmen. Dat kun je oplossen met een zogenaamde "LED bypass".
De LED bypass is een klein onderdeel die makkelijk ingebouwd kan worden in bijvoorbeeld de centraaldoos. Hij zorgt ervoor dat je lamp dus normaal kan dimmen. Hij mag alleen gebruikt worden als je een dimbare LED lamp gebruikt.
De LED bypass plaats je parallel aan de lamp. De stroom gaat dan dus door de lamp en ook door de bypass.
Als je de bypass installeert dan ziet het bijvoorbeeld als volgt uit:
Geïnstalleerde Fibaro LED bypass
Opdracht: Installeren LED bypass
Let op: Werk zonder spanning (230 Volt). Controleer dus nog even of de spanning uitgeschakeld is.
Installeer de Fibaro LED bypass met behulp van kroonsteentjes zoals je zien is in de foto hierboven. Bekijk nog even het schema bovenaan hoe de parallelle verbinding met de lamp er uit ziet.
Laat je docent de installatie controleren als je klaar bent.
Inbouwdimmer Fibaro instellen (Z-Wave)
Als je de inbouwdimmer samen met de dubbele pulsdrukker hebt aangesloten en door je docent hebt laten controleren dan kun je beginnen aan het instellen van de Fibaro inbouwdimmer in Domoticz.
Let op: Schakel de spanning (230 Volt) weer samen met je docent in. Het kan zijn dat de dimmer even moet opstarten en zich in gaat stellen (dat heet kalibreren). Meestal doet hij het binnen een minuut.
Opdracht: Linker pulsdrukker knop toevoegen aan "Schakelaars"
De linkerknop van de pulsdrukker is aangesloten op poort S1 van de inbouwdimmer. Je stelt dus eigenlijk niet de pulsdrukker in, maar leert Domoticz wat je wilt doen met poort S1. Doe dit via de volgende stappen:
Ga naar "Schakelaars" en klik op "Leren"
Domoticz wacht een paar seconden op een signaal
Klik nu op de linkerknop van de pulsdrukker
De schakelaar wordt herkend in Domoticz
Geef de schakelaar een naam (bijvoorbeeld "LED plafondlamp dimmen" of "Pulsdrukker linkerknop")
Kies als schakelaar type "Dimmer"
Klik op "Apparaat toevoegen"
Je hebt nu een knop gemaakt om de aangesloten lamp te kunnen dimmen
De rechterknop van de pulsdrukker ga je later instellen...
Het dimmen kun je dan op je scherm doen in Domoticz zoals in de video hieronder.
Verlichting bedienen in Domoticz via Fibaro inbouwdimmer
Verlichting bedienen in Domoticz via Fibaro inbouwdimmer
Eindopdracht
Je hebt in dit hoofdstuk de volgende onderdelen geïnstalleerd:
een afstandsbediening (Remotec) voor de verlichting;
aan/uit schakelaars van de Action;
een dimmer van Fibaro;
een LED bypass (om dimbare LED lampen goed te kunnen laten dimmen);
een aantal schakelaars in Domoticz voor bediening van de onderdelen.
Met deze installatie kun je de opdracht gaan afronden.
Opdracht: automatiseren van de verlichting
Je klant wil graag dat de kamer geautomatiseerd wordt als volgt:
Pulsdrukker rechterknop = uitschakelen alle lampen
Pulsdrukker linkerknop 3x snel indrukken = inschakelen alle lampen
Afstandsbediening knop 5 = inschakelen alle lampen
Afstandsbediening knop 6 = uitschakelen alle lampen
Tip: Maak in deze opdracht een aantal 'Scenes' via het tabblad 'Groepen'. Je kunt daar per knop een scene maken. Zet de knop in 'Activering apparaten') en bij plaats 'Apparaten' meerdere lampen. Als je niet meer weet hoe je scenes maakt kun je dat nog even nalezen.
Onderaan deze pagina staat een voorbeeldvideo van de afstandsbediening die de lampen in- en uitschakelt met knop 5 en 6.
Opdracht: dashboard vullen met favorieten
Nu je een aantal schakelaars hebt gemaakt is het tijd om het startscherm van Domoticz, het "Dashboard" te gaan vullen met de schakelaars die je het meest gebruikt. Dat zijn dus de favorieten.
Je klikt gewoon op het sterretje bij een schakelaar, scene of groep om hem favoriet te maken. Dan staat hij meteen op het dashboard. Door het sterretje uit te klikken verdwijnt hij weer. Hieronder staat een animatie hoe je een favoriet toevoegt.
Tip: Je kunt de knoppen op je scherm ook verplaatsen door te slepen naar een andere plek.
Favoriet maken van een schakelaar voor het dashboard
Favoriet maken van een schakelaar voor het Domoticz dashboard
Video: Alle lampen aan en uit met knop 5 en 6 op afstandsbediening
Alle lampen aan en uit met knoppen op afstandsbediening
Beoordeling
Print onderstaande beoordeling om hem in te vullen als je klaar bent met je eindopdracht.
Domotica installatie met elektrisch rolluik en verlichting opbouwen (K/PIE/14.2 250 minuten)
In dit hoofdstuk worden de onderstaande punten behandeld (zie achter elk punt of het voor jouw niveau geldt). Als je dit allemaal kunt dan heb je de leerdoelen voor K/PIE/14.2 gehaald.
Voor dit hoofdstuk met alle opdrachten heb je 250 minuten de tijd.
K/PIE/14.2: Domotica installatie met een elektrisch rolluik en verlichting opbouwen
BB
KB
GL
onderdelen voor bediening van een elektrisch rolluik en verlichting installeren
x
x
x
de installatie instellen
x
x
x
sensoren voor de installatie instellen
x
x
een domotica programma bij deze installatie maken
x
x
x
de installatie testen
x
x
x
Inleidend
Lees het volgende stukje: "De klant heeft nu slimme verlichting in huis. Hij wil zijn huis nog wat slimmer maken en wil de kamer voorzien van een elektrisch rolluik. Hij had bij de bouw van zijn bungalow al elektra laten aanleggen om het rolluik elektrisch te kunnen maken. Je ziet naast het raam ook twee inbouwdozen die voor het rolluik bedoeld zijn.
De klant heeft het rolluik zelf gemonteerd, maar weet niet hoe hij deze moet aansluiten op de elektrische huisinstallatie. Omdat de klant nu een domoticasysteem heeft wil hij het rolluik meteen laten automatiseren, zodat het rolluik ook bediend kan worden via een afstandsbediening of een smartphone."
De opdracht
Het is je opdracht om een oplossing voor deze klant te bedenken. Je hebt het domoticasysteem al opgebouwd en gaat deze nu uitbreiden met een elektrische rolluikbediening. Heb jij straks weer een tevreden klant?
Dit hoofdstuk
Je gaat in dit hoofdstuk een aantal opdrachten maken. Je gaat aan de hand van schema's en tekeningen verschillende domotica sensoren en actoren installeren, instellen en testen. Denk hierbij aan een jaloezieschakelaar (dat is een dubbele pulsdrukker met pijltjes erop), draadloze rolluikbediening en een afstandsbediening om het rolluik te bedienen.
In alle opdrachten werk je stap voor stap aan de uitbreiding van het domoticasysteem. Daarna ga je verschillende onderdelen van het gebouwde systeem met elkaar combineren en laten "praten".
Weer aan de slag voor de klant!
Benodigdheden
Om het elektrische rolluik in de kamer van de klant te installeren en te kunnen bedienen heb je een aantal onderdelen nodig. Dat zijn in ieder geval:
het elektrische rolluik
een Z-Wave rolluikschakelaar
een jaloezieschakelaar
een afstandsbediening
In Domoticz kun je deze onderdelen installeren en instellen. Tip voor later: Je kunt ze aan elkaar koppelen met scenes.
De onderdelen ga je volgende de onderstaande tekening installeren:
Rolluiken kun je met de hand bedienen of elektrisch. Een handbediend rolluik werkt ongeveer net zoals een rolgordijn. Bij een elektrisch rolluik zit er een motor in de oprolbuis van het rolluik. Die zit weer achter een kap aan de bovenkant van het rolluik.
De motor moet aangesloten worden op 230 Volt om hem elektrisch te kunnen bedienen. Dat gebeurt meestal via een jaloezieschakelaar.
In dit hoofdstuk ga je een paar opdrachten maken om het rolluik in de praktijkruimte aan te sluiten en te automatiseren.
Elektrisch rolluik op het bordes in de praktijkruimte
De inbouw rolluikbediening van Fibaro kun je (zoals de naam als zegt) inbouwen in een inbouwdoos. Dat is het meest logisch bij het rolluik in de buurt en wordt vaak gedaan achter de jaloezieschakelaar (dat is een speciale pulsdrukker) van het elektrische rolluik. Over die schakelaar leer je later meer...
Achter de schakelaar zit meestal nog wat ruimte en een kleine inbouw rolluikbediening past daar meestal gewoon achter.
In deze opdracht monteer je de rolluikbediening in een aparte inbouwdoos. In de afbeelding zie je hoe de montage er uit ziet.
Werken met 230 Volt materiaal
Let op: Deze bediening is een inbouwmodel en moet dus ingebouwd worden in de huisinstallatie (het 230 Volt elektrische netwerk). Daar moet je alleen aan beginnen als je kennis hebt van elektrotechniek! Werk altijd zonder stroom, dus schakel de stroom uit totdat je klaar bent. Vraag je docent om te controleren of de installatie goed aangesloten is voordat je straks verder gaat.
Installatieschema van de inbouw rolluikbediening
Schema inbouw rolluikbediening
zonder schakelaar
De inbouw rolluikbediening monteer je in het elektrische netwerk (de huisinstallatie van 230 Volt). Je monteert hem in de hoge inbouwdoos naast het rolluik. Schakel de stroom uit voordat je verder gaat!
De rolluikbediening sluit je aan volgens het volgende schema. In deze opdracht is nog geen schakelaar toegevoegd. Later installeer je de jaloezieschakelaar...
Dit rolluik heeft 4 draden om aan te sluiten:
Groen/geel = PE-draad
Blauw = N-draad
Bruin = Fase richting 1 (poort Q1)
Zwart = Fase richting 2 (poort Q2)
Met de bruine en de zwarte draad geef je het signaal door aan de motor om het rolluik omhoog of naar beneden te laten gaan. Als je ze tijdens het aansluiten omgewisseld hebt dan is dat niet zo erg, want daar kom je snel genoeg achter. Dan gaat het rolluik open met de dicht knop en dicht met de open knop. Probeer hem direct goed te monteren, want dat scheelt werk en tijd.
Opdracht: Aansluiten van de rolluikschakelaar
Inbouw rolluikbediening Fibaro montage
Je gaat als volgt te werk om de rolluikschakelaar te monteren:
Bekijk de letters en het symbool op de rolluikschakelaar
Sluit de Fibaro rolluikbediening aan volgens het schema hierboven
Let op: De L en N sluit je aan op de lasdoppen
L = bruin en sluit je aan op de lasdop met bruine draden
N = blauw en sluit je aan op de lasdop met blauwe draden
De poorten S1, S2 sluit je nu niet aan
Bruine draad van het rolluik = Q1
Zwarte draad van het rolluik = Q2
Groen/gele draad sluit je aan op de lasdop met de groen/gele draden (met een kroonsteen ertussen vanwege dikteverschil in de draad)
Blauwe draad sluit je aan op de lasdop met de blauwe draden (met een kroonsteen ertussen vanwege dikteverschil in de draad)
Controleer of de rolluikschakelaar is gemonteerd zoals op de foto staat
Als je klaar bent met monteren vraag je je docent om de installatie te controleren
Met deze installatie heb je dus de Fibaro rolluikbediening gemonteerd. Dat betekent dat je hem daarna kunt gaan toevoegen aan Domoticz.
Als de installatie gelukt is ga je verder met de volgende opdracht.
Inbouw rolluikbediening Fibaro instellen (Z-Wave)
Als je de rolluikschakelaar hebt aangesloten en door je docent hebt laten controleren dan kun je beginnen aan het instellen van de Fibaro rolluikschakelaar in Domoticz.
Let op: Schakel de spanning (230 Volt) weer samen met je docent in.
Opdracht: Fibaro rolluikbediening toevoegen aan Domoticz
De rolluikbediening kun je ook toevoegen als een jaloezieschakelaar is aangesloten, maar dat is nu nog niet het geval. Daarom ga je het op een andere manier doen deze keer (de Fibaro dimmer heb je wel aangesloten via de pulsdrukker). Je voegt de rolluikbediening toe zonder een schakelaar te gebruiken via de volgende stappen:
Knopje achterzijde om apparaat toe te
voegen aan Domoticz
Ga naar "Instellingen > Hardware"
Klik dan op de blauwe knop "Instellingen" van de Z-Wave USB stick
Klik in dit scherm op "Node beheer"
Kies "Sensor opnemen"
Domoticz wacht nu een paar seconden op een signaal
Klik op de het knopje van de rolluikschakelaar op de achterkant. Doe dit met een kleine schroevendraaier of een pen (zie de afbeelding)
De rolluikbediening wordt herkend en toegevoegd
In de animatie hieronder zie je hoe de rolluikbediening wordt toegevoegd en aangepast in Domoticz.
Opdracht: Naam en instellingen wijzigen
Je hebt net de Fibaro rolluikbediening toegevoegd. Nu moet je de naam nog wijzigen en wat instellingen aanpassen. Dat is belangrijk om een paar redenen:
Je herkent de rolluikbediening beter met een duidelijke naam
Het rolluik moet nog ingesteld worden (dat heet kalibreren), zodat het rolluik weet wat de bovenste en onderste positie is
Volg de stappen in de onderstaande animatie om dit allemaal in te stellen.
Opdracht: schakelaar voor het rolluik toevoegen
Omdat je nog geen echte schakelaar (de jaloezieschakelaar) hebt geïnstalleerd ga je nu handmatig een schakelaar toevoegen. De volgende stappen zijn wat ingewikkelder... Het is daarvoor belangrijk om de stappen goed te volgen. Ze staan ook in de animatie hieronder.
Ga naar "Instellingen > Hardware"
Klik dan op de blauwe knop "Instellingen" van de Z-Wave USB stick
Je ziet daar de Fibaro rolluikbediening bij staan
Er staat een "NodeID" aan de linkerkant in de tabel (In de animatie zie je bij de NodeID '007' staan, dus die wordt opgezocht bij "Apparaten")
In "Instellingen > Apparaten" staat een lijst met allerlei apparaten en daar staat ook kolom met "ID" bij
Zoek in die kolom de ID "0000701" op. Dat is het eerste apparaat wat bij de Fibaro rolluikbediening hoort. Als het goed is staat daar "Level" bij
Klik dan op het pijltje aan de rechterzijde in de regel om deze als schakelaar toe te voegen
Voer een handige naam "Rolluik" in en voeg de schakelaar toe
Nu verschijnt de schakelaar "Rolluik" bij het tabblad "Schakelaars" en kun je het rolluik bedienen met de knoppen op je scherm
Je gaat nog even de schakelaar "Aanpassen" en het soort schakelaar veranderen naar "Blinds Percentage"
Natuurlijk nog even klikken op "Aanpassen" om de wijziging op te slaan
Nu kun je het rolluik bedienen met een schuifbalk en hem gedeeltelijk open en dicht doen
Animatie handmatig toevoegen van een schakelaar bij een apparaat
Opdracht: testen van het rolluik en de bediening
Je hebt net het rolluik ingesteld in Domoticz. Je kunt hem nu net zo bedienen als in de video hieronder. Als dat niet lukt kun je nog even onderzoeken wat er niet goed is en eventueel de stappen nog een keer nalopen.
Rolluik bedienen in Domoticz via Fibaro rolluikschakelaar
Jaloezieschakelaar bij rolluik installeren
Gira opbouw jaloezieschakelaar
Je hebt net een elektrisch rolluik geautomatiseerd met Domoticz. En je kunt zonder een echte schakelaar het rolluik bedienen. Toch is het handig om wel een schakelaar op of in de muur te hebben om het rolluik te bedienen. Daarom ga je nu een jaloezieschakelaar installeren.
Een jaloezieschakelaar is een soort pulsdrukker. De schakelaar geeft een puls/stroompje als je hem indrukt en bij het loslaten springt de schakelaar terug in zijn oorspronkelijke stand. De jaloezieschakelaar is er in verschillende soorten en vormen, maar wat bij alle schakelaars hetzelfde is dat hij twee standen heeft. Een stand voor omlaag en een stand voor omhoog.
Opdracht: Jaloezieschakelaar installeren
De jaloezieschakelaar die je gaat installeren is de Gira inbouw jaloezieschakelaar. De volledige installatie ziet er dan zo uit zoals in het aansluitschema. Hieronder staan ook foto's van de aan te sluiten bedrading en de afwerking.
Aansluitschema Fibaro rolluikbediening op
motor met randaarde (PE) en jaloezieschakelaar
Het enige wat de schakelaar nodig heeft is:
een fasedraad (L; bruin)
twee schakeldraden om het rolluik een signaal voor omlaag en omhoog te kunnen geven
AB-poort: is voor omlaag
AUF-poort: is voor omhoog
De Fibaro rolluikbediening heeft nog twee poorten die je niet gebruikt hebt. Dat zijn poort S1 en S2.
Let op: Omdat je weer met inbouwappraten werkt staat er spanning van 230 Volt op. Schakel de spanning dus uit voordat je verder gaat!
Verbind de jaloezieschakelaar met Fibaro rolluikbediening
AB verbinden met S1
AUF verbinden met S2
Tip: Omdat je met twee zwarte schakeldraden werkt kun je ze makkelijk door elkaar halen. Je kunt een draad markeren met een sticker zoals in de afbeeldingen te zien is.
O ja, verbind je de draden toch verkeerd om dan werken de knoppen verkeerdom en daar kom je snel genoeg achter bij het testen.
Laat je de docent de installatie controleren! Pas daarna mag je verder met het inbouwen en kan de spanning weer ingeschakeld worden.
Als je installatie goedgekeurd is door je docent dan kun je de jaloezieschakelaar inbouwen in de muur en het afdekraam met jaloeziewippers plaatsen
Je schakelaars zijn afgewerkt op de muur
Achterkant van een Gira inbouw
jaloezieschakelaar
Aansluiten schakeldraden jaloezieschakelaar op
Fibaro rolluikbediening
Ingebouwde Gira jaloezieschakelaar
Opdracht: Testen van de jaloezieschakelaar
Je hebt nu de jaloezieschakelaar via de Fibaro rolluikbediening verbonden met het elektrische rolluik. Als het goed is dan werkt jouw schakelaar net zoals in de video hieronder. Probeer het maar uit! En als het toch niet helemaal goed werkt dan moet je nog even de stappen nalopen. Vergeet niet de spanning uit te schakelen als je de onderdelen weer los moet halen!
Bediening elektrisch rolluik met jaloezieschakelaar
Eindopdracht
Je hebt in dit hoofdstuk de volgende onderdelen geïnstalleerd:
een elektrisch rolluik;
een rolluikbediening van Fibaro;
een schakelaar in Domoticz voor bediening van het rolluik;
een jaloezieschakelaar.
En al eerder heb je de volgende onderdelen geïnstalleerd:
een afstandsbediening (Remotec) voor de verlichting;
aan/uit schakelaars van de Action;
een dimmer van Fibaro.
Met al deze onderdelen kun je de eindopdracht maken.
Opdracht: automatiseren van het rolluik
Je klant wil graag dat de kamer geautomatiseerd wordt als volgt:
Pulsdrukker (dimmer) rechterknop 3x snel indrukken = uitschakelen alle lampen en rolluik helemaal naar beneden
Afstandsbediening knop 7 = rolluik omlaag
Afstandsbediening knop 8 = rolluik omhoog
Tip: Maak in deze opdracht een aantal 'Scenes' via het tabblad 'Groepen'. Je kunt daar per knop een scene maken. Zet de knop in 'Activering apparaten') en bij plaats 'Apparaten' meerdere lampen. Als je niet meer weet hoe je scenes maakt kun je dat nog even nalezen.
Video: 3x klik op rechterknop pulsdrukker = alle lampen uit en rolluik omlaag
3x klik rechterknop pulsdrukker is lampen uit en rolluik omlaag
Beoordeling
Print onderstaande beoordeling om hem in te vullen als je klaar bent met je eindopdracht.
Automatische besturing van het rolluik demonstreren en presenteren (K/PIE/14.3 100 minuten)
Vooraf: De leerdoelen in dit hoofdstuk hoeven niet door BB leerlingen gehaald te worden. Als je als BB leerling toch hiermee aan de slag wilt dan moet je dat even met je docent overleggen.
In dit hoofdstuk worden de onderstaande punten behandeld. Als je dit allemaal kunt dan heb je de leerdoelen voor K/PIE/14.3 gehaald.
Voor dit hoofdstuk met alle opdrachten heb je 100 minuten de tijd.
K/PIE/14.3: Automatische besturing van het rolluik demonstreren en presenteren
BB
KB
GL
een automatische besturing van een rolluik met behulp van domotica onderdelen demonstreren, de werking uitleggen en presenteren
x
x
Inleidend
Lees het volgende stukje: "De klant heeft nu een slimme kamer in huis. Daarin kan hij verlichting schakelen en een rolluik bedienen met allerlei knoppen en met verschillende instellingen. Je hebt het rolluik toegevoegd aan het domoticasysteem en de klant kan hem op verschillende manieren bedienen.
Nu heeft een kennis van de klant een bedrijf en verkoopt zonwering. Zij werken met een ander (veel duurder) systeem om rolluiken met een afstandsbediening te kunnen bedienen. Hij heeft gehoord van de installatie die jij hebt aangelegd en wil er graag wat meer over weten. Kun jij hem dat uitleggen?"
De opdracht
Het is je opdracht om een presentatie te geven over het rolluik en hoe je deze hebt ingesteld. Kun jij het domoticasysteem en de werking van het rolluik uitleggen aan deze ondernemer (bedrijfseigenaar)?
Aan de slag met de presentatie!
Benodigdheden
Om de presentatie te kunnen maken heb je de volgende onderdelen nodig:
het elektrische rolluik
een Z-Wave rolluikschakelaar
een jaloezieschakelaar
een afstandsbediening
Ook moet je kennis hebben van de volgende zaken:
de gebruikte techniek van het domoticasysteem
Domoticz (werking en mogelijkheden)
een presentatieprogramma zoals PowerPoint, Prezi of een ander programma naar keuze
Presentatie maken
Je gaat een presentatie maken in PowerPoint, Prezi of een ander programma naar keuze. De presentatie is bedoeld om de eigenaar van het installatiebedrijf voor zonwering te laten zien hoe jouw systeem werkt. Je gaat dus ook kort (maximaal 10 minuten) presenteren.
Opdracht: Presentatie maken
Zet in de presentatie in ieder geval:
hoe de draadloze domotica techniek werkt;
wat Domoticz is en wat je er mee kunt;
hoe je een rolluikbediening kunt gebruiken en toevoegen;
wat je met schakelaars in Domoticz kunt;
hoe je de afstandsbediening instelt;
hoe de jaloezieschakelaar aangesloten moet worden;
hoe het hele systeem werkt.
Je kunt natuurlijk de kennis gebruiken die je hebt opgedaan, maar ook terugbladeren door alle lessen.
Tip: Maak ook foto's en/of video's van de installatie en maak screenshots van Domoticz. Daarmee kun je je presentatie nog beter maken.
Tip: Kijk even bij "Beoordeling" waarop je presentatie beoordeeld wordt.
Eindopdracht
Je presenteert met een laptop of een iPad naast het rolluik, zodat je meteen dingen kunt laten zien. De presentatie duurt maximaal 10 minuten. Oefen dus even vooraf.
Tip: Kijk even bij "Beoordeling" waarop je presentatie beoordeeld wordt.
Opdracht: Presentatie geven
Als je klaar bent met voorbereiden, dan vraag je docent erbij. Je geeft de presentatie aan je docent, zodat hij je kan beoordelen.
Beoordeling
Print onderstaande beoordeling om hem in te vullen als je klaar bent met je eindopdracht.
Een elektrische installatie schakelen met domotica (K/PIE/13.4 200 minuten)
In dit hoofdstuk worden de onderstaande punten behandeld (zie achter elk punt of het voor jouw niveau geldt). Als je dit allemaal kunt dan heb je de leerdoelen voor K/PIE/13.4 gehaald.
Voor dit hoofdstuk met alle opdrachten heb je 200 minuten de tijd.
K/PIE/13.4: een elektrische installatie schakelen met domotica
BB
KB
GL
een elektrische installatie uitbreiden met domotica
x
x
x
een elektrische installatie opbouwen met domotica
x
x
x
een elektrische installatie regelen en monitoren met een tablet of smartphone
x
x
x
Inleidend
Lees het volgende stukje: "De klant wil de hal van zijn bungalow ook voorzien van domotica. Er hangt een lamp aan het plafond en er staat een lamp op een tafeltje. Die moeten ook automatisch kunnen schakelen. Je moet de installatie dus uit gaan breiden. Daarnaast wil de klant alles ook kunnen besturen met zijn smartphone of tablet. Het is aan jou om dit voor de klant te realiseren."
De opdracht
Het is je opdracht om het domoticasysteem uit te breiden en bediening met een smartphone of tablet mogelijk te maken. Heb jij straks weer een tevreden klant?
Weer aan de slag voor de klant!
Benodigdheden
Om de hal toe te voegen aan het domoticasysteem heb je een aantal onderdelen nodig. Dat zijn in ieder geval:
een inbouwdimmer
een opbouw aan/uit schakelaar
een smartphone of tablet
In Domoticz kun je deze onderdelen toevoegen en instellen. Tip voor later: Je kunt ze aan elkaar koppelen met scenes.
Bestaande installatie
In deze opdracht ga je een bestaande installatie uitbreiden. Dat doe je met:
een extra inbouwdimmer van Fibaro;
een aan/uit schakelaar.
Opdracht: Uitbreiden installatie
Voeg de dimmer en schakelaar toe aan de bestaande installatie. Tip: Bekijk de eerdere lessen over het toevoegen van deze onderdelen.
Fibaro inbouwdimmer
Action opbouw aan/uit schakelaar
Smartphone of tablet gebruiken
Je kunt Domoticz ook bedienen met een smartphone of tablet. Als je verbinding maakt met het netwerk van de router, genaamd "Noordik-Smart-Home", dan kun je Domoticz starten.
Opdracht: Domoticz starten op smartphone of tablet
via het volgende adres: http://192.168.0.100:8080. Typ dit gewoon in in de browser van de smartphone of tablet om Domoticz te openen.
Bekijk of je met je smartphone dezelfde dingen kunt doen als via de computer/laptop.
Er zijn dus nog meer apps, maar probeer die van hierboven maar eens uit. Hoe ze werken ga je zelf uitzoeken...
Eindopdracht
Je hebt in dit hoofdstuk de volgende onderdelen geïnstalleerd:
een extra inbouwdimmer van Fibaro;
een aan/uit schakelaar;
een smartphone of tablet.
Met deze en de onderdelen uit de vorige opdracht kun je deze eindopdracht maken.
Opdracht: automatiseren van de hal
Je klant wil graag dat de hal geautomatiseerd wordt als volgt:
Pulsdrukker (dimmer) rechterknop 3x snel indrukken = lampen in hal uit + uitschakelen alle lampen in de kamer + rolluik helemaal naar beneden
Afstandsbediening knop 3 = lampen in de hal aan
Afstandsbediening knop 4 = lampen in de hal uit
Stel een aantal knoppen als favoriet in voor het "Dashboard" (beginscherm) van Domoticz
Tip: Maak in deze opdracht een aantal 'Scenes' via het tabblad 'Groepen'. Je kunt daar per knop een scene maken. Zet de knop in 'Activering apparaten') en bij plaats 'Apparaten' meerdere lampen. Als je niet meer weet hoe je scenes maakt kun je dat nog even nalezen.
Opdracht: Demonstreren werking met smartphone of tablet
Laat nu aan je docent zien dat je met een ander apparaat Domoticz kunt besturen. Doe dat met het apparaat dat je in de vorige opdracht hebt ingesteld.
Beoordeling
Print onderstaande beoordeling om hem in te vullen als je klaar bent met je eindopdracht.
Je bent nu klaar met deze lessenserie voor keuzemodule 14 (Domotica en automatisering) en keuzemodule 13, punt 4 (Woon- en kantoortechnologie).
Er staat eventueel ook nog verdiepingsmateriaal voor je klaar, zodat je het systeem en je kennis verder kunt uitbreiden.
Verdieping domotica en automatisering
Als je klaar bent met deze lessenserie dan kun je in overleg met je docent verder werken aan de verdiepingslessen over domotica en automatisering. Daarin ga je het domoticasysteem verder uitbreiden en er allerlei nieuwe en interessante dingen aan toevoegen.
Let op: Op dit moment (juli 2018) is het verdiepingsmateriaal nog niet klaar.
Je kunt al wel een kijkje nemen wat er gaat komen...
Als je als docent deze lessen wilt verzorgen/ondersteunen, dan is het van belang dat je het lesmateriaal zelf ook doorloopt. De gebruikte technieken en de installatie van alle componenten worden stapsgewijs uitgelegd. Zorg er dus voor dat je kennis van domotica, Domoticz, Z-Wave, 433 MHz en de gebruikte onderdelen hebt. Daarnaast wordt veel geïnstalleerd met behulp van scenes. Dat vraagt een stuk logisch redeneren, maar ook denken aan simpele oplossingen. Wellicht dat de leerlingen daar af en toe een tip nodig hebben.
Opbouw lessen
De opbouw van de lessen is zodoende opgezet dat de leerlingen individueel (of eventueel als tweetal) aan de slag kan met het materiaal. De lessen bevatten volledige uitleg van de gebruikte onderdelen in alle opdrachten. Het lesmateriaal is zoveel mogelijk ondersteund met beeldmateriaal zoals foto's, video's en animaties.
Daarnaast bevat de lessenserie (en veel hoofdstukken) een inleidende tekst waarin wordt uitgelegd wordt waar de lessen over gaan en wat van de leerling verwacht wordt.
Opdrachten
De opdrachten worden per paragraaf aangeboden. Als een opdracht volgt dan wordt deze met een grote kop "Opdracht: titel" geïntroduceerd. Bij de paragrafen "Beoordeling" worden de opdrachten beoordeeld.
Beoordeling
De beoordeling van alle onderdelen vindt plaats per onderdeel van de keuzevakken (dus 14.1, 14.2, 14.3 en 13.4). De beoordelingsformulieren staan bij elk hoofdstuk onder de kop "Beoordeling".
De leerling gaat eerst zichzelf beoordelen op het beoordelingsformulier en daarna ga jij (docent) de leerling beoordelen. Vervolgens bespreek je dan met de leerling de uitkomst van de beoordeling van jullie beiden.
Je kunt daarnaast deze lessenserie ook opslaan als PDF (en dus ook printen), maar ook gebruiken als E-book, overzetten naar een ELO of kopiëren om zelf aan te passen. Dat kan met de knop onder het linker menu (zie afbeelding met pijlen).
O ja, het lesmateriaal is wel vermeld onder de "Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie" zoals vermeld staat in de Colofon.
Meer weten?
Je kunt altijd even contact met mij opnemen als je meer wilt weten over deze lessenserie. Het is echt superleuk om hiermee bezig te gaan/zijn. En... je creativiteit is de grens!
Het arrangement Domotica en automatisering (K/PIE/14 en K/PIE/13.4) is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Arno Doornbos
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2019-02-28 16:20:55
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Maak van een conventionele elektrische huisinstallatie een Smart Home. Je gaat leren hoe je het gratis domoticasysteem Domoticz kunt gebruiken om een huis slim te maken. Daarbij worden de Raspberry Pi, RXFcom en diverse Z-Wave en 433MHz modules gebruikt. Deze lessenserie sluit aan bij PIE keuzemodules K/PIE/14 en K/PIE/13 onderdeel 13.4.
Domotica en automatisering (K/PIE/14 en K/PIE/13.4)
nl
Arno Doornbos
2019-02-28 16:20:55
Maak van een conventionele elektrische huisinstallatie een Smart Home. Je gaat leren hoe je het gratis domoticasysteem Domoticz kunt gebruiken om een huis slim te maken. Daarbij worden de Raspberry Pi, RXFcom en diverse Z-Wave en 433MHz modules gebruikt. Deze lessenserie sluit aan bij PIE keuzemodules K/PIE/14 en K/PIE/13 onderdeel 13.4.
Deze lessenserie gaat over domotica en automatisering...
De onderstaande les (2 lesuren) gaat over domotica en een smart home. Je leert daarin:
In de les "
Onze Domoticz installatie staat op een Raspberry Pi 3, model B+. Dit is een energiezuinig minicomputer (ongeveer net zo groot als je bankpasje) waarvoor allerlei soorten software ontwikkeld worden. En ook Domoticz wordt voor de Raspberry Pi ontwikkeld.
In de les "
Zodra je Domoticz hebt gestart kom je in het "Dashboard". Dit is de startpagina van Domoticz. Deze is leeg als er nog een apparaten in het domoticasysteem zijn geïnstalleerd.
Het tabblad "Schakelaars" kun je openen door op dat tabblad te klikken. Het tabblad wat je voor je ziet is ook blauw gekleurd.
Bij het tabblad "Groepen" kun je groepen en scenes aanmaken. Wat dat betekent staat hieronder in een voorbeeld uitgelegd. Let op: alles wat
In het tabblad "Temperatuur" staan alle temperatuursensoren die je toevoegt. Dit kan de temperatuur in huis zijn, maar ook de buitentemperatuur of de temperatuur van het water in de verwarming. Het ligt er maar net aan welke sensoren je installeert.
De naam zegt het al een beetje, "Weer". Hier komt dus alles te staan wat met het weer te maken heeft, zoals temperatuur, wind, regen, UV-licht, luchtdruk ed.
Bij "Overige" komen alle slimme apparaten te staan die niet onder de andere tabbladen geplaatst kunnen worden. Dat zijn bijvoorbeeld de apparaten die dingen meten, zoals stroom-, gas- en waterverbruik.
Het laatste tabblad "Instellingen" is het tabblad waar je allerlei extra instellingen voor Domoticz kunt instellen.
Eerst ga je een schakelaar koppelen aan de afstandsbediening die erbij hoort. Dit heb je straks nodig om de schakelaar in Domoticz te zetten. Ga als volgt te werk:
Klik op "Leren"
Domoticz wacht nu een paar seconden op een signaal
Lees het volgende stukje: "Een klant wil in de toekomst graag van zijn huis een Smart Home maken. Om te beginnen wil hij eerst één kamer in zijn bungalow laten automatiseren met domotica. Deze kamer heeft een paar lampen en de klant wil deze kunnen bedienen met zijn smartphone. Omdat het licht nu erg fel is wil hij het licht ook kunnen dimmen en met één druk op de knop een paar lampen tegelijkertijd kunnen bedienen. De klant heeft geen verstand van elektra, maar heeft wel een tekening van zijn slaapkamer met daarin ook de elektrische huisinstallatie getekend."
Lees het volgende stukje: "De klant heeft nu een slimme kamer in huis. Daarin kan hij verlichting schakelen en een rolluik bedienen met allerlei knoppen en met verschillende instellingen. Je hebt het rolluik toegevoegd aan het domoticasysteem en de klant kan hem op verschillende manieren bedienen.
