Op deze pagina kun je oefenen met begrijpend lezen. Klik op 'Lezen is belangrijk!' in de linker kolom voor meer informatie over het nut van lezen. Verder kun je in de linkerkolom de theorie nog eens doornemen, de test maken om te kijken of je de theorie begrijpt en je kunt in de linkerkolom een tekst en opdrachten vinden. Voordat je de tekst leest en de opdrachten gaat maken, maak je eerst de test. Deze kun je vinden onder het kopje 'Begrijpend lezen'.
Lezen is belangrijk!
Waarom moet ik lezen?
Uit onderzoek blijkt dat een goede leesvaardigheid bijdraagt aan intelligentie en goede carrières!
Waarom is lezen belangrijk?
Theorie begrijpend lezen
Hieronder staat per kopje de theorie die tot nu toe is behandeld uitgelegd. De basisbegrippen komen terug, net zoals de tekststructuren en de begrippen die bij de argumentatie horen.
Leesstrategieën
Leesstrategieën
Als je een tekst leest, is het belangrijk om te bepalen met welk doel je de tekst leest. Je maakt gebruik van leesstrategieën. We kennen de volgende leesstrategieën:
- Globaal, je leest de eerste en de laatste alinea en de eerste en laatste zinnen van de andere alinea's. Het doel van deze strategie is om de hoofdzaken van de tekst te vinden.
- Oriënterend, je kijkt naar de titel, de flaptekst, de tussenkoppen, de bron, de eerste alinea en de inhoudsopgave. Het doel van deze strategie is om vast te stellen of de tekst bruikbaar is.
- Zoekend, je kijkt naar de lay-out van de tekst. Welke delen zijn cursief of vetgedrukt en wat valt op. Het doel van deze strategie is om vast te stellen of de tekst bruikbare informatie bevat.
- Intensief, je leest de tekst helemaal. Je zoekt de betekenis van moeilijke woorden op en bepaalt wat het onderwerp en de hoofdgedachte van de tekst is. Het doel van deze strategie is om de tekst goed te begrijpen.
- Kritisch, je stelt kritische vragen over de tekst. Is de argumentatie goed? Wie is de auteur en is deze auteur betrouwbaar? Zijn de bronnen betrouwbaar? Het doel van deze strategie is om uit te zoeken of de tekst betrouwbaar is.
- Studerend, je leest de tekst oriënterend, globaal en intenstief. Je kunt daarna een samenvatting van de tekst maken. Het doel van deze strategie is om de belangrijkste informatie uit de tekst te onthouden.
Leesstrategieën door Arnoud Kuipers
Begrippen algemeen
Begrippen begrijpend lezen
Hieronder staan een aantal begrippen uitgelegd die je moet kennen. Deze begrippen hebben allemaal te maken met begrijpend lezen. Als eerste worden de basisbegrippen uitgelegd. Deze begrippen moet je kennen en zijn in de vorige jaren ook terug gekomen. Daarna zullen de vaste tekststructuren aan bod komen.
Basisbegrippen
Onderwerp - In een of twee woorden waar de tekst over gaat.
Deelonderwerp - Delen (aspecten) van het onderwerp. Deze worden vaak in het middenstuk besproken.
Hoofdgedachte - Een samenvatting van de tekst in één zin.
Hoofdzaken - De belangrijkste informatie uit de tekst.
Bijzaken - Informatie die niet belangrijk is. Vullen de hoofdzaken aan.
Signaalwoord - Geeft het tekstverband aan.
Kernzin - Hoofdzaak van een alinea. In de zinnen voor of na de kernzin wordt de kernzin toegelicht of komt er een voorbeeld.
Vaste tekststructuren
Aspectenstructuur - In het middenstuk worden diverse aspecten van het onderwerp genoemd.
Verleden/heden(toekomst) structuur - In het middenstuk wordtde situatie van vroeger en de situatie van nu beschreven. In het slot wordt er een conclusie geschreven of een situatie in de toekomst geschetst.
Voor- en nadelenstructuur - In de inleiding wordt een vraag gesteld of een stelling gegeven. In het middenstuk worden de voor- en nadelen genoemd en in het slot een afweging en conclusie.
Vraag en antwoordstructuur - In de inleiding wordt een vraag gesteld. In het middenstuk wordt hier antwoord op gegeven en in het slot wordt dit samengevat of wordt hier een conclusie uit getrokken.
Argumentatiestructuur - In de inleiding wordt een standpunt of stelling gegeven. In het middenstuk worden argumenten voor de stelling gegeven en argumenten tegen de stelling. De argumenten tegen de stelling weerleg je. In het slot wordt de stelling herhaald.
Probleem en oplossingstructuur - In de inleiding wordt het probleem gegeven. In het middenstuk worden de gevolgen, oorzaken en oplossingen gegeven. In het slot wordt de beste oplossing gegeven.
Verklaringsstructuur - In de inleiding wordt een bepaald verschijnsel genoemd. In het middenstuk worden hier voorbeelden of kenmerken van gegeven. Hier worden ook verklaringen, oorzaken en redenen bij genoemd en dit wordt samengevat in het slot.
Let op: in het slot komt nooit nieuwe informatie. Je geeft een conclusie of een samenvatting van de tekst die al geschreven is. Dit herhaal je dus nog een keer.
Argumentatie
Argumentatiestructuren
Hieronder staan alle begrippen die met de argumentatiestructuur te maken hebben.
Stelling - Er wordt een bewering gedaan bijvoorbeeld: 'roken op het schoolplein moet niet meer mogen'.
Standpunt - Een mening, bijvoorbeeld: 'ik vind dat roken op het schoolplein niet meer zou mogen'.
Argument - Een reden om je standpunt te onderbouwen.
Tegenargument - Een argument die tegen het standpunt is.
Weerlegging - Er wordt aangetoond dat het tegenargument niet klopt.
Feitelijke argumenten - kun je controleren of het waar is. Is een feit.
Niet- feitelijke argumenten - is een mening van iemand. Deze argumenten kun je niet controleren.
Voorbeeld
Hieronder wordt een argument voor, een argument tegen en een weerlegging gegeven bij de stelling: het is goed dat de aarde opwarmt. Dit voorbeeld komt van Cambiumned.
Het is fijn dat de aarde opwarmt, want dan kunnen we in ons eigen land lekker veel zonnen (argument voor). Maar de kans dat je huidkanker krijgt,, wordt daardoor wel een stuk groter (argument tegen). Als je je echter genoeg insmeert met zonnebrandolie en niet te lang in de zon blijft, is er niets aan de hand (weerlegging).
Enkelvoudige argumentatie - een standpunt wordt met één argument onderbouwd.
Meervoudige argumentatie - een standpunt wordt met meer dan één argument onderbouwd.
Enkelvoudige onderschikkende argumentatie - Een standpunt wordt onderbouwd met een argument en dit argument wordt ook weer onderbouwd met een argument.
Meervoudige onderschikkende argumentatie - Een standpunt wordt onderbouwd met een argument en dit argument wordt met meerdere argumenten onderbouwd.
Begrijpend lezen
De laatste toets van dit schooljaar zal een leestoets zijn. Alle stof die we behandeld hebben uit hoofdstuk 1 tot en met hoofdstuk 6 komt aan bod.
Hieronder vind je verschillende opdrachten. Start eerst met de test om te kijken of je de theorie begrijpt. Wanneer je meer dan twee fouten in de test maakt, moet je de theorie nog een keer doorlezen. Heb je minder dan twee vragen fout? Dan kan je gelijk starten met het lezen van tekst 1 en het maken van de opdrachten die bij tekst 1 horen.
Wanneer je de opdrachten gaat maken, kun je het beste de tekst in een nieuw tabblad openen. Op die manier kun je makkelijk schakelen tussen de tekst en de opdrachten.
Test argumenteren
De test
Hieronder staan verschillende vragen over argumenteren. Als je meer dan twee fouten hebt gemaakt, lees dan de theorie nog eens door voordat je met het lezen van tekst 1 en het maken van de opdrachten bij tekst 1 start.
Tekst 1
De fiets is een dodelijk vervoermiddel geworden
Het aantal verkeersdoden stijgt, net als het aantal ernstig gewonden. Onder hen opvallend veel fietsers. De verkeersveiligheid in Nederland gaat in rap tempo achteruit, stellen 32 organisaties in een manifest. Wat kan er beter?
Met steeds meer ouderen op de e-bike en stoïcijns appende jongeren zijn fietsers een kwetsbare groep. Met name onder 12- tot met 17-jarigen en 60-plussers vallen veel slachtoffers. “In 2015 was meer dan de helft van het aantal ernstige verkeersgewonden fietser”, zegt onderzoeker Saskia de Craen van SWOV, het instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid. “Oudere fietsers zijn kwetsbaar. Door de vergrijzing is hun aantal enorm gegroeid.”
Jarenlang stond Nederland in de topdrie van veilige verkeerslanden in Europa, maar inmiddels zijn we gezakt naar de negende plaats. Dat moet anders, vinden onder meer SWOV, Veilig Verkeer Nederland en de ANWB.
Hieronder de belangrijkste voorstellen om de veiligheid van fietsers te verbeteren.
1. Verbeter de infrastructuur
Het weghalen van paaltjes, stoepranden en verhogingen kan veel schelen, zegt Saskia de Craen. Dat zijn eenvoudige oplossingen met een groot effect. Ook de aanleg van meer vrijliggende fietspaden komt de veiligheid ten goede. “Wij verbazen ons erover dat veel fietsers zich moeten mengen met zwaar vrachtverkeer op 50 kilometerwegen. Ik snap dat er niet overal ruimte is voor een vrijliggend fietspad. Waar dat er niet is, moet de snelheid naar beneden.”
Een ander probleem is de toenemende drukte op het fietspad, waar de gewone tweewieler tegenwoordig omringd wordt door bakfietsen, snorfietsen en segways. Dat is lastig op te lossen, zegt De Craen, maar het is een goed begin om de snorfiets naar de rijbaan te verwijzen. “We hebben voor Amsterdam berekend dat dat een stuk veiliger is; mits de snorfietsers een helm dragen.”
2. Richt 30 km-zones veiliger in
In 2015 vielen er 40 verkeersdoden in een 30 kilometergebied. Dat is heel opmerkelijk, zegt De Craen, zeker in verhouding tot het totale aantal verkeersdoden van 621. Het is niet altijd duidelijk om wat voor ongelukken het gaat, maar SWOV vermoedt dat veel van dit soort zones niet goed zijn ingericht.
Vaak staat er alleen een bordje, maar is verder alles hetzelfde. “Dan wordt er toch te hard gereden. Door drempels en andere bestrating aan te leggen, zoals klinkers, voelen automobilisten zelf ook dat 30 kilometer in zo’n zone een prettige snelheid is.”
3. Meer politiecontroles
De handhaving moet weer terug naar het niveau van 2007, vinden de organisaties. Het aantal politiecontroles is sindsdien met 75 procent afgenomen, blijkt uit onderzoek van SWOV. In dat jaar waren er 1,46 miljoen ‘staandehoudingen’ (zoals alcoholcontroles), vorig jaar waren dat er nog maar 360.000. “De politie heeft andere prioriteiten gekregen”, zegt De Craen.
Ook staan er sinds vorig jaar veel minder flitspalen langs de weg. Dat heeft weliswaar niet tot minder boetes geleid omdat alle palen inmiddels geautomatiseerd zijn (en dus altijd aanstaan). Maar van palen kan ook een preventieve werking uitgaan, zegt De Craen. Zelfs al staan ze uit.
4. Verbied appen op de fiets
Het is lastig te zeggen of jongeren de afgelopen jaren roekelozer zijn gaan fietsen. Maar dat hun overmatige smartphonegebruik de veiligheid op de weg niet bevordert, is duidelijk. Er moet daarom een verbod komen op gebruik van sociale media en appen op de fiets, vinden de betrokken organisaties.
Het is niet ondenkbaar dat zo’n verbod er binnenkort echt komt: minister Schultz van infrastructuur werkt aan een wetsvoorstel, met steun van de Tweede Kamer. Ook driekwart van de Nederlanders is voor een verbod op appen op de fiets, bleek eerder dit jaar uit onderzoek in opdracht van het ministerie. Niet alleen van de 55-plussers wil 90 procent de telefoon op de fiets verbieden, maar ook de helft van de jongeren.
Naar een artikel van Amber Dujardin
Trouw, 19 april 2017
Het arrangement Begrijpend lezen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Pauline Koops
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-05-21 15:53:10
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
