In de 19e eeuw begon in West Europa een nieuw periode in de geschiedenis: De moderne tijd. Tot 1800 leek de tijd een beetje stil te staan: vervoer gebeurde te voet, per paard of met de boot. Vrijwel al het werk gebeurde met de hand en praktisch iedereen werkte op het land of thuis in de zogenaamde huisnijverheid. Maar door een aantal belangrijke uitvindingen ging dit vanaf 1750 veranderen.
In Engeland vond er in de 18e eeuw een zogenaamde agrarische revolutie plaats, waarbij er in de landbouw veel vernieuwingen werden doorgevoerd, zoals een nieuw soort ploeg, nieuwe soorten voedsel die werden doorgevoerd zoals maïs en de aardappel.
Dit was hier nodig omdat vanaf 1500 de bevolking was verdubbeld en er dus steeds meer voedsel geproduceerd moest worden. Met deze veranderingen slaagden ze erin om uiteindelijk steeds meer voedsel te kunnen produceren. Het geld wat ze hier weer mee verdienden staken ze in verdere vernieuwingen, zodat ze nog meer konden produceren en nog meer konden verdienen. Maar een nadeel voor veel mensen op het platteland was wel dat er door deze veranderingen in de landbouw steeds minder mensen nodig waren, waardoor ze dus op zoek moesten naar nieuw werk.
Veel van deze oude landarbeiders kwamen uiteindelijk terecht in de fabrieken die aan het einde van de 18e eeuw begonnen te ontstaan als gevolg van een aantal belangrijke uitvindingen, zoals de Spinning Jenny en de Waterframe. Dit waren machines, die in eerste instantie op water werden aangedreven, waarmee men veel sneller draden kon spinnen. Veel van deze nieuwe machines werden bij elkaar gezet in fabrieken, die gevestigd waren langs rivieren, waarbij ze de waterstroom konden gebruiken voor de machines.
Afbeelding 1: Tekening van Spinning Jenny
Aan het einde van de 18e eeuw deed de Brit James Watt nog een andere belangrijke uitvinding, de moderne stoommachine. Hierbij werd de druk van stoom door verwarmd water gebruikt om machines aan te drijven. Het grote voordeel hiervan was dat fabrieken niet langer afhankelijk waren van de kracht van de rivieren of een locatie vlakbij een rivier.
Afbeelding 2: Portret van James Watt, de uitvinder van de moderne stoommachine
Maar men had wel ijzer nodig om de stoommachines te kunnen maken en steenkool om het water voor de stoommachines op te verhitten. Daarom vestigden veel van de fabrieken zich dan ook in de buurt van gebieden waar veel steenkool en ijzer in de grond zat, of ze makkelijk per schip konden worden bereikt.
Afbeelding 3: Foto van Engelse kinderen die in een steenkoolmijn werkten rond 1900
Voorbeelden van industriesteden die toen ontstonden in Engeland zijn Liverpool en Manchester, die in een relatieve korte tijd een grote groei doormaakten met veel fabrieken en vlakbij de fabrieken arbeiderswijken waar de werklozen landarbeiders naar toe gingen om te werken.
Afbeelding 4: Schilderij van de Engelse stad Manchester uit 1852 van William Wyld
Afbeelding 5: Schilderij van Liverpool rond 1900 door William Wright
De komst van de machines in de industrie had zulke grote gevolgen voor onze geschiedenis dat we dit daarom ook wel de industriële revolutie noemen.
Nieuwe vervoersmiddelen:
Naast het gebruik van de stoommachine voor het produceren van producten in fabrieken, werd deze ook gebruikt voor nieuwe manieren van vervoeren, om zo te kunnen voldoen aan de grote vraag naar producteren.
Zo ontstond er aan het begin van de 19e eeuw in Engeland dan ook de stoomtrein, die met behulp van ijzeren rails veel goederen op een snellere en efficiëntere manier kon vervoeren naar en van de fabrieken. Verder werd de stoommachine ook gebruikt om schepen te gaan aandrijven, die hierdoor niet alleen meer afhankelijk waren van de wind, maar ook met stoomkracht vooruit konden komen.
Afbeelding 6: Tekening van de allereerste rit met een trein in 1826 in Engeland.
Voor de productie van deze vervoersmiddelen moesten echter wel weer nieuwe fabrieken met machines worden gebouwd, was er weer meer steenkool en ijzer nodig, waardoor er weer meer spoorlijnen moesten worden aangelegd. Kortom er ontstond als het ware een soort van cirkel die elke keer weer tot een industriële groei zou leiden, met steeds meer productie en winst.
Engeland was tot 1850 voorloper in Europa op industrieel gebied, maar daar kwam verandering in. België, Duitsland, Japan, de Verenigde Staten en uiteindelijk ook Nederland gingen ook een industriële tijd in.
Aan het einde van de 19e eeuw gebruikte men naast steenkool ook olie als brandstof voor machines. Verder werden er nieuwe uitvindingen gedaan zoals de kunstmest in de landbouw of staal als steviger bouwmateriaal. Vandaag de dag worden er nog altijd nieuwe uitvindingen gedaan die de manieren van produceren steeds efficiënter maken.
Afbeelding 7: Advertentie uit 19e eeuw voor gebruik van kunstmest van het merk Homestead.
Toelichting: De linker boer zegt tegen de rechter boer:
'Ik kan mijn oogst verdubbelen met het gebruik van Homestead kunstmest, het is een goede investering. Vergeet het niet!
Colofon
Het arrangement Tijdvak 8: Burgers en Stoommachines is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
