startpagina
DE AARDE EN ALLES WAT DAAR NIET OMHEEN DRAAIT
Door middel van deze website ga ik jullie vandaag leren over iets wat er sinds het begin van de mensheid is geweest. Iets waar we ons al jaren mee bezig houden, maar nog steeds niet alles van weten. Iets wat altijd op een andere plek staat, maar waar wij eigenlijk niks van merken.
In deze interactieve les gaan wij het hebben over de ruimte
Hieronder vindt je twee afbeeldingen. Eentje (links) is hoe wij vroeger dachten da ons heelal eruit zag. De andere (rechts) is een plaatje waarvan wij weten hoe het heelal eruit ziet.
LINKS :vroeger. RECHTS: nu
Wij weten nog steeds niet hoe groot ons heelal is. Wij kennen ons eigen sterrenstelsel. Dat is de melkweg. Het echte heelal is echter nog veel groter. Hieronder zie je een filmpje waar planeten, manen en sterren vergeleken worden. Hierna kan je zelf inschatten hoe groot wij eigenlijk zijn.
Tijdens dit arrangement kan je zelf kijken wat er van je verwacht wordt dit hoofdstuk. Dit kan je lezen onder het kopje leerdoelen. onder het kopje lesstof kan je alle paragrafen vinden die in het boek behandeld worden. elke paragraaf bestaat uit filmpjes, theorie en een of meerdere opdrachten. Als je elk filmpje gekeken hebt, alle theorie gelezen hebt en de vragen hebt gemaakt. Kan je nogmaals kijken onder het kopje leerdoelen. Hier kan je dan nog een keer checken of je alle stof begrepen hebt.
Als je denkt dat je klaar bent voor de toets: kan je eerst nog de zelftest maken. Als je na de zelftest erachter komt dat je een onderwerp niet goed begrijpt, kan je de theorie van dit onderwerp nog een keer doorlezen en hierna nogmaals de oefentoets maken. Als je alles doorhebt, kan je beginnen aan de toets. Het cijfer van de toets telt als repetitie cijfer voor in je pta. Als je de toets afhebt, kan je onder het kopje extra uitdaging aan de verdiepingsstof beginnen. Ook kan je hier een samenvatting van het hoofdstuk lezen, om nog eens extra te oefenen
Voor een verkorte versie van dit verhaal kan je nog even de instructie doorlezen
het universum
Ik wens jullie veel succes met het doorlopen van deze website. Mocht je onderweg vragen tegenkomen, kan je mij een berichtje sturen. Mijn gegevens vind je onder het kopje contact
instructie
Wat wordt er van je verwacht?
Ik verwacht van je, dat je alle lesstof doorneemt en de bijbehorende opdrachten voldoende maakt. Je mag de oefentoets maken als:
- je alle opdrachten hebt gemaakt.
- alle filmpjes hebt bekeken.
- alle tekst hebt gelezen.
Je kan nadat je dit hebt gedaan de toets maken. Werk dus alles door. Aan het eind van elke pagina staat wat je nu kan gaan doen. Volg dus de instructies op elke pagina op.
Wat gebeurt er met het eindresultaat?
Voor de eindtoets krijg je een cijfer. Dit cijfer telt mee als repetitiecijfer en komt in je pta
Hoe wordt er gewerkt?
Je maakt de opdrachten alleen en online. Je levert alles in.
Hulp?
Je kan mij altijd mailen of vragen stellen in de les. (0925976@hr.nl)
Tijd?
3 lessen. Ongeveer 150 minuten werk.
Klaar?
Als je al klaar bent met een lesonderdeel kan je door naar het volgende. Ben je klaar met alle opdrachten dan mag je gaan werken aan de test jezelf. Als alles af is mag je de toets maken.
leerdoelen
paragraaf 1: planeten en ons zonnestelsel
Na deze paragraaf kan je:
-Uitleggen wat het verschil is tussen een geocentrisch en een heliocentrisch wereldbeeld.
-opnoemen wat de volgorde van de planeten in ons zonnenstelsel is en andere gevens over de planeten
paragraaf 2: stenen in de ruimte
Na deze paragraaf kan je:
- Uitleggen wat een komeet is.
- Uitleggen wat een meteoor is.
- Uitleggen wat een meteoriet is.
paragraaf 3:verschijnselen in de ruimte
Na deze paragraaf kan je:
- uitleggen wat een zonsverduistering is
- uitleggen wat een maanserduistering is
- globaal de levensfase van sterren uitleggen
- de toekomst van het heelal uitleggen
je kan nu navigeren naar het kopje lesstof. je kan ook hier klikken
lesstof
hemellichamen
Bij deze eerste paragraaf ga ik jullie iets vertellen over hemellichamen. Voor de leerdoelen van deze pargaraaf verwijs ik je door naar de leerdoelen paragraaf 1
Hierboven zie je 2 keer een foto van ons heelal. de foto aan de linkerkant hoort bij het geocentrisme. Dit is hoe wij vroeger dachten dat het heelal eruit zag. De aarde is bij het geocentrisme het centrale middelpunt (geo betekend aarde), en de andere planeten en de zon draaien om ons heen.
De foto aan de rechterkant hoort bij het heliocentrisme. Dit is hoe wij tegenwoordig denken (en weten) hoe het heelal eruit ziet. De aarde is niet het object dat in het midden staat, maar de zon. De andere planeten in onze melkweg draaien om de zon heen. De zon zorgt er door zijn zwaartekracht voor dat alles om hem heen blijft draaien.
hierboven zie je een video over de planeten van ons zonnestelsel. Ik zal hieronder ook nog een kort toelichting geven over elke planeet.
Mercurius is de planeet die het dichtst bij de zon staat (en dus ook het warmst is). Het is onmogelijk om op Mercurius te wonen, omdat er geen atmosfeer is die ons beschermt tegen de slechte straling van de zon. Mercurius draait sneller om de zon heen (kleinere afstand) en een jaar duurt daar dus ook maar 66 dagen!
Venus is de planeet aan onze linkerkant. Het is de tweede planeet van ons zonnestelsel. Venus heeft ook geen atmosfeer en heeft een hele giftige damp om zich heen hangen, waardoor het voor ons ook onmogelijk is om op venus te wonen.
Aarde is de derde planeet van ons zonnestelsel (vanaf de zon gezien). Voor zover wij weten is de aarde de enige planeet die bewoonbaar is, maar de vraag of er leven is op andere planeten wordt nog steeds heel veel gesteld.
Mars is de planeet aan onze rechterkant. Mars wordt gezien als onze zusterplaneet, omdat heel veel dingen hetzelfde zijn voor mars en aarde. Er is zelfs water gevonden op mars (wat verder op geen enkele planeet te vinden is naast die van ons). Veel ruimteluchtvaart maatschappijen (Nasa, Esa) zijn aan het onderzoeken of er leven mogelijk is op mars.
Tussen MARS EN JUPITER vind je de astroïde laag. Dit is een groep stenen die (als er meer kracht was geweest) ook een planeet hadden gevormd, maar waarbij dit net niet helemaal gelukt is. Deze stenen geven de grens aan tussen de steen en de gasplaneten
Jupiter is de vijfde en grootste planeet van ons zonnestelsel. Hij is ongeveer 10 keer zo groot als de aarde en 1 jaar op jupiter duurt ook 12.6 jaar voor ons!! Jupiter is de eerste gasplaneet. Dit betekend dat (als we de oppervlakte van Jupiter kunnen bereiken) we er dwars doorheen zouden zakken.
Saturnus is de planeet van de ringen. Saturnus heeft 6 steen lager om zich heen, die er vanaf de aarde uitzien als ringen. Saturnus is ook een gasplaneet en is ongeveer 6 keer zo groot als de aarde. een bijzonder feitje over Uranus is dat hij maar liefst 76 manen heeft.
Uranus is de zevende planeet van ons zonnestelsel. Uranus werd in 1924 ontdekt toen men zocht naar Saturnus, maar opeens een andere planeet vond die nog niet beschreven stond. Ook uranus is een gasplaneet.
Neptunus is de achtste en laatste planeet van de melkweg. Hij is helder blauw (net als water, vandaar de naam Neptunus die de god van de zee was). Ook neptunus is een gasplaneet
https://www.theplanetstoday.com/the_planets.html
via de link hierboven kom je op een website waar je precies kan zien waar elke planeet zich bevindt op welk tijdstip
Als je alle theorie goed gelezen hebt, kan je nog eens kijken bij de leerdoelen paragraaf 1of je deze kunt beantwoorden. Als dit zo is, kan je de vragen hieronder maken
Oefening: vragen paragraaf 1
Goed zo!
Je hebt alle vragen beantwoord. Je kunt je
antwoorden bekijken door terug te gaan naar
de vragen.
stenen in de ruimte
In de ruimte zwerven heel veel stenen/meteoren/kometen en andere voorwerpen rond. Hierover ga ik vertellen in deze paragraaf. de leerdoelen van deze paragraaf vind je hier
Hierboven zie je een komeet. Ik zal hieronder uitleggen wat een komeet is.
Een komeet kan je jezelf voorstellen als een groot blok met ijs dat rondjes om de zon heen maakt. Een komeet komt om de zon heen en gaat er dan weer ver vandaan. Kometen zijn opgebouwd uit een kern van stukjes gesteente en ijs. Als de komeet de zon nadert, zorgt de warmte ervoor dat het ijs smelt. Hierdoor krijgt de komeet zijn staart. Deze is van de zon afgericht en kan miljoenen kilomters lang worden.
De bekendste komeet is de komeet van halley. Deze heeft een omlooptijd van 76 jaar (wat dus betekend dat deze een keer in de 76 jaar om de zon heen vliegt).
hierboven zie je een plaatje van een meteoor. Ik zal hieronder uitleggen wat een meteoor is.
Een meteoor is een groot stuk steen dat met een hoger snelheid onze dampkring binnenkomt. Een meteoor wordt gezien als een restant van een voormalige komeet. In augustus spreken we altijd van de meteorenzwerm omdat er in augustus altijd heel veel meteoren zijn. instanties die zich bezighouden met de ruimtevaart (NASA en ESA) kijken ook altijd naar de baan van de meteoor, omdat een botsing met de aarde fataal zou zijn voor ons. Elke meteoor die langskomt wordt zorgvuldig in de gaten gehouden om ervoor te zorgen dat er niks met de aarde gebeurd.
Zodra een meteoor onze dampkring binnenkomt, wordt hij kleiner gemaakt door de wrijvingskracht. Het stukje van de meteoor dat de aarde wel raakt, noemen we een meteoriet. Meestal kunnen meteorieten niet veel kwaad, maar op onderstaande foto zie je de gevolgen van een meteorietinslag 50000 jaar geleden.
Omdat de maan geen dampkring heeft, worden meteoren niet kleiner gemaakt als ze richting de maan gaan. Hierdoor zijn er veel meer meteorietinslagen op de maan, waardoor de maanbodem met kraters overdekt is.
dit is een trailer van de film armageddon uit 1998. Hierin vecht de wereld tegen een meteoor die zo groot is als de staat Texas. Deze zal de hele wereld uitroeien als hij de aarde zou raken.
Als je alle theorie goed gelezen hebt, kan je nog eens kijken bij de leervragen kijken of je het goed begrepen hebt. Als dit zo is dan kan je de vragen hieronder maken.
Oefening: vragen paragraaf 2
Start
Verschijnselen in de ruimte
In deze derde en laatste paragraaf gaan we het hebben over verschijnselen in de ruimte. Hierbij gaan we het hebben over verduisteringen (zon en maan) en een klein stukje over sterren. De leerdoelen van deze paragraaf vind je hier
In het heelal draait alles om elkaar heen. De maan draait om de aarde, de aarde draait weer om de zon en de zon draait ook weer rond. Hierdoor komt het wel eens dat lichamen in de ruimte in een lijn komen te staan. Hierbij spreken we van verduisteringen.
Hierboven zie je een voorbeeld van een zonsverduistering. Ik zal hieronder uitleggen wat een zonsverduistering inhoudt.
De zon is ongeveer 400 keer zo groot als de maan. Hierdoor kan je dus nooit voorstellen dat de zon voor de maan schuift (een dun persoon kan nooit een dikker persoon helemaal verbergen achter zijn lichaam). Een manier om voor de kleinere persoon toch even groot te lijken, is om de dikkere persoon verder naar achteren te laten lopen. Voorwerpen die verder weg staan lijken kleiner
Doordat de zon veel verder weg staat dan de maan ten opzichte van de aarde, lijken de maan en de zon even groot. Als de maan dus langs de zon kan schuiven (zie bovenste plaatje) dan spreken we van een zonsverduistering (de zon wordt verduisterd door de maan). Als de maan precies tussen de zon en de aarde gaat staan, spreken we van een totale zonsverduistering.
Omdat alle drie de objecten (maan, aarde en zon) draaien, is de kans op een totale zonsverduistering heel klein. De laatste totale zonsverduistering was in Amerika in 2016. De eerstvolgende zonsverduisering (niet totaal) in nederland is op 12 augustus 2026.
Wat is een zonsverduistering
Een maansverduistering is als de maan aan de andere kant van de aarde en de zon gaat staan (zie plaatje hieronder). Hierbij is de maan even niet te zien (maan wordt duister)
Als de maan helemaal donker is spreken we van een bloedmaan. De eerstvolgende bloedmaan is op 16 mei 2022. Hieronder zie je nog een plaatje van een bloedmaan.
Zoals vele mensen wel weten, is onze zon een ster. Alle sterren die wij vanaf onze aarde zien, kun je jezelf voorstellen als andere zonnen in andere sterrenstelsels. Ik ga hieronder een stukje uitleggen over de levensfases van een ster, en wat er gebeurd als een ster 'doodgaat'
Hierboven zie je de levensloop van een ster.
Een ster ontstaat doordat energie op een plaats zich ontwikkelt, en hier een hete bal uit komt die wij een ster noemen. Een ster voedt zich met Helium en waterstof (allebij te vinden in de ruimte). Naarmate een ster ouder wordt, gaat hij groeien en wordt hij steeds warmer. Dit zie je ook op het plaatje.
Een ster zal blijven groeien en zal uiteindelijk ook roder worden. Een oudere ster wordt daarom ook wel een rorde reus of red giant genoemd. Als een ster helemaal volgroeid is en er geen energie meer bij kan. Zal de ster imploderen. Dit is het tegenovergestelde van exploderen, omdat het van buiten naar binnen is. Hierdoor wordt alles om de ster heen naar binnen gezogen. Dit is ook hoe een zwart gat ontstaat. Uit de restanten van de implodatie van de ster zal een nieuwe ster ontstaan die weer een nieuwe fase ingaat.
Het heelas is iets mysterieus. We weten nog vrij weinig van ons universum (ongeveer 4 %) en we weten nog steeds niet over er buitenaards leven bestaat. Hierdoor zijn er nog een hoop vragen over het heelal. De grootste vraag waar wetenschappers zich op het moment mee bezig houden is: hoe oud kan de aarde worden.
Dat de aarde uiteindeijk zal 'overlijden' is een vast gegeven, maar de doodsoorzaak is nog iets waar veel over gesproken wordt. Sommige mensen zeggen dat de aarde zal verbranden als de zon zijn rode reus fase ingaat, sommige mensen zeggen dat de aarde opgeslokt zal worden als onze zon implodeert en er zijn ook mensen die zeggen dat de aarde overgenomen zal worden door buitenaards leven. Juist omdat we nog zo weinig weten over het heelal en omdat het een onderwerp is waar veel over gesproken wordt, ben ik altijd heel enthousiast als ik iets mag vertellen over het heelal.
Nu we alle theorie gehad hebben, kan je 3 dingen doen:
- Je kan beginnen aan de diagnostische toets
- Je kunt (als je nog iets meer theorie wilt weten) verder gaan naar de verdiepende stof
- Je kunt (als je nog een keer een overziht van de theorie wilt) verder naar de herhaling
extra lesstof
extra uitdaging: Rekenen in de ruimte
Welkom bij de eztra lesstof van deze website!! Hier wil ik het graag met jullie hebben over het rekenen in de ruimte. Hiervoor gaan we eerst naar een filmpje kijken over het leven van iemand die erg veel te maken heeft te had met het rekenen in de ruimte: Sir Isaac Newton
Zoals je hierboven kunt zien, Was Isaac Newton een grote denker en zeer wijze man. Hij heeft de theorie van de zwaartekracht ontdekt, en hij heeft hier ook verschillende formules mee gemaakt. De bekendste formule (en de formule waar we vandaag mee gaan rekenen) is:
\(Fz = G* {M1*M2 \over R^2}\)
Fz is de zwaartekracht (in N)
G is de gravitatieconstante \(6.67*10^-11\) (in \(N*m^2/kg^2\)
M1 is de massa van object 1 (in kg)
M2 is de massa van object 2 (in kg)
R is de afstand tussen deze 2 objecten (in m)
Hiermee kon Newton de zwaartekracht meten
Voorbeeld:
Mercurius (M = 3.285*10^23) draait op een afstand van 57910000 km van de zon (M=1.989*10^30). Wat s de zwaartekracht tussen deze 2?
formule: \(Fz = G* {M1*M2 \over R^2}\)
M1 = 3.285*10^23
M2 = 1.989*10^30
R = 57910000 km = 57 920 000 000 m
G = 6.67*10^-11
Fz = \(Fz = G* {M1*M2 \over R^2}\) = \(Fz = 6.67*10^-11{3.285E23 * 1.989E30 \over 57920000000^2}\)
Fz = 1.3*10^22 N
Je ziet dus hoe groot de zwartekracht wel niet bij planeten!!
Toets: vragen rekenen in de ruimte
Start
herhaling
zelftest
hieronder vind je een link naar een oefentoets. Veel succes met de vragen. Als je een voldoende voor de oefentoets hebt, kun je door naar de eindtoets
oefentoets
toets
Hieronder vind je de eindtoets van deze website. Maak de vragen goed. Lees de vragen zorgvuldig en vul altijd een antwoord in. Als je klaar bent kan je de vragen versturen.
contact
Heb je een vraag?
Mail dan:
- Je naam.
- Je klas.
- Je vraag.
Naar: 0925976@hr.nl.
