Het maken van producten uit grondstoffen kan allerlei nadelige gevolgen voor mensen en het milieu hebben. Voor het maken van de producten zijn immers grondstoffen nodig en het winnen van grondstoffen kan slecht zijn voor het milieu. Ook het maken van producten kan slecht zijn voor het milieu; er kunnen allerlei vormen van milieuvervuiling optreden.
In deze opdrachten kijk je de naar de negatieve gevolgen van het produceren van goederen op het milieu. Ook bekijk je wat er met het afval van de goederen gedaan wordt. Verder onderzoek je hoe het komt dat er in het ene land grondstoffen en goederen genoeg zijn en in het andere land schaarste heerst. Je leert dat schaarste weer kan leiden tot ruzies en oneerlijke verdeling van de grondstoffen en goederen.
Leerdoelen
Leerdoelen:
Aan het eind van deze opdrachten kun je:
voorbeelden geven van grondstoffen,
aangeven van welke grondstoffen welke producten gemaakt worden,
vertellen hoe het afval opnieuw gebruikt kan worden,
aangeven wat waterschaarste is,
aangeven welke conflicten kunnen ontstaan door schaarste,
voorbeelden geven van oneerlijke handel,
weet je hoe rijke landen welvarend blijven en arme landen arm.
onderscheid maken tussen watervervuiling, luchtvervuiling en grondvervuiling,
vertellen wat plastic soep is en aangeven hoe het onstaat,
uitleggen hoe verkeer en vervuiling kunnen leiden tot een milieuramp,
vertellen wat het broeikaseffect is,
aangeven wat we kunnen doen om het broeikaseffect tegen te gaan.
* Doordat je aan dit arrangement werkt, ervaar je dat alle bovenstaande leerdoelen met elkaar verband houden. Zowel het winnen van grondstoffen heeft invloed op het milieu, maar ook jij als consument hebt invloed op het milieu. Je krijgt inzicht in wat je kunt veranderen aan je eigen gedrag om zo een steentje bij te dragen aan het milieu.
* De dikgedrukte woorden zijn de sleutelbegrippen die in de basisvorming behandelt worden. Wanneer je deze sleutelbegrippen kent, ben je al weer een stukje beter voorbereid op je uiteindelijke examen!
* Je vindt links naar websites en filmpjes voor herhaling van de leerstof of voor extra verdieping.
--> Een pijl geeft aan dat het een opdracht is.
Toetsing
Tussentoetsen
Terwijl je aan deze Wikiwijs werkt, kom je tussendoor vragen tegen. Deze vragen zijn bedoeld als oefening en tellen niet mee voor je beoordeling.
Eindtoets
Voor je eindtoets krijg je een cijfer, deze eindtoets wordt beoordeeld door je docent.
Praktische opdracht
De praktische opdracht wordt beoordeeld door je docent. Hierbij wordt gelet op het resultaat, samenwerking en werkhouding.
Grondstoffen en milieu
Grondstoffen zijn nuttig en schaars. Zonder grondstoffen kunnen er geen producten gemaakt worden, maar tegelijkertijd zorgt de schaarste van deze grondstoffen voor een heleboel problemen.
Om een mobiel te maken is wel 75 kilogram aan grondstoffen nodig, zoals aardolie, koper, goud, zilver, titanium, kwik en lood. Het verkrijgen van deze grondstoffen is een zware belasting voor het milieu, ook leidt het vaak tot oneerlijke handel, kinderarbeid en conflicten.
Je hebt gezien dat we voor al onze producten veel grondstoffen nodig hebben. Deze producten worden na gebruik vaak weggegooid.
Op deze manier produceren we met z´n allen elke dag kilo´s afval. Dit is niet milieuvriendelijk en zonde van de gerbuikte grondstoffen. Daarom is het verstandig om de producten niet je niet meer nodig hebt, opnieuw te gebruiken. Dit heeft recycling.
Bekijk de eerste 90 seconden van van het filmpje maar eens.
Afval
Oefening: Hergebruik van grondstoffen
0%
De meeste producten worden na gebruik weggegooid, dit zorgt voor een grote afvalberg! Het is milieuvriendelijker om van het afval nieuwe producten te maken. Dit heet recycling.
www.prn.nl: recycling en hergebruik van papier en karton
www.duurzaamglas.nl: organisatie die de kringloop van glazen verpakkingen stimuleert
www.sympany.nl: organisatie die textiel inzamelt en hergebruikt, opbrengsten gaan naar het goede doel.
www.reshare.nl: site van het Leger des Heils over kledinginzameling
Grondstoffen en schaarste.
Wat is schaarste? Bekijk het filmpje maar eens, hier wordt het duidelijk voor je uitgelegd.
Een voorbeeld van schaarste is waterschaarste.
In Nederland klagen we wel eens als het te veel regent. In andere landen regent het veel te weinig. Daar hebben ze niet genoeg water om goed te kunnen leven.
Er kunnen dus ruzies ontstaan over wie het meeste of het schoonste water krijgt.
*Kijk eens naar onderstaande afbeelding en gebruik zo nodig de atlas. In welke twee werelddelen is de waterschaarste het grootst?
Oefening: De grondstoffen van Afrika.
Oefening: De grondstoffen van Afrika.
0%
Afrika heeft enorm veel grondstoffen zoals olie, diamanten, goud en koper. Deze grondstoffen zijn ook vaak een oorzaak van ruzies. De opbrengsten worden gebruikt om een oorlog mee te betalen. De armoede in een land wordt niet minder omdat de mensen moeten werken voor lage lonen en onder slechte omstandigheden. De regering en de buitenlandse bedrijven gaan er meestal met de winst vandoor.
--> Klik op de strip en bespreek in tweetallen waarom dit oneerlijke handel is. Hierbij kun je de volgende woorden gebruiken: ruilen, grondstoffen, inkomsten, Afrika, arme, bevolking, regering, oorlogen, rijkdom, verdienen.
Consumeren en milieu.
Milieuvervuiling is de aantasting van het milieu door de mens, zoals de vervuiling van de lucht (luchtvervuiling), water (watervervuiling) en grond (grondvervuiling). Milieuvervuiling zorgt voor beschadiging van de natuur en voor aantasting van het leefgebied van dieren. Het ene soort vervuiling zorgt vaak ook voor een ander soort vervuiling. Luchtvervuiling kan bijvoorbeeld ook grondvervuiling veroorzaken.
--> Bespreek in tweetallen op welke manieren het milieu in bovenstaand plaatje wordt vervuild.
In het filmpje dat hoort bij de oefening kun je zien dat het plastic afval dat mensen in de zee dumpen, ook weer schadelijk is voor de mens.
Oefening: Plastic soep.
Oefening: Plastic soep.
0%
Er komt heel veel plastic afval in de zee terecht. Dit afval noemen we 'plastic soep'. De plastic soep is schadelijk voor de zeedieren, maar ook voor de mensen. De mensen eten de zeedieren, deze zeedieren hebben van de plastic soep gegeten. Dit zie je in onderstaand filmpje.
Bij dit onderdeel staan we stil bij de vaak slechte invloed die de mens heeft op het bestaan op de aarde. Wij veroorzaken door vervuiling van de aarde namelijk vaak milieurampen.
Bij dit soort rampen beschadigt de mens de natuur. Denk hierbij aan luchtvervuiling, watervervuiling of bodemvervuiling.
Luchtvervuiling
Watervervuiling
Bodemvervuiling
Milieurampen
Een milieuramp is een ramp die wordt veroorzaakt door het vrijkomen van een grote hoeveelheid verontreinigende stoffen in het milieu. Dit kan via het water, de bodem of de lucht.
Wanneer te veel van ons afval in het milieu terecht komt, maken we van onze aarde langzamerhand een vuilnisbelt. Dit is een milieuramp.
Hoe dit gaat, zie je in het volgende filmpje.
De invloed van afval op de aarde.
Een andere milieuramp is de vervuiling van de lucht. Door uitlaatgassen die door fabrieken en auto's in de lucht terecht komen, sterven wereldwijd jaarlijks zo'n 2 miljoen mensen. Dit kun je zien in het filmpje hieronder.
luchtvervuiling
Broeikaseffect
Bij het woord broeikaseffect denken wij vaak aan iets slechts, maar wij hebben het natuurlijke broeikaseffect heel hard nodig. Het natuurlijke broeikaseffect zorgt ervoor dat er leven op aarde mogelijk is.
Zo werkt het natuurlijke broeikaseffect (zie afbeelding):
Rond de aarde bevindt zich de dampkring (een dunne schil van lucht). In de dampkring zitten gassen die planten, mensen en dieren nodig hebben.
Zonnestralen komen via de dampkring de atmosfeer binnen en bereiken de aarde.
Een deel van deze zonnestralen wordt door de aarde teruggekaatst de atmosfeer in.
Een deel van deze warmte wordt door de gassen in de dampkring vastgehouden.
Dit vasthouden van een deel van de warmte in de dampkring, heet het natuurlijke broeikaseffect.
Dit natuurlijke broeikaseffect is dus niet slecht voor de mensen op aarde. Zonder dit natuurlijke broeikaseffect zou het op aarde gemiddeld - 18 graden Celsius zijn, waardoor op sommige plaatsen op aarde, leven onmogelijk wordt.
Maar... Er is een probleem:
Er komst steeds meer CO2 in de lucht, door uitlaatgassen en door het verbranden van energiebronnen, zoals aardolie, aardgas en steenkool.
Die CO2 zorgt ervoor dat er meer warmte wordt vastgehouden in de dampkring.
Dit noem je het versterkt broeikaseffect.
Door dit versterkte broeikaseffect stijgt de temperatuur op aarde nog meer! Dit vormt voor de mensen en dieren een groot gevaar!
Natuurlijk kunnen wij als mens dingen doen, om dit versterkte broeikaseffect tegen te gaan. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van duurzame of groene energievormen, zoals:
Waterkrachtenergie: Hiermee wordt met behulp van water energie opgewekt.
Windenergie: Hiermee wordt met behulp van wind energie opgewekt.
Zonne- energie: Hiermee wordt met behulp van de zon energie opgewekt.
waterkracht-energie
Windenergie
zonne-energie
In het Klokhuis filmpje hieronder vind je meer informatie over duurzame energie.
duurzame energie
Eindtoets
Test: Eindtoets
Test: Eindtoets
0%
Je hebt nu de zelfstandig dingen geleerd en onderzocht over de volgende onderwerpen:
-grondstoffen,
-producten,
-milieu,
-schaarste
-conflicten,
-milieuvervuiling,
-natuurrampen.
Je gaat nu een eindtoets maken over deze onderwerpen, uit deze toets komt een cijfer. Dit cijfer krijg je van je docent.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
- Ontdekken dat het vervoer van dit eten nadelig kan zijn voor het milieu.
* Er wordt gewerkt in tweetallen.
--> Geeft aan dat er een opdracht volgt.
Benodigdheden
- Per tweetal een reepje gewone pure chocolade.
- Per tweetal een reepje Fair Trade chocolade.
- Bonnetje van de chocoladerepen.
- Wereldkaart.
- Post-it's.
- Rode stift.
Werkwijze
- Leg de benodigde materialen klaar.
- Lees het kopje 'Wat is Fair Trade?' en bekijk het bijbehorende filmpje.
- Maak in tweetallen de opdrachten.
- Hang jullie gemaakte wereldkaart op de in klas.
Wat is Fair Trade?
Eerlijke handel wordt ook wel Fair Trade genoemd. Fair Trade bevordert de duurzame ontwikkeling in de internationale handel. Fair trade betekent dat bijvoorbeeld koffieboeren, cacaoboeren of bananenboeren in Latijns-Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië een eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Dit is een prijs die in verhouding staat tot de werkelijke kosten die de boeren maken. Dit is dus niet de prijs die wordt bepaald door de grote, rijke bedrijven op de internationale markt. Fair Trade-producten moeten daarnaast voldoen aan milieu-eisen die vergelijkbaar zijn met de milieu-eisen in Europa.
Links voor herhaling of verdieping
Als je tijd over hebt, kun je eens kijken op de website van Fair Trade Original
Hier vind je een overzicht van alle Fair Trade producten. Ook vind je informatie over koffieboeren in Guatemala, theeplukkers in Tanzania en medewerkers van productiebedrijven in Thailand. Dit zijn de mensen waar de Fair Trade handel om draait, dit zijn hun kansen, dit is hun toekomst.
Hier vind je een overzicht van alles wat jij zoekt over Fair Trade, zoals Fair Trade organisaties,
Fair Trade kleding, Fair Trade cadeau's, Fair Trade food en alle Wereldwinkels in Nederland
en het buitenland op een rijtje.
Opdrachten
Start met het beantwoorden van de vraag hieronder.
Bekijk op de afbeelding uit welke landen de cacao komt.
--> Plak Post-it's op de cacao-producerende landen op de wereldkaart en schrijf de naam van het land op de Post-it. Gebruik hierbij de atlas.
--> Welke vraag kunnen jullie hierbij bedenken? Geef ook antwoord op deze vraag.
cacao-producerende landen
Deze landen hebben met elkaar gemeen dat ze warm en arm zijn. De cacao wordt met schepen naar Nederland gebracht, dit duurt vaak zo'n drie weken.
--> Bedenk hier bij deze zin een vraag en beantwoord deze vraag ook.
--> Kies één van de cacao-producerende landen. Teken met de rode stift de route die de cacao aflegt in op de wereldkaart.
--> Hoe veel kilometer heeft de cacao ongeveer afgelegd?
--> Wat zou dit voor het milieu betekenen?
--> Bereken met behulp van de kassabon wat het prijsverschil is tussen de gewone chocolade en de Fair Trade chocolade. Waarom zou de Fair Trade chocolade duurder zijn?
--> Haal de chocolade uit de wikkel. Ziet de chocolade er hetzelfde uit?
--> Eet van beide soorten chocolade een blokje. Proef je verschil?
Presentatie
--> Hang jullie wereldkaart op in de groep. Zorg dat de volgende zaken duidelijk naar voren komen:
- Welk cacao-producerend land hebben jullie gekozen?
- Welke route legt de cacao af?
- Hoeveel kilometer legt de cacao ongeveer af?
- Wat is de invloed van deze grote reis niet op het milieu?
- Op welke manier is deze grote reis van invloed op de prijs van de chocolade?
Je mag bovenstaande beantwoorden en bij de kaart schrijven of tekenen. Je mag het ook op een andere manier duidelijk maken.
Het arrangement Is het winnen van grondstoffen de oorzaak? is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
audrey naafs
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-03-25 17:49:04
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Van grondstof tot product
Hergebruik van grondstoffen
De grondstoffen van Afrika.
Plastic soep.
Eindtoets
Chocolade
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Waar komen de grondstoffen voor je mobiel vandaan?
