Lichamelijke rijping en seksualiteit
In deze wikiwijs staat informatie over de lichamelijke rijping en seksualiteit. Er wordt informatie gegeven over de rijping van de geslachtsorganen, SOA's, seksuele geaardheid en de invloed van drugs en alcohol op de seksuele prestaties.
Geslachtsdelen
Het mannelijk geslachtsdeel
Primaire geslachtskenmerken zijn al bij de geboorte aanwezig. Bij de man zijn dat de zaadballen, bijballen, zaadleiders, prostaat en penis.
Secundaire geslachtskenmerken ontwikkelen zich rond de puberteit door hormonen waardoor men zich ontwikkelt tot een man of vrouw.
Bij de man zijn dat de volgroeide prostaat en penis, stemverlaging door baard in de keel, beharing onder de oksels, schaamstreek, het gezicht, op de borst en ledematen, grotere bot- en spierontwikkeling dan bij de vrouw.
Het vrouwelijke geslachtsdeel
Primaire geslachtskenmerken zijn al bij de geboorte aanwezig. Bij de vrouw zijn dat de eierstokken, eileiders, baarmoeder, vagina en vulva (uitwendige schaamdelen).
Secundaire geslachtskenmerken ontwikkelen zich rond de puberteit door hormonen waardoor men zich ontwikkelt tot een man of vrouw.
Bij de vrouw zijn dat de menstruele cyclus, borsten, beharing onder de oksels en schaamstreek, verbreding van bekken, toename van onderhuidsvet op bepaalde plaatsen zoals op de heupen en in de bovenbenen.
Ongesteldheid en een natte droom
Onder het kopje seks staan drie filmpjes. Een over ongesteldheid, een natte droom en geslachtsdelen wanneer men opgewonden raakt.
Seks
Als men over seks praat dan kan dit heel breed geïnterpreteerd worden. Eigenlijk staat seks voor alles waar je seksueel opgewonden van raakt. Hier kan je dus onder verstaan zoenen, strelen, knuffelen, etc. Onder seks valt dus meer dan alleen vrijen.
Zoenen is het uitdrukken van liefde of seksuele aantrekking waar twee personen elkaars lippen raken met de mond.
Strelen is het zachtjes aanraken van een ander of jezelf.
Knuffelen is het
Als we spreken over vrijen of geslachtsgemeenschap hebben dan wordt penetratie bedoeld (zowel vaginaal als anaal). De penis penetreert de vagina of de anus.
Anticonceptiemiddelen
- Pil: De anticonceptiepil geeft hormonen aan je lichaam af. De extra hormonen die met de pil in het lichaam terechtkomen, zorgen ervoor dat er geen eicel vrijkomt. Ze beïnvloeden ook de baarmoederwand, zodat er zich geen eitje in kan nestelen. Er zijn veel verschillende soorten pillen. 21 dagen wordt de pil ingenomen waarna 7 ‘vrije’ dagen volgen, de stopweek.
- Condoom: Een condoom is het enige middel dat tegen een zwangerschap én een soa beschermt! Een mannencondoom is een dun elastisch hoesje. Het condoom vangt het zaad van de jongen op en beschermt zo tegen een zwangerschap. Een vrouwencondoom is een kunststof zakje met losse binnenring. Je moet het voor het vrijen inbrengen in de vagina. Eenmalig te gebruiken.
- Prikpil: De prikpil is een injectie met vrouwelijk geslachtshormoon (progestageen). Dat hormoon zorgt ervoor dat je niet zwanger wordt. Eén injectie beschermt je 3 maanden lang tegen zwangerschap. Voorkomt eisprong en innestelen.
- Pleisterpil: De anticonceptiepleister geeft hormonen af. De hormonen zorgen ervoor dat je niet zwanger wordt. Werkt hetzelfde als de pil.
- Koper spiraaltje: Het koperspiraaltje is een klein spiraaltje dat in je baarmoeder wordt geplaatst. Het koper zorgt ervoor dat je niet zwanger wordt. Het spiraaltje beschermt je minstens vijf jaar en sommigen zelfs wel tien jaar tegen zwangerschap. Als je hem eruit laat halen, kun je meteen zwanger worden.
- Hormoon spiraaltje (MIRENA spiraal): Het hormoonspiraaltje is een klein spiraaltje dat in je baarmoeder wordt geplaatst. De hormonen in het spiraaltje zorgen ervoor dat je niet zwanger wordt. Het hormoonspiraaltje beschermt je vijf jaar tegen zwangerschap.
- Anticonceptiering (NUVARING): De anticonceptiering is een kunststof ring die je in je vagina draagt. De ring geeft hormonen af aan je lichaam. Daarmee ben je een maand beschermd tegen zwangerschap.
- Anticonceptiestaafje (IMPLANON NXT): Het anticonceptiestaafje is zo groot als een lucifer. Het staafje wordt in je bovenarm geplaatst en geeft hormonen af. Het beschermt je drie jaar tegen zwangerschap.
SOA's
Chlamydia
Wordt veroorzaakt door de bacterie Chlamydia Trachomatis. Het nestelt zich in de slijmvliezen waardoor er een ontsteking kan ontstaan in de urinebuis/anus/keel/baarmoedermond. Dit kan je krijgen door onveilige seks of zelden door orale seks. Dit kan je voorkomen door veilig seks te hebben. Het wordt vastgesteld via urine of van uitscheiding uit de vagina of anus. Je kan onvruchtbaar worden.
Symptomen: pijn of branderig gevoel bij het plassen, pijn en bloedverlies tijdens en na het vrijen, bloedverlies tussen twee menstruaties, meer of veranderde vaginale afscheiding, irritatie of jeuk bij de anus, (bloederige) afscheiding bij de ontlasting en diarree, hevige pijn in de onderbuik, met of zonder koorts, ontsteking bekkengebied met koorts, pijn in de balzak.
Genitale wratten
Genitale wratten zitten rond de penis, vagina of anus. Ze worden veroorzaakt door een HPV-virus. Je loopt het op door contact met geslachtsdelen. Dit kan ook via vingers of een gebruikte handdoek. Condooms beschermen niet 100%. Het virus kan ook worden uitgescheiden door de huid rondom geslachtsdelen. De meeste mensen met het virus krijgen geen wratten. Je kunt het virus dan toch doorgeven. Het wordt vastgesteld doormiddel van de huidafwijkingen die te zien zijn.
Symptomen: wratten rondom vagina/penis, niet-zichtbare wratten in de vagina of op de baarmoedermond, wratten rondom anus (ook mogelijk zonder anale seks), jeuk/pijn/ branderig gevoel.
Gonorroe (druiper)
Gonorroe is makkelijk over te dragen en wordt veroorzaakt door gonokokken. Deze bacteriën nestelen zich in de slijmvliezen van de vagina, penis, anus, keel en ogen. De infectie kan ook terechtkomen in je bloedbaan. Vooral vrijen en pijpen vormen een risico. Ook met vingeren, aftrekken of kontlikken kun je gonorroe doorgeven. Beffen is nauwelijks een risico. Een urinetest toont aan of je gonorroe hebt. Testen kan ook met afscheiding uit de vagina, plasbuis, keel of anus. Jijzelf of de arts neemt dit af met een wattenstaafje. Testen heeft pas zin vanaf twee weken na de infectie. Dan is de bacterie aan te tonen. Bij duidelijke klachten is de infectie soms eerder aan te tonen. Je kan onvruchtbaar worden. Wordt behandelt met antibiotica.
Symptomen: meer vaginale afscheiding/ een druiper die kan stinken of pusachtig lijkt, bloedverlies tussen twee menstruaties door, pijn of irritatie bij het plassen, irritatie of jeuk rond de anus, slijmerige of pusachtige afscheiding bij de ontlasting, keelontsteking of opgezette klieren in de hals, andere ontstekingen in het lichaam. Mogelijke gevolgen zijn: eileiderontsteking, buikholte ontsteking, bijbal ontsteking, balontsteking en prostaatontsteking.
Hepatitis B
In Nederland wordt hepatitis B-virus vooral overgedragen door vrijen. Bij pijpen en beffen is het risico kleiner. Het virus dringt zich via de slijmvliezen van de geslachtsorganen naar binnen. Via de bloedbaan verspreidt het zich naar de lever. Hier veroorzaakt het een ontsteking. Infectie kan ook via bloed, bijvoorbeeld via naalden, drugsgebruik of gedeelde scheermesjes of tandenborstels. De arts of verpleegkundige neemt bloed bij je af voor een bloedtest. Na één week is de uitslag meestal bekend.
Symptomen: vermoeidheid, (lichte) koorts, lusteloosheid, misselijkheid, spier- en gewrichtspijn, gewrichtsontstekingen, huidafwijkingen, pijn in de onderbuik, geelzucht: geel oogwit, gele huid, donkere (theekleurige) urine, soms ontkleurde ontlasting, zonder behandeling kan er blijvende schade aan de lever of leverkanker optreden.
Herpes genitalis
Symptomen: jeuk en een geïrriteerd, branderig of pijnlijk gevoel, rode plekjes op de huid of slijmvliezen, blaasjes of zweertjes op of rond de vagina of mond, blaasjes of zweertjes op moeilijk zichtbare plekken zoals op de baarmoedermond of rond de anus, pijn bij het plassen.
Een arts herkent meestal gemakkelijk de blaasjes en klachten die met genitale herpes gepaard gaan. Verder onderzoek naar herpes is dan niet nodig. Is er toch twijfel? Dan neemt de arts met een wattenstokje wat vocht uit de blaasjes af. Dit wordt daarna in een laboratorium onderzocht. Het is bij klachten vaak wel verstandig wel onderzoek naar andere soa's te doen.
Niet iedereen krijgt klachten. Na een week ontstaan meestal de eerste symptomen: branderige blaasjes op de huid en slijmvliezen van de penis, vagina of anus of rond de mond. Soms met pijn, koorts en opgezette klieren. Na ongeveer drie weken drogen de blaasjes in. Het virus lijkt dan verdwenen. Maar blaasjes kunnen altijd opnieuw ontstaan. Menstruatie, griep, een slechte weerstand of stress verhogen de kans op een herpesaanval. De eerste aanval is meestal het hevigst.
HIV
Het hiv-virus kan in bloed, sperma, vaginaal vocht en moedermelk zitten. Je kunt hiv krijgen door te vrijen zonder condoom. Bij anale seks is de kans groter. Ook pijpen en beffen vormen een klein risico. Bij beschadigde slijmvliezen is de kans op overdracht groter. Je kunt ook hiv krijgen door contact met bloed. Bijvoorbeeld door drugsgebruik, besmette naalden of een bloedtransfusie.
De arts of verpleegkundige neemt bloed bij je af. Dit wordt in een laboratorium getest op de aanwezigheid van hiv-antistoffen. Meestal krijg je na een week tot tien dagen de uitslag. De enige manier om zeker te weten of je hiv hebt, is de hiv-test. Laat je daarom regelmatig testen, zeker als je tot een risicogroep behoort en onveilige seks hebt.
Symptomen als je net besmet bent: verschijnselen die lijken op griep zoals; koorts, algehele malaise en huiduitslag.
Gevorderde symptomen: vermoeidheid, gewichtsverlies, koorts, nachtzweten, diarree, kortademigheid, huiduitslag
Eén tot zes weken na het oplopen van hiv kan je klachten krijgen die lijken op gewone griep. Deze kunnen één tot zes weken aanhouden. Dat kan aanleiding zijn om je te laten testen. Overleg dat met je huisarts. Later kun je ook andere symptomen krijgen.
Seropositief: Besmet met HIV
AIDS: Acquired Immune Deficiency Syndrome, het afweer systeem functioneert niet meer goed. Klachten met betrekking tot je afweersysteem, een gevolg is snel infecties. Overgedragen via seksueel contact en bloed. Behandeling met HIV-remmers.
Syfilis
Syfilis wordt veroorzaakt door een bacterie: Treponema Pallidum. Deze bacterie draag je over tijdens onveilig vrijen als de slijmvliezen van de penis, vagina, anus of mond met elkaar in aanraking komen. Het nestelt zich in het slijmvlies en veroorzaakt daar een infectie. Als er op je lippen of mond een syfiliszweer zit kan syfilis ook met zoenen overgedragen. Vanuit het slijmvlies komen de bacteriën uiteindelijk in je bloed en verspreiden zich dan naar andere organen.
Voor een test op syfilis is bloedonderzoek nodig. Na een paar weken is syfilis te zien in je bloed. Heb je klachten? Dan is de infectie aan te tonen met een uitstrijkje van de zweer. Met een test drie maanden na je laatste seksuele risico kan met zekerheid worden vastgesteld dat je geen syfilis hebt.
Symptomen: Zweertjes in of op de geslachtsdelen, anus of mond, vlekjes op de huid over het hele lichaam, vooral op de handpalmen en voetzolen, opgezette lymfeklieren, griep, hoofdpijn, keelpijn, vermoeidheid, haaruitval, kale plekken op de hoofdhuid, oogklachten, oogbolontsteking, gezichtsverlies. Na jaren: beschadigingen aan het hart, hersenen, ruggenmerg en botten.
Na twee tot twaalf weken ontstaan er zweertjes. Deze zijn tot één centimeter groot, voelen hard aan en doen meestal geen pijn. Van zweertjes in je mond, anus of vagina merk je vaak niets. Soms krijg je vlekken op je huid. Lymfeklieren raken opgezet. Na twee tot drie weken verdwijnen de zweertjes en vlekjes, maar de ziekte is dan niet weg.
Seksuele geaardheid
Heteroseksuele mensen vallen op het andere geslacht.
Homoseksuele mensen vallen op hetzelfde geslachten.
Biseksuele mensen vallen op beide geslachten.
Aseksuele mensen hebben een gebrek aan seksuele aantrekkingskracht/interesse.
Invloed van drugs en alcohol
Alcohol
Bij het gebruik van alcohol is het mogelijk dat een man geen erectie of zaadlozing krijgt.
Bij vrouwen neemt het zin hebben in seks sterk af. De intensiteit van een orgasme wordt minder.
Hasj/wiet
Het gebruik van hasj/wiet zorgt ervoor dat je op het langere termijn minder zin krijgt in seks.
XTC
Bij het gebruik van XTC is klaarkomen moeilijker dan normaal.
GHB
Het teveel gebruiken van GHB kan ervoor zorgen dat je buitenbewustzijn raakt.
Het wordt ook wel als een ‘rapedrug’ gezien, omdat als iemand bewusteloos raakt
er niet kan worden aangeven wat hij of zij wel of niet wilt.
Cocaïne
Bij het gebruik van hoge doseringen cocaïne is het moeilijker om een erectie te krijgen en om klaar te komen.
Op het lange termijn verdwijnt de zin in seks helemaal.
Bronnen
Literatuurlijst
Kerssemakers, R., Meerten, R. van, Noorlander, E., & Vervaeke, H. (2008). Drugs en Alcohol, gebruik, misbruik en verslaving. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Bronnenlijst
Alcohol [Foto]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van http://tijdsverschildubai.nl/alcohol/
Dokter Corrie. (2017, 2 juni). Wat gebeurd er als je opgewonden bent?
Geraadpleegd op 4 april 2018, van https://www.youtube.com/watch?time_continue=117&v=I0eoGrD9120
Dokter Corrie. (2016, 7 maart). Wat is ongesteldheid?
Geraadpleegd op 4 april 2018, van https://www.youtube.com/watch?v=rjjAU_E3Z64
Hennen, M., & Sturm, P. (z.d.). Rationele en seksuele vorming.
Geraadpleegd op 4 april 2018, van https://maken.wikiwijs.nl/90111/relationele_en_seksuele_vorming#!page-2639149
[Homoseksuele afbeelding] [Foto]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Woman-and-woman-icon.svg
[Homoseksuele afbeelding] [Foto]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://siked.nl/elisabeth-keijzer-homos/
Hypocriet over wiet [Foto]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://www.stopdebankiers.com/cda-hypocriet-wiet/
Legaliseren van XTC vermindert kaakschaatsen en pillenpaniek [Foto]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van http://www.de-focus.nl/maatschappij_en_cultuur/legalisering-van-xtc-vermindert-kaakschaatsen-en-pillenpaniek/
Massage [Foto]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van http://naturaltranquilitymassage.com/
Nick Pauwels. (2016, 12 juni). Puberteit jongens.
Geraadpleegd op 4 april 2018, van https://www.youtube.com/watch?v=Iul0EQ-IRNo
Sense. (z.d.). Effecten van drugs.
Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://www.sense.info/seks/seks-alcohol-en-drugs/effecten-van-drugs
Sensoa. (z.d.). Alles over seks.
Geraadpleegd op 4 april 2018, van https://www.allesoverseks.be
[Spaans artikel over XTC] [Foto]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van http://www.umbria24.it/cronaca/sedicenne-morto-per-ecstasy-droga-comprata-anche-in-discoteca-spunta-un-secondo-pusher
[Spaanse wc afbeelding] [Foto]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://br.freepik.com/icones-gratis/homem-mulheres-wc_704023.htm
Tussen de lakens. (z.d.). Pijn bij het vrijen [Foto].
Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://tussendelakens.nl/pijn-bij-het-vrijen/
Zoenen [Illustratie]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://www.animaatjes.nl/plaatjes/kusjes-knuffels?page=4
84 kilo cocaïne aangespoeld [Foto]. (z.d.).
Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://www.ibizavandaag.nl/84-kilo-cocaine-aangespoeld/
