Leon Trotski

Leon Trotski werd op 7 november 1879 geboren als Lev Davidovitsj Bronstein, in het dorp Janivka (tegenwoordig Bereslavka geheten) in Centraal-Oekraïne. Lev Bronstein groeide op in een joodse gezin. Op jonge leeftijd stuurde zijn vader hem naar een Duitse school in Odessa, waar Lev – door de internationale entourage van deze school – al op jonge leeftijd een brede visie op de wereld ontwikkelde.

Toen in Rusland in 1905 een revolutie losbarstte, keerde Leon Trotski terug naar zijn moederland. De Revolutie begon op 9 januari 1905 (huidige kalender: 22 januari) met Bloedige Zondag. Eind november van dat jaar werd Leon Trotski voorzitter van de sovjet in Sint-Petersburg, nadat de vorige voorzitter was opgepakt. Trotski was nauwelijks meer dan een week sovjetvoorzitter, want begin december sloeg het tsaristische bewind de opstand neer.

Opnieuw kreeg Trotski een verbanning naar Siberië over zich heen, in 1906, maar wederom wist hij te vluchten, in 1907. Hierna verbleef hij in enkele Europese landen, Parijs (daar werd hij opgepakt en Frankrijk uitgezet) en daarna in de Verenigde Staten. In mei 1917 ging Trotski weer naar Sint-Petersburg (dat toen Petrograd was gaan heten). Daar kreeg hij weer het voorzitterschap van de plaatselijke sovjet. Trotski was inmiddels flink geradicaliseerd en van mensjewiek bolsjewiek geworden. Hij wierp zich nu niet meer op als de tegenstander, maar als een steunpilaar van Lenin. Al snel – op 13 maart 1918 – kreeg Trotski enkele hoge posities: Volkscommissaris voor Leger en Marine en Voorzitter van de Hoge Militaire Raad. In deze functie(s) bouwde hij het Rode Leger op, dat in de burgeroorlog (1917-1922) tegen de Witten de bolsjewieken naar de overwinning leidde.

Door de chaos van de Russische Burgeroorlog (tot 1922) en door de ziekte en het overlijden van Lenin (in 1924) had Jozef Stalin binnen het bolsjewistische regime de volledige controle over het partijapparaat weten te bemachtigen. Hij en Trotski, die de militaire touwtjes in handen had, kwamen hierna steeds meer tegenover elkaar te staan. Toen Lenin in 1924 stierf, pleitte hij in zijn testament voor het afhouden van de grillige Stalin en wilde Lenin graag Trotski als zijn opvolger benoemd zien. Het zou allemaal anders lopen.

Met zijn gezin vluchtte Leon Trotski de Sovjet-Unie uit. Eerst naar Kazachstan, maar dat vond Stalin niet ver genoeg, dus in februari 1929 moest hij ook daar vertrekken. Daarna vestigde Trotski zich in Turkije, Frankrijk en Noorwegen, om uiteindelijk in 1937 in Mexico te belanden.

Een geheim agent van Stalin, Ramón Mercader, wist op 20 augustus 1940 toegang tot het zwaarbewaakte verblijf van Leon Trotski in Mexico-Stad te krijgen. Hij deed zich voor als journalist. Toen Leon Trotski achter zijn bureau ging zitten, sloeg Mercader hem het hoofd in met een ijsbijl. Een dag later overleed Trotski in een ziekenhuis in Mexico-Stad aan zijn verwondingen.

Veel kijk plezier met het filmpje van Leon Trotski!