Deze pagina is bedoeld voor leerlingen die in 1 Havo/Vwo zitten. Op de pagina ga je leren wat de Wetenschappelijke Revolutie is en wat het allemaal inhoud. Verder kan je onder het kopje 'Lesstof' allerlei algemene informatie vinden over het onderwerp. De stod die behandeld wordt, is leerstof voor de toets.
Opdrachten over de lesstof is te vinden bij het kopje 'Test Jezelf'. Uiteraard hoort er ook een toets vij om jezelf te testen of je de stof hebt begrepen. Deze is te vinden bij het kopje 'Eindtoets'. WIl je nog extra uitdaging? Dit is te vinden bij het kopje 'Extra Uitdaging'. Dit kan heel handig en leerzaam zijn voor je zelfkennis.
De wetenschappelijke revolutie is een periode in de geschiedenis van de wetenschap. Hier zijn de modern-religieuze ideeën ontstaan. Tijdens de revolutie vond een ingrijpende verandering plaats in de inzichten in de natuurkunde, wiskunde, sterrenkunde, scheikunde en biologie. De belangrijkste oorzaak dat de wetenschappers in korte tijd een groot publiek heeft kunnen krijgen, komt door de boekdrukkunst. Dankzij deze uitvinding konden teksten heel makkelijk overgenomen worden, waardoor er in een korte tijd veel teksten werden verspreid (en dus veel informatie beschikbaar werd).
De lesdoelen voor deze les zijn:
- Aan het eind van de les ken je verschillende ontdekkers en uitvinders die hebben geleefd in de 16e en de 17e eeuw.
- Aan het einde van de les kan je ook uitleggen wat de wetenschappelijke revolutie en wanneer die zo ongeveer is begonnen.
- Aan het einde van de les kan je de kenmerken van de wetenschappelijke revolutie benoemen.
- Aan ht einde van de les kan je vertellen wat een wetenschapsacademie was en wat wetenschappers daar allemaal deden.
Het leren wordt veel leuker dan je denkt, veel succes!
Lesstof
Wat is de Wetenschappelijke Revolutie?
Europeanen baseerden vanouds hun kennis van de wereld op de Bijbel en andere eeuwenoude teksten. In de 17e eeuw gingen wetenschappers inzien dat ze alleen juiste kennis verkregen door observeren, experimenteren en logisch redeneren. Dat had ook enorme praktische gevolgen.
Newton
Isaac Newton (1646-1723) vertelde later dat hij aan het denken was gezet toen hij in de tuin van zijn moeder een appel uit een boom zag vallen. Waarom viel de appel op de aarde, en de maan niet? De Griekse filosoof Aristoteles had geschreven dat alleen aardse voorwerpen vallen. Ze werden naar het midden van de aarde getrokken, omdat dat hun natuurlijke plaats was. En omdat Aristoteles het zei, was het eeuwenlang geloofd. Maar Newton bewees dat het kwam door de natuurwet van de zwaartekracht. Alle voorwerpen trekken elkaar aan. Hoe groter de massa, hoe meer de zwaartekracht. Daardoor valt de appel naar de veel grotere aarde. de aarde trekt ook de maan aan, maar die valt door zijn snelheid en zijn afstand niet op de aarde, maar draait erom heen. Door dezelfde oorzaak draait de aarde om de zon, terwijl de aantrekkingskracht van de maan op aarde eb en vloed veroorzaakt. Newton maakte ook wiskundige formules waarmee hij de snelheid en richting van bewegingen kon beschrijven en voorspellen.
Een nieuwe manier van denken
In de 17e eeuw ontstond er een nieuwe manier van denken: de Wetenschappelijke Revolutie. Eeuwenlang waren de bijbel en andere oude teksten zoals van Aristoteles onaantastbaar geweest. Zoals het daar stond, zo was het. Dat kon niet betwijfeld worden. Maar nu deden wetenschappers dat toch. Ze vertrouwden liever op eigen waarnemingen, proeven en logische redeneringen. In de wiskunde, de natuurkunde en de sterrenkunde leidde dat tot de ene ontdekking na de andere. De wetenschappelijke Revolutie was rond 1600 begonnen. Zo bouwden Galileo Galilei toen telescopen waarmee hij bewees dat de aarde om de zon draait, en niet andersom. Copernicus had dat 60 jaar eerder al beweerd. Maar dat was afgedaan als een rare gedachte. Daarom had de kerk zich er niet druk over gemaakt. Nu deed ze dat wel. Een kerkelijke rechtbank dwong Galileo te erkennen dat de aarde toch het stilstaande middelpunt van het heelal was. Maar de wetenschappelijke revolutie was niet te stoppen.
Isaac Newton
Isaac Newton is geboren op 4 januari 1643 in Woolsthorpe, LIncolnshire, Engeland.
Newton heeft belangrijke ontdekkingen gedaan in het leven. Zo heeft hij de zwaartekracht ontdekt. Ook heeft hij ervoor gezorgd dat men nu weet over dat zonlicht bestaat uit een mengsel van licht van verschillende golflengten. Bovendien hield Newton zich bezig met wiskunde en construeerde hij een reflectietelescoop. Pas na 1669 zou hij zijn ontdekkingen openbaar maken. Zijn werk ‘’Philosophiae naturalis principia mathematica’’ uit 1687 werd zijn belangrijkste wetenschappelijke uitgave.
Newtons ouders hadden een boerenbedrijf. Zijn vader overleed reeds voor zijn geboorte. Op zijn achttiende jaar ging hij, na een vrij onregelmatige vooropleiding, naar Cambridge en reeds voor zijn vijfentwintigste jaar had hij zijn drie fundamentele ontdekkingen gedaan: de universele gravitatie, differentiaal- en integraalrekening en dispersie. Ook had hij toen reeds de eerste spiegeltelescoop geconstrueerd.
Hij schreef van 1684-1686 de Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, beter bekend als de Principia. Hierin beschrijft hij de zwaartekrachtwet en wetten van Newton, waarmee hij de grondlegger werd van de Klassieke mechanica. Ook werd hij bekend door zijn experimenten met lichtbreking.
Behalve verschillende wetten is ook de eenheid van kracht, de Newton naar hem vernoemd.
Newton's werk betekende een belangrijke aanzet tot de wetenschappelijke revolutie en Newton wordt dan ook algemeen erkend als één der zeer groten in de wetenschap, in dezelfde klasse als de belangrijkste natuurkundige Einstein. Interessant is daarom dat hij een groot deel van zijn leven meer bezig was met theologie en andere Bijbelse disciplines dan met exacte wetenschappen.
Newton overleed op 31 maart 1727 in London, Engeland. Hij is 84 jaar geworden
Replica van telescoop van Isaac Newton. Tijdens de wetenschappelijke revolutie verschoof het accent in de wetenschap naar waarnemingen en empirisme, en werden nieuwe technieken ontwikkeld om waarnemingen te doen. De telescoop was zo'n nieuwe techniek.
Aristoteles
Aristoteles was een van de grootste filosofen van het oude Griekenland.
Hij werd geboren in Stagira in het Noordoosten van Griekenland in 384 voor Christus. Zijn vader was een arts van de koning van Macedonië.
Op ongeveer 17-jarige leeftijd trok Aristoteles naar Athene. Daar werd hij een leerling van Plato, een andere beroemde Griekse filosoof. Aristoteles studeerde aan Plato's school, de 'Academie', totdat Plato stierf in 348 of 347 voor Christus. Aristoteles verliet toen Athene.
Na Athene bracht hij een tijd door in verschillende Griekse steden en in Macedonië. In Macedonië was hij de leraar van de zoon van de koning. Die prins zou later de beroemde veroveraar Alexander de Grote worden.
De werken van Aristoteles vullen meer dan 2.000 pagina's. Waarschijnlijk zijn het teksten die hij dicteerde aan zijn studenten terwijl hij lesgaf in zijn 'Lyceum'. Hij bestudeerde zowat elk mogelijk onderwerp van de wetenschap van toen:anatomie, astronomie, aardrijkskunde, biologie, natuurkunde, wiskunde en meteorologie (het weer). Hij schreef ook over retorica (spreken in het openbaar), kunst, poëzie, literatuur, economie, religie, psychologie, onderwijs, en buitenlandse gewoonten. Wat hij schreef over ethiek (wat is goed en kwaad) en politiek is nog steeds boeiend voor moderne lezers.
Aristoteles was de uitvinder van de studie van de logica, of de wetenschap van het redeneren. In de logica was hij degene die het "syllogisme" bedacht.
Een voorbeeld van een syllogisme is:
Elke Nederlander is een mens.
Ieder mens is sterfelijk.
Daarom is elke Nederlander sterfelijk.
Aristoteles geloofde dat, door middel van logica, mensen alles over de wereld te weten konden komen.
Moderne wetenschappers hebben veel aan Aristoteles te danken. Hij leerde dat mensen de natuur moeten observeren (aandachtig bestuderen) en dat onze zintuigen ons kennis geven. Elke theorie moest steunen op waargenomen feiten. Niemand verbeterde Aristoteles' werk over logica of dierkunde voor ongeveer 2000 jaar
Nicolaas Copernicus
Copernicus wordt op 19 februari 1473 geboren als Niclas Kopernigk. Omdat geleerden in die tijd echter in het Latijn publiceerden wordt zijn ook in Latijnse versie bekend: Nicolaas Copernicus.
De sterrenkundige wordt geboren in het Poolse stadje Torun aan de rivier die Weichsel. Zijn vader, een koperhandelaar, overlijdt als Nicolaus tien is. Hij wordt hierna opgevoed door een rijke, aristocratische oom: Lucas Watzenrode. Door de rijkdom van deze oom wordt Copernicus in staat gesteld te studeren. Van die mogelijkheid maakt de jonge Pool enthousiast gebruik. Hij studeert onder meer geneeskunde en sterrenkunde in de Poolse stad Krakow en kerkelijk recht in het Italiaanse Bologna.
In 1509 publiceert Nicolaas Copernicus voor het eerst een werk, namelijk een Latijnse vertaling van een reeks Griekse gedichten van Theophylactus Simocattes.
Het meest geïnteresseerd is de jonge wetenschapper in sterrenkunde. Van 1506 tot 1512 werkt hij echter als geneesheer in Heilsberg. Hierna wordt hij kanunnik van het domkapittel Frauenburg en heeft hij voldoende tijd zich bezig te houden met sterrenkunde.
Copernicus zet al snel zijn vraagtekens bij de oude theorie van de Griekse astronoom en astroloog Claudius Ptolemaeus die stelt dat de aarde zich in het centrum van het heelal bevindt. De Pool werkt zijn vernieuwende theorie uit en beschrijft ze in 1530 in het boek De Revolutionibus Orbium Caelestium (Over de Omwentelingen van de Hemellichamen). Copernicus publiceert het boek echter niet omdat hij bang is voor de reactie van de kerk, die dan niets moet hebben van de heliocentrische theorie. Voor hen staat vast dat de aarde het middelpunt van het heelal is, het zogenaamde ‘geocentrische model’.
Ondanks het feit dat Copernicus zijn werk niet publiceert ‘lekt’ toch veel van de informatie uit en in wetenschappelijke Europese kringen is men zeer geïnteresseerd in het werk van de sterrenkundige. Enkele vrienden van de wetenschapper halen hem in 1543 over het werk toch te publiceren. De sterrenkundige is dan al oud en ziek. Copernicus overlijdt op 24 mei 1543, enkele uren nadat hij een exemplaar van zijn boek heeft gezien.
De beroemde astronoom Galileo Galilei (1564-1642) vindt later bewijs voor de heliocentrische theorie van de Poolse wetenschapper. De kerk is dan echter nog steeds niet toe aan deze leer en Galilei wordt veroordeeld tot levenslang huisarrest. In 1992 sprak paus Johannes Paulus II een excuus uit, waarmee Galilei’s naam werd gezuiverd.
Galilei Galileo
Galileo Galilei was onder andere een astronoom; naast zijn andere beroepen zoals natuurkundige en filosoof.
Galileo Galilei is geboren op 15 februari 1564 en gestorven op 8 januari 1642. Hij is vooral bekend vanwege zijn aanhouden van de theorie van Nicolaas Copernicus die dacht dat de aarde om de zon draaide. Dit was in strijd met het kerkelijk standpunt dat de Zon en andere planeten om de Aarde draaiden en dat de Aarde het middelpunt was.
Galileo heeft de vier manen van Jupiter ontdekt: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Zo kwam hij ook erachter dat de aarde eigenlijk een klein onderdeel was van het heelal.
Galilei heeft ook boeken geschreven zoals, Il saggiatore dat werd goedgekeurd en gepubliceerd in 1623. Galilei heeft zich ook vaak moeten verdedigen tegen mensen omdat zijn theorie ook als ketterij werd beschouwd. Galilei is begraven in een kleine kamer. Hij is ook één of meerdere keren opgegraven. Om onduidelijke redenen werd bij de opgraving de middelvinger van zijn rechterhand afgehakt.
Antoni van Leeuwenhoek
Wist je dat..
Wist je dat de vader van Isaac Newton ook Isaac Newton heette?
Wist je dat Isaac Newton van school werd afgehaald, zodat hij een boer kon worden?
Wist je dat de universiteit van Isaac Newton gedwongen dicht moest, omdat er een gevaarlijke pestepidemie aan de gang was?
Wist je dat heel veel boeken uit de Oudheid en de Middeleeuwen verloren zijn gegaan nadat de boekdrukkunst ontstond?
Wist je dat Galileo Galilei katholiek was, maar wel ongehuwd samenwoonde met Marina Gamba en ze drie kinderen hadden?
Wist je dat Galilei wordt beschouwd als de vader van de moderne astronomie?
Wist je dat Antoni van Leeuwenhoek zichzelf Leeuwenhoek noemde omdat zijn huis vlakbij de Leeuwenpoort lag?
Wist je dat Antoni van Leeuwenhoek geen wetenschapper was, maar een lakenhandelaar?
Wist je dat van Leeuwenhoek zijn tenen nooit schoonmaakte, omdat hij de deeltjes die ertussen zaten onderzoeken?
Wist je dat van Leeuwenhoek luizen en luizeneitjes op zijn benen en in zijn sokken hield zodat hij altijd genoeg beestjes had om te onderzoeken?
Wist je dat de echte naam van Nicolaas Copernicus eigenlijk Niklaus Koppernigk is?
Wist je dat de middelvinger van Galileo Galilei door onduidelijke redenen bij zijn opgraving werd afgehakt?
Wist je dat Christiaan Huygens de zoon was van een bekende dichter?
Antoni van Leeuwenhoek is geboren op 24 oktober 1632 te Delft. Zijn vader was toen ‘Philips Antonyszoon’ en zijn moeder heette ‘Margaretha Bel van den Berch’. Slechts anderhalve week later werd hij gedoopt als "Thonis Philipszoon". Maar hij noemde zichzelf ‘Leeuwenhoek’, omdat zijn huis toen vlakbij de Leeuwenpoort lag. Hij ging altijd op school in Warmond. Later volgde hij een opleiding in Amsterdam voor kassier en boekhouder. Antoni’s interesse lag al op jonge leeftijd op verschillende gebieden. Hij had interesse in sterrenkunde, wiskunde, natuurkunde en scheikunde.
Heel veel mensen dachten dat Antoni van Leeuwenhoek een wetenschapper was, maar dat was hij niet. Hij was namelijk een lakenhandelaar. Hiernaast ging ook te werk als: Microbioloog, Wijnroeier en Landmeter.
Hij had geen collega's met wie hij zijn ontdekkingen kon bespreken; hij had zelfs geen idee hoe hij zich moest bekend maken. Uiteindelijk schreef hij naar de Royal Society in Engeland. Na heel veel brieven vol nauwkeurige tekeningen van zijn ontdekkingen mocht hij lid worden van deze wetenschapsvereniging. Zijn tekeningen waren zo goed dat alles meteen duidelijk was en er geen vraagtekens bijwaren. Nadat hij lid mocht worden was het begin van zijn wereldwijde bekendheid. Uit zijn onderzoeken ontstond de nieuwe wetenschap microbiologie. Hiermee zijn behandelingen voor veel ziekten uitgevonden. Ook is hieruit een duidelijk beeld van de aard van het leven ontstaan.
Net zoals de meeste wetenschapper, was van Leeuwenhoek heel erg nieuwsgierig. Toen hij in 1680 naar Groot-Brittannië reisde, bestudeerde hij de witte kalkrotsen aan de zuidkust. Hij bestuurde ook lichamen van dode mensen, en ontdekte kristallen in de gewrichten van mensen die last hadden gehad van jicht; in die tijd een pijnlijke ziekte.
Met zijn microscoop heeft hij vele dingen bestudeert. Dit waren spinnen tot aan luizen.
Hij leed aan een zeldzame ziekte en hij beschreef de ziekte. De ziekte die hij had is nu vernoemd naar zichzelf; de Ziekte van Van Leeuwenhoek, (kanker)
Antoni stief op 26 augustus 1723, hij werd begraven in Delft.
Antoni van Leeuwenhoek heeft veel dingen ontdekt, sommige beschouwen zijn ontdekkingen als de grootste ontdekkingen van de 17e eeuw. Zoals: rode bloedcellen en het streeppatroon bij spiervezels.
Praktische toepassing
Wetenschapsacademies
Rond 1660 ontdekten regeringen dat de nieuwe wetenschappen van groot praktisch nut waren. Zowel in Engeland als in Frankrijk richtte de koning daarom een wetenschapsacademie op, waarin de beste wetenschappers bij elkaar werden gebracht.
De wetenschap hielp de Europeanen de wereld te overheersen. Wetenschappers leerden bijvoorbeeld de beweging van kanonskogels te berekenen. Daardoor konden betere kanonnen worden gebouwd. Astronomen konden de exacte plaats van sterren en planeten bepalen. Met behulp van meetinstrumenten konden scheepskapiteins daardoor overal op zee meten waar ze waren.
Nederlandse ontdekkingen en technieken
Nederlanders speelden in de wetenschappelijke revolutie een belangrijke rol. Christiaan Huygens was zelfs 15 jaar directeur van de koninklijke Franse wetenschapsacademie. Hij vond onder meer het slingeruurwerk uit. Met behulp van een wiskundige formule voor slingerbewegingen bouwde hij veel precieze werkende klokken dan tot dan toe gemaakt konden worden. Eerst moesten die klokken stabiel staan. Later maakte Huygens ook betrouwbare draagbare klokken en zelfs zakhorloges. Eerder al waren in Nederland veel uitvindingen gedaan. Die waren een belangrijke oorzaak van het Nederlandse succes in de Gouden Eeuw. Een voorbeeld is de fluit, een zeeschip dat in 1595 voor het eerst werd gebouwd. De fluit was sneller en stabieler en had meer laadruimte dan alle andere schepen. De Nederlanders maakten er honderden per jaar. Daarbij gebruikten ze een andere uitvinding: de houtzaagmolen, waarmee veel sneller kon worden gezaagd dan met de hand. Nederlanders maakten ook steeds betere windmolens voor het wegpompen van water.
Christiaan Huygens
Test jezelf!
Toets: De Wetenschappelijke Revolutie
0%
Je hebt de hele stof doorgenomen en bent nu bij Test Jezelf! Met deze test kan je jezelf testen om te kijken of je de stof goed kent en klaar bent voor de toets. De test bestaat uit 8 vragen. De test duurt ongeveer 10 minuten. Als je een voldoende voor de test hebt, mag je gelijk de eindtoets maken. Als je een onvoldoende hebt voor de test, moet je nog even extra oefenen en die is te vinden bij het kopje 'Extra Lesstof'.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je bent nu bij het kopje 'Extra oefenen'. Waarschijnlijk heb je nog moeite mer de stof en wil je extra oefenen. Dit filmpje is een samenvatting van de stof. Het duurt ongeveer 2 minuten. In het filmpje is ook beeldmateriaak gebruikt ter verduidelijking. Bekijk het filmpje goed en maak daarna de eindtoets.
Eindtoets
Je bent snel door de stof gegaan en wilt extra uitdaging! Hierbij een extra opdracht.
De opdracht is dat je een dagboekfragment gaat schrijven van minimaal een half A4'tje. Je schrijf het als een burger die leefde in de tijd van de Wetenschappelijke Revolutie.
De volgende begrippen moeten verpicht in je dagboekfragment staan:
- Wetenschap
- Verklaren
- Experimenteren
- Redeneren
- Observeren
- Nieuwsgierigheid
- Kennis opdoen
- Bang van de kerk
- Ontdekkingen
- Genootschappen
Je bent bij het einde gekomen. Uiteraard hoort er ook een toest bij om jezelf te testen of je de stof hebt begrepen. De toets bestaat uit 14 vragen. De vragen bestaan merendeels uit meerkeuzevragen. De eindtoets duurt ongeveer 15 minuten.
Het arrangement De Wetenschappelijke Revolutie is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Elifnur Ozturk
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-04-08 16:51:15
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
De Wetenschappelijke Revolutie
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
