Leerdoelen
Een rivier is meer dan een natuurlijke waterstroom in het landschap. Rivieren vormen het landschap, niet alleen fysiek, maar ook cultuurhistorisch. Denk aan uiterwaarden, terpen en dijken. Deze opdracht gaat over verschillende landschappen die door rivieren zijn gevormd.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
omschrijven wat een stroomgebied is.
omschrijven wat een waterscheiding is.
de begrippen bovenloop, middenloop, benedenloop, delta en rivierverloop omschrijven.
aangeven waar zich in Nederland het rivierkleilandschap bevindt.
de begrippen oeverwallen, rivierdijken en uiterwaarden omschrijven.
de verschillende landschappen op foto's herkennen.
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht maak je samen met een klasgenoot een foto-opdracht. Voor deze opdracht krijg je twaalf foto’s van plekken langs de Rijn in Zwitserland, Duitsland of Nederland. Probeer bij elke foto te raden in welk land de foto van de Rijn is genomen. Met het maken van deze foto-opdracht laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald.
Beoordeling
Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent. Je docent kijkt of alle foto’s correct bij het juiste land staan en of jullie goed hebben uitgelegd waarom je dat land gekozen hebt.
Activiteiten
Stap
Groepsgrootte
Activiteit
Kennisbank
Alleen
Bestudeer de Kennisbank Rivieren. Beantwoord de vragen.
Stap 1
Alleen en met een klasgenoot
Teken twee stroomgebieden en een waterscheiding. Laat je klasgenoot de richting van het water intekenen.
Stap 2
Alleen
Bekijk een fragment over het verloop van een rivier. Beantwoord de vragen.
Stap 3
Alleen
Bekijk filmpjes over het ontstaan van rivierkleilandschap. Beantwoord de vragen.
Stap 4
Alleen
Maak de toets.
Stap 5
Met een klasgenoot
Eindproduct: bekijk foto's van de Rijn in verschillende landen. Zet ze bij het goede land en beargumenteer je keuzes.
Benodigdheden
Landkaart van het stroomgebied van de Rijn.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Kennisbank
Bestudeer de laatste twee pagina's van het volgende item uit de Kennisbank.
In welk deel van de rivier stroomt het water het snelst: in de bovenloop, in de middenloop of in de benedenloop?
Wat is sedimentatie?
Stap 1
Waar komt al het water in de grote rivieren (Maas, Rijn, Waal en IJssel) in Nederland eigenlijk vandaan?
Hiernaast is dat mooi in kaart gebracht. De Rijn ontspringt in Zwitserland en gaat via Duitsland naar Nederland. Onderweg pikt de rivier water op uit allerlei zijrivieren, beekjes en sloten. Water dat daarin als neerslag is terechtgekomen.
Het stroomgebied van de Rijn bestaat uit al deze rivieren en beekjes samen. De grens tussen twee stroomgebieden heet waterscheiding.
Bekijk de volgende video. Hier wordt het stroomgebied van de rivier de Mississippi uitgelegd.
Teken een kaart met twee denkbeeldige rivieren en een waterscheiding daartussen. Beide rivieren moeten in zee uitmonden.
Geef je kaart aan een klasgenoot. Vraag hem met pijlen in de kaart aan te geven hoe het water stroomt.
Stel hem of haar vragen over de kaart. Voorbeeld: je wijst een plek aan op de kaart waar regen valt en vraagt waar dat water naar toe stroomt.
Doe dit ook andersom met de kaart van je klasgenoot.
Bekijk het volgende fragment over de stroomgebieden van de rivieren die door Nederland stromen.
Vragen
Van de stroomgebieden van welke rivieren maakt Nederland deel uit?
Je hoort in het filmpje aan het begin nog net: 'Nederland is het afvoerputje van Europa'. Leg uit wat de spreker hiermee bedoelt.
Stap 2
Je hebt gezien waar de Rijn, de Maas en de Schelde ontspringen. Dan zijn het niet meteen brede waterstromen, zoals ze door Nederland stromen. Ze ontspringen uit bronnen, vormen eerst beken, zijrivieren en groeien langzaam tot de stroom die in zee uitmondt.
Het verloop (of profiel) van de rivier geeft deze verandering van bron tot monding weer.
In zo’n rivierverloop of - profiel laat je zien wat er met de rivier gebeurt van bron tot monding: in de bovenloop, de middenloop en de benedenloop. Het belangrijkste verschil is het verschil in hoogte en daardoor het verschil in stroomsnelheid.
Bij de Rijn is die indeling goed zichtbaar. Het eerste stuk, de bovenloop dus, gaat door Zwitserland, Oostenrijk en Liechtenstein. Het middelste stuk (middenloop) gaat door Duitsland en Frankrijk. Het derde en laatste stuk (benedenloop) gaat door Nederland, waar de Rijn een delta vormt met meer aftakkingen.
Bekijk de video over het verloop van de Rijn. In de opdracht Rivieren 2 krijg je meer uitleg over de termen: debiet, verhang en verval.
Bij de Rijn is die indeling goed zichtbaar. Het eerste stuk, de bovenloop dus, gaat door Zwitserland, Oostenrijk en Liechtenstein. Het middelste stuk (middenloop) gaat door Duitsland en Frankrijk. En het derde en laatste stuk (benedenloop) gaat door Nederland, waar de Rijn een delta vormt met meer aftakkingen.
Vragen
In welk van de drie delen van een rivier is de stroomsnelheid het grootst?
In welk deel van een rivier slijt het rivierwater V-dalen uit?
Waarom gebeurt dat in de andere delen niet?
In welk deel van een rivier gaat de rivier meanderen?
Wat voor materiaal zet een rivier af in de:
bovenloop?
middenloop?
benedenloop?
Hoe is dat te verklaren?
Stap 3
Rivieren vormen landschappen en vooral het verval van een rivier en de stroomsnelheid bepalen hoe die rivierlandschappen eruitzien. In deze stap zie je landschappen die bij de benedenloop van rivieren horen: landschappen die je ook in Nederland tegenkomt.
Bekijk de informatie over het rivierkleilandschap in de Kennisbank.
Stap 4
Toets
Voor je aan de afsluiting van deze opdracht begint, maak je eerst de volgende toets.
Vergelijk, na het beantwoorden van de vragen, jouw antwoorden met de goede antwoorden.
Heb je vragen fout, zorg dan dat je begrijpt waarom je antwoord niet goed is.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Foto-opdracht
In de “fotogalerij” vind je twaalf foto’s van plekken langs de Rijn.
Geef samen met je klasgenoot bij elke foto aan langs welk deel van de Rijn de foto genomen is:
langs de bovenloop (Zwitserland)
langs de middenloop (Duitsland)
langs de benedenloop (Nederland)
Kies vier foto’s voor elk land en geef ook aan waarom je denkt dat die foto daar genomen is.
Gebruik in je uitleg de begrippen die je in deze opdracht hebt geleerd..
Klaar?
Laat het resultaat beoordelen door jullie docent.
Je docent kijkt of alle foto's bij het juiste land staan en of jullie goed hebben uitgelegd waarom je dat land gekozen hebt.
www.lvoorl.nl
Leerlingen voor leerlingen
Op de website www.lvoorl.nl vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt.
Hieronder een video die goed past bij deze opdracht.
Bekijk de video.
Het arrangement Rivieren vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Danny Wagemaker
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2022-10-10 12:29:09
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Rivieren
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Bestudeer de laatste twee pagina's van het volgende item uit de Kennisbank.
Vragen
Toets
