Inhoud
Visie van auteur K.S. Visser
Visie op ICT en het onderwijs
De afgelopen jaren is de techniek een grote rol is gaan spelen in ons leven. De generatie die nu op de middelbare scholen zit kent waarschijnlijk niet eens meer een leven zonder internet, en elke leerling heeft een smartphone. Ik vind de vooruitgang in deze techniek bijzonder en heel interessant. Sommige mensen geven aan dat zij de vooruitgang van de techniek ‘eng’ vinden, maar ik vind het -mits het goed wordt toegepast en overmatig gebruik vermeden wordt- een toevoeging aan het leven.
Goede begeleiding
Leerlingen hebben tegenwoordig overal en altijd toegang tot het internet. Zelfs als ze hun eigen telefoontje vergeten zijn, dan is er wel iemand in de buurt die iets voor ze kan opzoeken. Dat betekend dat ook alles zichtbaar is voor de leerlingen, en er verkeerde informatie bij de leerlingen terecht kan komen. Goede begeleiding is daarom noodzakelijk. Persoonlijk vind ik dat het onderwijs deze begeleiding moet bieden. Ouders hebben natuurlijk ook een grote rol op het gebied van de begeleiding op het internet, maar soms is hun kennis ontoereikend. De techniek gaat zo snel, en apps gaan mee met de flow van de trends die op dat moment gelden. Daarom is les krijgen op het gebied van internet begeleiding (inclusief alle apps en trends die daarbij komen) een taak van de school. Docenten moeten kunnen aangeven hoe leerlingen bijvoorbeeld bij de juiste bronnen op hun vakgebied komen. Daarnaast moet ongewenst internet gedrag bestraft worden zoals. Denk hierbij aan: cyberpesten, sexting en het opzoeken en plaatsen van kwetsende, discriminerende, teksten, plaatjes en foto’s.
Overmatig gebruik vermijden
Omdat er zo veel internet beschikbaar is, is het soms belangrijk dat leerlingen ook weer eens iets zonder internet doen. Het is belangrijk dat ze ook nog steeds weten hoe ze kunnen leren en communiceren met anderen zonder hun telefoon, tablet/iPad en computer. Het leren contact leggen door een praatje te maken of het leren van de lesstof door een zelfbedacht spel worden tegenwoordig veel minder gebruikt. Dat is jammer want de techniek en alle social media maken ons minder creatief, en minder sociaal in het echte leven. Het is daarom belangrijk dat overmatig gebruik vermeden wordt. Al is het soms alleen maar om de jonge ‘koppies’ even tot rust te laten komen van alle informatie die ze op die jonge leeftijd al binnenkrijgen.
Juist inzetten techniek en ICT
De technieken van nu kunnen ook zeker onze lessen verreiken als ze op de juiste manier ingezet worden. Zo kunnen docenten bijvoorbeeld op magister al hun opdrachten plaatsen bij de juiste datum in de ‘agenda’ van de leerlingen. Er zijn ook bijzondere programma’s zoals Nearpod, ThingLink, Prowise, Kahoot en LessonUp die de les voor de leerlingen kunnen verreiken. Zo kunnen quiz systemen zoals Kahoot worden ingezet, en daarmee dus ook de intrinsieke motivatie gestimuleerd worden omdat het competitie gevoel in de leerlingen ontwaakt. De quiz systemen zijn gevuld met informatie die over de lessen van de leerlingen gaat, en zo nemen de leerlingen bewust en onbewust informatie in zich op.
afbeelding 1: Afkorting ICT
Presentatie software
Gebruik van LessonUp
Voor de ICT lessenserie is gebruik gemaakt van het online programma LessonUp. Dit programma lijkt op PowerPoint/Prezi, maar is veel uitgebreider. De leerlingen kunnen ook inloggen met hun tablets, waardoor ze interactief mee kunnen doen. Hoe LessonUp precies werkt staat in de onderstaande kopjes omschreven.
Het aanmaken van een les in LessonUp
Het gebruik van LessonUp binnen en buiten de klas is erg simpel. Er wordt online een les aangemaakt waarin je sheets van PowerPoint kan toevoegen, maar ook plaatjes, foto’s tekst, openvragen, quizvragen, filmpjes van youtube.com, google maps locatie, en nog veel meer (zie afbeelding 2). Het is ook mogelijk om van iemand anders een openbaar gezette LessonUp te gebruiken. Een kritische blik is daarbij wel belangrijk. LessonUp staat zo ingedeeld dat de sheets ingedeeld kunnen worden op: ‘informatie vooraf, instructie, differentiatie, toepassing en evaluatie’. Ook de rest van de handelingen wijst zich als vanzelf. Het is niet moeilijk om een les te maken.
afbeelding 2: Lesonderdelen in LessonUp
Het gebruik van LessonUp in de les
De les kan altijd geopend worden met een tablet, telefoon, computer en andere devices, want de lessen staan altijd online (zie afbeelding 3 & 4). Op het Niftarlake (een Ipad school in Maarssen) staan projectieschermen/digiborden van Prowise, waardoor inloggen en openen erg makkelijk zijn. De pagina met de verwelkoming van de leerlingen staat altijd klaar, nog voor de leerlingen binnenkomen. De leerlingen zijn vanuit hun school bekend met LessonUp omdat een aantal andere leraren het programma ook gebruiken. Ze kunnen dus direct met hun Ipad inloggen, waardoor de lesstof direct zichtbaar is.
Dit is alleen mogelijk als de docent het knopje ‘deel scherm’ heeft aangezet. Anders zien ze alleen dat ze ingelogd zijn, en moeten ze wachten tot er bijvoorbeeld een vraag komt waar ze actief aan kunnen meedoen. Als de ‘deel scherm’ is aangezet dan bepaald de docent tot hoe ver de leerlingen kunnen ‘bladeren’ in de les. Het is aan te raden om de leerlingen niet verder te laten ‘bladeren’ dan de eerste sheet, zodat ze niet afgeleid raken door de LessonUp zelf.
Door het aantal leerlingen in de klas vooraf te tellen kan de docent zien hoeveel leerlingen er ingelogd moeten zijn in de LessonUp. Wanneer een leerling tijdens de LessonUp de les verlaat, dan is dit zichtbaar voor de docent. De docent kan de leerling in kwestie aanspreken om weer in te loggen. De docent heeft op deze manier controle over de tablets van de leerlingen en kan een les op een digitale manier interactief maken. Hierdoor kunnen de leerlingen meer betrokken zijn bij de lesstof.
afbeelding 3: Lessen staan altijd online
afbeelding 4: Lessen staan altijd online
Resultaten van de leerlingen altijd zichtbaar
Wanneer de les is afgelopen dan kan de docent zien hoe goed de leerlingen hebben meegedaan, en of ze het begrijpen. In grafieken is te zien hoe actief de leerling bezig is geweest met de lesstof, en hoe goed de leerling geantwoord heeft op de vragen. Zo kunnen leerlingen die het goed of niet zo goed doen in de klas sneller gezien worden door de docent. Dit heeft als voordeel dat de leerlingen sneller gestimuleerd kunnen worden, of er sneller ingespeeld kan worden op extra uitleg. Het is ook zichtbaar of een klas de stof gemiddeld gezien goed begrijpt, of dat de stof klassikaal extra aandacht nodig heeft. Het beschikbaar stellen van de resultaten is overigens alleen mogelijk als er een betaalde school- of docent licentie is gegeven.
Gratis basislicentie of betaald
Wanneer er LessonUp gebruikt wordt, dan werk je vanuit en onbetaalde basislicentie of een betaalde school/docent licentie. Het Niftarlake heeft een licentie, maar deze moet aangevraagd worden en daar gaat wat tijd overheen. Nu werk ik vanuit een basislicentie, waardoor ik niet alles kan zien en delen. Dat is ook de reden waarom de LessonUp’s verwerkt zijn als Powerpoints. De lessen die ik via LessonUp heb gemaakt, kunnen namelijk niet offline open staan.
Nadelen
Het enige nadeel aan LessonUp is, dat je wel internet en tablets moet hebben om deze digitale les te kunnen uit te voeren. Er zal dus altijd een analoge oplossing klaar moeten staan naast de digitale les mocht het internet uitvallen of verstoord zijn. Daarnaast is het belangrijk dat iedere leerling een tablet heeft. Vanuit het Niftarlake is dat verplicht, maar op een school waar het niet verplicht is kan je ook niet van de leerlingen verwachten dat ze allemaal mee kunnen doen.
Meer informatie
Voor meer informatie over LessonUp kunt u de website van LessonUp bezoeken. Dit kunt u via de volgende link: https://lessonup.io .
Online samenwerken + vakspecifieke ICT tools + social media
Algemeen over vakspecifieke tools
Showbie
Hoe Showbie werkt
Showbie is een online programma waarin een docent een overzicht heeft van alle klassen met alle opdrachten en ingeleverde opdrachten van een leerling (afbeelding 5). Daarnaast kan de docent een discussie kan opzetten waar de leerlingen op kunnen reageren, en wat de docent kan controleren.
De docent kan zelf een klas aanmaken (zie afbeelding 6), en daarin de leerlingen toevoegen d.m.v. hun school e-mail adres. De leerlingen kunnen iets inleveren in Showbie met hun eigen account of e-mail adres, als ze de code van hun klas invoeren.
Showbie als alternatief voor social media
Ik heb voor Showbie gekozen als alternatief voor een social media platform. De reden waarom ik dat doe is omdat ik voor ander werk ook social media platforms gebruik, en ik niet wil dat mijn leerlingen – al is het door een foutje- iets van mijn andere werk meekrijgen. Mijn andere werk is namelijk gekoppeld aan al mijn social media platformen (instagram, facebook, snapchat enz.). Ik heb deze platforms daarom bij voorkeur goed gescheiden.
afbeelding 5: overzicht van alle klassen
afbeelding 6: de leerlingen leveren opdracht in met code
Magister
Heel veel scholen binnen het Nederlandse onderwijs maken al gebruik van Magister. De laatste software versie van Magister is Magister 6. Daarom wordt er in het vervolg gesproken over Magister 6. De versies van daarvoor steken geheel anders in elkaar.
Magister als ICT tool
Op Magister is heel veel mogelijk. Zo kan een docent alle roosters zien, inclusief die van zichzelf. Daarnaast kan een docent ook alle cijfers zien die de leerlingen over de voorgaande periode(n) heeft gehaald, en hij/zij kan de cijfers voor biologie invoeren. In een overzicht van de klas kan de docent zien welke leerling er al wel of nog niet is beoordeeld voor bijvoorbeeld een verslag of repetitie.
Youtube
YouTube is een soort social media kanaal waarbij iedereen filmpjes met de wereld kan delen. Filmpjes met een agressieve/gewelddadige/seksueel getinte of andere aanstotende inhoud wordt door YouTube zelf weer verwijderd.
Youtube gebruiken:
De filmpjes van YouTube zijn perfect om te gebruiken als aanvulling voor in de les. Biologie filmpjes kunnen ook via de link van de website doorgestuurd worden naar leerlingen en gebruikt worden als flip the class item.
Ook in dit lesarrangement worden filmpjes van YouTube gebruikt tijdens de les. Deze links zijn ingevoerd in de LessonUp voorbereiding, waardoor deze automatisch klaarstaan in de juiste sheet van de online les op LessonUp.
Prowise memorie spel
In het programma Prowise is het mogelijk om een memoriespel aan te maken. De leerlingen kunnen het spel zelf ontwikkelen (creëren), door ze met hun Ipad in te laten loggen op het Prowise digibord. De leerlingen melden zich aan, en worden in groepjes van 2, of 4 verbonden met elkaar (Let op, 4 is het maximum). De leerlingen vullen zelf een set kaartjes in met teksten die aansluiten op de lesstof.
Zodra het aantal kaartjes gemaakt is worden de kaartjes digitaal ‘geschud en geplaats op een tafel’. Dan kunnen de leerlingen in het zelfde groepje hun eigen memorie puzzel gaan spelen. Wanneer alle setjes gevonden zijn, wordt door het programma Prowise aangegeven wie de meeste setjes had en dus ook wint.
Als alle spelers uiteindelijk uitloggen gaan het Prowise memory spel verloren. Er kan wel voor gekozen worden om het spel op te slaan, maar dan moet dit gedaan worden voor alle spelers uitgelogd zijn.
afbeelding 7: voorbeeld van een Prowise memorie spel
Didactische verantwoording voor samenwerkend leren
Dit lesarrangement heeft veel momenten waarin leerlingen kunnen sparren over de lesstof. Zo mogen ze tijdens het maken van de fotosynthese teken opdracht in Paint/notities op een rustig niveau met elkaar praten, waardoor ze van elkaar kunnen leren. Het sparren is echter niet voldoende om het contact tussen leerlingen ‘samenwerken’ te noemen. Het is van belang dat echt samenwerken ook plaatsvind, omdat het leidt tot effectief leren en omdat leerlingen dan sociale en communicatieve vaardigheden opdoen. Onder echt samenwerken wordt verstaan dat ieder groepslid een even grote verantwoordelijkheid draagt voor een opdracht of einddoel, waardoor ze elkaar nodig hebben voor een succes (Ebbens, S. & Ettenkoven, S. 2015).
Tijdens het creëren en uitvoeren van het Prowise memorie spel uit dit lesarrangement wordt er echt samengewerkt. De leerlingen moeten namelijk samen de kaartjes van het memorie spel vullen met informatie die in het boek en door de leraar zijn gegeven. Hierbij zijn ze alle groepsgenoten even verantwoordelijk voor een goed lopend spel, omdat ze anders de verkeerde lesstof of onjuiste informatie in zich op nemen tijdens de uitvoering van het spel. Dit wordt duidelijk van te voren aangegeven bij de leerlingen.
Voordat de juiste informatie op de kaartjes van het memorie spel ingevoerd wordt, moeten de leerlingen eerst overleggen of de informatie het klopt met het lesmateriaal. Hierdoor ontstaat er directe interactie tussen de leerlingen, en hebben ze een positieve wederzijdse afhankelijkheid naar elkaar. Bij deze interactie zijn de juiste sociale vaardigheden van belang. Wanneer 1 groepsgenoot bijvoorbeeld minder werk verricht of niet het juiste sociale gedrag vertoont, dan gaan de andere groepsgenoten zich irriteren of ze zetten de persoon op zijn of haar plek. Er zal in ieder geval een spanningsveld ontstaan. De leraar zal daarom de groepjes regelmatig moeten checken, en moeten helpen met het maken van afspraken.
De opdracht is voor de leerlingen niet geheel moeilijk om uit te voeren. Het is daarom verstandig om de lesstof op te splitsen tussen de leerlingen, zodat elke leerling van uit het groepje (of elk duo) een eigen hoofdstuk heeft waaruit hij of zij een idee kan halen voor op de memorie kaartjes. Deze kan de leerling dan delen met zijn klasgenoten, en bij goedkeuring van het groepje wordt het idee op het memorie kaartje gezet. Dit worden volgens Ebbens en Ettenkoven (2015) ‘eenvoudige experts’ genoemd.
De kans bestaat dat de ene leerling heel veel ideeën heeft voor op de memorie kaartjes, en de ander heel weinig omdat deze leerling het een stukje moeilijker vind. Wanneer 1 leerling niet aan de opdracht kan voldoen omdat hij of zij de opdracht niet zo goed begrijpt of de uitvoering moeilijk is, dan kan een wat sterkere leerling de ander helpen. Op deze manier leert de zwakkere leerling van de wat sterkere leerling.
'Flip the classroom'
voorbereidende opdracht
Bekijk het een filmpje over ‘fotosynthese’ door op de volgende link te klikken: https://www.youtube.com/watch?v=1InSthuxNDU&t=3s. Lever in Showbie een lijstje in met de ‘som’ van fotosynthese. B1G heeft klascode: NB9HW en B1H heeft klascode: 6VDQQ. Geef dus aan welke ‘ingrediënten’ een plant nodig heeft voor de fotosynthese, en welke 2 producten je overhoud na de fotosynthese.
flip the class lesopzet
|
Docent(en): Kirsten Suzanne Visser
Datum: april 2018
Duur van de les: 50 min
|
Groep: B1H en B1G
Cursus: biologie
Groepsgrootte: 28-30 leerlingen
|
|
INTRODUCTIE
Vooraf aan deze les hebben de leerlingen het powtoon filmpje moeten kijken als huiswerk. Dit is een kort filmpje waarin de fotosynthese wordt uitgelegd. Het is van belang dat tijdens deze les de leerlingen zich kunnen verdiepen in de stof over fotosynthese.
|
|
BEGINSITUATIE
Voorkennis: De leerlingen hebben 4 lessen gehad over het thema planten.
Zelfstandigheid: De leerlingen zijn nog niet zelfstandig. Ze hebben veel sturing nodig op het gebied van planning en organisatie. Dit komt omdat de leerlingen nog moeten leren plannen, organiseren en leren.
Waarden en normen: De middelbare school heeft een aantal regels opgesteld op basis van de waarden en normen die de school hanteert.
Motivatie: De leerlingen zijn vooral extrinsiek gemotiveerd.
|
|
LESDOEL
- Aan het eind van de les hebben de leerlingen een goede verdieping kunnen krijgen op de lesstof die zij thuis hebben bekeken.
- Aan het eind van de les hebben de leerlingen zich verdiept in de fotosynthese.
|
|
Tijd
|
Fasen Directe instructie
|
Lesstof
|
Leermiddelen en leeractiviteiten
|
Taakverdeling en gedrag docent
|
Gedrag leerling (of medestudent)
|
|
5 min
|
Verwelkoming van de leerlingen en introductie van de les inclusief de leerdoelen.
|
Geen
|
Lessonup wordt gebruikt voor de online les.
|
De docent geeft de leerlingen een warm welkom en verteld wat er die les gaat gebeuren + de leerdoelen.
|
Gaan rustig zitten en worden stil. Ze luisteren naar de docent.
|
|
15 min
|
Alle leerlingen kennen ondertussen de som van fotosynthese. Dit wordt gecontroleerd vooraf aan de verdieping. De verdiepende informatie gaat over de opname van mineralen d.m.v. water, over koolstofdioxide, en over glucose en zuurstof.
|
Lesstof van hoofdstuk 5.3 deel 1 uit hun tekstboek nectar
|
Lessonup wordt gebruikt met de weergave van de informatie.
|
De docent geeft uitleg en beantwoord de vragen
|
De leerlingen luisteren
|
|
3 min
|
De leerlingen krijgen een filmpje te zien over lucht.
|
Lesstof van hoofdstuk 5.3
|
Filmpje van schooltv
|
De docent zet het filmpje aan
|
De leerlingen luisteren
|
|
20 min
|
De leerlingen moeten nu de bijbehorende opdrachten uit hun werkboek maken. Ze kunnen het inleveren door een foto van de opdrachten te maken, en deze te uploaden in Showbie.
|
Werkboek opdracht 1 t/ 10.
|
Werkboek van de leerlingen
|
De docent loopt rond en beantwoord vragen van de leerlingen.
|
De leerlingen werken rustig uit hun werkboek.
|
|
1 min
|
1 minuut voor de bel gaat mogen de leerlingen hun spullen rustig opruimen. Ze komen niet van hun plek af voordat de bel gegaan is.
|
Geen
|
Geen
|
De docent instrueert de leerlingen
|
De leerlingen pakken rustig hun spullen en wachten op hun plek tot de bel gaat.
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
De bijbehorende link naar de LessonUp pagina = https://lessonup.io/app/embed/3jvNXpmkRBLn4qRFi
|
Docent(en): Kirsten Suzanne Visser
Datum: april 2018
Duur van de les: 50 min
|
Groep: B1H en B1G
Cursus: biologie
Groepsgrootte: 28-30 leerlingen
|
|
INTRODUCTIE
Vorige keer hebben de leerlingen extra verdieping kunnen krijgen in fotosynthese, omdat ze de som van fotosynthese al uit hun hoofd geleerd hadden door een filmpje. Vandaag gaan ze verder met dit onderwerp. Ze krijgen daarnaast theorie over de andere stoffen die een plant aanmaakt. Zoals zetmeel en vetten.
|
|
BEGINSITUATIE
Voorkennis: De leerlingen hebben 5 lessen gehad over het thema planten.
Zelfstandigheid: De leerlingen zijn nog niet zelfstandig. Ze hebben veel sturing nodig op het gebied van planning en organisatie. Dit komt omdat de leerlingen nog moeten leren plannen, organiseren en leren.
Waarden en normen: De middelbare school heeft een aantal regels opgesteld op basis van de waarden en normen die de school hanteert.
Motivatie: De leerlingen zijn vooral extrinsiek gemotiveerd.
|
|
LESDOEL
- Aan het eind van de les ken je de ‘som’ van fotosynthese
- Aan het eind van de les weet je welke andere stoffen de plant aanmaakt
|
|
Tijd
|
Fasen Directe instructie
|
Lesstof
|
Leermiddelen en leeractiviteiten
|
Taakverdeling en gedrag docent
|
Gedrag leerling (of medestudent)
|
|
5 min
|
Verwelkoming van de leerlingen en introductie van de les inclusief de leerdoelen.
|
Geen
|
Lessonup wordt gebruikt voor de online les.
|
De docent geeft de leerlingen een warm welkom en verteld wat er die les gaat gebeuren + de leerdoelen.
|
Gaan rustig zitten en worden stil. Ze luisteren naar de docent.
|
|
15 min
|
De leerlingen krijgen theorie over vetten, zetmeel en de overdracht van alle bestanddelen van de plant naar de mens.
|
Lesstof van hoofdstuk 5.3 deel 2 uit hun tekstboek nectar
|
Lessonup wordt gebruikt met de weergave van de informatie.
|
De docent geeft uitleg en beantwoord de vragen
|
De leerlingen luisteren
|
|
5 min
|
Er worden 6 quizvragen gesteld over fotosynthese.
|
Lesstof van hoofdstuk 5.3
|
Quiz vragen verwerkt in de lessonup.
|
De docent bestuurt de quizvragen
|
De leerlingen beantwoorden de quizvragen d.m.v. hun tablet/Ipad.
|
|
25 min
|
De leerlingen gaan nu een digitale tekening maken in bijvoorbeeld notities van hun Ipad. Hierin moeten ze een tekening maken van een plant of boom met alle aspecten van de fotosynthese en de stoffen die de plant aanmaakt. Deze aspecten zijn: water, zuurstof, koolstofdioxide, suiker, zonlicht, opname ijzer, opname fosfor, vetten, zetmeel, eiwitten.
|
Lesstof van hoofdstuk 5.3
|
Notities op de iPad of de app van paint.
|
De docent loopt rond en beantwoord vragen van de leerlingen.
|
De leerlingen maken de opdracht, en leveren hun digitale tekening in via Showbie.
|
|
1 min
|
1 minuut voor de bel gaat mogen de leerlingen hun spullen rustig opruimen. Ze komen niet van hun plek af voordat de bel gegaan is.
|
Geen
|
Geen
|
De docent instrueert de leerlingen
|
De leerlingen pakken rustig hun spullen en wachten op hun plek tot de bel gaat.
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
De bijbehorende link naar de LessonUp pagina = https://lessonup.io/app/embed/QwxcRZdRSugD7QWth
verantwoording flip the class lesopzetten (les 5 en 6)
Flipping the classroom
Met de voorbereidende opdracht maken de leerlingen kennis met het woord: ‘fotosynthese’. Daarnaast leren ze ook de ‘som’ van fotosynthese. Ze leren dus welke ingrediënten er nodig zijn om suiker en zuurstof aan te maken. In de les kan de docent uiteindelijk verdiepende informatie geven over koolstofdioxide, wateropname, zuurstof, suiker, en in de les die daarop volgt ook over zetmeel en vetten. De informatie opname vindt dus thuis plaats, en de verwerking van de lesstof vindt plaats in de klas. Wanneer zo’n opdracht gegeven wordt, dan wordt dit volgens Bergmann, J. en Sams, A. (2012) een flipping the classroom opdracht genoemd. De leerlingen die de opdracht gemaakt hebben, leveren de reproductievragen in via Showbie, waardoor er gecontroleerd kan worden of alle leerlingen de opdracht gemaakt hebben (Van Slobbe, P. & van Ast, M. 2017).
Activerende didactiek
Volgens Van Slobbe, P. & van Ast, M. (2017) is activerende didactiek niet meer dan effectieve leeractiviteiten organiseren. In de bovenstaande lesopzetten die aansluiten op het instructie filmpje zijn effectieve leeractiviteiten terug te vinden. Zo maken ze quiz vragen, een digitale tekening die ze moeten inleveren via Showbie en ze kunnen de opdrachten uit hun werkboek maken.
Deze activerende werkvormen kunnen ingezet worden in de extra lestijd die over is omdat de leerlingen al een groot deel aan informatie thuis gekregen hebben. De activerende werkvormen zorgen er voor dat de leerlingen actief met de verdiepende lesstof aan de gang gaan tijdens de les. Daarnaast kunnen vragen die bij de leraar opkomen worden beantwoord door de leraar.
Verantwoording instructie filmpje uit de voorbereidende opdracht
Het filmpje is gemaakt vanuit het redundantieprincipe. Hiermee wordt bedoeld dat het filmpje is gemaakt door beeld en audio samen te brengen. Lappen tekst is hierbij overbodig omdat dit leidt tot een ‘cognitieve overload’. Door beeld en audio samen te brengen, wordt er ook sneller geleerd. Er worden in de hersenen namelijk verbanden gelegd tussen het beeld het de informatie die verteld wordt. Daarnaast kan de informatie ook beter onthouden worden, omdat 2 hersengebieden –die van het gehoor en die van het zicht- de informatie tot zich krijgen (Van Slobbe, P. & van Ast, M. (2017).
Link naar het instructive filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=1InSthuxNDU&t=3s.
In hoofdstuk 5.3 zitten enorm veel begrippen en informatie verwerkt. Zo moeten de leerlingen leren wat fotosynthese is, welke stoffen bij de fotosynthese horen, welke stoffen er opgenomen worden met de wortels uit de grond, en welke stoffen de planten zelf aanmaken. Dit kan behoorlijk verwarrend zijn, en daarom is het verstandig om het hoofdstuk op te delen in 2 lessen. Zo kan er uitgebreid aandacht geschonken kan worden aan de begrippen uit dit hoofdstuk. Voor de meeste leerlingen zullen de begrippen namelijk vooral bestaan uit betekenisloze woorden, omdat zij zich geen voorstelling kunnen maken van deze stoffen waarover gesproken wordt.
Omdat dit een pittig hoofdstuk is, kan je de leerlingen alvast kennis laten maken door ze een filmpje te laten kijken over fotosynthese. Dit filmpje is in de link hierboven neergezet. Het filmpje –dat gemaakt is in het online programma Powtoon – omschrijft kort maar krachtig wat fotosynthese is, en welke stoffen daarbij horen. De stoffen worden in het kort met wat informatie aangetipt.
Verantwoording o.b.v. taxonomie Bloom
De 6 niveaus van Bloom zijn:
- Onthouden
- Begrijpen
- Toepassen
- Analyseren
- Evalueren
- Creëren
In de voorbereidende opdracht wordt de lesstof slechts gereproduceerd. Tijdens de les wordt deze lesstof echter herkend
door de leerling en benoemd tijdens de uitvoering van de activerende werkvormen in de les. Her herinneren van de informatie valt onder het eerste niveau van de taxonomie van Bloom. Bij de digitale tekening waarin de leerlingen de fotosynthese moeten uittekenen, wordt de informatie begrepen en toegepast. Hierbij speelt de docent een grote rol tijdens het uitleggen van lesstof of het beantwoorden van de vragen. Wanneer de docent er niet voor kan zorgen dat een leerling het begrijpt, dan kan de lesstof ook niet toegepast worden in de activerende opdracht. Het onthouden, begrijpen en toepassen van de lesstof wordt het lagere orde denken genoemd (SLO, 2015).
Het is echter van belang dat de docent naar het hogere orde denken streeft. Hierbij kunnen de leerlingen de lesstof analyseren en evalueren, of zelfs iets nieuws creëren d.m.v. de lesstof. Bij het analyseren is belangrijk dat de informatie opgedeeld kan worden in kleinere opdrachtjes, zodat de leerling de verbanden kan leggen. Dit is precies waarom de leerlingen deze lessen maar kleine opdrachten hoeven uit te werken. Zij krijgen in de lessen die deze lessenserie opvolgen namelijk pittigere opdrachten die aansluiten op de iets simpelere stof die de leerlingen eerder gehad hebben. Aan het eind van het hoofdstuk zullen we de lessen evalueren, en moeten ze een verslag maken (creëren) dat aansluit op de opgedane kennis van de leerlingen. Deze opdracht is in bijlage 1 terug te vinden.
afbeelding 8: de niveaus van Bloom
Literatuurlijst
- Bergmann, J. & Sams, A. (2012). Flip Your Classroom: Reach Every Student in Every Class Every Day. Wachington DC: International Society for Technology in Education.
- Ebbens, E. & Ettekoven, E. (2015). Effectief leren basisboek. Groningen/Houten: Noordhof uitgevers.
- SLO (2015). Blooms taxonomie. Geraadpleegd op 22 mei 2018 van: https://talentstimuleren.nl/thema/stimulerend-signaleren/afbeeldingen/103-blooms-taxonomie
- Van Slobbe, P. & Van Ast, M. (2017). Kleppen dicht!. Huizen: Pica.
Bijlagen
Verslag ontkieming zaden
De opdracht:
In de les heb je geleerd hoe een boon of tuinkers zich ontkiemd. Nu ga je zelf onderzoek doen hoe een zaadje zich ontkiemd in een donkere en in een lichte omgeving. Je maakt daarbij een onderzoeksverslag met de volgende hoofdstukken:
- Een inleiding: hierin omschrijf je wat je hebt geleerd over de boon en wat voor een onderzoek je gaat doen.
- Een onderzoeksvraag: wat wil je onderzoeken?
- Hypothese: hierin schrijf je op welke resultaten je verwacht, en geef je een verklaring waarom je denkt dat je dit resultaat krijgt.
- Benodigdheden: schrijf alle spullen op die je gebruikt hebt en waarvoor.
- Werkwijze: omschrijf elke dag wat je ziet, en wat je doet om je bonen te laten groeien. Maak ook elke dag een foto van de boon. Deze foto’s plaats je in het verslag.
- Resultaten: schrijf op wat je na 10 dagen ziet bij de boon in het donker, en bij de boon in het licht.
- Conclusie: omschrijf welke boon het beste groeit (in het licht of in het donker), en omschrijf of dit klopt met je verwachting. Maak ook een koppeling naar de fotosynthese.
Nodig boon:
- 2 glazen potten of 2 drinkglazen
- potgrond
- water
- bonen
Planten:
- vul de 2 potten of het glazen voor een klein laagje met aarde.
- Leg 2 bonen tegen het glas aan in de pot of het glas.
- Doe dit ook zo in de andere pot of in het andere glas
- Leg nog een klein laagje aarde over de bonen heen en besprenkel ze met water.
- Zet nu 1 pot in het licht en 1 pot in het donker.
|
| |
|
|
|
| |
Nodig tuinkers:
- 2 plastic bakjes
- Watjes
- Tuinkers zaden
- Water
Planten:
- Maak de watjes vochtig onder de kraan, en bedek beide plastic bakjes met de vochtige watjes.
- Strooi wat zaadjes op de watjes van bakje 1 en bakje 2.
- Zet 1 bakje in het licht en 1 bakje in het donker
|
|
|
 |
| |
