Thema: Weer en klimaat hv123

Thema: Weer en klimaat hv123

Thema Weer en klimaat

Inleiding

In dit thema staat 'Weer en klimaat' centraal. Het thema gaat over:

  • Aarde en zonnestelsel
    Om de zon draaien acht planeten. Een daarvan is de aarde.
    Je leert over het zonnestelsel en het ontstaan van de aarde en hoe je een plaats kunt bepalen op aarde. Hoe zijn seizoenen ontstaan en de dag en de nacht?
  • Klimaatzones
    Er zijn verschillende klimaatzones op aarde. Waar liggen deze zones en wat zijn de kenmerken?
  • Klimaten
    Weer en klimaat hebben met elkaar te maken. Je leert welke natuurlijke elementen invloed hebben op het klimaat.
  • Neerslag en wind
    In welke vormen valt er neerslag? En in welke hoeveelheden?
    Je leert ook hoe luchtdruk en windsnelheid worden gemeten.
  • Extreme klimaten
    In het poolgebied en in de woestijn leven mensen in extreme klimaatomstandigheden.
    Jullie gaan uitzoeken hoe het is om in het Noordpoolgebied of in de woestijn te wonen.
  • Opwarming van de aarde
    Het klimaat op aarde verandert. Het wordt door het versterkt broeikaseffect gemiddeld steeds een graadje warmer.
    De kans op stijging van de zeespiegel wordt groter. Wat kunnen de gevolgen zijn?

Leerdoelen

Aan het eind van het thema kan ik:

 

Opdracht

de positie van de aarde in ons zonnestelsel beschrijven.

  • Aarde

aangeven hoe de aarde is opgebouwd met gebruikmaking van de begrippen: aardkorst, mantel, kern en atmosfeer.

  • Aarde

de positie van een plaats op aarde aangeven met gebruikmaking van de begrippen: lengtegraad en breedtegraad, parallellen en meridianen

  • Aarde

aangeven in hoeveel dagen de aarde rond de zon draait en waarom er een schrikkeljaar is ingesteld. Ook kun je uitleggen waarom er zomer en winter is.

  • Aarde

de klimaatzones met elkaar vergelijken door te kijken naar verschillen in temperatuur en naar verschillen in flora en fauna.

  • Klimaatzones

  • Klimaten

de vier klimaatzones noemen en aangeven in welke volgorde je ze tegenkomt als je van de evenaar naar een van de polen reist.

  • Klimaatzones

  • Klimaten

redenen voor klimaatverschillen tussen gebieden noemen en verklaren.

  • Klimaten

minimaal vijf verschillende vormen van neerslag omschrijven.

  • Klimaten

het verschil beschrijven tussen stijgingsregens, stuwingsregens en frontale regens.

  • Klimaten

  • Neerslag en wind

het begrip luchtdruk omschrijven, waarmee je luchtdruk kunt meten en welke meeteenheid wordt gebruikt.

  • Neerslag en wind

omschrijven wat de relatie is tussen luchtdruk en wind.

  • Neerslag en wind

voorbeelden geven van extreme klimaten/klimaatzones.

  • Extreme klimaten

aan de hand van een voorbeeld beschrijven dat het leven op de Noordpool anders is dan het leven in Nederland.

  • Extreme klimaten

aan de hand van een voorbeeld beschrijven dat het leven in de woestijn anders is dan het leven in Nederland.

  • Extreme klimaten

het begrip versterkt broeikaseffect omschrijven. Je kunt ook een oorzaak en een gevolg van het versterkt broeikaseffect noemen.

  • Opwarming van de aarde

benoemen dat toename van broeikasgassen in de atmosfeer leidt tot temperatuurstijging en welke drie mogelijke problemen dat met zich mee kan brengen.

  • Opwarming van de aarde

 

Planning

De module 'Weer en klimaat' bestaat uit de volgende onderdelen:

Onderdeel Tijd in lesuren Eindproduct

Inleiding

0,5

 

Opdracht: Aarde

2

Toets Aarde

Opdracht: Klimaatzones

2

Poster

Opdracht: Klimaten

2

Eigen keuze

Opdracht: Neerslag en wind

2

Barometer

Opdracht: Extreme klimaten

2

Twee brieven

Opdracht: Opwarming van de aarde

2

Collage

Afsluiting

2

Spel

Totaal

14,5

 

 

De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van het eindproduct.

Werkplan

Werkplan
Het thema weer en klimaat 1 bestaat uit zes opdrachten en een afsluiting. Het is belangrijk dat je goed bijhoudt wat je gedaan hebt.
Om je hierbij te helpen is er een werkplan gemaakt.
Op dat werkplan schrijf je op welke onderdelen je hebt gedaan.

Download hier het Werkplan Thema het Weer

 

Aarde

Vooraf

Leerdoelen
Aan het eind van deze opdracht kun je:

  • beschrijven waar een zonnestelsel uit bestaat. minimaal drie planeten uit ons zonnestelsel noemen.
  • de begrippen omlooptijd en omwentelingstijd omschrijven. uitleggen waardoor wij dag en nacht kennen.
  • de begrippen volle maan en nieuwe maan omschrijven. de begrippen atmosfeer en ozonlaag gebruiken.
  • het verschil tussen parallellen en meridianen beschrijven.
  • het begrip tijdzone omschrijven en je weet dat er op aarde 24 verschillende tijdzones zijn.

Eindproduct
Deze opdracht rond je af met een toets.

Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Video bekijken, informatie lezen en vragen over het zonnestelsel beantwoorden.
Stap 2 Alleen Video bekijken, informatie lezen en vragen over de aarde beantwoorden.
Stap 3 Alleen Video bekijken, informatie lezen en vragen over geografische coördinaten beantwoorden.
Stap 4 Alleen Video’s bekijken, informatie lezen en vragen over de seizoenen beantwoorden.
Stap 5 Alleen Toets Aarde maken.


Benodigdheden
Geen bijzonderheden.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1

Wat is een zonnestelsel?
Een zonnestelsel bestaat uit één of meerdere zonnen. Daaromheen draaien hemellichamen zoals planeten (en hun manen), planetoïden en kometen.

In ons zonnestelsel hebben wij slechts één zon. Het is het enige hemellichaam dat licht geeft. Alle andere objecten weerkaatsen dit licht. Daarom zien we soms delen van onze maan of zien we andere planeten van ons zonnestelsel aan de hemel.

Video: Onze zon

De aarde draait om de zon. Maar vroeger dachten mensen dat het andersom was.

De zon is tevens het grootste en zwaarste hemellichaam binnen ons zonnestelsel en neemt 99,86% van de massa van ons totale zonnestelsel in beslag. Zij heeft een diameter van 1,39 miljoen kilometer. De aarde past meer dan een miljoen keer in de zon.

Om de zon draaien acht planeten: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Daarnaast zijn er een aantal dwergplaneten. Dwergplaneten zijn objecten groter dan een planetoïde, maar kleiner dan een planeet. In 2006 is besloten dat Pluto een dwergplaneet is en tot de planetengroep behoort.
Planetoïden kun je zien als heel veel mini-planeetjes bij elkaar die zich met name bevinden in een gordel tussen Mars en Jupiter.
De meeste kometen zijn objecten van ijs met stof, afkomstig uit de baan tussen Saturnus en Uranus.
Om deze reden worden ze ook wel ‘vuile sneeuwbal’ genoemd.
Als een komeet te dicht bij de zon komt smelt het ijsoppervlakte.
Hierdoor ontstaat er een stofstaart, wat een staartster wordt genoemd.

De ontelbare sterren die wij ’s nachts zien zijn zonnen van andere zonnestelsels.

Het onderstaande filmpje geeft uitleg over het ontstaan van ons zonnestelsel.


In de Kennisbank Aardrijkskunde vind je ook een onderdeel over het zonnestelsel.
Bestudeer dat gedeelte.

KB: Zonnestelsel

Vragen
Zijn de volgende stellingen juist of onjuist?

  1. Ons zonnestelsel bestaat uit de zon, 7 planeten, 1 dwergplaneet en de maan.
  2. Het enige hemellichaam dat licht geeft is de zon.
  3. Dwergplaneten zijn kleiner dan planetoïden en planeten.
  4. De 8 planeten die om de zon draaien zijn: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus.
  5. De dwergplaneet Pluto behoort niet tot de planetengroep.
  6. De planetoïdengordel bevindt zich tussen Saturnus en Uranus.
  7. De meeste kometen bevinden zich tussen Mars en Jupiter.
  8. Een komeet wordt ook wel een ‘vuile sneeuwbal’ genoemd.
  9. Een staartster is een stofstaart afkomstig van een planetoïde.
  10. De sterren die wij ’s nachts zien zijn met name andere planeten.

Stap 2

De planeet aarde
Volgens wetenschappers is onze planeet pas 8 miljard jaar na de oerknal ontstaan. Vanuit gas, stof en puin ontwikkelde de aarde zich 4,6 miljard jaar geleden tot een vaste materie. Daarna duurde het nog lang voordat de planeet leefbaar was. De eerste 3 miljard jaar was de aarde nog een gloeiende bol die langzaam afkoelde. Pas sinds 2 miljard jaar is er leven mogelijk op onze planeet. Dat leven blijft op aarde, en gaat niet door de ruimte zweven, doordat de binnenste kern zwaartekracht uitoefent.

Bestudeer uit de Kennisbank pagina 2 van het volgende onderdeel.

KB: Aarde

Bekijk ook het volgende filmpje:

 

Bekijk ook de animatie van de maan. Deze animatie laat de omloop van de maan zien gedurende een maand. Ook zichtbaar zijn de schijngestalten, en het groter en kleiner worden van de maan door de wisselende afstand tot de aarde.



Vragen

  1. Hoelang, vanaf de oerknal, duurde het totdat er leven mogelijk was op de aarde?
  2. Uit welke materialen is de aarde ontstaan?
  3. Maak een doorsnede van de aarde met de daarbij behorende termen.
  4. In hoeveel uur draait de aarde om zijn as?
  5. Leg uit hoe eb en vloed ontstaan.
  6. Uit hoeveel procent water bestaat de aarde?
  7. Welke oceanen kennen we?
  8. Leg uit waar de aardkorst uit bestaat.
  9. Hoe ontstaan bergen?
  10. In hoeveel werelddelen is de wereld verdeeld?

Stap 3

Geografische coördinaten
Bestudeer pagina 3 en 4 van 'Plaatsbepalen op aarde' en bekijk het filmpje.

KB: Plaatsbepalen op aarde



Beantwoord nu de volgende vragen:

  1. Wat is het geografische coördinatensysteem?
  2. Wat is een meridiaan? En wat is een parallel?
  3. Is de evenaar een meridiaan of een parallel?
  4. Over welke plaats loopt de nulmeridiaan?
  5. Welke positiegraad heeft de evenaar?
  6. Welke parallel verdeelt de wereld in een noordelijk en zuidelijk halfrond?
  7. Voor welke onderverdeling zorgt de nulmeridiaan?
  8. Welke geografische lijnen lopen evenwijdig aan elkaar? Welke niet? Waarom niet?
  9. Geef in een cirkel de geografische posities op de wereld van de nulmeridiaan en de evenaar aan.

Stap 4

Seizoenen
Bestudeer uit de Kennisbank pagina 5 t/m 8 van het onderdeel Banen - dag en nacht en bekijk daarna het filmpje over de seizoenen.

KB: Banen - Dag en nacht

De aarde draait behalve om haar eigen as ook om de zon. In één jaar of 365,25 dagen is onze planeet een keer rond de zon gedraaid. Hij doet dit in een ellipsvormige baan die de aardbaan wordt genoemd. De 0,25ste extra dag wordt na iedere vier jaar ingehaald doordat we een schrikkeldag hebben op 29 februari.
Ten opzichte van de zon hangt de aarde niet rechtop in haar baan, maar wijkt met de aardas altijd af met ongeveer 23,5 graden. De aarde helt, ten opzichte van de zon, beurtelings naar voren dan wel achteren. Alleen op 21 maart en 23 september staat de aarde (t.o.v. de zon) rechtop. De zon schijnt dan loodrecht op de evenaar of met andere woorden staat daar ’s middags tijdens haar hoogste punt loodrecht boven (zie tekening hieronder). Op de evenaar is er dan even geen schaduw. Dit gebeurt tweemaal per jaar. In Nederland breekt dan de lente of herfst aan.

Wanneer bij ons de lente is aangebroken kan de zon het noordelijk halfrond steeds meer gaan beschijnen. De hoek van de zon t.o.v. de aarde wijzigt ongeveer met twee graden in acht dagen tijd. Door deze verschuiving zal de zon op het noordelijk halfrond per dag even na het middaguur steeds hoger komen en doordat de baan langer wordt (immers het duurt langer voordat de zon verdwijnt) zal de zon langer boven de horizon blijven. Het resultaat: de zon komt ’s morgens steeds vroeger op en gaat ’s avonds steeds later onder. Anders gezegd: de dagen worden langer en de nachten korter.
Dat geldt voor het gehele gebied beneden de poolcirkel (66,5 graden noorderbreedte (NB)). Boven deze graad gaat de zon in de nachten rond 21 juni niet of (bijna) niet onder. De zon staat dan recht boven de kreeftkeerkring (23,5 graden NB). In de zomer van het noordelijk halfrond, dus de winter van het zuidelijk halfrond, is het echter de gehele nacht donker op de Zuidpool.

In de winter (vanaf 22 december) op het noordelijk halfrond is het juist omgekeerd. De zon staat dan loodrecht boven de steenbokskeerkring. De zon gaat dan niet op in het noorden en niet onder in het zuide.

Bekijk onderstaande video.

Video: Dag en nacht: Waarom is het ’s winters langer donker?
 

Inval zon 21 juni Inval zon 21 maart en 23 september Inval zon 22 december

 

Vragen
Zijn de volgende uitspraken juist of onjuist?

  1. De aarde draait in 365 dagen om de zon.
  2. Een schrikkeldag is er omdat de zon in februari zich wat minder snel verplaatst.
  3. De aardas staat niet rechtop maar staat ongeveer 23,5 graden scheef.
  4. Op 21 maart staat de zon boven de evenaar.
  5. Op 23 september staat de zon boven de kreeftkeerkring.
  6. In de winter komt op de Noordpool op sommige plekken de zon niet op.
  7. In de zomer gaat de zon op de Zuidpool op sommige plekken niet onder.
  8. Als het bij ons zomer is dan is het op het zuidelijk halfrond winter.
  9. Het is in de zomer langer licht dan in de winter omdat in de zomer de zon steeds lager komt te staan.
  10. De zon staat tweemaal per jaar boven de evenaar.

Stap 5

Toets
Als eindproduct maak je de toets 'Aarde'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De score wordt opgenomen in het volgsysteem.

Klik op de knop 'Start' om te beginnen:

 

Toets:Aarde

Begrippenlijst

Aarde
Bewoonbare planeet in het zonnestelsel. De aarde draait in 24 uur om zijn eigen as en in 365 dagen om de zon (draaiing van de aarde om de zon).		 Atmosfeer
De lucht om de aarde die door zwaartekracht aan de aarde gebonden is.
Ozonlaag
Een laag in de atmosfeer die ons beschermt tegen de schadelijke straling die afkomstig is van de zon.		 Aardbaan
De baan van de aarde rond de zon.
Aardrotatie
De beweging van de aarde rond haar eigen as. De aarde draait in 24 uur om haar eigen as.		 Aardas
De as waar de aarde om draait, denkbeeldige lijn tussen de Noord- en Zuidpool.
Dag-nacht
De periode dat het binnen 24 uur licht is en de periode dat het donker is.		 Evenaar
Denkbeeldige cirkel halverwege de Noordpool en Zuidpool. Ook wel equator genoemd.
Volle maan
De stand van de maan ten opzichte van de zon. Wanneer de maan met de volledig verlichte kant naar ons toe staat, spreken we van volle maan.		 Nieuwe maan
De maan staat precies tussen de aarde en de zon.
 
Geografische coördinaten
Waarden die een bepaalde plek op aarde aanwijzen ten opzichte van de evenaar en nulmeridiaan.		 Parallel
Een lijn evenwijdig aan de evenaar (horizontaal). De parallellen geven de breedtegraden aan.
Meridiaan
Een lijn evenwijdig aan de nulmeridiaan (verticaal). De meridianen geven de lengtegraden aan.		 Oosterlengte
Het gebied ten oosten van de nulmeridiaan.
Westerlengte
Het gebied ten westen van de nulmeridiaan.		 Noordelijk halfrond
Het gebied ten noorden van de evenaar.
Zuidelijk halfrond
Het gebied ten zuiden van de evenaar.		 Tijdzone
Een gebied op aarde met dezelfde tijd.
Noordpool
Geografisch gezien het meest noordelijke punt van de aarde.		 Zuidpool
Geografisch gezien het meest zuidelijke punt van de aarde.
Zonnestelsel
Het geheel van de planeten, manen en andere hemellichamen die door de zwaartekracht aan de zon gebonden zijn.		 Planeten
Hemellichamen die door de zwaartekracht aan de zon gebonden zijn.

 

 

Klimaatzones

Vooraf

In deze opdracht leer je dat er verschillende klimaatzones op aarde zijn.

Daarnaast leer je hoe de klimaatzones zijn ontstaan en zijn ingedeeld.

Kun je aangeven in welke klimaatzone wij wonen?

 

Eindproduct
Je maakt samen met een klasgenoot een eindproduct met als titel Klimaten.
Jullie kiezen zelf een manier die jullie het best bij deze opdracht vinden passen.

Beoordeling
Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent.
Jullie krijgen een goede beoordeling als:

  • het eindproduct als titel 'Klimaten' heeft.
  • in het eindproduct de drie factoren die het klimaat bepalen besproken worden.
  • het eindproduct origineel is.
  • het eindproduct er verzorgd uitziet.

Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Informatie lezen over het weer en het klimaat.
Stap 2 Alleen Video bekijken en vragen over het tropisch klimaat beantwoorden.
Stap 3 Alleen + samen Video bekijken en vragen over de droge klimaatzone beantwoorden en bespreken.
Stap 4 Alleen Video bekijken en vragen over de gematigde klimaatzone beantwoorden.
Stap 5 Alleen + samen Video bekijken en vragen over de koude klimaatzone beantwoorden en bespreken.
Stap 6 Alleen Toets Klimaatzones maken.
Stap 7 Alleen Poster met daarop een wereldkaart met de klimaatzones maken.


Benodigdheden

  • wit A3-vel
  • een printer

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.
Voor stap 1 t/m stap 5 ongeveer 1 lesuur en voor het maken van het eindproduct 1 lesuur.

 

 

Stap 1

Op de Noordpool is het weer anders dan in de tropen. Dat komt omdat er op de Noordpool een ander klimaat is dan in de tropen. Het weer is niet hetzelfde als het klimaat, maar het weer en het klimaat hebben wel met elkaar te maken.

Bestudeer uit de Kennisbank Aardrijkskunde het onderdeel over Weer en klimaat.

KB: Weer en klimaat

GeoClips zijn korte filmpjes over aardrijkskundige onderwerpen.
In de volgende stappen ga je de GeoClip over klimaten bekijken. Na het bekijken van een deel van de clip beantwoord je steeds een aantal vragen.

Stap 2

Tropisch klimaat
Bekijk het eerste deel van de GeoClip over klimaten:


Beantwoord de volgende vragen. Klik op "Start" om te beginnen.

Toets:Klimaatzones

Stap 3

Droge klimaatzone
Het tweede deel van de GeoClip over klimaten gaat over de droge klimaatzone. Bekijk het tweede deel van de GeoClip over klimaten:


Beantwoord tijdens het kijken de volgende vragen.

  1. Waar liggen de droge klimaatzones?
  2. Wat kun je zeggen over de temperatuur in de droge klimaatzone? En wat kun je zeggen over de hoeveelheid regen die valt in deze zone?
  3. Omschrijf het landschap in deze zone.
  4. Wat voor soort begroeiing kom je tegen in de droge klimaatzone? Hoe kan die begroeiing ‘leven’ in de droge klimaatzone?

Bespreek de antwoorden met een klasgenoot.

Stap 4

Gematigde klimaatzone
Bekijk nu het derde deel van de GeoClip over klimaten. Het derde deel gaat over de gematigde zone.


Maak de toets.

Toets:Klimaatzones

Stap 5

Koude klimaatzone
Bekijk nu het vierde deel van de GeoClip over klimaten. Het vierde deel gaat over de koude zone.


Beantwoord tijdens het kijken de volgende vragen.

  1. Waar liggen de koude klimaatzones?
  2. Omschrijf het landschap in deze zone.
  3. Wat voor soort begroeiing kom je tegen in de koude klimaatzone?
    En wat begroeiing kom je niet tegen in deze zone?
  4. Welke dieren leven er in deze zone?

Bespreek ook de antwoorden op deze vragen met een klasgenoot.

Stap 6

Toets
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Klimaatzones'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De score wordt opgenomen in het volgsysteem.

Klik op de knop 'Start' om te beginnen:

 

Toets:Klimaatzones

Stap 7

Afronding
Je gaat een poster op A3-formaat maken met daarop een wereldkaart met de klimaatzones.

  • Ga op internet op zoek naar een lege, zwart/wit kaart van de wereld. Plak de kaart op een leeg A3-vel. Bijvoorbeeld: wereldkaart
  • Geef op de wereldkaart de verschillende klimaatzones aan.
  • Schrijf bij de klimaatzones de belangrijkste kenmerken per klimaatzone.
  • Plak bij iedere klimaatzone minimaal twee foto’s. Eén foto waarop te zien welke flora er te vinden is in de klimaatzone en één foto waarop te zien is welke fauna er in de klimaatzone woont.
  • Schrijf op de poster ook een kort verhaal waarin je vertelt in welke klimaatzone jij het liefst zou wonen.

Poster maken

Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.

 

Klaar?
Laat de poster beoordelen door je docent.

Begrippenlijst

Klimaat
De gemiddelde toestand van de atmosfeer op een bepaald moment op een bepaalde plaats gemeten over dertig jaren.		 Tropische regenklimaten
De warme klimaten.
 
Savanneklimaat
Behoort tot de warme klimaten. Het savanneklimaat is vergelijkbaar met het tropisch regenwoudklimaat, maar heeft een droog seizoen. Dit is meestal in de winter.
 		 Tropische regenwoudklimaat
Behoort tot de warme klimaten. In het tropisch regenwoud komt de gemiddelde maandtemperatuur het hele jaar door boven de 18 °C en is er het hele jaar door veel neerslag (meer dan 2.000 mm gemiddeld per jaar).
Droge klimaten
Klimaten met weinig neerslag.
 		 Steppeklimaat
Behoort tot de klimaten met weinig neerslag. Het steppeklimaat is een droog klimaat (ca. 250-500 mm neerslag per jaar).
Woestijnklimaat
Behoort tot de klimaten met weinig neerslag. Het woestijnklimaat is een zeer droog klimaat (ca. minder dan 250 mm neerslag per jaar).


 		 Gematigde klimaten
Een gematigd klimaat of warm gematigd klimaat (bijvoorbeeld het Middellandse Zeeklimaat) is een vochtig klimaat. Een ander kenmerk zijn de relatief gematigde temperaturen. Gematigde klimaten hebben duidelijke seizoenen en de verschillen in temperatuur tussen de winter en de zomer zijn niet groot.
Poolklimaten
De koude klimaten.

 		 Toendraklimaat
Behoort tot de koude klimaten. In een toendraklimaat komt de gemiddelde temperatuur in de koudste maand niet boven de -3°C en in de warmste maand blijft deze tussen de 0°C en 10°C.
Sneeuwklimaat
Behoort tot de koude klimaten. In een sneeuwklimaat blijft de gemiddelde maandtemperatuur in de koudste maand beneden de -3°C. De warmste maand heeft een gemiddelde maandtemperatuur lager dan 0°C.		 Hooggebergteklimaat
Behoort tot de koude klimaten. Het hooggebergteklimaat komt voor in bijvoorbeeld de Alpen en Himalaya. De temperatuur in deze hooggelegen gebieden komt alleen in de zomermaanden boven de 0°C.
 
Tropisch regenwoud
Gebied waarin het altijd warm is en waar veel soorten bomen en planten groeien die altijd groen blijven.		 Savanne
Gebied waarin het altijd warm is met een droge periode in de winter of in de zomer.
Steppe
Gebied met tussen de 250 en 500 mm neerslag per jaar.		 Woestijn
Een gebied met zeer weinig neerslag.
Oase
Een plek in de woestijn met toegang tot water.
 		 Wadi
Een rivier in een woestijn waarvan de rivierbedding een gedeelte van het jaar droog valt.
Zomergroen loofwoud
Loofbos waar de bomen en struiken in de winter hun blad verliezen.
 		 Moeras
Een drassig gebied vooral bestaande uit organisch materiaal (planten en dieren).
Toendra
Boomloos gebied waarin de winters lang zijn en de ondergrond het grootste deel van het jaar bevroren.		 Verwoestijning
Het uitbreiden van de woestijn.
 
Seizoenen
Een seizoen, ook wel jaargetijde genoemd, is een van de vier delen van het jaar.

 

 

Klimaten

Vooraf

Er zijn vier verschillende klimaatzones op aarde.

In Nederland spreek je van een gematigd klimaat.
Ook in Polen spreek je van een gematigd klimaat.
Toch zijn er verschillen tussen het weer in Nederland en het weer in Polen.

Kun je een verschil noemen?
(Denk daarbij bijvoorbeeld aan het berglandschap in Polen.)

In deze opdracht kijk je naar natuurlijke elementen die invloed hebben op het klimaat.


Eindproduct
Als eindproduct maak je een poster. Op de poster komt een wereldkaart met de klimaatzones. Bij iedere klimaatzone plaats je afbeeldingen van flora en fauna die goed passen bij de klimaatzone.

Beoordeling
Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent.
Jullie krijgen een goede beoordeling als:

  • de klimaatzones op de kaart aangegeven zijn.
  • de belangrijkste kenmerken van de zone op de poster staan.
  • per klimaatzone aangegeven is welke flora en fauna je er aantreft.
  • op de poster staat waar jij het liefst zou willen wonen.

Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Informatie lezen over klimaatverschillen.
Stap 2 Alleen Verschillen in het weer onderzoeken met behulp van het internet.
Stap 3 Alleen Video bekijken, informatie lezen en de vraag over het land- en zeeklimaat beantwoorden.
Stap 4 Alleen + samen Video bekijken en weetjes over klimaatfactoren bedenken en vergelijken.
Stap 5 Alleen Toets Klimaten maken.
Stap 6 Samen Eigen bedacht eindproduct over de factoren die het klimaat bepalen maken.


Benodigdheden

  • een Bosatlas
  • overige materialen afhankelijk van het eindproduct


Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1

Klimaatinfo
Veelal worden er vier klimaatzones onderscheiden: de tropische zone, de droge zone, de gematigde zone en de koude zone.

Opdracht:
Hieronder zie je 11 steden.
Gebruik internet (bijvoorbeeld: www.klimaatinfo.nl) of een atlas om uit te zoeken in welke klimaatzone de steden liggen.

  • Zoek in de landenlijst op deze webpagina het land op waar de stad in ligt en klik op de naam van het land.
  • Dan verschijnt er een pagina met een lijst van steden in dat land. Klik op de naam van de stad die je wilt hebben.
  • Lees op de pagina die dan verschijnt de inleiding. Die geeft een indruk van het klimaat in de stad.
  • Gebruik je de Bosatlas 53e druk, raadpleeg de kaart ‘De aarde staatkundig’ op p. 190-191 en de kaart ‘Klimaatgebieden en zeestromen’ op p. 196.
  • Gebruik je de Bosatlas 54e druk, raadpleeg de kaart ‘De aarde staatkundig’ op p. 214-215 en de kaart ‘Klimaatgebieden en zeestromen’ op p. 222.
1. Amsterdam 5. Parijs 9. Davos
2. Warschau 6. New York 10. Syndney
3. Buenos Aires 7. Los Angeles 11. Beijing
4. Tel Aviv 8. Tokio  


Bestudeer in de Gereedschapskist hoe je een tabel maakt en leg bovenstaande bevindingen vast in deze tabel.
Verwerk in de tabel volgende gegevens:

  • de naam van het land
  • de 11 steden
  • de volgens jou beste twee maanden van het jaar
  • van deze maanden de gemiddelde hoogste en laagste temperatuur
  • het gemiddeld aantal uren zon per dag in deze maanden
  • het gemiddeld aantal mm neerslag in deze maanden

Bestudeer vervolgens uit de Kennisbank het onderdeel over klimaatverschillen.

KB: Klimaatverschillen

Stap 2

Verschillen in weer
Amsterdam, Davos en Warschau liggen in dezelfde klimaatzone.
Toch zijn er grote verschillen tussen het weer in Amsterdam, het weer in Davos en het weer in Warschau.

Opdracht:
Ga naar www.klimaatinfo.nl en zoek informatie over het weer in deze drie steden. Vergelijk Amsterdam, Davos en Warschau op de volgende punten:

  • gemiddelde temperatuur in januari
  • gemiddelde temperatuur in juli
  • gemiddeld aantal uren zon per dag in januari
  • gemiddeld aantal uren zon per dag in juli
  • gemiddeld aantal mm neerslag per maand in januari
  • gemiddeld aantal mm neerslag per maand in juli

Zet ook deze verschillen in een overzichtelijke tabel.
Schrijf een aantal redenen op waardoor het weer tussen deze drie steden verschilt.

Stap 3

Er bestaan op aarde meer klimaten. Welk klimaat er in een bepaald gebied heerst, hangt af van drie zaken, de natuurlijke elementen:

  • Ligt het gebied dicht bij de evenaar of juist dicht bij de polen?
  • Ligt het gebied dicht bij de zee of juist niet?
  • Ligt het gebied in een dal of in de bergen?

Bekijk het volgende filmpje op schooltv.

Video: De zon geeft ons warmte

Amsterdam en Warschau liggen beiden in de gematigde klimaatzone.
Toch is er een verschil in klimaat. In Amsterdam is sprake van een zeeklimaat.
In Warschau spreek je van een landklimaat.
Welke van de volgende kenmerken horen bij een zeeklimaat?
En welke bij een landklimaat?

  • milde zomers
  • koude winters
  • hele jaar door regen
  • warme zomers
  • milde winters
  • veel sneeuw in de winter

Wist je het antwoord niet? Lees hier meer over klimaten:

KB: Weer en klimaat

Stap 4

Klimaatfactoren
Bekijk nu ook dit filmpje op op schooltv.

Video: Invloed van bergen op neerslaghoeveelheid

Bij iedere klimaatfactor kun je één of meerdere ‘Hoe…, hoe…’-zinnen maken.
Voorbeeld:
Hoe verder een plaats van de evenaar ligt, hoe lager de gemiddelde temperatuur.

Maak zelf ook een aantal ‘Hoe…, hoe…’-zinnen.
Maak niet alleen zinnen over de gemiddelde temperatuur, maar ook over het aantal zonuren of de hoeveelheid neerslag.

Vergelijk de zinnen die jij gemaakt hebt, met de zinnen van een klasgenoot.
Hebben jullie dezelfde ‘Hoe…, hoe…’-zinnen? Bespreek de verschillen.

 

Stap 5

Toets
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Klimaten'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De score wordt opgenomen in het volgsysteem.

Klik op de knop 'Start' om te beginnen:

 

Toets:Klimaten

Stap 6

Eindproduct
Jullie gaan aan de slag met het eindproduct.
Kies zelf een eindproduct waarmee jullie kunnen laten zien welke factoren het klimaat bepalen. Zorg dat de drie verschillende factoren die in de opdracht worden genoemd in het eindproduct terug komen.

Nog geen idee wat voor eindproduct jullie willen maken?
Kijk dan eens in de gereedschapskist!

Klaar?
Het eindproduct moet beoordeeld worden door jullie docent.

 

Begrippenlijst

Breedteligging
De afstand van de evenaar tot een bepaald punt.		 Hoogteligging
De afstand van een punt tot het gemiddelde zeeniveau (NAP).
Ligging ten opzichte van zee/oceaan
De afstand van een gebied tot de zee of de oceaan.		 Boomgrens
De lijn waarboven het te koud is voor bomen om te groeien.
Sneeuwgrens
De hoogtelijn waar de sneeuw begint.		 Reliëf
Hoogteverschillen in het landschap.
Aanlandige wind
Zeewinden. Het gaat hier om winden die van zee komen en dan het land over gaan.		 Aflandige wind
Landwinden. Het gaat hier om winden die van land komen en dan de zee over gaan.
Loefzijde
De kant van een gebergte die aan de windkant ligt.
 		 Lijzijde
De kant van een gebergte die uit de windkant ligt. Ook wel de regenschaduw genoemd.
Zeestroom/Oceaanstroom
Continue stromingen van het zeewater aangedreven door de energie van de zon en de overheersende windrichting.		 Zee
Het zoute water dat de landmassa’s op aarde omringt.
 

 

 

Neerslag en wind

Vooraf

In deze opdracht staat neerslag centraal.

Hoe ontstaat regen eigenlijk?
En hagel en sneeuw?
Waarom valt uit de ene wolk wel wat en uit de ander niet?
Welke rol speelt neerslag in de waterkringloop?
Hoe ontstaat een regenboog?

Je gaat in deze opdracht op zoek naar het antwoord op deze vragen.

Om te kijken wat je al weet over neerslag, speel je De Grote Weerquiz.
Beantwoord de tien vragen door op het juiste antwoord te klikken.
Kijk na afloop wat je score is!

Klik hier om te beginnen.

Eindproduct
Als eindproduct maak je een barometer gemaakt. Deze barometer zul je vervolgens ook gaan uitproberen.

Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Video's bekijken, informatie lezen en vragen over neerslag beantwoorden.
Stap 2 Alleen Vragen over de neerslaghoeveelheid beantwoorden met behulp van een bron.
Stap 3 Alleen Informatie lezen en vragen over de wind beantwoorden.
Stap 4 Alleen Toets Neerslag en wind maken.
Stap 5 Samen Video bekijken om vervolgens een barometer te kunnen maken.

 

Benodigdheden

  • een stuk karton
  • rietjes
  • ballon
  • elastiekjes
  • een schaar
  • een potje
  • kleurviltstiften
  • plakband

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1

Neerslag
Bestudeer uit de Kennisbank Aardrijkskunde de eerste 3 pagina's van het onderdeel over het weer.

KB: Het weer

Op de website van schooltv vind je een groot aantal filmpjes over dit onderwerp, die filmpjes kan je hieronder vinden. Zoek in de filmpjes antwoord op de volgende vragen:

  1. Hoe ontstaat regen?
  2. Wat is de waterkringloop?
  3. Wanneer zie je een regenboog?
  4. Wat is het verschil tussen een bui in de buurt van de evenaar en een bui in de bergen?

Video: Waar komt regen vandaan?
Deze video is voor leerlingen in het basisonderwijs, maar laat wel duidelijk zien hoe regendruppels ontstaan.

Video: Regen, hagel en sneeuw
Video: De waterkringloop
Video: De regenboog
Video: Soorten regen
Video: Hoe ontstaat een regenboog?
Video: Het sneeuwt!
Deze video is voor leerlingen in het basisonderwijs, maar laat wel duidelijk zien hoe sneeuwvlokken ontstaan.

Stap 2

Neerslaghoeveelheid
Sommige mensen denken dat het in Nederland altijd regent.
Dat valt gelukkig best mee.

Opdracht:
Lees de onderstaande bron maar eens.

Nederland wordt wel eens een regenland genoemd. Toch gaan er in een normaal jaar altijd nog 131 dagen voorbij zonder ook maar één spatje regen. Op de overige dagen valt er in ons land gemiddeld over het land ongeveer 800 millimeter neerslag gedurende 580 uur.

De meeste regen valt gewoonlijk in de zomermaanden, maar dat betekent niet dat het dan ook vaker regent. De regen valt dan met grotere hoeveelheden ineens en is dan in het algemeen van kortere duur dan in de winter. De meeste neerslag valt in juni. In deze maand valt er in totaal vaak iets meer dan 80 mm neerslag.

De droogste plek van Nederland vinden we in het midden van Limburg. Daar valt de minste neerslag, gemiddeld minder dan 700 mm per jaar.
De meeste kans op een droge dag heb je in april, dan valt er in Nederland namelijk gemiddeld de minste neerslag. In april valt gemiddeld maar net iets meer dan 40 mm neerslag.

In ons grillige klimaat kunnen de cijfers echter van jaar tot jaar en van dag tot dag behoorlijk verschillen. Tijdens zware buien kan er 's zomers plaatselijk wel meer dan 100 millimeter op een dag vallen. De grootste neerslaghoeveelheid ooit in één etmaal op een weerstation van het KNMI (Voorthuizen, augustus 1948) gemeten bedraagt ruim 200 millimeter.

Van: www.knmi.nl

 

Zijn de volgende stellingen waar of niet waar?

  1. In Nederland regent het meer dagen wel dan niet.
  2. Gemiddeld over het land valt er per dag iets meer dan 2 mm regen.
  3. In de zomermaanden regent het vaker dan in de andere maanden.
  4. Als het in de zomermaanden regent, regent het vaak harder dan in de andere maanden.
  5. In april valt gemiddeld minder dan 1 mm regen per dag.

Stap 3

Wind
Bestudeer uit de Kennisbank Aardrijkskunde p. 4 t/m 8 van het onderdeel over het weer.

KB: Het weer

Opdracht:
Beantwoord de volgende vragen:

  1. Tussen welke waarden varieert de luchtdruk op aarde ongeveer?
  2. Stroomt lucht van gebieden van een lage luchtdruk naar gebieden met een hoge luchtdruk of juist andersom?
  3. Wat is een depressie?
  4. Welke schaal gebruik je om de windkracht weer te geven?
  5. Welke wind, aanlandige wind of aflandige wind, zal meer vocht bevatten?
  6. Hoe noem je een wind die voorkomt in tropische gebieden en waarvan zowel een natte als een droge variant voorkomt?
  7. In welke volgorde hoor je donder en zie je een bliksemflits?

Ben je klaar? Bespreek dan je antwoorden met een klasgenoot.

Stap 4

Toets
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Neerslag en wind'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De score wordt opgenomen in het volgsysteem.

Klik op de knop 'Start' om te beginnen:

 

Toets:Neerslag en wind

Stap 5

Barometer
Je gaat samen met een klasgenoot een barometer maken.
Bekijk het volgende filmpje:

Zoek de spullen bij elkaar die je nodig hebt om zelf een barometer te maken.
Maak de barometer op de manier die in het filmpje getoond wordt.
Probeer hem ook uit.

Klaar?
Laat de barometer beoordelen door jullie docent.

 

www.lvoorl.nl

Leerlingen voor leerlingen
Op de website www.lvoorl.nl vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt.

Hieronder een video die goed past bij deze opdracht.
Bekijk de video.

Begrippenlijst

Passaat
Winden die waaien tussen de 30° Noorderbreedte en 30° Zuiderbreedte.		 Moesson
Winden bij de evenaar die elk half jaar van richting veranderen.
 
Temperatuur
Hoe warm of koud het is.
 		 Neerslag
Water uit de dampkring. Dit water kan in vaste vorm (sneeuw en hagel) of vloeibare vorm (regen) op aarde terecht komen.
Stuwingsregen
Regen ontstaan doordat lucht tegen een gebergte omhoog gestuwd wordt.		 Stijgingsregen
Neerslag ontstaan in het gebied rond de evenaar.
 
Wind
De verplaatsing van lucht over het aardoppervlak veroorzaakt door verschillen in luchtdruk.		 Windkracht
De kracht van de wind bepaald door het verschil in luchtdruk tussen twee gebieden.
Storm
Een zeer krachtige wind met een windkracht van minimaal 9 Beaufort.
 		 Windrichting
De verplaatsing van lucht over het aardoppervlak in een bepaalde richting.
Luchtdruk
Het gewicht van de luchtdeeltjes in de atmosfeer op het aardoppervlak.		 Front
Een scheiding tussen twee luchtsoorten.
Hogedrukgebied
Gebied waar de luchtdruk hoog is ten opzichte van de omgeving, gemeten op zeeniveau.		 Lagedrukgebied
Gebied waar de luchtdruk laag is ten opzichte van de omgeving, gemeten op zeeniveau.
Wolk
Een verzameling zwevende druppeltjes waterdamp of ijskristallen in de dampkring, zichtbaar als een witte of grijze pluim.		 Wind
De verplaatsing van lucht over het aardoppervlak veroorzaakt door verschillen in luchtdruk.

 

 

Extreme klimaten

Vooraf

Het klimaat van beide polen is extreem koud.
In het midden van de aarde, rond de evenaar is het klimaat extreem warm.

Denk je dat er veel mensen wonen in deze gebieden?
Waarom wel of waarom niet?

In deze opdracht kijken jullie hoe het is om te wonen in extreem warme of extreem koude omstandigheden.

Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Informatie lezen en vragen over extreme klimaten beantwoorden.
Stap 2 Alleen + samen Video's bekijken en informatie voor het eindproduct verzamelen.
Stap 3 Samen

Brief aan een klasgenoot schrijven over het leven in een extreem klimaat.


Benodigdheden
Geen bijzonderheden.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1

Poolgebied en woestijn
Jullie weten dat er op aarde verschillende klimaten zijn.
Jullie weten ook al dat er verschillen zijn in de flora en fauna in de verschillende klimaatzones.

Bestudeer uit de Kennisbank Aardrijkskunde het onderdeel over Weer en klimaat.

KB: Weer en klimaat

In deze opdracht gaan jullie uitzoeken hoe het is om in het Noordpoolgebied of in de woestijn te wonen.
Gebruik internet om het antwoord te vinden op de volgende acht vragen.

Toets:Extreme klimaten

Stap 2

Bekijk de volgende twee filmpjes.

Video: Andre op aarde - Klimaatverandering 

Video: Leven in de woestijn

Vervolgens gaan jullie de informatie verzamelen die jullie nodig hebben voor het maken van het eindproduct. Eén van jullie gaat informatie verzamelen over het leven in het Noordpoolgebied. De ander zoekt informatie over het leven in de woestijn. Per leefomgeving bekijken jullie de volgende onderwerpen:

  • kleding
  • voedsel
  • huisvesting
  • vervoersmiddelen
  • middelen van bestaan
  • dagelijks leven

Stap 3

Bezoek de gereedschapskist en lees hoe je een brief schrijft.

Werk samen met een klasgenoot. Jullie schrijven elkaar een brief over het leven in het klimaat dat jullie hebben onderzocht.
Eén van jullie schrijft een brief over het leven in het Noordpoolgebied.
De ander schrijft een brief over het leven in de woestijn.
Jullie schrijven over de onderwerpen waarover jullie in stap 2 informatie hebben gezocht.

De brieven zijn minimaal 200 en maximaal 400 woorden.
De brieven mogen aangekleed worden door er afbeeldingen in te plaatsen.
De brieven mogen niet teveel taalfouten bevatten.

Brief schrijven

Een brief is een goede manier om aan iemand te laten weten wat je van een bepaald
onderwerp vindt of iemand te vragen om in actie te komen rond een bepaald onderwerp.

 

Klaar?
Laat de brieven dan beoordelen door jullie docent.

Begrippenlijst

Klimaat
De gemiddelde toestand van de atmosfeer op een bepaald moment op een bepaalde plaats gemeten over dertig jaren.		 Tropische regenklimaten
De warme klimaten.
 
Savanneklimaat
Behoort tot de warme klimaten. Het savanneklimaat is vergelijkbaar met het tropisch regenwoudklimaat, maar heeft een droog seizoen. Dit is meestal in de winter.		 Tropische regenwoudklimaat
Behoort tot de warme klimaten. In het tropisch regenwoud komt de gemiddelde maandtemperatuur het hele jaar door boven de 18 °C en is er het hele jaar door veel neerslag (meer dan 2.000 mm gemiddeld per jaar).
Droge klimaten
Klimaten met weinig neerslag.
 		 Steppeklimaat
Behoort tot de klimaten met weinig neerslag. Het steppeklimaat is een droog klimaat (ca. 250-500 mm neerslag per jaar).
Woestijnklimaat
Behoort tot de klimaten met weinig neerslag. Het woestijnklimaat is een zeer droog klimaat (ca. minder dan 250 mm neerslag per jaar).


 		 Gematigde klimaten
Een gematigd klimaat of warm gematigd klimaat (bijvoorbeeld het Middellandse Zeeklimaat) is een vochtig klimaat. Een ander kenmerk zijn de relatief gematigde temperaturen. Gematigde klimaten hebben duidelijke seizoenen en de verschillen in temperatuur tussen de winter en de zomer zijn niet groot.
Poolklimaten
De koude klimaten.

 		 Toendraklimaat
Behoort tot de koude klimaten. In een toendraklimaat komt de gemiddelde temperatuur in de koudste maand niet boven de -3°C en in de warmste maand blijft deze tussen de 0°C en 10°C.
Sneeuwklimaat
Behoort tot de koude klimaten. In een sneeuwklimaat blijft de gemiddelde maandtemperatuur in de koudste maand beneden de -3°C. De warmste maand heeft een gemiddelde maandtemperatuur lager dan 0°C.		 Hooggebergteklimaat
Behoort tot de koude klimaten. Het hooggebergteklimaat komt voor in bijvoorbeeld de Alpen en Himalaya. De temperatuur in deze hooggelegen gebieden komt alleen in de zomermaanden boven de 0°C.
Tropisch regenwoud
Gebied waarin het altijd warm is en waar veel soorten bomen en planten groeien die altijd groen blijven.		 Savanne
Gebied waarin het altijd warm is met een droge periode in de winter of in de zomer.
Steppe
Gebied met tussen de 250 en 500 mm neerslag per jaar.		 Woestijn
Een gebied met zeer weinig neerslag.
Oase
Een plek in de woestijn met toegang tot water.
 		 Wadi
Een rivier in een woestijn waarvan de rivierbedding een gedeelte van het jaar droog valt.
Zomergroen loofwoud
Loofbos waar de bomen en struiken in de winter hun blad verliezen.
 		 Moeras
Een drassig gebied vooral bestaande uit organisch materiaal (planten en dieren).
Toendra
Boomloos gebied waarin de winters lang zijn en de ondergrond het grootste deel van het jaar bevroren.		 Verwoestijning
Het uitbreiden van de woestijn.
 
Seizoenen
Een seizoen, ook wel jaargetijde genoemd, is een van de vier delen van het jaar.

 

 

Opwarming van de aarde

Vooraf

De temperatuur op aarde stijgt steeds een beetje.
Dat lijkt misschien een fijn idee, maar de gevolgen zijn erger dan je denkt.

Bekijk de video. Daarin zie je wat de gevolgen zijn als de temperatuur steeds een graad stijgt.

Welke basisbehoeften worden bij temperatuurstijging aangetast?
Noem er twee.

In deze opdracht kijk je naar de gevolgen van de opwarming van de aarde als gevolg van het broeikaseffect.

Eindproduct
Je maakt een collage met als titel ‘Nederland en het broeikaseffect’.
In de cartoon laat je op een humoristische manier zien wat de gevolgen zijn van een stijging van zeespiegel voor Nederland.

Beoordeling
Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent.
Jullie krijgen een goede beoordeling als:

  • de collage over de stijging van de zeespiegel gaat.
  • de collage humoristisch is.
  • de collageverrassend is.
  • de collage netjes vormgegeven is.

Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Video's bekijken, informatie lezen en vragen over het broeikaseffect beantwoorden.
Stap 2 Alleen Toets maken.
Stap 3 Alleen Collage 'Nederland en het broeikaseffect' maken.


Benodigdheden

  • een papier
  • (kleur) potloden

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1

Opwarming van de aarde
Bestudeer uit de Kennisbank het onderdeel over klimaatverandering.

KB: Klimaatverandering

Hieronder zie je de invloed van de opwarming op het leven op de Noordpool.

Video: Pinguïns en het broeikaseffect

Het klimaat verandert door de toename van CO2 in de dampkring. Wat voor gevolgen zal de klimaatverandering hebben voor ons lage land?

Video: Ons klimaat verandert

Vul de juiste termen in op de juiste plaats.
De belangrijkste gevolgen van klimaatveranderingen door broeikaseffect op een rij:

  • Zeespiegelstijging. Bij de huidige stijging van het zeewaterniveau zal volgens voorspellingen het aantal mensen dat getroffen wordt door ... toenemen van 13 naar 94 miljoen per jaar.
  • Aantasting van ecosystemen. Klimaatverandering gaat gepaard met de verschuiving van klimaatzones. Sommige planten en dieren kunnen zich hieraan niet snel genoeg aanpassen en worden met uitsterven bedreigd. Klimaatverandering zal op een aantal plaatsen leiden tot meer ... , met meer ... en ... als gevolg.
  • ... tekort. Een groot gedeelte van de wereldbevolking leeft in landen waar een tekort is aan schoon zoet water. Dit wordt, naarmate de wereldbevolking groeit, alleen maar een groter probleem. Klimaatverandering zal het ... tekort in diverse regio's, zoals het Midden-Oosten, de Sahel en Australië, alleen maar groter maken.
  • Afname van ... . Zeker in gebieden waar droogte door klimaatverandering toeneemt, zoals het Midden-Oosten en India.

Vul in de bovenstaande tekst de juiste termen in.

  1. landbouwproductiviteit
  2. woestijnvorming
  3. droogte
  4. overstromingen
  5. bosbranden
  6. zoetwater

Stap 2

Hoe snel stijgt het water?

Als de temperatuur op aarde stijgt, stijgt de zeespiegel. Dat is zeker. Hoe snel dat gaan wet niemand precies. De ene wetenschapper heeft het over millimeters per jaar. Anderen praten over enkele of zelfs tientallen centimeters. Het is moeilijk te meten, omdat het zeespiegelniveau sowieso op elk moment anders is. Het is ook niet heelmaal duidelijk hoe snel de opwarming van de aarde gaat. Als al het ijs op Groenland smelt, zou de zeespiegel met ongeveer 7 meter stijgen, denkt men.

Op de website van flood.firetree.net kun je zien welke delen van de wereld onder water komen te staan bij verschillende stijgingen van de zeespiegel.

  • Ga naar de website flood.firetree.net
  • Zorg dat je Nederland in beeld hebt.
  • Stel links bovenaan de stijging van de zeespiegel in.
    Begin met een stijging van de zeespiegel van 7 m.
  • Bekijk bij verschillende stijgingen van de zeespiegel welke delen van Nederland onder water komen te staan.

Stap 3

Toets
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Opwarming van de aarde'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De score wordt opgenomen in het volgsysteem.

Klik op de knop 'Start' om te beginnen:

 

Toets:Opwarming van de aarde

Stap 4

Eindproduct
Je gaat een collage maken met als titel ‘Nederland en het broeikaseffect´.
In de collage moet duidelijk zijn wat de gevolgen van de klimaatverandering en stijging van de zeespiegel zijn voor Nederland. Zoek afbeeldingen en informatie op indernet over dit onderwerp.

Collage maken

Een collage bestaat uit knipsels die op een ander papier geplakt zijn en samen een nieuwe afbeelding vormen.

 

Klaar?

Laat de collage beoordelen door je docent.

Begrippenlijst

Broeikaseffect
Het vasthouden van warmte van de zon door de atmosfeer.		 Versterkt broeikaseffect
Het versterken van het vasthouden van de zonnewarmte door de atmosfeer door de mens.
Broeikasgas
Gassen die warmte van de zon opnemen en dit weer uitstralen.		 IJstijden
Een koude periode op aarde. Ook wel glaciaal genoemd.
Zeespiegelstijging
Het stijgen van de zeespiegel als gevolg van de opwarming van de aarde door het versterkt broeikaseffect.		 (Land)ijs
Een dikke laag ijs op het land.
Klimaatverandering
Het gemiddeld weertype of klimaat verandert over een bepaalde periode.

 

 

Afsluiting thema

Weer en klimaat

Je hebt alle opdrachten van het thema Het weer gemaakt.
Tijd voor de afsluiting.

Je sluit het thema af met het maken van Het Grote Weer of Klimaten spel.

Bestudeer in de gereedschapskist hoe je een spel maakt.

Bedenk samen met een klasgenoot wat voor soort spel jullie gaan maken. Natuurlijk moet het spel gaan over verschillende soorten klimaten en over verschillende weertypen, maar verder mogen jullie zelf bedenken hoe het spel er uit gaat zien.

Als jullie klaar zijn met het maken van het spel, spelen jullie het spel met klasgenoten. Daarna laten jullie het spel beoordelen door jullie docent.

Succes!

Spel maken

Een spel is een creatieve manier om informatie te presenteren. Een deel van de lesstof verwerk je in een spel en door deze te spelen onthoud je de kennis beter. Er zijn veel verschillende soorten spellen waarin je informatie kunt verwerken. Denk bijvoorbeeld aan ganzenbord, memory, galgje, een kaartspel, een dominospel, enzovoorts.

 

Verderkijker

Weer en klimaat

Verderkijker

Aan het eind van dit thema vind je de 'verderkijker'.
De verderkijker biedt een selectie bij het thema passende videofragmenten.

SCHOOLTV
De filmpjes van SchoolTV gaan over weer en klimaat.

- Klimaatverandering: het klimaat nu
- Hoe intense hitte ons bedreigt
- Wat zijn de gevolgen van droogte in Nederland?

  • Het arrangement Thema: Weer en klimaat hv123 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Paul Westeneng
    Laatst gewijzigd
    06-01-2025 13:29:48
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Aan het eind van het thema: kun je verschillende klimaten benoemen en op de kaart aanwijzen. kun je voorbeelden noemen van aangepast leefgedrag van mens en dier in een bepaald klimaat. weet je wat wordt bedoeld met de opwarming van de aarde of het broeikaseffect.
    Leerniveau
    VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Verschillen tussen klimaten op aarde; Broeikaseffect; Aarde in het zonnestelsel en heelal; Systeem aarde; Klimaatverandering in het heden; Aardrijkskunde; Klimaat; Exogene processen;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    14 uur 30 minuten
    Trefwoorden
    leerlijn, rearrangeerbare

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Aardrijkskunde. (2025).

    Thema: Weer en klimaat - hv123

    https://maken.wikiwijs.nl/52489/Thema__Weer_en_klimaat___hv123

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Aarde

    Klimaatzones

    Klimaatzones

    Klimaatzones

    Klimaten

    Neerslag en wind

    Extreme klimaten

    Opwarming van de aarde

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Wikiwijs is een dienst van