Communisme in de Sovjet Unie ( tot 1945 ).

Communisme in de Sovjet Unie ( tot 1945 ).

Startpagina

Start oefening, wat weet jij al?

Gemaakt met Padlet

Welkom

Beste leerling/student,

Welkom bij deze informatie pagina over communisme in de Sovjet-Unie tot 1945,

Mijn doel is dat jullie na het maken en lezen veel van dit onderwerp hebben opgestoken!

Lees en maak alles van boven naar beneden dan maak je de meeste kans om de eind toets als een eindbaas te maken!

Zijn er vragen? Vraag je docent/begeleider om hulp.

Heel veel succes!

Communisme in de SU ( tot 1945 )

Communistisch manifest

In 1847 werd het communistisch maifest geschreven door Karl Marx en Friederich Engels. Dit werd in opdracht gedaan voor de bond der communisten. Een apart gegeven is dat Karl marx dit manifest schreef op een zolder kamertje in de Belgische hoofdstad Brussel.

Wat stond er nou in het communistich manifest? Kort gezegd stonden de denkbeelden van Marx erin over de onderwerpen: economie, revolutie, klassenstrijd, enz. Maar wat zeiden Marx en Engels erover?

De leidende grondgedachte van het 'Manifest': dat de economische productie en de daaruit noodzakelijk voortvloeiende maatschappelijke structuur van ieder historisch tijdperk de grondslag vormt voor de politieke en intellectuele geschiedenis in dat tijdperk; dat dienovereenkomstig de gehele geschiedenis een geschiedenis van klassenstrijd is geweest, strijd tussen uitgebuite en uitbuitende, overheerste en heersende klassen op verschillende trappen der maatschappelijke ontwikkeling; dat deze strijd thans echter een trap heeft bereikt waarop de uitgebuite en onderdrukte klasse (het proletariaat) zich niet meer van de haar uitbuitende en onderdrukkende klasse (de bourgeoisie) kan bevrijden kan zonder tegelijk de gehele maatschappij voor altijd van uitbuiting, onderdrukking en klassenstrijd te bevrijden - deze fundamentele gedachte behoort alleen en uitsluitend Marx toe.

Wanneer het proletariaat in de strijd tegen de bourgeoisie zich noodzakelijk tot klasse verenigt, door een revolutie zich tot heersende klasse maakt en als heersende klasse gewelddadig de oude productiekrachten opheft, dan heft het met deze productieverhoudingen de bestaansvoorwaarden van de klassentegenstellingen, de klassen in het algemeen en daarmee zijn eigen heerschappij als klasse op.

In opvolging van het communistisch manifest werd door Karl Marx ook nog Das Kapital geschreven. Dit is de opvolger van het manifest en maakt hij zijn visie nog duidelijker.

 

Russische revolutie

Kijk nu dit Nederlandse filmpje over de Russische Revolutie! Veel kijk plezier.

Als extra mag je nu ook het Engelse filmpje kijken over de Russische revolutie.

Zoals je zag in het filmpje komen er veel begrippen en personages voor in de Russische revolutie.

In de volgende hoofdstukken zal daar dieper op ingegaan worden.

Bolsjewieken en Mensjewieken

Wie of wat waren de bolsjewieken en mensjewieken? De bolsjewieken is de politieke beweging van Vladimir Lenin.
De bolsjewieken zijn in hun opvattingen over politiek veel radicaler dan de mensjewieken. Zo zagen de bolsjewieken helemaal niks in democratie en hadden ze een hekel aan de bourgeoisie en aan de liberalen. Bolsjewieken moesten er ook niet aan denken om samen te werken met andere politieke stromingen.

De mensjewieken waren veel gematigder. Zo stonden de mensjewieken iets meer open voor samenwerking met andere partijen en stonden ze dus ook meer open voor democratie.

Maar wat betende nou concreet gezien de termen bolsjewieken en mensjewieken? Hier zit een klein verhaal achter want,

Vladimir Lenin noemde zijn aanhangers bij de sociaal-democratische arbeiders-partij bolsjewieken, naar het Russische woord voor ‘meerderheid’: bolsjinstvo. Op het partijcongres van 1903 steunden ze zijn plan om een revolutie in Rusland te ontketenen en het volk te onderrichten in het communisme.

Volgens zijn tegenstanders waren de Russen niet klaar voor een communistische maatschappij. Hen noemde Lenin mensjewieken, naar mensjinstvo, 'minderheid'.

Na een scheuring in de partij bleven Lenin en de zijnen zich bolsjewieken noemen, tot Stalin in 1952 verklaarde: 'Waarom noemen we ons nog bolsjewieken? We zijn niet de meerderheid, we zijn de hele partij.'

Maak nu als oefening de combinatie opdracht.
Veel succes!

Vladimir Lenin

Vladimir Iljitsj Oeljanov, de echte naam van Lenin, werd geboren in Simbirsk, een stad aan de rivier de Wolga, zo’n 900 kilometer ten oosten van Moskou. De stad heet tegenwoordig Oeljanovsk. De ouders van Vladimir, of ‘Volodja’ zoals de koosnaam van de naam Vladimir luidt, waren, anders dan die van zijn opvolgers als leider van de Sovjet-Unie Jozef Stalin, welgestelde mensen. Zijn vader had wis- en natuurkunde gestudeerd, en zijn moeder was een dochter van een rijke joodse arts.

 

Ondanks zijn goede komaf, of misschien juist dankzij het contrast dat de jonge Vladimir Iljitsj zag tussen hemzelf en de arme bevolking van Rusland, had Lenin revolutionaire ideeën. De lijfeigenschap was slechts negen jaar voor zijn geboorte afgeschaft, en veel Russen leefden nog steeds in grote armoede. Bovendien was Lenin een fel tegenstander van de almacht van de tsaar. Hij ging in 1887 rechten studeren aan de Universiteit van Kazan, en werd in datzelfde jaar verkozen als vertegenwoordiger van de studenten én gearresteerd omdat hij aan een demonstratie had deelgenomen. Hij werd voor korte tijd verbannen.
De jonge socialist voegde zijn eigen revolutionaire ideeën toe aan het marxisme, en zette zich af tegen de ideeën van de Russische marxist Georgi Plechanov. Plechanov verwierp gewapende opstand als middel, en meende dat de burgerij aan de macht moest komen nadat de arbeidersklasse met al haar miljoenen leden de tsaar omver had geworpen. De burgerij zou het kapitalisme invoeren, als noodzakelijke voorwaarde voor de uiteindelijke doorbraak van het socialisme. Plechanov noemde zich ‘Volgin’, naar de rivier de Wolga.

 

Vladimir Iljitsj was er echter van overtuigd dat de burgerij, waar hij zelf uit voortgekomen was, het slecht voor had met de arbeidersklasse, en op geen enkele manier aan de macht moest komen, zeker niet om het kapitalisme in te voeren, al ging het alleen maar om een tussenfase. Het proletariaat moest direct de macht grijpen en stevig vasthouden, en daarmee de tsaar en de burgerij in een beweging bij het grofvuil zetten. Om zich af te zetten tegen Plechanov gebruikte hij, zo luidt tenminste één van de theorieën over zijn bijnaam, de naam van een andere rivier, namelijk de Lena. Deze Siberische rivier is langer dan de Wolga, en stroomt de andere kant op.

Lenin kwam door zijn radicale ideeën vaak in aanraking met de politie van de tsaar. Hij werd verbannen naar Siberië, en verbleef in ballingschap in Londen en Zwitserland. Hij kwam terug toen in 1905 een eerste revolutie tegen het bewind van de tsaar uitbrak, die de oprichting van het parlement, de Doema, moest toestaan. Conservatieve krachten grepen daarna weer de macht, en Lenin vertrok weer naar Zwitserland. In februari 1917 brak een tweede revolutie uit in het door de Eerste wereld oorloguitgeputte en vernielde Rusland. Deze keer deed de tsaar afstand van de troon.

Let wel, beide keren was Lenin niet in Rusland toen deze revoluties, met blijvende gevolgen, uitbraken, hoewel hij wel een hand had gehad in de organisatie ervan. Na het vertrek van de tsaar keerde Lenin in het voorjaar van 1917 voor de zoveelste keer terug naar zijn geboorteland, nu voorgoed. Lenin kwam per trein aan in Sint Petersburg, toen Petrograd geheten, en later natuurlijk Leningrad. In een historische speech sprak hij een menigte toe en eiste de vorming van een socialistische regering. Een nieuwe revolutiepoging in juli, gesteund door de Duitsers, die nog steeds in oorlog waren met de Russen, ook al was de tsaar al vertrokken, liep op niets uit. Lenin vluchtte naar Finland.

 

Verschillende socialistische groeperingen vochten met elkaar en met conservatieve partijen om de macht in het land, en om belangrijke kwesties zoals het wel of niet voortzetten van de oorlog met Duitsland en Oostenrijk. Er bestond een voorlopige regering, die ervoor koos om de oorlog voort te zetten. In het najaar van 1917 vond pas de befaamde Oktoberrevolutie plaats. In de legende die de Sovjets naderhand construeerden was het die opstand die een eind maakte aan het bewind van de tsaar en de macht van de bourgeoisie, maar in feite was dat al grotendeels gebeurd. De communistische partij onder leiding van Lenin en toenmalige strijdmakker Leon Trotski (1879-1940) pleegde een staatsgreep, waarin de macht van de voorlopige regering werd overgenomen, niet van de tsaar.

Een van de eerste besluiten van de nieuwe bolsjewistische regering was het beëindigen van de oorlog, waarmee de Duitsers in het westen aan een opmars konden beginnen. De bolsjewieken ontpopten zich in Rusland tot een dictatoriale eenheidspartij, die tot 1990 aan de macht bleef. Lenin stierf al in 1924, en zijn opvolger Jozef Stalin was vooral degene die de totalitaire dictatuur vestigde. Het lichaam van Lenin werd gebalsemd en aan het Rode Plein tentoongesteld, waar het nu nog steeds te zien is. De figuur van Lenin verscheen overal in de communistische wereld in de vorm van metershoge standbeelden. De mythe van Lenin werd groter dan zijn daadwerkelijke actieve bijdrage aan de revolutie, net zoals zijn standbeelden veel groter werden dan hijzelf.

 

Geniet nu van een giphy van Lenin die opstaat uit zijn graf in zijn mausoleum.

Leon Trotski

Leon Trotski werd op 7 november 1879 geboren als Lev Davidovitsj Bronstein, in het dorp Janivka (tegenwoordig Bereslavka geheten) in Centraal-Oekraïne. Lev Bronstein groeide op in een joodse gezin. Op jonge leeftijd stuurde zijn vader hem naar een Duitse school in Odessa, waar Lev – door de internationale entourage van deze school – al op jonge leeftijd een brede visie op de wereld ontwikkelde.

Toen in Rusland in 1905 een revolutie losbarstte, keerde Leon Trotski terug naar zijn moederland. De Revolutie begon op 9 januari 1905 (huidige kalender: 22 januari) met Bloedige Zondag. Eind november van dat jaar werd Leon Trotski voorzitter van de sovjet in Sint-Petersburg, nadat de vorige voorzitter was opgepakt. Trotski was nauwelijks meer dan een week sovjetvoorzitter, want begin december sloeg het tsaristische bewind de opstand neer.

Opnieuw kreeg Trotski een verbanning naar Siberië over zich heen, in 1906, maar wederom wist hij te vluchten, in 1907. Hierna verbleef hij in enkele Europese landen, Parijs (daar werd hij opgepakt en Frankrijk uitgezet) en daarna in de Verenigde Staten. In mei 1917 ging Trotski weer naar Sint-Petersburg (dat toen Petrograd was gaan heten). Daar kreeg hij weer het voorzitterschap van de plaatselijke sovjet. Trotski was inmiddels flink geradicaliseerd en van mensjewiek bolsjewiek geworden. Hij wierp zich nu niet meer op als de tegenstander, maar als een steunpilaar van Lenin. Al snel – op 13 maart 1918 – kreeg Trotski enkele hoge posities: Volkscommissaris voor Leger en Marine en Voorzitter van de Hoge Militaire Raad. In deze functie(s) bouwde hij het Rode Leger op, dat in de burgeroorlog (1917-1922) tegen de Witten de bolsjewieken naar de overwinning leidde.

Door de chaos van de Russische Burgeroorlog (tot 1922) en door de ziekte en het overlijden van Lenin (in 1924) had Jozef Stalin binnen het bolsjewistische regime de volledige controle over het partijapparaat weten te bemachtigen. Hij en Trotski, die de militaire touwtjes in handen had, kwamen hierna steeds meer tegenover elkaar te staan. Toen Lenin in 1924 stierf, pleitte hij in zijn testament voor het afhouden van de grillige Stalin en wilde Lenin graag Trotski als zijn opvolger benoemd zien. Het zou allemaal anders lopen.

Met zijn gezin vluchtte Leon Trotski de Sovjet-Unie uit. Eerst naar Kazachstan, maar dat vond Stalin niet ver genoeg, dus in februari 1929 moest hij ook daar vertrekken. Daarna vestigde Trotski zich in Turkije, Frankrijk en Noorwegen, om uiteindelijk in 1937 in Mexico te belanden.

Een geheim agent van Stalin, Ramón Mercader, wist op 20 augustus 1940 toegang tot het zwaarbewaakte verblijf van Leon Trotski in Mexico-Stad te krijgen. Hij deed zich voor als journalist. Toen Leon Trotski achter zijn bureau ging zitten, sloeg Mercader hem het hoofd in met een ijsbijl. Een dag later overleed Trotski in een ziekenhuis in Mexico-Stad aan zijn verwondingen.

Veel kijk plezier met het filmpje van Leon Trotski!

 

 

 

Sovjet Unie tijdens de tweede wereld oorlog en Jozef Stalin

Bekijk nu het filmpje over de geschiedenis van de Sovjet Unie/ Rusland. In dit filmpje komt ook de eerdere stof aan bod, echter komt er ook gedeelte over de 2de wereld oorlog en Stalin aan bod. Let daar dus extra op!

Jozef Stalin.

Jozef Stalin zag op 18 december 1878 het levenslicht in de Georgische stad Gori, als zoon van een schoenmakersknecht. Hij werd ingeschreven in de registers van de plaatselijke kerk onder de naam Iosef Dzjoegasjvili. Jozef had geen leuke jeugd. Hij groeide op in armoede, zijn broers en zussen stierven op jonge leeftijd (Jozef bleef als enige over) en de zeldzame keren dat zijn vader thuis was mishandelde deze zijn zoon en vrouw.

2de wereld oorlog & Stalin.

Op 23 augustus 1939, een week voor de Duitse aanval op Polen, tekenden nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie – ideologisch gezien twee gezworen vijanden – het Molotov-Ribbentroppact. Hitler voorkwam hiermee een tweefrontenoorlog en zegde Rusland toe dat het Oost-Polen mocht annexeren. Op 17 september 1940 viel vervolgens ook de Sovjet-Unie Polen binnen. Vervolgens vielen de Russen ook Finland aan, gevolgd door de Baltische staten.

Op 22 juni 1941 zou Adolf Hitler zijn Russische bondgenoot Jozef Stalin verraden met de aanval op Rusland: Operatie Barbarossa. Stalin was dagenlang geschokt en trok zich depressief en apathisch terug van de buitenwereld. Maar daarna ondernam hij gerichte actie.

 

Stalin liet veel cruciale industrieën ontmantelen en verplaatsen, zodat deze niet in Duitse handen vielen. Verder zorgde hij voor de snelle totstandkoming van een goedlopende Russische oorlogseconomie. Van groot belang was dat Stalin liet zien dat hij een man van staal was. Hij toonde zijn onverzettelijkheid en niet alleen in de propaganda: in december 1941 weigerde hij Moskou te verlaten, terwijl de nazi’s op dat moment op slechts 30 kilometer van de Russische hoofdstad verwijderd waren. Natuurlijk maakte Stalin ook de nodige fouten. Zo kwam de Grote Zuivering als een boemerang op Stalin terug: haast de complete Russische legertop was door Stalin weggevaagd terwijl hij deze nu goed kon gebruiken. Tactisch sterk konden de Russische aanvalsplannen ook niet altijd genoemd worden. Maar liefst 26,6 miljoen Russen verloren tijdens de Tweede Wereldoorlog het leven.

 

Wat weet jij nog van Lenin, Trotski en Stalin?

Succes!

Oefening: Wat weet je van Lenin, Trotski en Stalin?

Start

Toets

Toets: toets

Start

Klaar met de toets??

Print de toets dan uit en lever die in bij je docent!
Je docent zal dan de toets nakijken voor de open vragen.

leerdoelen

De leerdoelen voor deze curcus zijn als volgt.

1. Aan het einde van de les kan je uitleggen wat de oorsprong is van het communisme.

2. Aan het einde van de les kan je  het verschil uitleggen tussen de Bolsjewieken en de mensjewieken.

3. Aan het einde van de les kan je uitleggen hoe Rusland er voor de revolutie uitzag en erna.

4. Aan het einde van de les ken je de achtergrond van Lenin, Trotski en Stalin en kan je die ook na vertellen.

5. Aan het einde van de les kan je uitleggen hoe het conflict tussen Stalin en Trotski begon en eindigde.

6. Aan het einde van de les kan je drie punten omschrijven die de communisten aan het volk beloofde.

7. Aan het einde van de les kan je globaal vertellen hoe de rol van de Sovjet-unie was tijdens de 2de wereld oorlog.

Bronnen

Er is voor gekozen om qua teks zoveel mogelijk bronnen te gerbruiken. Zo is de leerstof het minst gekleurd en het meest waarheids getrouw.

Bron gebruik:
1. Communistisch Manifest ( K. Marx en F. Engels, Het communistisch manifest. Frans Masereelfonds v.z.w., s.l., 1972, blz. 9-10, 53-54 ).

2. Bolsjewieken en  Mensjewieken  ( http://historianet.nl/cultuur/taal/waarom-heten-bolsjewieken-zo ).

3. Vladimir Lenin ( https://historiek.net/vladimir-lenin-1870-1924/52779/ ).

4. Leon Trotski ( https://historiek.net/leon-trotski-russisch-revolutionair/71960/ ).

5. Jozef Stalin en de 2de wereld oorlog ( https://historiek.net/jozef-stalin-1878-1953/60611/ ).

Links naar filmpjes.

1. Wat is communisme? ( https://www.youtube.com/watch?v=JLyRwCJpaKg ).

2. Wie wat waar. Russische Revolutie. ( https://www.youtube.com/watch?v=TGDQYtZl5ns )

3. The Russian Revolution ( https://www.youtube.com/watch?v=KOK1TMSyKcM ).

4. The life of Leon Trotsky ( https://www.youtube.com/watch?v=WmytZ4lhggo ).

5. De geanimeerde geschiedenis van Rusland ( https://www.youtube.com/watch?v=EMF7mgycg9M )

 

  • Het arrangement Communisme in de Sovjet Unie ( tot 1945 ). is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Tristan Baard
    Laatst gewijzigd
    2018-01-28 14:04:30
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    In deze cursus leren de leerlingen veel over de sovjet Unie tot 1945. Onderwerpen die aan bod komen? Ontstaan communisme, Russische revoluties en 'bekende' communisten. De informatie zal vooral afkomstig zijn uit geschiedenis tijdschriften en er zullen veel visuele aspecten aanwezig zijn.
    Leerniveau
    VWO 2; HAVO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Totalitair karakter van het communistisch politiek systeem; Politiek- maatschappelijke stromingen nationalisme, liberalisme en socialisme; Communisme; Politiek-maatschappelijke stromingen; De tijd van burgers en stoommachines (1800 - 1900); De tijd van de wereldoorlogen (1900 - 1950); Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    1 uur 30 minuten
    Trefwoorden
    2de wereld oorlog, arbeiders, bolsjewieken en mensjewieken, communisme, communistisch manifest, jozef stalin, karl marx, leon trotski, russische revoluties, vladimir lenin

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    weet je het nog?

    Wat weet je van Lenin, Trotski en Stalin?

    toets

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van