Home
Tijdens deze les gaan jullie meer leren over de eenwording van het huidge Spanje. Ook staan centraal de ontdekkingsreizen van Columbus, de Inquisitie en het (katholieke) geloof, allemaal sleutelbegrippen in de Spaanse en wereldgeschiedenis. Op deze site valt meer informatie te vinden over het enerverende leven van Isabella I van Castilië, vorstin van Spanje.
In 1479 werd Isabella regerend koningin van Castilië
Inleiding
Isabella van Castilië speelt een belangrijke rol in de Spaanse geschiedenis. Door haar huwelijk met Ferdinand II van Aragon werden de kronen van Castilië en Aragon verenigd, waardoor het grootste deel van Spanje voor het eerst onder hetzelfde bestuur kwam te staan. Daarnaast werden onder haar bewind de laatste islamitische bolwerken in Spanje veroverd en was zij de opdrachtgever van Christoffel Columbus.
Leerdoelen
1) Kunnen benoemen wie Isabel I van Castilie was
2) Kunnen beschrijven waarom Isabel I belangrijk is in de Spaanse en wereldgeschiedenis
3) Kunt benoemen hoe het huidige Spaanse rijk is ontstaan
4) Voorbeelden kunt geven vna de veranderingen die Isabel I tot stand heeft gebracht
Spaanse Inquisitie
Pedro Berruguete: Sint-Dominicus overziet een kettergericht (1475).
De Spaanse Inquisitie was een in 1478 door de Reyes Catolicos van Spanje opgericht instituut, om de katholieke orthodoxie te handhaven tijdens hun heerschappij.
De inquisitie had in beginsel als rechtbank naar ''canoniek recht'' alleen zeggenschap over gedoopte christenen. Gedurende haar geschiedenis werd haar jurisdictie echter soms uitgebreid tot bijna alle onderdanen van de koning van Spanje.
Gevangenneming
Nadat iemand gevangen was genomen werd de zaak onderzocht door “calificadores”. Deze waren verantwoordelijk of iemand schuldig werd bevonden van ketterij of niet tijdens de Spaanse Inquisitie. Als dit het geval was dan werd de persoon gevangen genomen. Soms kwam het voor dat de “calificadores” mensen in preventieve hechtenis namen. Deze periode kon in sommige gevallen twee jaar lang duren. Ook werd de gevangene niet verteld wat de aanklacht was, in de meeste gevallen wisten ze jarenlang niet waarvan ze werden beschuldigd. De gevangenen konden tijdens hun gevangenschap hun cel niet uit, alles werd geïsoleerd. In 1483 werden strengere inquisitoren aangewezen en vanaf dat moment werden in alle hoofdplaatsen geloofsrechtbanken opgericht, de gevangenissen kregen de naam heilige huizen (casas santas).
Proces
Het proces zelf bestond uit een paar hoorzittingen met zowel de aanklager als de beschuldigde die zelf beiden hun verhaal mochten doen aan de inquisitoren. De beschuldigde kreeg iemand uit het tribunaal toegewezen die de beschluldigde moest adviseren om de waarheid te vertellen. Ook was er een ambtenaar aanwezig die notules bijhield. De beschuldigde had twee mogelijkheden om zichzelf te verdedigen tijdens de Spaanse Inquisitie; allereerst het vinden van een getuige in zijn voordeel (abonos), of ten tweede het aantonen van ongeloofwaardigheid van de aanklagende (tachas).
De Spaanse inquisitie is nooit echt geïnteresseerd geweest in de heksenjacht. Hier waren twee redenen voor, ten eerste omdat de katholieke kerk al voldoende zondebokken had aan de Joden en de Moslims, en ten tweede omdat het christendom meer vijanden had buiten het christendom dan binnenin het christendom (als ketters en later heksen).
Troonopvolging
Na de dood van haar vader op 20 juli 1454 besteeg haar halfbroer Enrique dan ook als Hendrik IV de troon. Hendrik was echter een zwakke vorst en stond tijdens zijn regeerperiode al bekend als ‘Hendrik de Machteloze’. Verschillende edelen steunden Isabella’s broer Alfonso in een opstand tegen Hendrik, waarna de koning Alfonso na de Slag bij Olmedo in 1467 erkende als zijn opvolger ten koste van Hendriks dochter Johanna. Alfonso stierf een jaar later aan de gevolgen van de pest, waardoor Isabella de Prinses van Asturië, kroonprinses, werd. Hendrik deed verschillende pogingen om haar uit te huwelijken, maar Isabella koos voor koning Ferdinand II van Aragon. Het paar trouwde op 19 oktober 1469.
Koningin van Castilië
Na de dood van Hendrik op 11 december 1474 werd Isabella gekroond tot koningin van Castilië. Om haar troon veilig te stellen moest zij wel een oorlog uitvechten met koning Alfons V van Portugal, die door zijn huwelijk met Hendriks dochter Johanna meende meer recht te hebben op de troon. Isabella sloot deze oorlog in 1459 winnend af, al moest zij wel de concessie doen dat Portugal het monopolie kreeg op alle Atlantische handel ten zuiden van de Canarische Eilanden.
Katholieke Koningen
De Katholieke Koningen is de benaming die in de Nederlandstalige literatuur vaak wordt gebruikt voor het echtpaar Ferdinand II van Aragon (1452-1516) en Isabella I van Castilië (1451-1504). Het is een letterlijke vertaling van het Spaanse Los Reyes Católicos
Het katholieke koningspaar
Ontstaan van het Katholieke koningspaar
Als beloning voor het voltooien van de Reconquista werden Ferdinand en Isabella door paus Alexander VI benoemd tot ‘katholiek koningspaar’. Dat de vorsten het zielenheil van hun onderdanen zeer serieus namen bleek uit de uitvaardiging van het ''Verdrijvingsedict van Alhambra'' op 31 maart 1492, dat alle Spaanse joden dwong om zich te bekeren of Spanje te verlaten. Om de naleving van dit edict te garanderen en andere ketterse activiteiten uit te bannen gaven zij de Dominicaanse monnik Tomás de Torquemada opdracht de Inquisitie op te zetten.
Heerschappij
Zodra ze op de troon waren geïnstalleerd, gaven de Katholieke Koningen zichzelf de taak om de monarchale macht te versterken en de voorrechten van de adel te doorbreken. Zij voegden zich bij de Kroon maestrazgos militaire orders, gecentraliseerd beheer rond de Koninklijke Raad de bevoegdheden van het Parlement, aangewezen magistraten aan gemeenten te controleren, versterkte controlemechanismen, zoals de administratie van justitie en het leger, creëerde nieuwe als de Heilige Broederschap en de Inquisitie (1478) en hervormde de geestelijkheid (1494). Om de integratie van hun koninkrijken rond de christelijke religie te versterken, verordenden zij de verdrijving van Joden die niet bereid waren om zich te bekeren (1492); een soortgelijke maatregel werd aangenomen met betrekking tot de moslims in 1502.
Wat de buitenlandse politiek van de katholieke vorsten betreft, deze werd gekenmerkt door rivaliteit met Frankrijk; om hun invloed in Italië te beteugelen regelden ze de Heilige Liga met de paus, de Habsburgers, Engeland, Venetië, Genua en Milaan (1495). Onder het commando van Gonzalo Fernandez de Cordoba, de Grote Kapitein, de Spaanse legers bekleedde diverse campagnes in Italië tussen 1494 en 1504, die de controle van Aragon Napels gaf.
Hervormingen
De samenvoeging van Castilie en Aragon
Onder het bewind van Ferdinand en Isabella werden de kronen van Castilië en Aragon samengevoegd, al bleven beide gebieden wel hun eigen wetten en instellingen behouden, zoals het parlement en de rechtbanken. Isabella begon als vorstin voortvarend aan het opruimen van de wanorde die haar voorganger van de binnenlandse politiek in Castilië had gemaakt. Zo voerde zij verschillende hervormingen door op het gebied van misdaadbestrijding, financiën en wetgeving.
Reconquista
Kort na de verovering van Granada braken Ferdinand en Isabella de belofte van het Verdrag van Granada (1491) om de joden en moslims van die stad met rust te laten. Op 31 maart 1492 tekenden Ferdinand en Isabella het zogenaamde Verdrijvingsedict. De joden werden op straffe van de dood gedwongen zich te laten dopen. Veel joden bekeerden zich onder deze druk tot het christendom.
1492
de Landing van Columbus, geschilderd door John Vanderlyn.
1492 bleek het sleuteljaar te zijn in de regeerperiode van Isabella. In de jaren ´80 van de 15e eeuw vorderden Ferdinand en Isabella steeds verder in de Reconquista van Spanje op de Moren. In de lente van 1491 was het Emiraat Granada het enige overgebleven islamitische bolwerk op het Iberisch schiereiland. Dit gebied werd begin 1492 na een lang beleg veroverd door de Spaanse troepen, waarna Ferdinand en Isabella op 2 januari 1492 de sleutels van de stad kregen. Na de voltooiing van de Reconquista vestigde Isabella haar aandacht op de overzeese expansie. Omdat Spanje een achterstand had opgelopen op Portugal, en de Spanjaarden zich niet mochten mengen in de handel met Afrika, besloot zij in augustus 1492 de reis van Christoffel Columbus via het westen naar Indië te sponsoren. Columbus kwam echter per toeval uit in Amerika, waardoor er grote delen van dat continent konden worden toegevoegd aan het Spaanse Rijk.
Laatste jaren
Isabella hield zich in haar laatste jaren vooral bezig met het bestuur van het ontluikende Spaanse wereldrijk en het zo goed mogelijk positioneren van haar vijf kinderen door strategische huwelijken. De dood van haar zoon kroonprins Johan en haar oudste dochter Isabella bezorgden haar veel verdriet. Isabella van Castilië legde op 14 september 1504 haar kroon neer, waarna zij op 26 november 1504 overleed. Zij werd opgevolgd door haar dochter Johanna, die later bekend zou komen te staan als ‘Johanna de Waanzinnige’, en haar schoonzoon Filips de Schone, onder wie Spanje echt verenigd werd. Isabella’s kleinzoon Karel zou als keizer Karel V regeren over een enorm wereldrijk, waartoe zij een grote aanzet heeft gegeven.
Eindopdrachten
Nu jullie deze informatie hebben gelezen gaan jullie individueel en in tweetallen wat opdrachten maken die vermeld staan onder de kopjes.
Individueel
Indiviueel ga je vragen beantwoorden en deze werk je uit op word. Dit word in de loop van de volgende week ingeleverd. De uiterste inleverdatum hier van is vrijdag 2 februari.
Hieronder de vragen die gemaakt moeten worden:
1. Als je tijdens de Spaanse Inquisitie werd gevangen genomen, door wie werd jouw zaak dan onderzocht?
2. Je mocht tijdens het proces ook getuigen oproepen. Deze gelden voor je voordeel en als getuige ten nadele. Wat is de naam hier van in het Spaans?
3. Wat was de naam voor Isabel en Fernando samen? Zijn worden nog steeds in de geschiedenis onder deze naam herdacht.
4. Wat hield het verdrijvingsedict van Alhambra in?
5. Op welke datum werd het verdijvingsedict getekend?
6. Waarom is 1492 een ''sleuteljaar'' in haar regeerperiode?
7a. Door wie werd Isabel opgevolgd?
7b. Welke band had diegene met Isabel?
8. Wat waren motiven van Isabel om Columbus op reis te sturen naar Indie?
Tweetallen
In tweetallen ga je de volgende opdracht maken:
- Lees samen een historisch verhaal over de periode van Isabel van Castilie. In het verhaal wat jullie gaan voordragen aan de klas kies je uit de onderwerpen die in de kopjes staan. Dit zijn:
* Spaanse inquisitie
* Troonopvolging
* Het Katholieke Koningspaar
* Hervormingen
* Reconquista
* 1492 (Columbus op reis)
Het is de bedoeling dat je in tweetallen een verhaal gaat vertellen over die gebeurtenis. Het mag geromantiseerd zijn, maar moet zeker op waarheid berusten. Je verhaal word getoets op:
- Originaliteit
- Inhoud
- Spanning/pakkend
- Verdeling en voorbereiding
Digitale toetsing 1
Digitale toetsing 2
https://play.kahoot.it/#/k/14208d11-aa0e-4461-a903-da7e0da30a00
Eindtoets
Bronnen
Wie was Isabel?
